سختي هاي تيم هسته اي در ژنو/ تضادهاي ايدئولوژيکي غرب با ايران، مسائل منطقه اي، منافع متحدان آمريکا

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- اميرحسين يزدان پناه- هشتمين ديدار 2 جانبه هسته اي ايران و آمريکا در 16 ماه اخير که ديروز در ژنو ميان ظريف و کري انجام شد، نقطه آغاز دور جديد مذاکرات ايران و 1+5 در سال جديد ميلادي در سوئيس زمستاني و سرد بود.

اين دور از مذاکرات اما از چند جنبه داراي اهميت است و از همين منظر نيز مي توان گفت که تيم هسته اي کشورمان پاي ميز مذاکره کار سختي را پيش رو خواهند داشت.

اول: 
از اين بابت که براساس آن چه پس از تمديد توافق ژنو اعلام شد، دو طرف(ايران و 1+5) بايد تا قبل از 10 اسفند (کمتر از 50 روز ديگر) مقدمات يک «توافق سياسي» را فراهم کنند. توافقي که حصول اطمينان در آن به مراتب از «توافق فني» سخت تر است؛ چرا که فناوري هسته اي، حيطه اعداد و ارقام و محاسبات و ... است از آن جايي که ايران به دنبال سلاح هسته اي نيست، با وجود همه پيچيدگي ها توافق بر سر جزئيات فني، قابل دسترسي است. اما آنجايي که پاي توافق سياسي به ميان مي آيد، مولفه هاي بسياري مانند تضادهاي ايدئولوژيکي غرب با ايران، مسائل منطقه اي، منافع متحدان آمريکا و... مطرح مي شود که حصول توافق سياسي را سخت و غير ممکن مي کند.

بنابراين اگر قرار است در 50 روز آينده توافقي در اين سطح به دست آيد، پالس هاي مثبت آن بايد همين روزها، که طرف ها حدود 2 ماه براي بررسي مواضع خود و طرفين فرصت داشته اند، در ژنو ديده شود. در غير اين صورت همان طور که مرضيه افخم سخنگوي وزارت خارجه گفته بايد منتظر «تصميم هاي جديد» ايران باشيم که در اين صورت به گفته دکتر روحاني «1+5 ضرر مي کند».

دوم: 
اين مذاکرات درحالي برگزار مي شود که بيش از 5 ماه است اقتصاد ايران و دورنماي اقتصادي سال آينده کشور به خاطر «بحران قيمت نفت» و «خيانت نفتي» عربستان و برخي متحدان منطقه اي و غير منطقه اي اش با آسيب هايي مواجه شده است.

اين فشارها البته در هفته هاي اخير به صورت روز به روز با کاهش قيمت نفت بيشتر مي شود. فشارهايي که برخي ناظران مي گويند پس از ديدار جان کري و سعودالفيصل (وزيرخارجه عربستان) در جريان مذاکرات ژنو در آذر گذشته، سرعت بيشتري هم گرفته است و هدف آن کوتاه آمدن ايران پاي ميز مذاکرات هسته اي است و با همين تصور واهي از تأثيرگذاري اين اهرم ممکن است غربي ها پاي ميز مذاکره حضور جدي نداشته و به دنبال نتيجه همين فشارهاي نفتي باشند.

سوم: 
برخي اظهارنظرها در داخل کشور، غربي ها و به خصوص انديشکده ها و رسانه هاي مطرح غربي که نقش تعيين کننده اي در تصميم سازي هاي مقامات غرب دارند را به اين نتيجه رسانده که ايران براي توافق هسته اي عجله دارد و دولت مي خواهد به هرنحو ممکن به يک توافق هسته اي دست يابد.

به عنوان مثال مارک فيتزپاتريک در تحليلي براي انديشکده مطالعات راهبردي، تعبير رئيس جمهور از طرح موضوع «همه پرسي» را به عجله ايران براي توافق هسته اي تعبير کرد. نيويورک تايمز نيز در تحليلي مشابه نوشت که دولت با طرح موضوع رفراندوم در حقيقت مي خواهد بقيه را دور بزند و به اين وسيله «اشتياقش» براي توافق را نشان داد. اين موارد نشان مي دهد اظهارات با هر نيتي که صورت گرفته باشد باعث شده است، دستگاه محاسباتي دشمن را به غلط انداخته و فشار و زياده خواهي خود را بيشتر کنند.

از اين رو بايد گفت، ديپلمات هاي ايران که به گفته منابع آگاه، بارها مقابل زياده خواهي هاي غربي پاي ميز مذاکرات ايستاده اند و اجازه نداده اند غربي ها به حقوق مردم دست اندازي کنند، اين روزها در ژنو براي اين ايستادگي کار سختي در پيش دارند.

چهارم: 
طرح مداوم احتمال تصويب تحريم هاي سختگيرانه تر بر اقتصاد ايران در کنگره آمريکا نيز عامل ديگري است که ايران را در مذاکرات تحت فشار قرار داده است و شايد غربي ها را به اين فکر انداخته که ايران در مقابل اين فشار بايد زانو بزند.

به خصوص اين که کنگره جديد تقريبا هر روز اين تهديد را تکرار مي کند و بعيد نيست، به رغم مخالفت هايي که کاخ سفيد مي گويد با اين تحريم ها دارد، اين طرح همين روزها در سنا مصوب شود.

به اين عوامل مي توان مواردي ديگر را نيز اضافه کرد؛ مثل قابل اعتماد نبودن غربي ها و عمل نکردن به تعهدات توافقات قبلي و... اما اين عوامل شرايط مذاکرات را براي بچه هاي ما سخت تر کرده است. چرا که بايد هم نشان بدهيم ايران با فشارهاي اقتصادي چند کشور عربي و غربي کوتاه نمي آيد، هم نشان بدهيم که اختلافات تاکتيکي در داخل کشور ربطي به راهبردهاي اصلي و عزتمندانه انقلاب ندارد و هم ثابت کنيم تحريم هاي بيشتر مسير ايستادگي و استقلال ما را گرچه سخت تر اما روشن تر مي کند و غيرت مان اجازه کوتاه آمدن از منافع کلان و عزت مان را نمي دهد. البته در اين سي و چند سال از اين سختي ها کم نداشته ايم و پيروزي هاي شيرين و ماندگار از دل همين سختي ها و آن جايي حاصل شده که پاي منافع کشور و انقلاب غيرتمندانه ايستاده ايم.