چشم اميد حزب حاکم آمريکا به توافق هسته اي با ايران

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- عليرضا قرباني- نتيجه مذاکرات هسته اي ايران و کشور هاي عضو گروه ۱+۵ براي رسيدن به توافق احتمالي نهايي، عملا به نتيجه مذاکرات دو جانبه ايران و آمريکا (که معمولا با حضور کا ترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا به صورت تشريفاتي جنبه سه جانبه پيدا مي کند) گره خورده است؛ چرا که ظاهر ماجرا اين است که کشورهاي اروپايي نظرشان را به توافق ايران و آمريکا منوط کرده اند و چين و روسيه هم به طور نسبي از موضع ايران حمايت مي کنند. واقعيت آن است که تقريبا همه سنگ اندازي هايي که در مسير برنامه صلح آميز ايران صورت گرفته، مستقيم يا غير مستقيم، از طرف آمريکا بوده است، همانگونه که در طول يک دهه گذشته، چگونگي برخورد با ايران هسته اي، يکي از موضوعات ثابت و تأثير گذار در رقابت هاي سياسي داخلي ايالات متحده به  شمار آمده است. اين مسئله همچنين يکي از مهم ترين موضوعات سياست خارجي و تأثير گذار در ارزيابي موقعيت سلطه طلبي جهاني آمريکا هم هست.

دوره جديد مذاکرات درباره برنامه هسته اي ايران که مي توان گفت با رويکرد تازه، واقع بينانه و انعطاف مثبت ايران زير سياست کلي نرمش قهرمانانه، (و البته با حفظ اقتدار و عزت ايراني) از زمان روي کار آمدن دولت يازدهم آغاز شده است، آخرين فرصت ها براي اثبات صداقت طرف غربي شمرده مي شود، از اين رو عدم توفيق در حل اين مشکل ديرپا، بيشتر از آنکه به ضرر جمهوري اسلامي باشد، به عنوان يک شکست بزرگ در پرونده ديپلماسي غرب و به ويژه آمريکا ثبت خواهد شد.

از سوي ديگر سرنوشت مذاکرات درباره برنامه هسته اي ايران، در مقطع کنوني مي تواند مناسبات سياسي داخل ايالات متحده را هم تحت تأثير قرار دهد. ايران و آمريکا با فاصله نه چندان زيادي به سمت انتخابات مهم مجلس (ايران – احتمالا اسفند ۱۳۹۴) و رياست جمهوري (آمريکا - آبان ۱۳۹۵) پيش مي روند. طبيعي است که سرنوشت اين پرونده براي دولت هاي دو کشور و گروه هاي سياسي حامي آن ها در رقابت هاي سياسي داخل هر کشور، اهميتي حياتي دارد که در جاي خود قابل بحث و بررسي بيشتري است، اما در شرايط جاري و در کوتاه مدت، در صورت پديد آمدن شرايط ويژه مانند توافق نهايي ايران و غرب، اين پديده براي طرف آمريکايي، مي تواند نقشي حياتي بازي کند.

آمريکا در فاصله اي ۱۰ روزه پس از پايان مدت تمديد شده توافق هسته اي ژنو در سوم آبان ۹۳، روز چهارم نوامبر (۱۳ آبان) شاهد انتخابات ميان دوره اي کنگره خواهد بود. در حال حاضر نظرسنجي ها از شانس بالاي جمهوري خواهان در اين انتخابات حکايت دارد چرا که اين حزب که اکنون در مجلس نمايندگان برتري دارد، اگر بتواند در انتخابات ميان دوره اي ماه آينده، دست کم شش کرسي ديگر سنا را تصاحب کند، تسلط کاملي بر کنگره هم به دست خواهد آورد. از آن گذشته انتخابات ميان دوره اي به عنوان يک شاخص سنجش ميزان محبوبيت احزاب حاکم، نقش تعيين کننده اي در انتخابات بزرگ بعدي ايالات متحده هم دارند. بنابراين، هرچند در حال حاضر موضوع برنامه هسته اي ايران چندان مرکزيتي در تبليغات رقابت هاي انتخاباتي آمريکا ندارد و موضوعات اقتصادي بازار گرمتري دارند، اما هيئت حاکمه آمريکا به توافق احتمالي با ايران در آستانه انتخابات به چشم يک عامل مهم مي نگرد، به طوري که شنيده ها از طرح غير رسمي اين مسئله توسط طرف مقابل و استمداد صريح براي توفيق در مناسبات داخلي آمريکا، از راه دسترسي به توافق جامع با ايران حکايت دارد.

دستيابي احتمالي به توافق نهايي در مذاکرات هسته اي ايران، تنها چند روز مانده به انتخابات ميان دوره اي ۱۳ آبان در آمريکا، بمب خبري مهمي خواهد بود که مي تواند سرنوشت رقابت هاي سياسي نزديک در ايالات متحده را دگرگون کرده و حتي بر آينده اين رقابت ها در ميان مدت هم اثر بگذارد. اينکه طرف آمريکايي براي استفاده از اين فرصت تا چه اندازه حاضر يا قادر به انعطاف باشد، مسئله اي است که براي روشن شدن آن کمتر از يک ماه زمان باقي است.