گیاه هیپوستس یا همان گل سنگ نوعی گیاه آپارتمانی به شمار می آید که بسیار زیبا و خاص است.در این مطلب از پارس نیوز با روش های مراقبت و نگهداری از این گیاه در آپارتمان آشنا خواهید شد.

گیاه هیپوستس یا گل سنگ خال صورتی

گیاه هیپوستیس متعلق به آفریقای جنوبی ، آسیای شرقی و ماداگاسکار است و می‎تواند تا حدود 1 متر رشد کند . این گیاه نوعی درختچه همیشه سبز است و دارای برگ هایی است که بسته به نوع گونه گیاه ، دارای لکه هایی به رنگ سفید یا صورتی می ‎باشد . این گیاه که دارای بیش از 100 گونه مختلف است ، در خارج از محیط منزل می ‎تواند تا چندین و چند سال عمر کند .

با این حال می ‎توانید این گیاه را در محیط منزل خود و در اندازه ای کوچکتر پرورش دهید و همچنین در صورتی که تمایل به کاشت این گیاه در کنار گیاهان دیگر دارید ، بهتر است گیاهانی را انتخاب کنید که نیازمند شرایط رشد مشابه ای با گیاه هیپوستس باشند . یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد گیاه هیپوستس این است که این گیاه به تصفیه هوای محیط اطراف خود کمک می ‎کند و بنابراین اگر به دنبال گیاهی مفید برای پاکیزگی هوای منزل خود هستید ، این گیاه را پرورش دهید . 

خصوصیات گیاه هیپوستس

گیاه هیپوستس،گل سنگ یا گل خالدار (با نام علمی Hypoestes sanguinolenta) گیاهی درختچه ای، همیشه سبز و بومی مناطق ماداگاسکار، آفریقای جنوبی و آسیای شرقی می باشد، که در حال حاضر به دلیل ظاهر زیبا و جذابیت بالایی که دارد به صورت گیاهی آپارتمانی آن را پرورش می دهند. بیشتر گونه های این گیاه دارای برگ هایی صورتی با خال هایی سبز هستند و برخی از انواع آن به رنگ قرمز، بنفش، سفید یا دیگر رنگها می باشد.

 با اینکه هیپوستس گیاهی چند ساله است اما ممکن است در برخی مناطق بیشتر از یک سال دوام نیاورد و بهتر است آن را به صورت سالانه و در فصل بهار با گیاه جدید جایگزین کرد.

همچنین در پارس نیوز بخوانید : معرفی 20 گیاه آپارتمانی برگ پهن همراه با روش نگهداری از آنها

نکته در مورد گیاه هیپوستس

گیاه گل‌سنگ سمی نیست و برای حیوانات خانگی مانند سگ و گربه بی‌خطر است.

ارقام متدوال گیاه گل‌سنگ

کارمینا (دارای برگ‌هایی با لکه‌های قرمز روشن) بروکاد صورتی (برگ‌هایی با لکه‌های صورتی خالدار) پورپورینا (برگ‌های ارغوانی) و برگ مرمری سفید.

نگهداری از گیاه هیپوستس در خانه

روش آبیاری گیاه هیپوستس

خاک گل سنگ باید مرطوب نگه‌داشته شود و البته خیس نماند. بهتر است که در بین دو عمل آبیاری سطح خاک گلدان تا حدودی خشک شود. آبیاری بیش از اندازه این گیاه موجب زرد شدن برگ‌ها و ریزش آنان می‌شوند. اما اگر برگ‌ها بدون اینکه زرد شوند بریزند نشانه تشنگی گیاه است. گیاه رطوبت بالای هوا را دوست دارد که برای تأمین این رطوبت از یک زیر گلدانی بزرگ‌تر استفاده کنید.

داخل زیرگلدانی تا ارتفاع لبه آن سنگریزه بریزید و تا نیمه ارتفاع دیواره در آن آب بریزید. گلدان را بر روی سنگریزه‌ها بگذارید. توجه کنید که ته گلدان نباید با آب در تماس باشد. این روش رطوبت مورد نیاز این گیاه را تأمین خواهد کرد. برخی از این گیاهان در زمستان دوره استراحت دارند بنابراین آبیاری را به هفته‌ای یک‌بار کاهش دهید. مورد دیگری که در آبیاری این گیاه باید رعایت کنید دمای آب است اگر آب سرد استفاده شود برگ‌های گیاه کمرنگ شده و حتی ممکن است بریزند بنابراین آب را اگر در حدود ۲۵ درجه سانتی‌گراد گرم کرده و مصرف کنید نتایج بهتری در پرورش این گیاه به‌دست می‌آورید.

دمای مناسب نگهداری گیاه هیپوستس یا گل سنگ

دمای مناسب برای رشد گیاه هیپوستس یا گل سنگ در حدود ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد می‌باشد.

نور مناسب گیاه هیپوستس

گیاه هیپوستس یا گل سنگ بهترین رنگ برگ‌های خود را در مکانی با نور ملایم خواهد داشت. یعنی محیط نباید کم نور باشد زیرا لکه‌های زیبای برگ کم رنگ و حتی محو می‌شود. تابش نور مستقیم آفتاب نیز برگ‌ها را خواهد سوزاند. همچنین نور زیاد محیط می‌تواند موجب پیچش برگ‌ها شود.

خاک مناسب گیاه هیپوستس چیست ؟

خاکی غنی با زهکش مناسب و خوب نیاز دارد. در طی فصل رشد هر دو هفته یک مرتبه می‌توان از کودهای محلول مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کرد. هنگامی که ریشه‌های گیاه از منافذ زیر گلدان بیرون بیاید موقع تعویض گلدان است که می‌توان این عمل را در فصل بهار انجام داد.

کوددهی گیاه هیپوستس

چنانچه در این بخش از نمناک اشاره کرده ایم گیاه هیپوستس نیازمند کوددهی در دفعات و مقادیر بالا است . بهتر است این گیاه را ماهی یک بار با استفاده از کود آلی که برای گیاهان خانگی طراحی شده است ، تغذیه کنید.

تعویض گلدان هیپوستس

در شرایط عادی این گیاه نیازی به تعویض گلدان ندارد، اما در صورت بیرون زدگی ریشه ها باید گلدان آن با گلدانی با اندازه متناسب تعویض نمود. برای کاشت و تعویض گلدان می توان از خاک لیمونی و کمپوست استفاده کرد.

تکثیر گیاه هیپوستس یا گل سنگ

گیاه هیپوستس یا گل سنگ با بذر و قلمه ساقه تکثیر می‌شود. برای آماده سازی گیاه جهت کاشت در فضای باز در حدود ۱۲ تا ۱۰ هفته قبل از آخرین سرمای بهاره بذرها باید کاشته شوند. دمای مورد نیاز برای جوانه زنی بذرها ۲۰ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد است و در طی دو هفته جوانه می‌زنند. کشیدن یک لایه پلاستیک شفاف بر روی بستر کاشت بذرها به حفظ رطوبت هوا و در نتیجه جوانه زنی بهتر بذرها کمک خواهد کرد.

برای تکثیر از طریق قلمه ساقه از نوک ساقه‌ها استفاده کنید. از نوک ساقه قلمه‌هایی به طول ۵ تا ۲۰ سانتیمتر به همراه ۴ تا ۳ برگ تهیه کنید. توجه کنید که وجود حداقل یک گره (گره مکان اتصال برگ به ساقه است) بر روی قلمه این گیاه ضروری است. البته قلمه را از قسمت‌های دیگر گیاه نیز می‌توان تهیه کرد اما نوک ساقه نتیجه بهتری در ریشه زایی خواهد داشت.

برگ‌های پایین را حذف کنید و آنان را در بستر ریشه زایی قرار داد. بستر را نیز می‌توان از مخلوط شن با خاک برگ تهیه کرد. بستر را همواره مرطوب نگه دارید تا ساقه‌ها ریشه دهند. در مورد قلمه‌ها نیز کشیدن یک لایه پلاستیک شفاف بر روی بستر کاشت قلمه‌ها، به حفظ رطوبت هوای اطراف قلمه‌ها و ریشه زایی سریع‌تر آنان کمک می‌کند. مدت زمان ریشه زایی قلمه‌ها در حدود ۴ هفته است. توجه داشته باشید که قلمه‌های این گیاه نسبتاً به آسانی ریشه می‌دهند و حتی می‌توان برای ریشه زایی آنان را در درون آب قرار داد اما با شکل گیری ریشه‌ها بهتر است که آنان را در مخلوط خاکی مناسب کشت کرد.

بذر

زمان تکثیر گیاه گل‌سنگ از طریق بذر بهار و تابستان است. بذر‌های گیاه گل‌سنگ را به‌راحتی می‌توان از فروشگاه‌های اینترنتی بذر گل و گیاه خریداری کرد. برای کاشت ابتدا بذر‌ها را به مدت ۲۴ ساعت در آب ولرم خیس کنید. سپس بستر کشت با ترکیبی از پیت‌ماس و پرلیت فراهم کنید. بذر‌ها را در عمق ۵/۰ سانتی‌متری از سطح خاک بکارید. با یک لایه پلاستیک شفاف روی بستر کشت را بپوشانید. دمای مناسب برای جوانه‌زنی بذر‌ها ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. تا زمان سبز شدن بذر‌ها بستر کشت را با اسپری آب کمی مرطوب نگه دارید. پس از جوانه‌زنی بذر‌ها و رشد گیاهچه‌های جدید آن‌ها را به گلدان مجزا منتقل کنید.

آفات و مشکلات گیاه هیپوستس

ممکن است گیاه زیبای گل‌سنگ به دلایل متعدد مورد هجوم آفات قرار بگیرد و مشکلاتی برای آن ایجاد می‌شود. با شناخت عوامل بیماری‌زا و مخرب می‌توانیم از مرگ گیاهان آپارتمانی در منزل و شیوع و انتقال بیماری به دیگر گیاهان جلوگیری کنیم.

کنه قرمز

کنه قرمز یا کنه تار عنکبوتی مانند زخم‌هایی قرمز رنگ به شکل تار عنکبوت در زیر و روی برگ‌های گیاه مشاهده می‌شوند. این آفت موجب زرد شدن و ریزش برگ‌های گیاه خواهد شد. برای از بین بردن کنه تار عنکبوتی از سم اسپری مخصوص، چون سم کلرپیریفوس استفاده کنید.

شپشک آردآلود و شته

شپشک آردآلود آفت بسیاری از گیاهان آپارتمانی است و یکی از مخرب‌ترین آفت‌ها برای گیاه محسوب می‌شود. این آفت به شکل توده‌های سفید رنگ کوچک معمولا در انتهای جوانه گیاه مشاهده می‌شوند. شپشک با تغذیه شیره گیاه، گیاه را به سرعت می‌خشکاند. برای نابود کردن این آفت به روش خانگی از محلول آب صابون استفاده کنید.
زیر و روی برگ‌های گیاه آفت زده را با محلول آب صابون و به کمک اسپری آغشته نمایید. در هنگام آفت‌کشی با خوابانیدن گلدان از رسیدن مایع صابون به ریشه جلوگیری کنید. با گذشت ۴ ساعت از آفت‌کشی گیاه را با آب بشویید. البته می‌توان شپشک آرد آلود را با سم مخصوص آفت مانند ایمیدوکلروپراید از بین برد.

شپشک سپردار

شپشک سپردار این آفت خطرناک به اکثر گیاهان آپارتمانی و درختان هجوم می‌آورد. شپشک سپردار شبیه به جوش‌های کوچک قهوه‌ای تا سیاه رنگ روی ساقه و زیر و روی برگ‌ها دیده می‌شود. مدفوع این آفت بسیار شیرین است، به همین دلیل موجب جذب مورچه‌های سیاه می‌شود. اگر تعداد این آفت کم است، آن‌ها را با پارچه تمیز به آرامی از روی گیاه بزدایید. در صورتی که شپشک سپردار تمام گیاه را مورد حمله قرار داده است، از سم قوی محلول در آب "ایمیدوکلروپراید" طبق دستوردر ۳ مرحله (به فاصله یک هفته) استفاده کنید.

مشکلات گیاه هیپوستس

گیاه تک شاخه و رو به بالا رشد می‌کند

برای پر پشت شدن شاخه‌ها باید قسمت بالای گیاه قطع شود تا جوانه‌های جانبی از ساقه اصلی شروع به رشد کنند.

برگ‌ها خشک شده و پیچ خوردند

این امر می‌تواند خشکی هوا باشد. همچنین گرما و وجود برخی آفات نیز موجب خشک شدن یا پیچ خوردگی برگ‌ها می‌شود. بهتر است گیاه را به دور از تابش شدید نور خورشید و در محیط سایه آفتاب و خنک نگهداری کنید. حتما برگ‌ها را برای اطمینان از نداشتن آفات بررسی کنید.

سیاه شدن برگ‌های گیاه گل‌سنگ

این عارضه به دلیل آبیاری زیاد و سرد بودن هوا ایجاد می‌شود. بین دو آبیاری اجازه بدهید خاک سطحی گلدان به اندازه ۵ سانتی‌متر خشک شود.

پژمردگی گیاه

گرما، خشکی خاک، پوسیدگی ریشه (در اثر آبیاری زیاد) و خشکی هوا از علت‌های پژمردگی گیاه گل‌سنگ است.

زرد بودن برگ‌های گیاه گل‌سنگ

آبیاری بیش از حد و خاک فشرده و سنگین از علت‌های زرد شدن برگ‌ها در گیاه است.

رشد علفی و یک دست شدن رنگ برگ‌ها

نور کم محیط باعث رشد علفی در گیاه می‌شود. همچنین برگ‌های گیاه گل‌سنگ در فضای تاریک خط و خال‌های خود را از دست می‌دهد و برگ‌ها یک‌دست و به رنگ سبز یا سفید در می‌آیند.

نوک برگ‌های گیاه گلسنگ سوخته و قهوه‌ای شده

کمبود رطوبت علت اصلی این عارضه است. همچنین اگر گیاه را در معرض باد کولر یا پنکه قرار بدهید، این مشکل ممکن است برای گیاه‌تان رخ بدهد.

هرس گیاه هیپوستس یا گل سنگ:

یکی از مشکلات این گیاه این است که به مرور زمان این شاخه‌های گیاه بلند و باریک شده و منظره‌ای نامناسب پیدا می‌کند. به همین دلیل به طور منظم باید شاخه‌های بلند گیاه سرزنی شوند تا رشد شاخه‌های جانبی تحریک و گیاه حالت بوته‌ای بیابد. این کار را اگر در زمانی که گیاه جوان است و یا برای شاخه‌های جوان گیاه انجام دهید نتایج بهتری در بوته‌ای شدن و پر پشت شدن گیاه به‌دست خواهد آمد.

گیاه هیپوستس مناسب چه مکان هایی است ؟

با توجه به نیاز ها و شرایط مراقبتی که این گیاه دارد، می توان آن را به صورت گلدانی و در قسمت های مختلف انواع ساختمان و گلخانه پرورش داد.

نکاتی خاص در نگهداری از گیاه هیپوستس

کوددهی در فصل رشد هر دو هفته یک بار 

ساخت جزیره جهت تامین رطوبت گیاه 

هرس سرشاخه ها برای جلوگیری از علفی شدن گیاه 

توجه به عوارض، آفات و بیماری ها، پیشگیری و درمان آن ها 

گونه های مختلف گیاه هیپوستس / خال خالی

همانطور که گفته شد ، گیاه هیپوستس دارای بیش از 100 گونه مختلف است . در این قسمت به ارائه چند مورد از گونه های مختلف این گیاه خواهیم پرداخت .

کارمینا :

این گونه از گیاهان خال خالی دارای برگ های به رنگ سبز و قرمز می ‎باشند .

کافتی :

این گونه از گیاهان هیپوستس دارای اندازه کوچک تری به نسبت سایر این گونه گیاهان اند و تا 20 سانتی متر رشد می ‎کنند . این گیاهان بسیار نیرومندند و از رشد سریعی برخوردارند . تنوع رنگی در این گیاهان بالا بوده و شامل رنگ های سفید ، قرمز، صورتی و . .. می‎ باشد و این گیاهان به صورت عمده به فروش می ‎رسند .

بروکاد صورتی :

این گیاهان دارای برگ های سبز همراه با لکه هایی به رنگ صورتی هستند .

لکه صورتی :

این گونه گیاهان نیز همانند گونه قبلی دارای برگ هایی به رنگ سبز و لکه های صورتی می ‎باشند .

پرپاریانا :

این گیاهان دارای برگ های سبز مایل به بنفشند .

سپلش سریز :

این گیاهان دارای گل هایی متنوع به رنگ سفید و قرمز می ‎باشند .

ویت :

این گونه منحصر به فرد از گیاهان هیپوستس دارای برگ هایی به رنگ سفید می ‎باشند .

گونه های مختلف این گیاهان دارای تنوع رنگی بالایی از قبیل بنفش ، قرمز، سفید و ... هستند و می ‎توان آن ها را به راحتی با هر رنگ دکوراسیونی تطبیق داد .

برخی سوالات متداول

آیا می‎ توان این گیاه را در فصول گرم سال در خارج از فضای منزل نگهداری کرد ؟

بله ، همانند سایر گیاهان می ‎توانید این گیاه را در فصول گرم سال در خارج از محیط منزل و در نقاط سایه دار و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید اما باید به خاطر داشته باشید که قبل از سرد شدن هوا گیاه را به منزل منتقل کرده و در محیطی دارای شرایط مناسب دمایی نگهداری کنید .

 آیا می ‎توان این گیاه را در باغ و باغچه پرورش داد ؟

بله ، می ‎توانید این گیاه را در فضای باز پرورش دهید اما باید توجه داشته باشید که این گیاه در فضای باز تا 1 متر رشد خواهد کرد. به صورت یک قاعده کلی گیاه هیپوستس با محیط اطراف خود سازگاری پیدا خواهد کرد و در صورت نگهداری در منزل ، از رشد کم تری برخوردار خواهد بود . 

آیا گیاه هیپوستس نیازمند مراقبت خاصی است ؟

گیاه هیپوستس معمولا نیازمند مراقبت خاصی نمی ‎باشد و در صورت تامین نیاز های دمایی ، آبیاری و نوری، از رشد مناسبی برخوردار خواهد بود .

در صورت تامین مراقبت های لازم گیاه هیپوستس شما دارای شاخ و برگ های پرپشتی خواهد شد و زیبایی خیره کننده ای خواهد داشت که این امر همچنین برای شما امکان تکثیر گیاه را نیز فراهم خواهد کرد . این گیاه هرچه بالغ تر شود ، نرم تر و تمیز تر خواهد شد .