اختیارات وزیران احمدی‌نژاد از سایر دولت‌ها بیشتر بود

به گزارش پارس ، محمد حسینی وزیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم ضمن بازدید از خبرگزاری مهر به سوالات خبرنگاران این رسانه پاسخ داد.

حسینی در دولت نهم قائم مقام وزیر علوم و رئیس دانشگاه پیام نور بود و سوابق متعددی از جمله نمایندگی مجلس و فعالیت های مدیریتی در صداوسیما را در کارنامه خود دارد. وی همچنین در دوره دوم دولت دهم به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شد و اولین وزیر دانشگاه امام صادق (ع) لقب گرفت.

در زمان وزارت حسینی انتقادات زیادی به دولت احمدی نژاد در حوزه فرهنگ صورت گرفت که حسینی در دفاع از اقدامات خود بیشتر این انتقادات را سیاسی دانست و گفت: عمده انتقاداتی هم که به دولت در حوزه فرهنگ می شد مربوط به وزارت فرهنگ نبود.

وی در بخشی از این مصاحبه با مقایسه کابینه دولت احمدی نژاد با دیگر دولتها گفت: احمدی نژاد حلقه بسته مدیریتی را شکست و وزیران وی نسبت به وزیران دیگر دولتها اختیارتشان بیشتر بود.

وی همچنین در واکنش به این انتقاد دولت احمدی نژاد که گفته می شد وزیران وی زیاد اختیار ندارند و تصمیم گیرنده اصلی احمدی نژاد است، گفت: اگر احساس می کردم در وزارت خانه ام اختیار ندارم به همکاری ام با دولت ادامه نمی دادم.

وزیر ارشاد دولت دهم با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری و با تاکید براینکه اگر اصرار احمدی نژاد بر کاندیدای خاص نبود ممکن بود نتیجه انتخابات تغییر کند، گفت: شاید اگر اصرار آقای احمدی نژاد بر کاندیدای خاص نبود اصولگرایان شرایط بهتری در انتخابات داشتند، در هر صورت کاندیدای مورد نظر ایشان تأیید نشد و بقیه هم به توافق نرسیدند، در نتیجه جریان سیاسی رقیب بیشترین بهره برداری را کرد و با کمتر از ۵۱ درصد آراء دولت را در دست گرفت.

متن کامل مصاحبه خبرنگار سیاسی مهر با محمد حسینی بدین شرح است:

* در روزهای گذشته آخرین وزیر دولت تدبیر و امید مشخص و کابینه یازدهم تکمیل شد. شما رأی اعتماد مجلس به کابینه یازدهم را چگونه ارزیابی کردید؟

من چون هم تجربه نمایندگی مجلس و هم وزارت را دارم شاید بهتر بتوانم در این مورد صحبت کنم. در مجلس پنجم که بودیم دولت دوم خرداد شکل گرفت، با وجود آنکه اکثریت نمایندگان آن دوره با دولت همسو نبودند و اختلافات فکری و سیاسی داشتند اما به خاطر مصلحت کشور به تمام وزیران خاتمی رأی دادند. بنابراین در آغاز راه معمولا این حمایت و همکاری میان دولت و مجلس وجود دارد.

یا مثلا در بحث بودجه سالانه غالبا مجلس با لایحه بودجه دولت موافقت می کرد فقط یک بار به نظر می رسید که اکثریت مجلس مخالف کلیات لایحه بودجه هستند و قصد ندارند به بودجه رأی دهند که آقای ناطق نوری رئیس محترم مجلس پنجم جلسه را غیرعلنی ساخت و با ارائه توضیحاتی از نمایندگان خواست که مصلحت اندیشانه به بودجه رأی دهند و نمایندگان هم تقریبا یکپارچه کلیات بودجه را تأیید کردند. لذا نمایندگان علی رغم داشتن گرایش های سیاسی معمولا مصالح کشور و منافع مردم را ترجیح می دهند و در موارد ضروری همراهی دارند.

البته در دولت نهم و دهم که همگرایی سیاسی میان دولت و مجلس وجود داشت چند نفر از معرفی شدگان برای مناصب وزارت رأی نیاوردند. بنابراین در دولت یازدهم هم اگر چند نفر از آقایان رأی نیاورند به معنای عدم حمایت و همراهی مجلس نیست بلکه در مجموع مجلس همکاری خوبی با دولت داشت. حالا در بحث رأی به وزیر ورزش استثنائا به دلایلی تأخیر صورت گرفت که قبلا هم در مورد وزیر نفت آقای احمدی نژاد مشابه آن را داشتیم.

در نهایت امیدوارم دولت و مجلس بتوانند وظائف خطیر خود را به خوبی انجام دهند؛ به ویژه آنکه دولت به وعده هایی که داده و انتظاراتی که برای بهبود اوضاع اقتصادی ایجاد شده عمل نماید. البته اختلاف نظر هم طبیعی است و انتظار اینکه همگان از جمله نمایندگان همواره تابع نظرات دولت باشند معقول نیست.

همراهی وزیران با رئیس جمهور نقطه قوت کابینه یازدهم

* ارزیابی شما از کابینه یازدهم چیست؟

وزرای انتخاب شده سابقه وزارت و کار اجرایی دارند، با رئیس جمهور همراه اند و تفکرات و نظرات ایشان را قبول دارند و این ویژگی خود می تواند نقطه مثبتی برای کابینه باشد. بعضی از آنان در سطح بین المللی کار کرده اند و تجربه خارج از کشور دارند که این هم می تواند برای مدیریت امور در داخل کشور مفید باشد.

اما ایراداتی نیز پیرامون دولتمردان مطرح است از جمله اینکه غالبا افراد بازنشسته و مسن هستند و در مقایسه با دوره احمدی نژاد که حلقه بسته مدیریتی در کشور باز شد و یک سری نیروهای جوان تر و باانگیزه تر وارد صحنه شدند و یک تحرک، کارآمدی و سرزندگی به وجود آمد، اینکه حالا به عقب برگردیم مدیرانی که ۱۶ سال قبل در مسند بودند را به کار بگیریم، نه تنها نقطه قوت تلقی نمی شود بلکه در برآوردن مطالبات و انتظارت مردم محل تأمل و تردید است.

نمایندگان نیز به بالا بودن سن مدیران ارشد انتقاد داشتند که این موضوع مانع تحرک، نشاط، شادابی و مردمی بودن است. در دولت های نهم و دهم شاهد سفرهای فراوان استانی و ارتباطات گسترده مردمی بودیم که در شرایط فعلی اگر انگیزه چنین تلاشی هم وجود داشته باشد اقتضای سن و روحیه آقایان اجازه نمی دهد فعالیت شبانه روزی انجام دهند و برای پاسخ گویی به نیازهای مردم به آب و آتش بزنند و سر از پا نشناسند. در موردفعالیت های اقتصادی مدیران در بخش خصوصی نیز مباحثی مطرح است که قصد طرح آن را ندارم. به هرحال امیدواریم تجربه مدیریتی به مدد آنان بیاید و مشکل گشا باشد.

* شما تخصص و تجربه را یکی از ویژگی های مثبت کابینه یازدهم برشمردید. یکی از انتقاداتی که به کابینه دولت گذشته می شد این بود که افراد سر جای خود نیستند و وزیران بر اساس تجربه و تخصص بکار گرفته نشده اند. مثلا در مورد شما نیز این موضوع گفته شده زمانی که شما به عنوان وزیر فرهنگ از سوی احمدی نژاد انتخابات شدید اعتراض کردید که نسبت به این حوزه تخصص کافی ندارید و شناخت شما از وزارت علوم بیشتر است.

نه اعتراضی در کار نبوده است. من در زمینه فرهنگی بیش از حوزه آموزشی سابقه و تجربه عملی دارم. از قبل از انقلاب سابقه کار فرهنگی دارم. از زمان دانش آموزی در دوره راهنمایی با همراهی تعدادی از دوستان در نمایشنامه های مذهبی ایفای نقش می کردم و در دوره دبیرستان هم فعالیت های فرهنگی و هنری را ادامه دادم. بعد از انقلاب در کمیته فرهنگی جهاد مشغول خدمت شدم. در جبهه و دانشگاه هم فعالیت های فرهنگی داشتم. مدتی هم رایزن فرهنگی ج. ا. ا بودم و خلاصه چندین سال مسئولیت در صداوسیما داشتم که همه این ها بیانگر سابقه و آشنایی و اشراف به امور فرهنگی است. البته چون در دولت نهم در وزارت علوم به عنوان معاون و قائم مقام بودم در آن مقطع احاطه و اشراف نسبتا خوبی به حوزه آموزش عالی داشتم. تقریبا به همه دانشگاه های کشور از نزدیک سر زده بودم، با مدیران دانشگاهی، اساتید فعال و تشکل های دانشجوی ارتباط داشتم و لذا فکر می کردم چه بسا در وزارت علوم موثرتر باشم. و الا این گونه نبود که با حوزه فرهنگ و هنر و به طور خاص وزارت ارشاد آشنایی لازم را نداشته باشم. من هیچ ادعایی ندارم ولی در پاسخ به سؤالتان می توانید با دیگر وزیران فرهنگ بعد از انقلاب یک مقایسه نسبی انجام دهید که قبل از حضور در ارشاد هر یک چقدر در حوزه فرهنگ و هنر سابقه کاری و تخصصی داشتند.

این انتقاد که گفته می شود دکتر احمدی نژاد در کابینه اش به تخصص توجه نمی کرد هم درست نیست و اگر بر فرض انتقاد وارد باشد در دیگر دوره ها هم مطرح است. مثلا یادم هست آقای مهندس غرضی وزیر نفت بود و بعد یک مرتبه وزیر پست و تلگراف و تلفن شد، یا در دولت یازدهم هم وزیران هستند که سنخیت کافی با وزارتخانه متبوعشان ندارند، مثلا آقای واعظی مطرح بود که وزیر خارجه شود که با سابقه کاری ایشان هم سازگاری داشت ولی در نهایت ایشان وزیر ارتباطات شد. از این نمونه ها فراوان است، مثلا آقای حجتی در دوره اصلاحات از وزارت راه به کشاورزی رفت. یا در همان زمان در انتقاد به اینکه وزیر انتخاب شده برای وزارت آموزش و پرورش ارتباطی به این حوزه ندارد، بعضی به جد و یا طنز پاسخ می دادند ایشان ۱۲ سال در مدرسه درس خوانده است لذا با آموزش و پرورش بیگانه نیست!

البته مسئولیت در سطح کلان کشور مثل منصب وزارت بیش از هر ویژگی به توان مدیریت، جامع نگری و قدرت حل مشکلات وابسته است. صرف تخصص در یکی از رشته ها در وزارتخانه که با ده ها رشته تخصصی و نخبگان مختلف سر و کار دارد کافی نیست. باید مجموعه ای از ویژگی ها در فرد وجود داشته باشد که یک بخش آن تعاملات و ارتباطات است. ارتباط با بخش های دیگر از رهبری معظم انقلاب، رئیس جمهور و مجلس تا مسئولان استانی و مجموعه بزرگی از فرهیختگان و نیز دستگاه های نظارتی، صلاحیتی را می طلبد که جز افراد کارآزموده از عهده آن برنمی آیند.

به فضل الهی در دوره وزارت این توفیق حاصل شد که استان به استان و گاهی شهر به شهر برویم با هنرمندان، نویسندگان، روزنامه نگاران و خلاصه خانواده بزرگ فرهنگ و هنر جلسه بگذاریم و نظراتشان را بگیریم و تعاملات خوبی را سازمان دهی کنیم. شاید یک عده توقع داشتند که صرفا در تهران در دفتر بنشینم و به گپ و گفت وگو با چهره های مشهور و شناخته شده اکتفا کنم که من این روحیه را نداشتم و در عین احترام به پیش کسوتان به هنرمندان کم تر شناخته شده استانی بیشتر توجه نمودم.

وزیران احمدی نژاد نسبت به وزاری دیگر دولتها اختیارتشان بیشتر بود

* به بحث مدیریتی که به آن اشاره داشتید، یکی دیگر از انتقادات به دولت احمدی نژاد این بود که وزیران از خود اختیاری ندارند و تصمیم گیرنده اصلی خود رئیس جمهور است.

در دولت دهم در مقایسه با وزیران دولت های دیگر اختیارات مناسب و کافی داشتیم. رئیس جمهور این قدر فرصت و فراغت ندارد که در کارهای متنوع وزارتخانه ها وارد شود. بله، یک جاهایی ممکن است رئیس جمهور نظر بدهد اما این گونه نیست که در جزئیات دخالت کند.

آقای احمدی نژاد گاهی در بعضی از مدیریت های مهم مانند بعضی معاونت ها یا سازمان ها فردی را پیشنهاد می داد و یا نسبت به بعضی افراد نظر چندان مثبتی نداشت، اما این گونه جلوه داده شود که انگار رئیس جمهور کار دیگری ندارد جز رصد کردن اقدامات وزیران، چنین چیزی درست نیست. موارد اندکی داشتیم که ایشان نظر می دادند. گاهی اوقات هم خودمان می خواستیم، مثلا ما شورای عالی سینما را چرا تشکیل دادیم؟ به این دلیل بود که رئیس جمهور مشکلات سینماگران را از نزدیک بشنود و اعتبارات بیشتری اختصاص دهد تا بتوانیم حمایت جدی تری از سینما داشته باشیم و این برای اولین بار بعد از دوران انقلاب بود که رئیس جمهور با سینماگران مستقیما جلسه داشته باشد و از مشکلات آنان آگاه شود و اقداماتی را انجام دهد.

بعد از بیانات ارزنده رهبر فرزانه انقلاب خطاب به دولت نهم مبنی بر اینکه باید از فرهنگ مظلومیت زدایی شود، با پیگیری هایی که با محوریت ارشاد به عمل آمد اولویت دور سوم سفرهای استانی فرهنگ و هنر شد که این اهتمام و توجه به فرهنگ و هنر بی سابقه بود.

در دور سوم که به ۳۱ استان کشور سفر کردیم در تمام استان ها کارگروه فرهنگ و هنر تشکیل شد و در تمامی این کارگروه ها آقای دکتر احمدی نژاد فعالانه حضور یافت. در کارگروه ابتدا بنده گزارشی از ویژگی ها، ظرفیت ها، مفاخر و تاریخچه فرهنگی استان ارائه می کردم و اعضای جلسه نیز اولویت ها و زمینه های کار فرهنگی و هنری استان را تبیین می کردند و در نهایت رئیس جمهور جمع بندی مناسبی ارائه می کرد و اعتبار خوبی هم تصویب می شد که دو سال اعتبارات فرهنگی به استان ها اختصاص یافت و موجب پویایی و تحول در برنامه های فرهنگی و هنری استان ها شد. مثال های دیگری وجود دارد که نقش پررنگ وزیران را نشان می دهد.

اگر احساس می کردم اختیار ندارم به همکاری ام با دولت ادامه نمی دادم

البته جاهایی ممکن است رئیس جمهور نظر خاصی داشته باشد و یا اینکه در دولت رای گیری شود و آنچه یک وزیر مد نظر دارد به تصویب نرسد، اما اینکه بگوییم دست وزیر بسته است، چنین چیزی نبود. من اگر احساس می کردم که نمی توانم منشأ اثر و خدمت باشم حاضر نبودم به عنوان وزیر همکاری را ادامه دهم.

شما مقایسه کنید با شرایط فعلی، البته بنا ندارم وارد این مباحث شوم و مقایسه کنم. مثلا در بحث استانداری ها؛ آیا وزیر کشور تصمیم گیرنده است یا در دولت تصمیم گیری می شود؟ چون استاندار که تنها نماینده وزیر کشور نیست نماینده کل دولت است و ممکن است گاهی اوقات یک استاندار با نظر وزیر نیز هماهنگ نباشد این گونه موارد در همه دولت ها وجود دارد.

البته بعضی وقت ها آقای احمدی نژاد اظهارنظرهایی می کرد که مخالف تصمیمات و نظرات بنده و همکارانم بود که معمولا مخفی نمی ماند و علنی می شد، مانند توقیف روزنامه شرق. یعنی یک جاهایی اختلاف نظر وجود داشت که طبیعی است.

جریان اختلافات با شمقدری/بخاطر احمدی نژاد حکم شمقدری را صادر کردم

* به تشیکل شورای عالی سینما و سازمان سینمایی اشاره کردید. در آن زمان بحث هایی در مورد اختلاف شما با آقای شمقدری مطرح بود و گفته می شد شما موافق ریاست وی بر سازمان سینمایی نیستید و آقای مشائی برای این موضوع تاکید دارد.

آقای شمقدری قبلا مشاور فرهنگی رئیس جمهور بود و سال ۸۴ فیلم انتخاباتی دکتر احمدی نژاد را ساخت. آقای احمدی نژاد هم از ایشان شناخت کامل داشت، اما من شناخت دقیقی نداشتم. به خاطر توصیه و تأکید آقای رئیس جمهور و به دلیل آنکه می خواستم رئیس جمهور به طور جدی حمایت کند تا مشکلات فراوان سینما برطرف شود حکم ایشان را صادر کردم. اعتبارات سینما برای اقدامات نرم افزاری مثل حمایت از تولید فیلم ها و سخت افزاری مثل احداث سالن های سینما کافی نبود و می طلبید که رئیس جمهور در این حوزه وارد شود، لذا شورای عالی سینما را در دولت تصویب و راه اندازی کردیم که رئیس جمهور در رأس آن است و در مجموع در مقایسه با گذشته حمایت بیشتری صورت گرفت و زمینه مناسبی برای آینده هم فراهم شد. به هرحال اقدامات معاونت های ارشاد و رؤسای سازمان ها غالبا با هماهنگی و مورد تائید بود ولی مواردی هم اتفاق می افتاد که خالی از ضعف نبود.

حیطه کاری وزارت فرهنگ آن قدر گسترده است و سازمان ها، معاونت ها و مراکز متعددی دارد که وزیر نمی تواند در همه مسائل ریز و درشت ورود کند، مثلا نمی تواند در مورد هر کتاب، نمایش و یا فیلمی وقت بگذارد، بلکه انتظار است به موارد مهم و ضروری بپردازد و وظائف هر قسمت را به مدیران و کارشناسان مربوطه واگذار نماید. مثلا اگر تخلفی انجام شد، هیأت تخلفات رسیدگی کند. یا در جشنواره ها هیئت های داوری کار خود را انجام دهند و نیز در برپایی نمایشگاه ها و همایش ها به موارد اساسی و مهم توجه شود و امور جاری به مسئولان ذی ربط سپرده شود.

وزیر فرهنگ رئیس شورای فرهنگ عمومی کشور است و باید در سطح کشور و در سطح استان ها پیگیر قضایا و تحولات فرهنگی باشد. در خارج از کشور نیز وظیفه دارد، برای نمونه هفته های فرهنگی را در تعدادی از کشورها برگزار کردیم که با مدیریت بهتری نسبت به گذشته انجام شد. بله، بعضا اقداماتی صورت می گرفت که ما هم انتقاد داشتیم و به مدیران مربوط گوشزد می کردیم و یا در صورت لزوم برخورد می کردیم.

در ضمن همان طور که وظیفه خود را حمایت از فعالیت های فرهنگی و هنری می دانستیم مسئولیت نظارت در حوزه های گوناگون را هم نادیده نگرفتیم. برخی فضاسازی می کردند که وزارت فرهنگ هیچ نظارتی نداشته باشد. شما ببینید در همین مدت کوتاه بعضی از نشریات احساس کردند که شاید جدیت گذشته وجود نداشته باشد و مقاله ای در روزنامه بهار منتشر شد که در گذشته بی سابقه بود کسی اساس امامت و ولایت امام علی (ع) را زیر سؤال ببرد! یعنی اگر نظارت جدی نباشد و با متخلف برخورد نشود تبعات این چنینی دارد. در دیگر حوزه ها هم بنای ما بر رعایت ضوابط قانونی بود که گاهی عده ای برنمی تافتند و متأسفانه رسانه ها هم همراهی لازم را در برخورد با کارهای غیرقانونی نداشتند.

انتقادات فرهنگی به دولت احمدی نژاد مربوط به وزرات فرهنگ نبود

* یکی از محورهای انتقاد به دولت دهم مباحث فرهنگی بود که حتی در سؤال نمایندگان از رئیس جمهور نیز مطرح شد و برخی اعتقاد داشتند دولت به دنبال اباحه گری در حوزه فرهنگ است. شما به چه میزان در تصمیمات فرهنگی دولت سهیم بودید و دفاع شما در برابر این انتقادات چیست؟

بخشی از انتقادات به خاطر اختلاف نظرهای سیاسی بود که در این حوزه بروز پیدا می کرد. عمده انتقاداتی هم که به دولت در حوزه فرهنگ می شد مربوط به وزارت فرهنگ نبود.

غالب دست اندرکاران و خواص جامعه با سابقه بنده در فعالیت های دینی، مذهبی و فرهنگی آشنا بودند و به دلیل تعاملی که با نهادهای انقلابی، حوزه ها و رسانه ها داشتم مواضعم را می دانستند و اگر ایرادی هم می گرفتند در خصوص بعضی از اظهارنظرها و یا فعالیت های افراد دیگر بود که در سطح کشور انجام می شد. گاهی اوقات از وزیر فرهنگ سؤال می کردند اما کار مثلا مربوط به میراث فرهنگی بود و چون رئیس سازمان میراث فرهنگی معاون رئیس جمهور بود و نمی توانستند از او سؤال کنند، از وزیر فرهنگ سؤال می کردند.

یک بار هم از اصطلاح مکتب ایرانی در سخنرانی هایم استفاده نکردم

نمونه دیگری ذکر می کنم، به یاد دارید که زمانی بحث مکتب ایرانی در کشور مطرح شد که ارتباطی به ما نداشت. من حتی یک بار هم در سخنرانی هایم از اصطلاح مکتب ایرانی استفاده نکردم. درست است که رئیس جمهور در این زمینه توضیح داد که منظور مکتب اهل بیت، مکتب علوی و حسینی است، اما من اعتقاد داشتم اگر می خواهیم یک بحث جدیدی را مطرح کنیم باید ابتدا زمینه سازی لازم صورت گیرد تا جامعه آمادگی و پذیرش آن را داشته باشد و بعد طرح موضوع شود. ولو بخواهیم به حق یک موضوعی را بگوییم، اگر شبهه انگیز است نباید مطرح شود. شخصیتی مانند حضرت امام (ره) بعد از انقلاب تفسیر سوره حمد را شروع کردند ولی بعد یک واکنش هایی در بعضی از محافل به وجود آمد، امام نگفتند که آن ها را ساکت کنید، بلکه درس خود را تعطیل کردند و این رفتار باید الگویی برای دیگر مسئولان باشد.

کارهای مهم تری در کشور وجود دارد که مسئولان اجرایی به آن ها برسند. نه اینکه توسط آنان سوژه ای مطرح و شبهاتی در جامعه ایجاد شود و عامل اختلاف و حاشیه سازی ها گردد. لذا حتی در جلسه دولت هم مطرح کردم و با صراحت گفتم که پیش و بیش از انتقاد به دیگران باید مراقب رفتار خود باشیم و فرصت و بهانه دست دیگران برای تخطئه ندهیم. گاهی اوقات باید از یک موضوع درست هم عقب نشینی کنیم چرا که موضوعات مهم تری وجود دارد. اگر فکر و ذهن ما مشغول یک سری از اصطکاک ها و درگیری ها شود به کار اصلی مان نمی رسیم.

بنابراین من به طرح مسئله مکتب ایرانی اعتقاد نداشتم. اما انتظار بعضی این بود که وزیر فرهنگ این بحث را مطرح کند و به جامعه توضیح دهد، چرا که در گذشته وقتی رئیس جمهور وقت بحث جامعه مدنی و توسعه سیاسی را مطرح کرد وزیر فرهنگ سردمدار تبیین و توجیه این ایده ها بود، اما به دلیل آنکه در مجموع این را به نفع دولت و کشور نمی دانستم، با وجود اینکه به دلیل حوزه وسیع کاری بیشترین سخنرانی در بین وزیران از سوی بنده انجام می شد، هیچ گاه در مورد مکتب ایرانی صحبت نکردم.

* شما به عنوان وزیر فرهنگ برای رفع شبهات و جلوگیری از اقداماتی که خود نیز منتقد آن بودید چقدر تلاش کردید؟

در جلسه دولت گاهی نقطه نظرات و انتقاداتی را مطرح می کردم. مباحث جلسات هیات دولت به عنوان اسناد محرمانه است اما ممکن است در آینده در اختیار علاقه مندان و محققان قرار گیرد که برای ارزیابی مفید خواهد بود. اگر در جلسه دولت هم مصلحت یا فرصت طرح نظرات نبود بعد از جلسه به رئیس جمهور و یا دیگر اعضاء می گفتم و رئیس جمهور می دانست که اگر نظر و نقدی دارم از سر دلسوزی و خیرخواهی است، معمولا استقبال می کرد و یا حداقل واکنش منفی نشان نمی داد.

نمی توانستم احمدی نژاد را قانع کنم تا موضع خود را تعدیل کند

* در بحث خانه نشینی رئیس جمهور و تشدید اختلافات دولت و مجلس که منجر به تذکر رهبری به روسای قوا شد شما به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد دولت آیا نقشی در جلوگیری از این ماجراها ایفا کردید؟

بعد از طرح سؤال از رئیس جمهور در صحن مجلس و اتفاق ناخوشایندی که رخ داد در دولت صحبت کردم و توضیح دادم که چه عواملی موجب این حادثه و مقابله جمعی از نمایندگان با رئیس جمهور شد. خلاصه حرف من این بود که ما اگر یک جوال دوز به دیگران می زنیم یک سوزن هم به خودمان بزنیم و برگردیم ببینیم کدام یک از موضع گیری ها، حرف ها و رفتارها موجب چنین عکس العمل هایی شده است. می خواهم بگویم در حدی که فرصت و مجال فراهم می شد اشکالات را مطرح می کردم که بخشی از آن پذیرفته می شد و بخشی هم پذیرفته نمی شد. اما در هر حال کم و بیش وظیفه خود را انجام می دادم. بنابراین نباید این گونه تصور شود که در دولت ۱۰۰ درصد همه یک نظر داشتند بلکه اختلاف نظرها مطرح و در نهایت تصمیم گیری می شد.

براساس خیرخواهی سعی می کردم ایرادات و پیشنهادات سازنده را در دولت و یا به رئیس جمهور منتقل کنم. اما هر وزیری آن قدر کار و گرفتاری دارد که نمی تواند مثل یک فرد خارج از گود دائما همه مسائل را رصد و بدون ملاحظه بیان کند. مثلا برای شرکت در نمایشگاهی در چین با رئیس جمهور به آن کشور سفر کردیم و من در هواپیما فرصت را مغتنم شمردم و بعضی نکات را گفتم، اما همیشه چنین فرصت هایی فراهم نمی شد که بتوان خارج از مسائل کاری به مباحث دیگر هم پرداخت و ایشان را قانع کرد که دیدگاه و موضع خود را تعدیل کند و یا تغییر دهد.

مقایسه ۱۱ روز خانه نشینی احمدی نژاد با تحصن مجلس ششم/وزیران با رئیس جمهور همراهی نکردند

* خاطره و ناگفته ای از ۱۱ روز خانه نشینی رئیس جمهور دارید؟

مسئله مهمی که آن روزها حائز اهمیت بود این است که مدیران دولتی یعنی از وزیران و استانداران تا دیگر مدیران و کارکنان همه کار خود را انجام دادند و هیچ وقفه ای در خدمت رسانی به مردم به وجود نیامد. من حتی در آن ایام در بعضی از استان ها مانند یزد و کرمان برنامه داشتم و شاهد بودم کارها روال عادی خود را طی می کند، درحالی که در دوره اصلاحات شاهد تحصن نمایندگان افراطی و نیز استعفای بعضی مدیران ارشد دولت در اعتراض به پاره ای تصمیمات بودیم. اما اعضای دولت دهم در جهت پاسداری از مصالح کشور و امتثال فرامین رهبری لحظه ای تردید به خود راه ندادند. در آن مورد خاص هم آنچه که به ذهنمان می رسید و وظیفه خود می دانستیم انجام دادیم و گفت وگوهایی هم با دیگر وزیران در این خصوص داشتیم و با خود رئیس جمهور هم جلسه نسبتا مفصلی داشتیم که نظرات مشفقانه خود را طرح کردیم تا هرچه سریع تر موضوع فیصله یابد.

احمدی نژاد می توانست در انسجام و وحدت میان قوا بهتر عمل کند

* شما به عنوان وزیر احمدی نژاد مهمترین نقدی که به احمدی نژاد دارید چیست؟

در زمان وزارت یعنی در سال ۹۱ صداوسیما مصاحبه ای با همین مضمون با اعضای هیات دولت و نیز نمایندگان و مدیران ارشد قوه قضائیه انجام داد و پرسید « انتقادتان نسبت به رئیس دستگاهتان چیست؟ » . در مصاحبه هایی که تلویزیون پخش کرد همه به نوعی از پاسخ دادن امتناع کرده بودند و هیچ کس حاضر نشده بود صریح نظرش را بیان کند. اما من همان موقع گفتم آقای احمدی نژاد می توانست در همگرایی، انسجام و وحدت میان قوا و نیروهای وفادار به نظام بهتر عمل کند تا این تنش ها به وجود نیاید.

و این نگاهی بود که من نسبت به عملکرد دکتر احمدی نژاد داشته و دارم. البته خدمات بی بدیل و تلاش های طاقت فرسای احمدی نژاد مسئله ای نیست که از دید کسی مخفی باشد که مجال پرداختن به آن ها نیست. در گذشته فکر می کردم حضورم در دولت به دلیل ارتباطاتی که دارم می تواند موثر باشد، اما در هر صورت آقای احمدی نژاد دیدگاه های خاص خود را داشت و دیدیم تنش هایی میان دولت با مجلس، دستگاه قضایی، برخی از علما، نیروهای اصولگرا و نهادهای انقلابی به وجود آمد. اگر این تنش ها نبود اقدامات بیشتر و ارزنده تری در کشور انجام می شد. البته در بروز این اختلافات به طور حتم دیگران هم نقش داشتند که در جای خود باید به آن پرداخت.

* مهم ترین اقدام فرهنگی شما که روی زمین مانده و در مدت وزارتتان نتوانستید انجام دهید چیست؟

امام علی (ع) در خطبه همام فرموده اند: « لایرضون من اعمالهم القلیل و لایستکثرون الکثیر» . بر این مبنا سعی کردیم هیچ گاه به اقدامات اندک اکتفا نکنیم و کار بسیار را هم کافی و فراوان ندانیم. از آغاز مسئولیت در حوزه های گوناگون برنامه هایی را در نظر گرفتیم که بحمدالله غالبا تحقق یافت که خلاصه ای از آن در مجموعه ای تحت عنوان « ره توشه» ارائه شده است، ولی قطعا اگر اعتبارات بیشتر و نیروهای کارآمدتر در دسترس بودند، در تمامی عرصه ها بیش از این امکان فعالیت وجود داشت.

با بهره گیری از تجربیات گذشته عزم، علاقه و تلاش بر این بود که در همه حوزه ها شاهد یک جهشی در کارها باشیم و فعالیت های گسترده ای صورت گیرد، به ویژه در استان ها و شهرستان ها که بحمدالله اقدامات خوبی نیز انجام شد و برای نمونه سعی کردیم در هر استان حداقل یک برنامه در سطح ملی داشته باشیم.

جشنواره ها، نمایشگاه ها، همایش ها، بزرگداشت ها و جلسات شعر و هنر در همه استان ها داشتیم، اما تعداد برنامه هایی که مد نظر بود بیش از این بود. مثلا هفته های هنری استان ها در تهران به دلیل کمبود اعتبارات مالی تنها توسط ۱۴ استان برگزار شد که دوست داشتیم دیگر استان ها هم برنامه داشته باشند. برنامه هایی که خارج از کشور برگزار می کردیم بسیار تاثیرگذار بود. به هر کشوری که می رفتیم فضای تبلیغات شهری و رسانه ای معطوف به برنامه فرهنگی جمهوری اسلامی ایران می شد و بازتاب مثبت و گسترده ای پیدا می کرد که اگر در دیگر کشورها نیز برنامه ها اجرا می شد در معرفی سیمای درست ج. ا. ا تأثیر به سزایی داشت اما کمبود اعتبارات مانع بود. یا مثلا در حمایت از تولید فیلم های سینمایی، حتی استان ها را هم فعال کردیم و توقع داشتیم که بتوانیم بیش از این تولیدات ارزشی را مورد حمایت قرار دهیم که منابع مالی اجازه مانور نمی داد.

در مورد بزرگداشت شخصیت ها و مشاهیر برای بیش از ۱۰۰ نفر از مفاخر برنامه داشتیم، مثلا برای دکتر سید جعفر شهیدی (ره) در بروجرد، یا برای استاد سبزواری در دانشگاه حکیم سبزواری در سبزوار برنامه ای در سطح ملی گذاشتیم، ولی شخصیت های دیگری بودند که در این دوره فرصت تکریم آنان و احیاء آثارشان فراهم نشد، و نمونه های دیگری که در هر حوزه طرح و برنامه روشن و آماده داشتیم ولی فرصت و امکان تحقق مهیا نشد.

در مدت وزارتم توانستم بخشی از عطش فرهنگی مردم را در اقصی نقاط کشور پاسخگو باشم

* در مدتی که در مسند وزارت فرهنگ بودید چه اقداماتی برای ارتقاء فرهنگ در استان ها انجام دادید؟

در مقایسه با دیگر دوره ها حجم و تأثیرگذاری اقدامات قابل توجه است، به ویژه به استان ها توجه بیشتری صورت گرفت که یکی از برنامه ها تکریم بزرگان بود که سلوک و رفتار آنان می تواند الگویی برای مردم و به ویژه چراغی فرا راه جوانان باشد. در مرکز استان و یا شهری که چنین مراسمی برگزار می کردیم فضای فرهنگی شهر مدتی تحت تأثیر آن برنامه قرار می گرفت. مثلا بزرگداشت مرحوم نیریزی که کاتب قرآن بود و حتی برخی از مردم نیریز هم ابعاد شخصیت ایشان را به خوبی نمی شناختند. این مراسم با حضور چند هزار نفر جمعیت مشتاق برگزار شد، درحالی که برنامه جشن و موسیقی یا تئاتر و فیلم نبود، بلکه صرفا چند سخنرانی صورت گرفت ولی جمعیت بی شماری آمده بودند. انگار همه شهر بسیج شده بودند و وقتی این شخصیت به جوان ها معرفی می شود خیلی تأثیرگذار است. این برنامه ها آثار فرهنگی خوبی داشت. مثلا در مورد شخصیت آیت الله سیدعلی آقای قاضی (ره) در دانشگاه تبریز مراسم داشتیم. خیلی از جوانان آیت الله قاضی که استاد بزرگانی چون علامه طباطبایی (ره) است را نمی شناختند اما وقتی برنامه گذاشتیم، سخنرانان صحبت کردند، و کتاب ها و نشریات توزیع شد تأثیر به سزایی داشت.

بنابراین در این مدت توانستیم بخشی از عطش فرهنگی مردم را در اقصی نقاط کشور پاسخگو باشیم و این طور نبود که تمام توان و نگاه ما معطوف به تهران باشد. مسلما این رویکرد با عدالت گرایی تطابق بیشتری داشت. فکر می کنم این تمرکززدایی بسیار مهم بود و از قبل هم رهبر معظم انقلاب انتظار و توقع داشتند که ارتباط گسترده مردمی فراهم شود و در هر استان و شهر براساس مزیت های نسبی یک سری اقدامات فرهنگی و هنری صورت گیرد.

جنتی در تصمیم گیری های جدید سوابق و دلایل اقدامات گذشته را مد نظر قرار دهد

* آیا وزیر فرهنگ جدید تا کنون از شما مشاوره گرفته است؟ چه توصیه ای به آقای جنتی دارید

پس از معرفی ایشان به عنوان وزیر جلساتی داشتیم چه قبل از رأی گیری در مجلس و چه بعد از آن و اطلاعات و تجربیاتی را که لازم و مفید می دانستم منتقل کردم و به تک تک معاونین گفتم هر اطلاعی که می خواهند در اختیارشان بگذارند و وضع موجود را تبیین کنند و مشکلات و راهکارها را بگویند. بعد هم اعلام کردم در هر موردی که لازم باشد از ارائه سوابق و اطلاعات و مشاوره مضایقه نخواهیم کرد.

در تصمیم گیری های جدید انتظار است که سوابق و دلایل اقدامات گذشته مد نظر قرار گیرد. مثلا بعضی جشنواره ها و یا برنامه های جدید را راه اندازی کردیم و یا اینکه مثلا یک موردی را منتفی کرده و نپذیرفته ایم، یک جانبه قضاوت نکنند، چراکه کارهای انجام شده فلسفه و حکمتی داشته و این گونه نبوده که بدون کار کارشناسی و تأمل تصمیم بگیریم. مدت ها بررسی، مشورت و فکر شده و بعد تصمیمی اتخاذ شده است. بنابراین توقع داریم شتاب زده در برخی از حوزه ها عمل نشود اما هرگز نمی خواهیم که دیدگاه های خود را تحمیل کنیم. به هرحال خود را خیرخواه و دلسوز می دانیم، همان گونه که تاکنون توقع داشتیم فرهنگ و هنر رشد پیدا کند در این دوره نیز همین آرزو را داریم.

فعالیت حزبی ام را افزایش می دهم

* با توجه به اینکه دیگر مسئولیت دولتی ندارید آیا قصد دارید فعالیت حزبی خود را افزایش دهید؟

چند سالی است که دبیرکل کانون دانشگاهیان ایران اسلامی هستم. کانون در دانشگاه ها فعالیت های علمی، فرهنگی و سیاسی دارد، بعضی از معاونان وزارت علوم دولت دهم، روسای دانشگاه ها و نمایندگان مجلس عضو شورای مرکزی این تشکل هستند و حدود دو هزار نفر اعضای کانون در سراسر کشور هستند که در مجمع عمومی سالانه حدود ۷۰۰ نفر شرکت می کنند.

در حال حاضر این کانون فعال است، هر هفته جلسات شورای مرکزی را داریم و معمولا هر ماه یا دو ماه یک بار با دبیران استانی جلسه داریم. قبلا یکسری ملاحظات به دلیل مسئولیت وزارت داشتم لذا به عنوان دبیرکل کانون اعلام موضع نمی کردم تا شائبه ای به وجود نیاید ولی الان که آزادتر هستم قطعا در مورد مسائل مختلف کشور به خصوص مباحث سیاسی مواضع کانون و نیز در صورت لزوم دیدگاه های خود را مطرح خواهم کرد. بر این باورم که مدیران ارشدی که از مسئولیت ها کنار می روند با توجه به تجربیاتی که دارند و سرمایه گذاری ای که نظام روی آنان کرده است نبایستی صرفا به امور شخصی خود بپردازند، بلکه لازم است دلسوزانه در خدمت اهداف والای نظام باشند و در صورت لزوم نظرات، پیشنهادات و نیز نقدهای خود را مطرح کنند.

* در ایام انتخابات در همایش انتخاباتی جلیلی شرکت کرده بودید آیا به ایشان رأی دادید؟

انتخاب آقای جلیلی بر اساس تصمیم جمعی در شورای مرکزی کانون بود، البته اختلاف نظر هم وجود داشت. در زمانی که کنگره سراسری کانون برگزار شد و هنوز کاندیداها قطعی نشده بودند از چهره های دانشگاهی که در مظان کاندیداتوری بودند از جمله آقایان دکتر حدادعادل، ابوترابی و لنکرانی دعوت کردیم و ضمن استماع نظرات و دیدگاه های آنان، اشکالات و سؤالات نیز مطرح شد. به هرحال کانون از اول با کاندیداتوری آقای مشایی مخالف بود، لذا بحث ها پیرامون کاندیداهای اصولگرا بود که متأسفانه در نهایت هماهنگی بین آن ها به وجود نیامد و این تفرقه موجب عدم نتیجه گیری آنان در انتخابات شد.

کانون دانشگاهیان نگاه بسته حزبی و باندی ندارد

* کانون دانشگاهیان متمایل به جبهه پایداری است؟

کانون خط مشی اصولگرایی دارد ولی تابع و زیرمجموعه دیگر طیف های موجود نیست. از کاندیداهایی که در انتخابات مجلس حمایت کردیم برخی از آنان مورد حمایت جبهه متحد بودند و برخی دیگر مورد حمایت جبهه پایداری بودند، البته از چند نفر هم حمایت کردیم که مورد حمایت هیچ کدام از دو جبهه نبودند و اتفاقا مورد اقبال مردم قرار گرفتند و در حال حاضر در مجلس هستند. کانون ارتباط صمیمانه ای با دیگر جریانات اصولگرا دارد و همواره بر همگرایی و انسجام تأکید کرده است. کانون نگاه بسته حزبی و باندی ندارد، یک جمع دانشگاهی است که براساس منطق تصمیم می گیرد و مصلحت کشور برایش مهم تر از اختلافات میان جبهه ها و جریانات است. امید داریم که به سهم خود بتوانیم در همبستگی و همدلی نیروهای وفادار به نظام نقش آفرین باشیم.

دیدار بابرخی از چهره های تاثیر گذار اصولگرا برای انتخابات مجلس

* آیا برای انتخابات مجلس برنامه ای دارید؟

سعی داریم انسجامی بین نیروهای ارزشی و ولایتمدار دانشگاهی در سطح کشور ایجاد کنیم و در وقت مناسب برای مجلس آینده هم یک ارزیابی از نمایندگان فعلی خواهیم داشت و هم از طرفی سعی می کنیم نیروهای مناسب و متخصص در استان ها به ویژه از چهره های موجه دانشگاهی را شناسایی و حمایت کنیم. البته در حال حاضر بسیار زودهنگام است که تشکلی به انتخابات مجلس بیندیشد درحالی که کارهای مهم تر دیگری وجود دارد.

در کنار فعالیت های مربوط به کانون بر لزوم همگرایی میان اصولگرایان نیز تاکید داریم و جلساتی را با شخصیت ها و عناصر تأثیرگذار گذاشته ایم و فکر می کنیم برای ایجاد وحدت باید از ظرفیت همه تشکل های اصولگرا استفاده شود.

تفرقه در جریان اصولگرایی از سال ۸۴ آغاز شد

* دلیل شکست اصولگرایان در انتخابات را در چه می دانید؟

تفرقه و جدایی عامل شکست اصولگرایان در انتخابات بود. از سال ۸۴ به بعد که دوران اصلاحات تمام شد متأسفانه اختلافات در جریان اصولگرایی هم آغاز شد. بعضی ها سعی می کنند افراد و یا طیف های خاصی را صرفا مقصر این مسئله بدانند و بگویند فقط آقای احمدی نژاد موجب اختلافات شد، من این را قبول ندارم و فکر می کنم هر طیف و گروه اصولگرا باید سهم خود را در ایجاد انشقاق بپذیرد و به جای فرافکنی بیندیشد که به چه میزان در این عدم انسجام دخیل بوده است. تک تک گروه ها، افراد و تشکل های سیاسی باید در رفتار سیاسی خود بازنگری کنند و خوشبختانه به تدریج دارند به این جمع بندی می رسند.

شرایط کنونی فرصت مناسبی است که همگرایی، وحدت و همبستگی بیشتری ایجاد شود و با آسیب شناسی اتفاقات گذشته مواضع درستی برای آینده اتخاذ شود.

در دولت اصولگرا حجم خدماتی که ارائه شد بی سابقه بود؛ درست است که در اواخر دوره به دلیل فشارهای اقتصادی مردم با مشکلاتی مواجه شدند اما تلاش بی وقفه دولت را کسی نمی تواند انکار کند. به هر حال یک حرکت و نهضت بزرگی در کشور شکل گرفت که در گذشته نمونه اش نبوده است و در آینده نیز به آسانی نمی توان دولتی با این روحیه و همت و عزم راسخ شاهد بود. البته امیدواریم توصیه رهبر عزیز انقلاب نصب العین دولت یازدهم قرار گیرد، یعنی نقاط قوت دولت دهم استمرار یابد و نقاط ضعف هم برطرف شود و شرایط بهتری برای مردم فراهم شود.

کارنامه دولت نهم و دهم نقطه قوتی برای اصولگرایان به شمار می آید

در هر صورت با وجود اینکه کارنامه دولت نهم و دهم از نظر خدمت به مردم نقطه قوتی برای اصولگرایان به حساب می آید اما به خاطر تنش ها، اختلاف ها، تخریب ها و بزرگ نمایی ضعف ها و اشکالات و در نهایت حضور چند کاندیدای اصولگرا در انتخابات که با یکدیگر اختلاف داشتند و نه تنها به نفع هم کنار نرفتند بلکه به تخریب یکدیگر هم پرداختند و لذا اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری نتیجه را واگذار کردند.

ضعف اصولگریان در انتخابات بیش از قوت طرف مقابل در انتخابات بود

بنابراین بیش از آنکه به دنبال نقطه قوت در گرایش مردم به طیف های میانه رو، کارگزار و یا اصلاح طلب در انتخابات باشیم که یک رأی شکننده ای هم داشتند، باید نقاط ضعف اصولگرایان را ببینیم چه بود که این گونه شرایط رقم خورد.

روی کار آمدن روحانی به نفع احمدی نژاد نشد

* در ایام انتخابات برخی ها تحلیل می کردند احمدی نژاد خواهان پیروزی طرف مقابل اصولگرایان در انتخابات است و برای رأی آوری روحانی و تخریب اصولگرایان نیز تلاش کرده است.

شاید به خاطر بعضی موضع گیری ها عده ای به چنین قضاوتی رسیده اند ولی من این تصور را ندارم که انتخاب دکتر روحانی به نفع آقای احمدی نژاد شد. چه بسا بعضی از کسانی که خود را هوادار احمدی نژاد قلمداد می کردند، حالا نمی دانم که واقعا طرفدار بوده اند یا نه، به زعم خودشان اصولگرایان را تخریب کردند که این البته به نفع آقای احمدی نژاد نشد.

اگر اصولگراها در انتخابات پیروز می شدند دولت گذشته عامل مشکلات معرفی نمی شد

یک نمونه از نتایج انتخابات ادعاها و تخریب هایی است که مطرح می شود و دولت قبلی را به عنوان دولت بدهکار و عامل همه مشکلات اقتصادی معرفی می کنند. قطعا اگر فردی اصولگرا انتخاب شده بود وضع این گونه نبود و خیل انبوه مدیران اصولگرا و نیروهای متدین که در رأس کار بودند کنار گذاشته نمی شدند، که البته کشور از این مسئله لطمه خواهد دید. به هرحال بهتر است خود آقای احمدی نژاد در این خصوص در وقت مناسب توضیح دهد.

در اعتراض به کاندیداتوری مشائی از جلیلی حمایت کردیم

* می دانید احمدی نژاد در انتخابات به چه کسی رأی داد؟

به واقع در مورد انتخابات با ایشان صحبت نکرده ام؛ چرا که اصرار ایشان در انتخابات بر روی آقای مشایی بود، یکی از دلایلی که ما از کاندیدای دیگری حمایت کردیم همین بود که نشان دهیم از نظر ما تصمیم شورای نگهبان مبنی بر رد صلاحیت مشایی فصل الخطاب است و در دولت هم نظرات مختلفی وجود دارد و اعضاء دولت براساس تشخیص خود عمل می کنند. اگر آقای احمدی نژاد بر نظر خود اصرار نمی ورزید و از جریان اصولگرایی حمایت می کرد به احتمال زیاد نتیجه تغییر می کرد.

ثبت نام اعضای کابینه احمدی نژاد در انتخابات تصمیم شخصی بود

* جریان کاندیداتوری تعداد زیادی از اعضای هیات دولت در روز آخر ثبت نام چه بود؟ آیا نقشه و برنامه ای پشت پرده بود؟

من فکر می کنم بدون هیچ هماهنگی این کار انجام شده بود مثلا آقای خلیلیان کاندیدا شد و بعد گفت" می خواستم قبل از ثبت نام با آقای احمدی نژاد مشورت کنم، چند بار هم تماس گرفتم اما موفق نشدم. " هیچ برنامه، طراحی و اتاق فکری وجود نداشت و صرفا تصمیم شخصی بود. مثلا آقای رحیمی هم ثبت نام کرد اما به همراه آقای خلیلیان پس از اطلاع از نظر آقای احمدی نژاد انصراف دادند و البته افرادی مثل دکتر حاجی بابایی و آقای نیکزاد هم که از مدت ها قبل پیش بینی می شد کاندیدا شوند به همین دلیل صرف نظر کردند.

شاید اگر اصرار آقای احمدی نژاد بر کاندیدای خاص نبود اصولگرایان شرایط بهتری در انتخابات داشتند. در هر صورت کاندیدای مورد نظر ایشان تأیید نشد و بقیه هم به توافق نرسیدند، در نتیجه جریان سیاسی رقیب بیشترین بهره برداری را کرد و با کمتر از ۵۱ درصد آراء دولت را در دست گرفت.