پشت پرده استقبال گرم از اردوغان

به گزارش پارس به نقل از خبرآنلاین؛  سفر رئيس جمهوري ترکيه به ايران در شرايطي انجام شده است که در هفته هاي گذشته اظهارات او درباره ايران علامت سوال هايي را ايجاد کرده بود. اردوغان در مصاحبه اي که با فرانس 24 داشت، درباره نقش ایران در تحولات یمن گفت ایران جنگ نیابتی در یمن به راه انداخته است. مسئله اکنون به صورت تقابل بین شیعه و سنی درآمده است که ما اکنون انتظار آن را نداشتیم. ما خواستار آن هستیم که این وضع خیلی سریع تغییر کند و نیروهای خارجی باید از یمن خارج شوند.
 
رئيس جمهوري ترکيه همچنين گفت که شکی نیست ایران تلاش می کند کنترل منطقه را در دست گیرد که البته تحول مثبتی نیست. دلیل آن هم روشن است. اوضاعی را که عراق و سوریه گرفتار آن شده است نگاه کنید.ما درباره همه این مسائل با مقامات ایرانی گفتگو کرده ایم اما متاسفانه آنها(ایرانی ها) تاکنون رویکرد خوبی به این مسئله نشان نداده اند.
 
اين اظهارات اردوغان با واکنش هاي شديدي از سوي چهره ها و رسانه هاي داخلي ايران روبرو شد. تا جايي که حتي يکي از نمايندگان مجلس از تهيه نامه اي با 50 امضا خبر داد که در آن از رئيس جمهور خواسته شده است جلوي سفر اردوغان به تهران را بگيرد. در همين زمينه جبار کوچکي نژاد به فارس گفته بود که اردوغان به ملت ایران اهانت کرده است. رئیس جمهور باید از ورود اردوغان به داخل خاک ایران جلوگیری کند.
 
پيش از او منصور حقيقت پور عضو کميسيون امنيت ملي مجلس نيز گفته بود، اردوغان باید اعلام کند که چرا امروز به جای حمایت از راهبرد جمهوری اسلامی ایران که به صورت منطقی ارائه شده با یک تصور غلط از رژیم‌های ورشکسته‌ای حمایت می‌کند و جمهوری اسلامی را متهم به کشورگشایی می‌کند در حالی که برخلاف تصور اردوغان جمهوری اسلامی کشورگشایی نمی‌کند بلکه به جای خاک در قلب‌ها حاکم است و امروز نظام آزادی‌خواهی است که مطبوع و مطلوب مردمان کشورهای همچون یمن، عراق، فلسطین، لبنان و سوریه و ... است.
 
بهرام بيرانوند ديگر نماينده مجلس نيز درباره اظهارات اردوغان گفته بود، وی تصریح کرد: اردوغان بهتر است پیگیر انتقام کاروان حمایت غزه باشد که توسط اسرائیل کشته شد. او بهتر است سر عقل آمده و خوش‌رقصی برای آمریکا و اسرائیل را کنار بگذارد. ملت بزرگ ایران هر گونه خیمه‌شب بازی اردوغان را با دید تمسخر نگاه کرده و در عین حال به ملت مسلمان ترکیه ادای احترام می‌گذارد.
 
اردوغان اظهارات خود درباره ايران در روزهاي نخست سال جديد ابراز کرد. اين در حالي است که واکنش بسياري از نمايندگان مجلس در آستانه سفر او به تهران صورت پذيرفت. به عنوان مثال فاطمه آليا نماينده مجلس شوراي اسلامي پيش از سفر اردوغان به تهران گفت که اکثر نمایندگان مجلس معتقدند تا زمانی که رئیس‌جمهور ترکیه به خاطر اظهارات خود در مورد ایران عذرخواهی نکند سفر وی به کشور دارای اشکال است. عزت، حکمت و مصلحت سه اصل سیاست خارجی کشور ماست و اصل عزت در سیاست خارجی توسط رئیس‌جمهور ترکیه نادیده گرفته شده است.
 
با وجود همه اين مخالفت ها با سفر اردوغان به تهران، اين سفر روز گذشته انجام شد. نکته جالب در اين سفر که به خصوص در ديدار رئيس جمهوري ترکيه با رهبر معظم انقلاب مشهود بود تغيير موضع وي بود. اردوغان در ديداري که با رهبري داشت، با تاکید بر لزوم حل مسائل و مشکلات دنیای اسلام در درون آن و بدون دخالت غرب، گفت: مشکلات زیادی در منطقه وجود دارد که باید با کمک یکدیگر، آنها راحل کنیم و نباید برای حل این مسائل منتظر غرب ماند. رییس‌جمهور ترکیه، همچنین با بیان اینکه جنایتهای گروه تروریستی داعش را محکوم می‌کند، تأکید کرد: من داعش را مسلمان نمی‌دانم و علیه آن نیز موضع‌گیری کرده‌ام.
 
براي تحليل مواضع دو طرف و اظهاراتي که انجام گرفته است بايد چند نکته را در نظر گرفت:
 
1.بايد درک کرد که در محيط بين المللي اظهارات شخصيت ها و چهره ها لزوما به معنا آن چيزي که بيان مي کنند نيست. در بسياري از مواقع روساي جمهور کشورها به دلايل خاص اظهاراتي را انجام مي دهند. درباره اظهارات اردوغان در هفته اول فروردين که ايران را متهم به فرقه گرايي در منطقه کرده بود، مي شد نگراني از قدرت دست بالاي ايران پس از توافق هسته اي با غرب را مشاهده کرد. از سوي ديگر سياست ترکيه در منطقه نتوانسته است آن قدرتي که آن ها در پي اش بودند برايشان به ارمغان بياورد و بديهي است که ايران را رقيب اصلي خود بدانند.
 
2. بايد توجه کرد که چه بخواهيم و چه نخواهيم ترکيه همسايه ماست و امنيت داخلي دوکشور به هم گره خورده است. ما در مسايل امنيتي متعددي با هم در ارتباط هستيم. نبايد با مسايل کلان دو کشور آن هم همسايه مهمي مانند ترکيه احساسي برخورد کرد.
 
3. بر همگان آشکار است که در سياست هاي کلان منطقه خاورميانه ايران و ترکيه دو مسير متفاوت را در پيش گرفته اند و از اين جهت رقابت شديدي بين آن ها در جريان است. در زمينه خطر مشترکي که همه منطقه را تهديد مي کند، يعني خطر تروريست هاي تکفيري و داعش ايران و ترکيه راه حل هاي متفاوتي را برگزيده اند. اين درحالي است که  راه حل ايران مبني بر کمک به دولت مردمي عراق بيش از راه حل ترکيه که حضور در ائتلاف بين المللي به رهبري آمريکاست جواب داده است. اين موجب نگراني بيش از پيش اردوغان خواهد شد.
 
4.اولويت نخست سياست خارجي دولت يازدهم همانطور که بارها از سوي رئيس جمهور و وزير امورخارجه اعلام شده است، همسايگان ايران است. طبيعي است که ترکيه نيز به عنوان يک همسايه بزرگ ايران که داراي روابط تاريخي طولاني مدتي هم هستند مورد توجه ويژه ايرانيان قرار بگيرد.
 
با توجه به ملاحظات مطرح شده در بالا بايد متذکر شد که سياست ايران در قبال ترکيه سياست عزت بر مبناي حکمت است. ديدار رئيس جمهوري ترکيه با رهبر معظم انقلاب آن هم دو هفته پس از آن که اردوغان آن اظهارات را درباره نقش ايران در منطقه داشت نشانگر اين مسئله است که سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران به دور از شعارزدگي و برخورد هيجاني به دنبال استقرار ثبات و امنيت در منطقه و کشورهاي همسايه است. اين نکته غير قابل انکار است که جنگ لفظي ايران و ترکيه  در شرايطي هر دوکشور در حال مبارزه با تروريست هاي داعش هستند نتيجه اي جز بي ثباتي بيشتر در منطقه به همراه نخواهد داشت. اين همان نکته اي است که مسئولان عالي رتبه ايراني آن را به ظرافت دريافتند و به دور از برخوردهاي احساسي توانستند آن را مديريت کنند.