دستگیری در خانه شماره ۲۳ کوچه اخوان+ عکس

پایگاه خبری تحلیلی« پارس» - فتاح غلامی- گروه فرقان از جمله گروه هایی بود که اوایل انقلاب و در فعالیت کوتاه مدت خود ضایعات جبران ناپذیری را به پیکره نظام جمهوری اسلامی وارد کرد. بی شک پرداختن به شخصیت اصلی و فکری اکبر گودرزی به عنوان رهبر این گروه تا حدودی خوانندگان این گزارش را با بخشی از زوایای پنهان تشکیلات فرقان آشنا خواهد کرد.

اکبر گودرزی با نام مستعار عباس در ده کوچکی به نام دوزان (بین خمین و الیگودرز) به دنیا آمد.

وی بین سال های ۵۱ و ۵۲ از الیگودرز به خوانسار و بعد از مدتی به قم رفت و ضمن این که در دبیرستان درس می خواند به صورت نیمه وقت به مدرسه علمیه آیت الله نجفی نیز می رفت و بعد از مدتی در مسجد چهلستون و در مدرسه شیخ عبدالحسین ادامه تحصیل داد. (پرونده گروه فرقان، آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کد ۱۷۶۰۱)

درس تفسیر قرآن او از سال ۵۰ شروع شد و از پاییز ۵۵ با عده ای از دوستانش به طور جدی تر و منسجم تر به بررسی و تدوین دو کتاب « ایدئولوژی توحید و ابعاد گوناگون آن» و « اصول تفکر قرآنی» پرداخت. (کد ۱۷۶۰۱)

وی جلسات تفسیر قرآن خود را در مسجد الهادی خیابان شوش، مسجد فاطمیه خزانه، مسجد رضوان خیابان اتابک، مسجد شیخ هادی خیابان حنیف نژاد و مسجد خمسه قلهک برگزار می کرد.

با توجه به جوانی و شیوه و ادبیات خاصی که او در بیان تفسیر از آن استفاده می کرد، زمینه جذب برخی نیروهای جوان به سمت او فراهم آمد و از آن پس او به صورت جدی تر به طرح موضوعات و برداشت های خاص خود از آیات و سور قرآنی پرداخت.

او علاوه بر جلسه تفسیر قرآن به برگزاری جلساتی به صورت خصوصی در منزل افراد اقدام می کرد. این جلسات عبارت بود از جلسات خصوصی در منزل عباس عسگری با محمد متحدی و شاه بابا بیگ، در خیابان جوادیه با سیدمهدی و حسن اقرلو، در خیابان گرگان با عباس عسگری و محمد متحدی و حسن اقرلو، در خیابان فرصت نیز با حمید، رضا، سعید، علی و محسن سیاهپوش و بهرام. وی در خیابان های اوستا و آزادی و باغ کرج و شورا نیز جلسات خصوصی داشت. (آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرونده اکبر گودرزی، کد ۱۸۳۸۳)

گودرزی سال ۵۵ به مدت یک سال تحت نظر ساواک قرار گرفت و بعد از آن زندگی مخفی خود را شروع کرد. بیست و هشتم فروردین ۵۷ به قصد لبنان مخفیانه عازم پاکستان شد، اما بعدها متوجه شد این سفر توطئه ای برای نابود کردن او بوده است و به همین دلیل بیست و ششم خرداد ۵۷ به ایران بازگشت.

گودرزی بعد از مدتی مطالب تفسیری خود را به صورت جزوه منتشر کرد و همان موقع بود که گروه فرقان تشکیل شد.

هدف از تاسیس فرقان ابتدا اصول تفکر قرآنی مطرح شده است. به عبارت دیگر کسانی که در جلسات تفسیر قرآن گودرزی شرکت می کردند و به برداشت هایی از آیات و سور قرآنی اعتقاد داشتند گروه فرقان را تشکیل دادند و از آن پس قرار شد مطالب ارائه شده توسط گودرزی به صورت یک نشریه منظم و مداوم نوشته و پخش شود.

بعد از انتشار مجموعه های گروه فرقان که عمدتا در مناطق پرجمعیت کشور مثل بازار و مراکز دانشگاهی پخش می شد، ذهن برخی نیروهای فکری از جمله شهید مطهری نسبت به افکار و عقاید این گروه جلب شد. مرحوم مطهری آثار و نوشته های آنها را مطالعه می کرد و در کتاب هایش به شبهات آنان پاسخ می داد. حتی برخی افراد به وی توصیه می کردند در شأن ایشان نیست به این نوع آثار قلمی کوچک بها بدهد و برای پاسخگویی به آنها وقت بگذارد، اما شهید مطهری می گفت: آدم ها مهم نیستند، حرف هایشان و تاثیری که روی جوانان می گذارد مهم است. کسی چه می داند که نویسنده این تفسیر یک بچه است. این نوشته ها در ذهن جوانان شبهه ایجاد می کند و من باید جواب اینها را بدهم. (خاطرات ناطق نوری، ص ۱۸۳)

گروه فرقان از سال ۵۷ تشکیل شد، اما کار تشکیلاتی خود را از سال ۵۵ شروع کرد.

علاوه بر طرح مباحث قرآنی در نشریات فرقان به مسائل سیاسی هم پرداخته می شد و بخصوص از شماره ۷ به بعد به صورت مستقیم علیه نظام جمهوری اسلامی و از شماره ۱۰ به بعد نیز رهبری انقلاب مورد نقد و تعرض قرار گرفت. کمی بعدتر مقوله تروریسم نیز به عنوان یکی از مسائل مورد توجه گروه فرقان مورد بحث قرار گرفت، اما گودرزی به عنوان رهبر گروه فرقان در بازجویی های خود منکر قضیه بود و ادعا می کرد بحث رهبری در گروه فرقان مطرح نبوده، بلکه وی صرفا مباحث ایدئولوژیک را طرح می کرده و محمد متحدی به عنوان طراح مسائل نظامی و عباس عسگری به عنوان مسئول شاخه تبلیغی و فرهنگی به فعالیت می پرداختند. بعدها حسن اقرلو به این جمع پیوست و به عنوان ضلع چهارم این گروه مشغول کار شد. (آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرونده اکبر گودرزی، کد ۱۸۳۸۳)

شهید مفتح بعد از ترور

گروه فرقان از اردیبهشت ۵۸ اقدامات تروریستی خود را شروع کرد. فهرست برنامه ترور این گروه که در بیشتر موارد موفق به انجام آن شدند، عبارتند از:

محمد قرنی، سوم اردیبهشت ۵۸

مرتضی مطهری، دوازدهم اردیبهشت ۵۸

هاشمی رفسنجانی، خرداد ۵۸

حاجی طرخانی، تیر ۵۸

رضی شیرازی، تیر ۵۸

مهدی و حسام عراقی، شهریور ۵۸

حسین مهدیان، شهریور ۵۸

هانس یواخیم لایب، مهر ۵۸

محمدعلی قاضی طباطبایی، آبان ۵۸

محمد مفتح، آذر ۵۸

افرادی که برای ترور شناسایی شده بودند، محمد بهشتی، محمدجواد باهنر، حقی، امامی کاشانی، ناطق نوری، موسوی اردبیلی، تیمسار فلاحی، بنی صدر و خوانساری بودند. (پرونده اکبر گودرزی، کد ۱۸۳۸۳)

اقدام بعدی گروه فرقان ترور آیت الله محمدعلی قاضی طباطبایی بود. در تبریز همزمان با برگزاری نماز عید قربان از سوی گروه فرقان اعلامیه ای در محل صادر شد. بعد از گذشت چند روز سه نفر از عوامل ترور از جمله محمد متحدی، طراح نقشه ترور و مسعود تقی زاده که ضارب بود همراه شخصی دیگر به نام مشهدی مصطفی موفق به اجرای برنامه ترور خود شدند. (زندگی و مبارزات شهید آیت الله قاضی طباطبایی، رحیم نیکبخت و صمد اسماعیل زاده، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول ۱۳۸۰، صص ۳۶۹ و ۳۷۰)

با افزایش ترورها و بالا گرفتن موج نارضایتی مردم و احساس ناامنی، تلاش های زیادی برای دستگیری عوامل قتل ها صورت گرفت.

محسن الویری در این زمینه می گوید: به تدریج موج ترور شخصیت ها افزایش یافت و این قضیه برای من جدی شد. از سویی در کمیته مرکزی بودم، از سوی دیگر تشکیلات منسجمی داشتیم تحت عنوان مجاهدین انقلاب اسلامی. بنابراین تصمیم گرفتیم با این تروریست ها مقابله کنیم. در آن زمان آقای هاشمی رفسنجانی وزیر کشور بود. من نزد ایشان رفتم و درباره تشکیلاتمان با ایشان صحبت کردم و خواستم به ما فقط پنج دستگاه اتومبیل پیکان و پنج دستگاه بی سیم بدهد تا به این ترتیب با گروه فرقان و تروریست های دیگر مقابله کنیم و با اتومبیل به تعقیب شان بپردازیم.

آقای هاشمی رفسنجانی موافقت کرد و دستور داد آنچه خواسته ایم به ما بدهند و به این ترتیب ما اسلحه داشتیم و بی سیم هم گرفتیم و آماده بودیم تا با گروه فرقان مقابله کنیم.

دوستی داشتم که در دوران سربازی با یکی از فرقانی ها در یک پادگان بود. او نزد ما آمد و گفت یکی از فرقانی ها را می شناسد و دوران سربازی را باهم گذرانده اند و می تواند در حال حاضر به آن شخص نزدیک شود و رابطه برقرار کند. ما پذیرفتیم و به دوستم گفتم که با آن شخص تماس بگیرد و خود را هواخواه او معرفی کند و بگوید که می تواند خانه و امکانات برایشان مهیا کند. دوستم این کار را کرد و آنها که فعالیت زیرزمینی داشتند و نیازمند جا و مکان بودند از گفته دوستم استقبال کردند.

ما خانه ای را اطراف مدرسه رفاه در نظر گرفتیم و یک طبقه آن ساختمان دو طبقه را برای گروه فرقان تعیین و طبقه دیگر را گذاشتیم تا ماموران ما در آنجا شنود کنند.

برای این که شنود کنیم یک خط تلفن هم برایش کشیدیم و یک میکروفن هم در سقف گذاشتیم که به ضبط صوت مامور ما منتهی می شد و او می توانست مکالمات غیرتلفنی را ضبط کند. کارمان که تمام شد گروه فرقان در آنجا مستقر شدند.

مدتی گذشت و ما توانستیم از طریق مکالمات آنها اطلاعات خوبی کسب کنیم و حتی رفت و آمدها را نیز با تعقیب کردن پیگیری می کردیم و چند کادر قوی مسئول تعقیب آنها بودند.

اطلاعات ما از شبکه تروریستی فرقان هر روز کامل تر می شد و عاقبت زمانی فرا رسید که کل شبکه شناسایی شد و با کمک نیروهای کمیته انقلاب اسلامی در یک زمان به تمام خانه های تیمی آنها حمله شد و همه شان یا دستگیر شدند یا در درگیری از بین رفتند. به این ترتیب شبکه تروریستی گروه فرقان کاملا متلاشی شد. (خاطرات مرتضی الویری، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول ۱۳۵۷، صص ۸۶ تا ۸۸)

با بررسی پرونده ها مشخص می شود که فرد رابط با محسن الویری، محسن شریعت بوده است. (پرونده محسن شریعت، کد ۲۰۴۱۶) ، مسئولیت عملیات پیگیری و اقدام علیه گروه فرقان نیز با احمدیان از گروه منصورون بود. وی از سوی سازمان مجاهدین انقلاب به این کار اقدام می کرد. (همان آرشیو، همان پرونده)

از سوی دیگر دادستانی نیز این موضوع را پیگیری می کرد. ناطق نوری در این مورد عنوان کرد بعد از این که خبری مبنی بر تهیه مهری با عنوان فرقان در خیابان شاهپور به او رسید وی نقاشان و هنردوستان را برای پیگیری موضوع فرستاد که در این ماجرا دو نفر دستگیر شدند و بعد از آن محل اصلی سکونت اکبر گودرزی کشف شد و گروهی از کلاه سبزهای ارتش نیز برای دستگیری گروه فرقان اقدام کردند. (خاطرات حجت الا سلام والمسلمین ناطق نوری، ص۱۸۷)

دستگیری اکبر گودرزی، رهبر گروه و ۳۵ نفر از اعضای گروه در منزلی واقع در خیابان جمالزاده (خانه شماره ۲۳ کوچه اخوان) روز اربعین انجام شد.

نوزدهم دی ۵۸ پس از هشت ساعت درگیری گودرزی، همراه ۳۵ نفر دستگیر شد و سوم بهمن همان سال نیز اعضای شاخه نظامی آن گروه دستگیر شدند. (شماره بازیابی ۱۱۶۰، ص ۱۲۸)

سوم خرداد ۵۹ اکبر گودرزی، علی حاتمی، عباس عسگری، حسن اقرلو، سعید مرات و علیرضا شاه بابا بیک تبریزی اعدام شدند.

موارد اتهامی اکبر گودرزی در دادگاه توسط دادستان چنین مطرح شد:

مسخ اندیشه توحیدی با اتکا به دروغ و تزویر

تاسیس و بنیانگذاری و رهبری گروه فرقان با مشی مسلحانه علیه نظام جمهوری اسلامی

ایجاد رعب و وحشت در جامعه و زمینه سازی برای برقراری یک دیکتاتوری یعنی خط آمریکا

ترور شخصیت های قابل قبول مردم و نیز ترور کسانی که باید توسط دادگاه های عدل اسلامی مجازات می شدند. (آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرونده اکبر گودرزی، کد ۱۸۳۸۳)

روابط عمومی دادستانی کل انقلاب نیز در بیانیه ای اعلام کرد: امرالله الهی، حسن نوری، محمد نوری، کمال یاسینی، محمد کاشانی، غلامرضا یوسفی و سعید واحد به جرم قتل محمد مفتح، مهدی عراقی، حسام عراقی، جواد بهمنی، اصغر بهمنی و سوءقصد به جان هاشمی رفسنجانی و سرقت مسلحانه از بانک های جمهوری اسلامی در دادگاه انقلاب اسلامی مرکز به اعدام محکوم شدند و ساعت یک بامداد ۱۳ اسفند ۵۸ حکم اجرا شد. (آرشیو مرکز اسناد، کد ۱۷۶۰۱)

محمد متحدی و مسعود تقی زاده نیز به جرم قتل شهید قاضی طباطبایی به اعدام محکوم شدند که حکم ۸ بهمن ۱۳۶۰ در محل برگزاری نماز جمعه تبریز به اجرا درآمد. (۳۶۷ تا ۳۷۱)

البته برخی از اعضای گروه فرقان که نقش کمتری در این گروه داشتند مشمول عفو شدند و در دوران دفاع مقدس به جبهه ها رفتند و بعضی از آنها به شهادت رسیدند.