کُری خواندن کِری قبل از ژنو

به گزارش پارس به نقل از فارس، جهانی ترین شهر اروپا پس از مدت ها کش و قوس روز چهارشنبه بار دیگر میزبان نشست سوریه خواهد بود. نمایندگان حدود ۳۰ کشور جهان قرار است در این نشست شرکت کنند. روز چهارشنبه وزرای خارجه کشورهای مدعو در شهر « مونترو» سوئیس اتراق و گفت وگو خواهند کرد تا ببینند می توانند راه حل مشترکی را برای بحران سوریه بیایند یا نه. دو روز پس از آن، یعنی روز جمعه، مخالفان و نمایندگان دولت سوریه بر سر یک میز حاضر می شوند تا درباره رسیدن به آتش بس چانه زنی کنند.

هر چه که به روز برگزاری نشست نزدیک تر می شویم، سوالاتی مثل « چه کسانی نمایندگی مخالفان سوریه را خواهند داشت؟ » ، « تکلیف مشارکت ایران در ژنو چه می شود؟ » ، « چه راه حل هایی بررسی خواهند شد؟ » ، « اگر این نشست به شکست بینجامد چه خواهد شد؟ » داغ تر می شوند.

اما در فاصله کمتر از یک هفته مانده به روز برگزاری کنفرانس، آقای « جان کری» ، وزیر خارجه آمریکا اظهاراتی را ایراد کرد که می تواند بخشی از پاسخ به سوال آخر و ماقبل آخر در پاراگراف قبلی این گزارش باشد. کری گفت: « اگر رئیس جمهور سوریه درباره دولت انتقالی مذاکره نکند، بحران این کشور راه حل سیاسی نخواهد داشت. »

حال این سوال مطرح می شود که اگر رئیس جمهور سوریه به این خواست آمریکا و دوستانش تن ندهد یا به هر نحوی نشست ژنو ۲ به شکست کشیده شود، آقای کری و رفقایش چه خواب غیرسیاسی را برای مردم و کشور سوریه دیده اند یا خواهند دید.

در حالی که برخی ناظران سیاسی معتقدند که با تحولات اخیر، سایه اقدام نظامی علیه سوریه از فراز این کشور رفته است، اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا در کنار نشانه های دیگری که در این نوشتار به آنها اشاره خواهد شد، حاکی از این است که گمانه و گزینه اقدام نظامی و امنیتی که آقای کری از آن به عنوان « راه حل غیرسیاسی» یاد می کند همچنان محتمل است.

هر چند که این اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا به این مفهوم هم نیست که واشنگتن و متحدانش تا کنون از اقدامات امنیتی و حمایت از گروه های تروریستی برای براندازی در سوریه فروگذار بوده اند، اما نشان می دهد که در صورت ناموفق بودن کنفرانس ژنو ۲ احتمال آن می رود که جبهه ضدسوری سناریوهای دیگری را هم در سر می پرورانند. اگر قرار باشد آنها کماکان در سوریه به نتیجه مطلوب خود نرسند، رقبایی نظیر ایران و روسیه جای پای خود را در سوریه و منطقه محکم تر خواهند کرد. بنابراین انتظار می رود جبهه مقابل طرحهایی را برای مقابله با این امر مدنظر داشته باشد. از جمله این طرح ها اقدام نظامی از خارج علیه سوریه است که دو هدف را دنبال می کند که یکی کوتاه مدت و فوری است و دیگری بلندمدت و اساسی. اگر هدف کوتاه مدت را براندازی دولت فعلی در دمشق متصور شویم، هدف بلندمدت جدا کردن سوریه از جبهه مقاومت و روسیه است.

صرفنظر از اهداف فوق، گزارش پیش رو به نشانه هایی می پردازد که حاکی از مردود نبودن گزینه نظامی هستند. هر چند که این نشانه ها لزوما به معنای حتمی یا نزدیک بودن حمله نظامی خارجی به سوریه نیست و فقط آن را به عنوان یکی از گمانه های محتمل مطرح می کنند.

ارتش ۱۰۰ هزار نفری خلیج فارس

حدود یک ماه پیش بود که « متعب بن عبدالله بن عبدالعزیز» ، رئیس گارد ملی عربستانی در حاشیه مانور نظامی در این کشور اعلام کرد که ریاض تشکیل یک ارتش ۱۰۰ هزار نفری با مشارکت کشورهای حاشیه خلیج فارس را بررسی می کند. هدف این طرح که با مخالفت هایی از جانب عمان مواجه شد، دفاع از کشورهای حاشیه خلیج فارس عنوان شد. اما طبیعی است که هدف آن تشکیل بلوک قدرتی در منطقه است که نه تنها در زمینه امنیتی، بلکه اقتصادی و سیاسی ایفای نقش کند و مقابله با نقش و جایگاه ایران هم می تواند از جمله برنامه های ابتدایی این اتحاد باشد.

بر اساس طرح فوق، سعودی ها مسئولیت تأمین ۵۰ تا ۷۵ هزار نفر از آن را بر عهده خواهند داشت و قرار است این نیروها در ریاض مستقر شوند و آموزش ببینند. از طرفی ۲۵ و ۵۰ هزار نیروی این ارتش مشترک از کشورهای دیگر خواهند بود که باید در خاک عربستان آموزش ببینند.

هر چند انتشار خبر چنین طرحی قبل از نشست ژنو، می تواند به اهرم چانه زنی در مذاکرات با دولت سوریه تبدیل شود، اما همچنین می توان متصور بود که ارتش ۱۰۰ هزار نفری در صورت جدی بودن و تحقق، علیه اهداف مشخص نظیر ارتش سوریه به کار گفته شود.

لژیونرهای نظامی

اگر قرار باشد اقدامی نظامی علیه کشوری مانند سوریه انجام گیرد، غلبه بر ارتش این کشور فقط با استفاده از ارتش های کلاسیک شاید به راحتی امکانپذیر نباشد. هر چند که شاید سهم کشورهای عربی یا منطقه ای دیگر در هر گونه اقدام نظامی، هم اندازه سهم آمریکا و اسرائیل نباشد.

سناریوهای مختلفی برای حمله به سوریه می تواند مطرح شود. اینکه اسرائیل شروع کننده جنگ باشد و توسط آمریکا پشتیبانی شده و در ادامه به واشنگتن و کشورهای غربی و منطقه ای دیگر واگذار کند یا با آنها همکاری کند. برخی کشورها هم اگر در زمینه میدانی و عملیاتی کمرنگ تر باشند، می توانند در زمینه تامین منابع مالی حمله مشارکت کنند.

اینکه ارتش های کشورهای دیگر به چه نحوی به سوریه می توانند حمله کنند، مطلبی است که می توان آن را در گزارشی جداگانه بررسی کرد. اما هر گونه اقدام نظامی همراه با ساماندهی، تقویت و تجهیز تروریستهای مسلح به ویژه خارجی خواهد بود که می توان از آنها به عنوان لژیونرهای نظامی برای حمله به سوریه یاد کرد. این گروهها می توانند در قالب نیروهای واکنش سریع اقدام کنند و توسط نیروهای امنیتی و عملیاتی کشورهای غربی آموزش های را دیده و ساماندهی شوند. طبق برآوردهای انجام شده، پیش بینی می شود که استعداد این طرح در کمک به هرگونه حمله، تامین ۵۰ هزار نیروی مسلح باشد.

دپوی مهمات در اسرائیل

اوایل سال جاری بود که « چاک هیگل» ، وزیر دفاع آمریکا از قرارداد ۱۰ میلیارد دلاری کشورش برای فروش تسلیحات به اسرائیل، عربستان و امارات متحده عربی خبر داد. بر اساس اظهارات وی قرار بود آمریکا موشکها و جنگنده های پیشرفته در اختیار اسرائیل قرار دهد.

حال این شاید بخشی از پروژه انتقال یا فروش تسلیحات به سرزمین های اشغالی و برخی از کشورهای منطقه باشد. اینکه آمریکا تسلیحات دیگری را هم در اختیار اسرائیل قرار می دهد یا نه که رسانه ای نشده است، مسئله ای قابل تامل است.

ژنرال های اسرائیلی پاشنه های کفششان را برای جنگ می کشند

حدود یک ماه پیش بود که مرکز مطالعات استراتژیک بگین سادات در تل آویو گزارشی را منتشر کرد و نوشت که ژنرال های اسرائیل خود را برای جنگی کوتاه و محکم آماده می کنند. این گزارش هدف این حمله را حزب الله و نابودی موشک های آن عنوان کرد. هر چند که عده ای هم غزه و جنبش حماس را از جمله اهداف دیگر اسرائیل می دانند.

خرید تسلیحات بیشتر و جابجایی ها و تحرکات در مرزهای شمالی سرزمین های اشغالی از یک طرف، و افزایش تبلیغات در زمینه توان موشکی تل آویو از طرفی دیگر این گمانه را تقویت می کند که ارتش اسرائیلی خود را برای یک جنگ دیر یا زود آماده می کند. انتظار آن می رود که با توجه به تحولات اخیر مصر و کنار زدن اخوان المسلمین از صحنه سیاسی این کشور، اسرائیل هم انگیزه بیشتری برای فشار و اقدام علیه حماس کسب کرده باشد. پس با این توصیف می توان حماس را یکی از اهداف محتمل اقدام نظامی اسرائیل دانست.

اما اگر اسرائیل و آمریکا بخواهند به سوریه حمله کنند، با موانعی روبرو هستند که از جمله آنها حزب الله لبنان است. به نظر می رسد اسرائیل با همکاری برخی کشورهای عربی طرحی را در این زمینه در پیش گرفته است؛ اینکه از یک طرف حزب الله و نیروهای امنیتی لبنان را از یک طرف توسط نیروها و گروه های مسلح تکفیری درگیر کند و از طرفی دیگر اقدامی نظامی را از خارج در پیش گیرد. چرا که با وجود مانعی مانند حزب الله لبنان و موشکهای پیشرفته آن، اسرائیل پس از هر گونه اقدام نظامی علیه سوریه، شبه موشک های حزب الله را بالای سر خود خواهد دید.

کلام آخر

همانگونه که پیشتر در این گزارش ذکر شد، مواردی که در بالا به آنها اشاره شد، صرفا نشانه هایی مبنی بر محتمل بودن گزینه نظامی علیه سوریه بودند که به قول آقای کری در صورت شکست مذاکرات ژنو می تواند به عنوان گزینه « غیرسیاسی» علیه سوریه به کار گرفته شود. بهانه آن هم اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا بود که در سخنان خود به چنین موضوعی اشاره کرد. هر چند که برخی ناظران سیاسی و امنیتی بر این باورند که در سایه برگزاری کنفرانس ژنو ۲ احتمال حمله به سوریه در حال حاضر به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است.

موضوع دیگر قابل بحث این است که حتی اگر احتمال حمله به سوریه کم هم نباشد، معلوم نیست که در صورت اقدام نظامی علیه دولت دمشق، برنامه غربی ها و اسرائیل آنطوری که طراحی شده پیش برود؛ مرور روند تحولات دو سال گذشته سوریه خود شاهد این مدعاست. به ویژه اینکه سوریه هم در کنار خود حامیانی مثل ایران، روسیه و حزب الله را دارد.