پايگاه خبري تحليلي «پارس»- یک موسسه فنی مشاور جامعه اطلاعاتی امریکا درباره برنامه هسته ای ایران به سردار حسین دهقان به دلیل منتفی دانستن بازدید از پارچین حمله کرد.

به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، موسسه علوم و امنیت بین المللی  همچنین تاکید کرد توافق درباره این موضوع، پیش شرط رسیدن به توافق جامع با ایران است.

متن کامل مقاله دیوید آلبرایت، سرنا کلر، اندریا استریکر و دانیل اشنور که 3 سپتامبر 014) روی وب سایت «موسسه علوم و امنیت بین المللی» منتشر شده، چنین است.

***

یکی از اقدامات ملموس اولیه ایران، باید حل و فصل موضوع پارچین، از جمله بازدید سایت به سایت آن از جانب آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد.

جمهوری اسلامی ایران از اواخر ماه اوت 2014 اجازه نداده است آژانس بین المللی انرژی اتمی از سایت پارچین بازدید کند که ادعا می شود در آنجا فعالیت های مواد منفجره قوی مربوط به ساخت سلاح های هسته ای صورت گرفته است.

رسیدگی به نگرانی های آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت های پارچین و سایر اتهامات در مورد ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران برای این کشور لازم است تا بتواند به وظایف پادمانی خود عمل کند. رسیدگی به این نگرانی ها همچنین پیش نیاز دستیابی به توافق بلند مدت بر اساس برنامه اقدام مشترک بین گروه 1+5 و ایران است. اگر چه بسیاری از بحث به درستی بر قابلیت های غنی سازی اورانیوم و تولید پلوتونیوم تهران متمرکز است، توافق بلند مدت که مسائل هسته ای نظامی را نادیده بگیرد، این خطر را به همراه دارد که قابل راستی آزمایی نباشد و توانایی آژانس را برای تعیین اینکه تمام مواد هسته ای در ایران در فعالیت های صلح آمیز استفاده می شود تضعیف می کند.

به تازگی، سرتیپ حسین دهقان وزیر دفاع ایران اظهار داشت آژانس اجازه نخواهد داشت از مجتمع پارچین بازدید کند.

این سخن یکی از مقامات ارشد نظامی ایران به نظر می رسد منعکس کننده دیدگاه رسمی نظامی ایران و به احتمال زیاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باشد. هدف از این سخن ممکن است ایجاد این سابقه باشد که آژانس نمی تواند از سایت های نظامی بازدید کند. با این حال، آژانس و گروه 1+5 این عقیده را رد کرده اند که سایت های نظامی خارج از دسترس آژانس است آن هم زمانی که آژانس می خواهد اطمینان حاصل شود یک دولت در انطباق با تعهدات خود تحت موافقتنامه جامع پادمان عمل می کند. پارچین موضوعی کلیدی برای آژانس در حل و فصل نگرانی های خود در مورد امکان فعالیت سلاح های هسته ای در گذشته و احتمالا فعلی ایران است.

برای حل مسئله پارچین، ایران باید اجازه دهد آژانس از سایت پارچین بازدید کند، اطلاعات ارائه دهد و امکان دسترسی به مقامات مرتبط با فعالیت ها در این محل و احتمالا اجازه بازدید از سایت های دیگر را بدهد. اگر ایران همکاری به مراتب بیشتری در مورد این موضوع نکند، دستیابی به توافق نهایی با گروه 1+5 را به خطر می اندازد.

سابقه و تحلیل تصاویر
ادعا شده است ایران کار مربوط به ساخت سلاح های هسته ای در یک سایت در مجتمع نظامی پارچین انجام داده است. آژانس نخست خواستار بازدید از این سایت در انتهای شمالی این مجموعه شد. این درخواست پس از آن مطرح شد که شواهد نشان می دهد حداقل یک ساختمان، محل تست های مواد منفجره قوی مربوط به ساخت سلاح های هسته ای بوده است. با این حال، ایران امکان دسترسی آژانس را رد کرده و بازسازی و تغییرات قابل توجهی در این سایت صورت داده است. ایران همچنین با وجود درخواست های مکرر آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای حکام آن برای متوقف کردن این فعالیت ها و فراهم کردن امکان دسترسی، اقدام به تخریب و نظافت بخش هایی از سایت کرده است. این اقدام تلاشی آشکار برای مخفی کردن فعالیت های گذشته است و توانایی آژانس را برای راستی آزمایی موثر تضعیف می کند.

آخرین تصاویر ماهواره ای موسسه «دیجیتال گلوب» مورخ 12 اوت 2014 نشان می دهد که برخی از فعالیت ها در سایت پارچین همچنان ادامه دارد.

مصالح ساختمانی جدید یا نخاله و نیز آلودگی جدید یا جاری شدن آب، مقابل سه ساختمان در قسمت جنوبی سایت دیده می شود. همچنین، به نظر می رسد پوشش گیاهی کم پشتی در حال روییدن در مرکز سایت، از جمله در خاکریز محافظ باشد. مصالح ساختمانی یا نخاله ها که قبلا مقابل ساختمان مشکوک به انجام آزمایش ها شناسایی شده بود سرجایش است. بالاخره، کثیفی یا آب جاری و مقداری از مصالح ساحتمانی احتمالی که در تصاویر قبلی مقابل ساختمان های بزرگ در بخش شمالی سایت ظاهر شده بود دیگر موجود نیست.

بررسی «موسسه علوم و امنیت بین المللی» در مورد تصاویر ماهواره ای در مه 2014، چند نشانه از فعالیت خارجی در این سایت را نشان داد. این موسسه متوجه شد که مصالح ساختمانی احتمالی و نخاله ها مقابل دو ساختمان اصلی سایت دیده می شود.

دو کامیون یا کانتینر در مناطق اطراف ساختمان مشکوک به تست مواد منفجره برداشته شده اند در حالی که جسمی بزرگتر، احتمالا یک کامیون یا کانتینر بزرگ در شمال سایت دیده می شود. کثیفی یا آب جاری مقابل ساختمان شمالی قابل مشاهده است و سه دستگاه خودرو جلوی ورودی جنوبی دیده می شود.

پیش از این، بررسی فوریه 2014، گزارش آژانس را در مورد مصالح ساختمانی احتمالی و نخاله در این سایت تایید کرده بود. همه این فعالیت ها به دنبال یک دوره آرامش در محل (نیمه دوم سال 2013) صورت گرفته است. در آن زمان تصاویر ماهواره ای تجاری، هیچ تغییرات قابل مشاهده مهمی را نشان نمی دادند.

میزان تغییر در سایت را می توان متوجه شد. مقایسه تصاویر سال 2011 که قبل از درخواست آژانس برای بازدید گرفته شده است با تصاویر اوت 2013 ، تغییرات گسترده در سایت را نشان می دهد.

تاثیر بر راستی آزمایی
راستی آزمایی موثر یکی از مهم ترین مسائل مطرح در مذاکرات برای دستیابی به یک توافق جامع با ایران است. همانطور که در گزارش قبلی موسسه علوم و امنیت بین المللی تحت عنوان «اصول راهنمایی شش گانه در مذاکره با ایران» مطرح شد یکی از وظایف آژانس ایجاد اعتماد در مورد عدم وجود مواد هسته ای یا امکانات اعلام نشده از جمله ارائه تضمینهایی در این باره است که برنامه هسته ای ایران صرفا به کاربردهای صلح آمیز اختصاص داده شده است. حل مسئله پارچین برای دستیابی آژانس به این هدف مهم است. علاوه بر این، دسترسی نداشتن آژانس به پارچین می تواند سابقه ای بوجود بیاورد که راستی آزمایی هر گونه قرارداد بلند مدت بین گروه 1+5 و ایران را تضعیف می کند.

یکی ازجدی ترین قصورهای راستی آزمایی از طرف ایران، عدم تمایل برای پرداختن به نگرانی آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد ابعاد نظامی برنامه هسته ای خود در گذشته و احتمالا حال حاضر، از لحاظ ارائه اطلاعات لازم و دسترسی به سایت هاست. سخنان وزیر دفاع در یک کنفرانس مطبوعاتی در روز جمعه بیست و دوم اوت سال 2014 مقاومت ایران را تایید می کند. این وزیر اظهار داشت: «آژانس بین المللی انرژی اتمی چندین بار از پارچین بازدید کرده و نمونه برداری های خود را در آنجا انجام داده و هیچ چیز غیر قانونی کشف نشده است. متاسفانه، آژانس اطلاعات خود را از دشمنان و منافقان می گیرد زیرا این اطلاعات هرگز دقیق نبوده است. از آنجا که ایران به دنبال شفافیت است، بنابراین هیچ دلیلی برای دسترسی بیشتر به پارچین وجود ندارد چرا که هیچ چیز تا بعد از آخرین بازرسی رخ نداده است.» با این حال، اظهارات وزیر گمراه کننده است.

در واقع، زمانی که آژانس بین المللی انرژی اتمی سال 2005 از سایت پارچین بازدید کرد، تنها قادر به دسترسی به یک زیر مجموعه از سایت هایی بود که می خواست از آنها بازدیدکند. آژانس همچنین قادر به تعیین اینکه آیا این مجموعه پارچین در فعالیت های هسته ای نظامی شرکت داشته، نبوده است.

علاوه بر این، از زمان آن بازدید چند کشور عضو، اطلاعات اضافی به آژانس ارائه داده اند که از زمان آن بازدید، یک سایت که سال 2005 بازدید نشد از قبل از سال 2004، محل آزمایش مواد منفجره قوی مربوط به ساخت سلاح های هسته ای بوده است.

آژانس بر اساس حقوق خود در توافقنامه جامع پادمان های ایران به دنبال دسترسی به سایت پارچین است. این حقی است که شورای حکام آژانس و شورای امنیت سازمان ملل بارها آن را تایید کرده اند. ایران حق قانونی برای جلوگیری از بازدید آژانس ندارد و با این کار رژیم ایران شانس حل و فصل مسئله هسته ای را کاهش می دهد.

اجازه دادن بازدید، گامی ضروری است تا آژانس تایید کند ایران مطابق با موافقتنامه پادمان ها عمل می کند. اما به دلیل وسعت اصلاحات در سایت پارچین، بعید است یک دیدار برای حل و فصل این موضوع کافی باشد. ایران به احتمال زیاد همچنین نیاز دارد اطلاعات ارائه دهد و به مقامات مرتبط با فعالیت ها در این محل دسترسی داشته باشد و احتمالا اجازه بازدید از دیگر سایت های نظامی مرتبط را بدهد.

اگر ایران از حل و فصل این موضوع امتناع کند تنها موجب سخت تر شدن کار برای آژانس می شود تا بفهمد آیا ایران مطابق با موافقتنامه پادمانهای خود عمل کرده است. اعمال ایران همچنین تهدیدی برای دستیابی به یک توافق جامع بلند مدت با گروه 1+5 محسوب می شود. اگر ایران مانع بازرسی آژانس از سایت های نظامی مانند پارچین شود که ادعا شده است فعالیت هایی در خصوص ساخت سلاح های هسته ای در آنجا صورت گرفته است، می تواند از این سابقه برای جلوگیری از دسترسی آژانس به دیگر سایت های نظامی استفاده کند. ایران ممکن است بعدا از برخی از این سایت ها برای مخفی کردن یک کارخانه مخفی سانتریفیوژ و یا تسلیحاتی کردن هسته ای استفاده کرده باشد. محدود کردن توانایی های هسته ای در سایت های شناخته شده معنی ندارد اگر در همان زمان توافق، تولید اورانیوم با درجه نظامی را برای ایران در سایت های مخفی آسانتر سازد. این توافق باید بر هر دو مسیر بالقوه تمرکز کند. درخواست از آژانس برای اینکه برای بازدید از پارچین و یا سایت های دیگر نظامی فشار نیاورد و یا از تلاش های هسته ای نظامی گذشته ایران منصرف شود، این در بهترین حالت ساده لوحی و انعکاس درک ضعیف از سیاست راستی آزمایی و کنترل تسلیحات است.

آژانس بین المللی انرژی اتمی وگروه 1+5 بدون پرداختن به اتهامات کار ایران در خصوص سلاح های هسته ای در سایت هایی مانند پارچین، نمی توانند یک نظام راستی آزمایی کافی برای تشخیص امکانات و فعالیت های هسته ای مخفی ایجاد کنند. آژانس درک نمی کند ایران در مورد ساخت سلاح های هسته ای چقدر می داند، چه زمانی ایران به دنبال سلاح های هسته ای رفت، تا کجا پیش رفت، چه نوعی از آن را دنبال می کند و چگونه و کجا این کار را انجام داد، چه مدت طول می کشد ایران مواد شکاف پذیر را تسلیحاتی کند، آیا این قابلیت ساخت سلاح های هسته ای کنار گذاشته شده و منتظر است به سرعت راه اندازی مجدد شود و چه کسی در این پروژه ها کار می کرد. آژانس نیازمند اطلاعاتی خوب در مورد فعالیت های هسته ای نظامی ایران به منظور طراحی یک نظام راستی آزمایی است. علاوه بر این، آژانس به منظور اعتماد پیدا کردن به نبود فعالیت های تسلیحاتی نیاز دارد به صورت دوره ای به بازرسی سایت های تسلیحاتی قبلی بپردازد و با افراد کلیدی در سال های آینده مصاحبه کند. بدون اطلاعات بیشتر، آژانس نمی داند به کجا برود و با چه کسی صحبت کند چه رسد به اینکه آیا چنین فعالیتی به شیوه پنهانی ادامه دارد. سوالات اساسی در کانون این اختلاف هسته ای یک دهه ای، همچنان بدون جواب باقی مانده است.

ایران برای دستیابی به توافق باید اطلاعاتی ملموس در اختیار آژانس قرار دهد که از برنامه سلاح های هسته ای خود دست برداشته است مثلا اذعان به داشتن یک برنامه سلاح های هسته ای کند و متعهد به همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی در تحقیقات در حال انجام آن شود. یکی از این اقدامات ملموس اولیه، باید حل و فصل موضوع پارچین، از جمله بازدید سایت به سایت از جانب آژانس باشد. اگر ایران از انجام اقدامات ملموس خودداری کرد، نباید از کاهش مهم تحریم ها برخوردار شود. 

آژانس بین المللی انرژی اتمی اورانیوم برنامه هسته ای ایران پوشش جمهوری اسلامی ایران حقوق خودرو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ماهواره وزیر دفاع