نماز جمعه جریان‌ساز

همه عباداتی که در اسلام وجود دارد، فلسفه خاصی برای آن‌ها وجود دارد. نماز جمعه یکی از عبادات مهم است که امام خمینی (ره) آن را در رأس امور می‌دانند. زیرا نماز جمعه علاوه بر این‌که یک عبادت بزرگ دسته جمعی است که زنگار معصیت را از قلب می‌زداید، از نظر سیاسی نیز یک کنگره هفتگی با حضور مسلمانان است؛ همان‌طور که خطبه‌های آن نیز یکی به توصیه‌های به تقوا و دیگری به امور سیاسی – اجتماعی می‌پردازد و در واقع سخن «دیانت ما عین سیاست ما است و سیاست ما عین دیانت ما است» در نماز جمعه تجلی دارد.

اهمیت نماز جمعه تا حدی است که در روایتی از پیغمبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرموده‌اند که «جمعه حج کسانی است که قادر به شرکت در مراسم حج نیستند.» این اجتماع هفتگی منشأ برکاتی است، از جمله:

الف. آگاهی بخشیدن به مردم در زمینه معارف اسلامی و رویدادهای مهم اجتماعی و سیاسی.

ب. ایجاد همبستگی و انسجام هر چه بیشتر در میان صفوف مسلمین به گونه‌ای که دشمنان را به وحشت افکند و پشت آن‌ها را بلرزاند.
ج. تجدید روح دینی و نشاط معنوی برای توده مردم مسلمان.

د. جلب همکاری برای حل مشکلات عمومی.

اما سخن این است که آیا نماز جمعه آن طور که شایسته شأن آن است، در کشور ما جایگاه دارد؟ رهبر معظم انقلاب در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور فرموده‌اند: «من از همه‌ آقایان، به‌خصوص کسانی که صاحب فکر نو و ابتکاری و جرأت اقدام در گشودن راه‌های ناگشوده هستند، خواهش می‌کنم که سعی‌مان بر این باشد که به طور دایم و روزبه‌روز، این مجموعه‌ سراسری کشور را تکامل ببخشیم. اگر ما قانع باشیم که همان‌طوری که ده سال پیش نمازهای ما برگزار می‌شد، حالا هم برگزار بشود، غبن است.» (1370/6/25) آیا این مطالبه رهبری در 23 سال گذشته، محقق شده است؟

به نظر می‌رسد که این اتفاق آن‌طور که باید و شاید نیفتاده است و به مطالبه دیگر رهبری در همان روز (ما اول باید فکر کنیم که چگونه می‌شود جوانان را به نماز جمعه جذب کرد) نیز توجه کافی در عمل نشده است. شاید یک دلیل آن سخنرانی‌هایی است که خطبای محترم جمعه انجام می‌دهند و از نظر جوانان که از رسانه‌های مختلف استفاده می‌کنند، این خطبه‌ها سخن نو و ابتکاری ندارد.

اما این هفته‌ها اتفاقاتی در نماز جمعه تهران افتاده است که امید حضور بیشتر جوانان را پررنگ‌تر کرده است. سخنان شجاعانه و پرمغز استاد رحیم‌پور ازغدی در سخنرانی پیش از خطبه‌ها، تمامی دلبستگان اسلام ناب محمدی (ص) را به تحسین واداشته و نشان می‌دهد در صورتی که سخنانی جذاب، جدید و اندیشمندانه بیان شود، می‌تواند موجب تحولات خوبی در جامعه شود. واکنش‌های مختلف موافق و مخالف این سخنرانی‌ها، نشان از جریان‌سازی و تأثیرگذاری گسترده این سخنان است. البته که خطیبان نماز جمعه باید تمامی قشرها را در نظر بگیرند و بیان اخبار و تحلیل‌های کل هفته را بیان کنند اما قطعا سخنرانی‌هایی مانند سخنرانی‌های یاد شده، زمینه‌های جذب جوانان را فراهم می‌آورد.