نحوه گرفتن نفخ نوزاد با روش های خانگی و دارویی

نحوه گرفتن نفخ نوزاد از مواردیست که هر والدینی باید بدانند. کودکان تمام خواسته هایشان را با گریه اعلام میکنند؛ بنابراین با شناخت علائم نفخ نوزاد با کمک روش های خانگی و دارویی برای درمان آن اقدام نمایید.

نشانه‌ های نفخ نوزاد

گریه و بی‌قراری نوزادتان می‌تواند علی‌رغم نفخ شکم علل متعددی داشته باشد. اما علائم و نشانه‌های اختصاصی‌تری می‌توانند در تشخیص نفخ شکم کودک به ما کمک کنند. این علائم در زیر آورده شده‌اند:

• کودک پاهای خود را جمع می‌کند و به طرف سینه بالا می‌برد.
• دست‌های خود را مشت می‌کند.
• سکسکه می‌کند.
• رنگ صورتش قرمز می‌شود.
• باد معده خالی می‌کند.
• خرخر می‌کند.
• شیرمادر یا شیرخشک را به بیرون تف می‌کند.
• پس از شیرخوردن ناآرام است و گریه می‌کند.
• کمر خود را قوس داده و شکلک در می‌آورد.

در بعضی از مواقع کولیک با نفخ معده اشتباه گرفته می‌شود، والدین باید دقت کنند اگر نوزادشان حداقل سه روز در هفته به‌صورت مداوم حدود سه ساعت گریه می‌کند مشکل اصلی او کولیک است، علت ایجاد کولیک در نوزادان عدم تکامل سیستم عصبی و یا دستگاه گوارش است، البته علائم نفخ، کولیک و قولنج در نوزادان تا حدودی مشابه هم است.

عوامل موثر در ایجاد نفخ و دل پیچه در نوزاد

در ادامه به بررسی دلایل نفخ نوزاد می پردازیم :

حباب‌های هوای محلول در آب در تغذیه نوزاد با شیشه شیر

با تکان دادن شیشه شیر هنگام تهیه شیرخشک، مقداری هوا به صورت محلول در آب وارد شیشه شیر می‌شود. با تکان دادن شیشه، حباب‌های هوا نیز بیشتر می‌شوند.

مصرف بلافاصله این شیر موجب نفخ و دل‌پیچه کودک می‌شود. پس قبل از مصرف حتما برای مدتی شیشه شیر را در جایی ثابت قرار دهید. با این‌کار حباب‌های هوای محلول در شیر خشک فرصت کافی برای خارج شدن دارند.

مقدار زیاد شیر مادر 

ممکن است نوزاد با نوشیدن مقدار زیاد شیر به نفخ مبتلا شود. در این حالت مقدار شیر نوشیده‌شده، بیشتر از گنجایش دهان کودک بوده و به همراه خود هوای زیادی را به معده کودک وارد می‌کند.

زیاد مکیدن سینه توسط کودک نیز موجب تولید شیر بیشتری می‌شود و مشکل ادامه پیدا می‌کند.  با تغذیه نوزاد از یک سینه مادر در هر وعده می‌توان این مشکل را کنترل کرد. 

با عجله شیرخوردن

وقتی نوزاد با عجله شیر بخورد، حجم شیری که وارد دهان می‌شود بیشتر از گنجایش دهان است. پس هوای زیادی وارد معده نوزاد می‌شود.

عدم تحمل لاکتوز 

برخی از نوزادان به این بیماری مبتلا هستند. عدم تحمل لاکتوز، می‌تواند گاز زیادی در معده نوزاد تولید کند. که موجب نفخ شکم نوزاد می‌شود.

گریه کردن زیاد

در هنگام گریه هوای زیادی وارد دستگاه گوارش نوزاد می‌شود که ممکن است باعث نفخ ‌شود. برای جلوگیری از این مشکل سعی کنید کودک خود را آرام نگه دارید.

مصرف غذاهای نفاخ توسط مادر

گاهی مصرف غذاهای ایجادکننده نفخ توسط مادر در شیر او تاثیر می‌گذارد. البته لیست ثابتی از این غذاها وجود ندارد. پس تنها اگر احساس می‌کنید پس از مصرف غذایی خاص نوزادتان دچار نفخ می‌شود، بهتر است از مصرف آن پرهیز کنید.

نوشیدن آبمیوه 

نباید فرزندتان را قبل از 6 ماهگی با غذایی جز شیر مادر تغذیه کنید. هضم قند فروکتوز و ساکاروز موجود در آبمیوه برای دستگاه گوارش نابالغ نوزاد دشوار است و باعث ایجاد نفخ می‌شود.

دیگر علل نفخ نوزاد:

• شیردهی نادرست به کودک و خارج نشدن باد گلو پس از شیرخوردن نوزاد 
• حساسیت روده ای که گاهی با مصرف شیر خشک و شیر مادر اتفاق می افتد
• شیردهی و همچنین قرار گرفتن نوزاد در وضعیت نادرست و بلع هوا ، باعث بروز سکسه و نفخ می شود
• نوزاد در هنگام شیر خوردن ، هوای زیادی را می بلعد و این تجمع هوا باعث ایجاد نفخ روده و دل درد خواهد شد
• اگر مادر هنگام شیر دادن به کودک دچار استرس باشد ، روی مقدار شیر و همچنین روی نفاخ شدن شیر تأثیر دارد
• به دلیل عدم تغذیه به موقع کودک و تغذیه کودک از شیر خشک ، نوزاد در گیر دل درد و دل پیچه ها همراه یبوست می شود
• گاهی نوزادی به دلیل گرما گریه می کند و والدین برای وی شروع به شیر دادن می کنند که این خود مشکل را تشدید می کند

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با روش های خانگی

با انجام ۷ روش زیر می توانید در خانه ساده و فوری به درمان نفخ شکم نوزاد بپردازیم :

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با ماساژ شکم

ماساژ شکم نوزادان به درمان نفخ نوزاد کمک می کند به ترتیب مراحل زیر را پیش بگیرید :

1. نوزاد را بخوابانید
2. پاهای نوزاد را به جلو و عقب مانند دوچرخه حرکت دهید
3. بعد از این حرکت گاهای شکم نوزاد به راحتی خارج می شود

بررسی وضعیت و تغییر وضعیت مادر هنگام شیردهی در صورت لزوم

بهترین حالت شیردهی زمانی است که سر نوزاد کمی بالا تر از شکمش باشد. در صورتی که نوزاد در زاویه بالاتراز شما قرار بگیرد ، ممکن است بلعیدن هوا را کاهش دهد. هنگام تغذیه کودک با بطری شیر ، مطمئن شوید که سر بطری یا شیشه شیر را طوری قرار دهید که هوا نداشته باشد و کامل با شیر پر شده باشد.

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با تغییر وضعیت یا موقعیت نوزاد هنگام شیر خوردن

تغییر وضعیت نوزاد به خارج شدن باد معده زیاد نوزاد از شکم کمک کند. نشاندن کودک ، یا کمی حرکت دادن وی به خارج شدن گاز معده نوزاد کمک می کند.

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با تغییر شیشه شیر نوزاد

جهت جلوگیری از نفخ معده ، اگر سَری شیشه شیر سوراخ نازکتر استفاده نمایید. این کار کمک می کند که گاز تشکیل شده کاهش یابد و نوزاد شیر را یکباره قورت نمی دهد.

آروغ گرفتن نوزاد بعد از شیر دادن

بهترین درمان نفخ نوزاد آروغ گرفتن نوزاد بعد از شیر دادن است. پس از شیردهی ، آروغ گرفتن نوزاد کمک میکند تا گازها خارج شوند. در صورتی که نوزاد واقعا دچار نفخ شده است ، بهتر است جهت از بین بردن نفخ معده ، شیر دادن را متوقف کرده و آروغ نوزاد را بگیرید.

قبل از گرسنگی به نوزاد شیر ندهید

قبل از اینکه نوزاد به دلیل گرسنگی شروع به گریه کند او را تغذیه کنید. اجرای این اصل مهم می تواند تا حد زیادی مانع از ایجاد نفخ زیاد نوزاد شود.

نکته :

نوزادان در صورت گرسنگی شدید هوا را می بلعند.

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با حمام آب گرم

حمام آب گرم یک راه درمان نفخ نوزاد می باشد. استحمام نوزادان در آب گرم به درمان نفخ نوزاد کمک می کند.

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با پیلاتس کودکان

گاهی اوقات خوابیدن روی شکم به تنهایی برای به حرکت درآمدن بدن کودک کافی نیست. در این موقعیت انجام برخی حرکات پیلاتس کودکان ممکن است ترفند خوبی باشد.

چیزی که همیشه به کودک من کمک کرد، حرکت دوچرخه زدن بود. کودک را روی زمین به پشت بخوابانید. پاهای او را بگیرید و به حالت دوچرخه زدن به آرامی به بالا و پایین حرکت دهید. گویا در حال پدال زدن به دوچرخه است.

این ترفندی است که می‌توانید در صورت مقاومت کودک انجام دهید. این کار را در زمانی با کمی موسیقی شاد انجام دهید. با این روش حواس کودک از اتفاقی که در حال رخ دادن است، پرت می‌شود و همچنین برخی از ریتم‌ها را یاد می‌گیرد!

حرکت مفید دیگر این است که هر دو پای کودک را به آرامی به داخل شکم او فشار دهید. این کار دقیقا به گازی که داخل شکم کودک است فشار می‌آورد. حتی ممکن است در هنگام فشار دادن پاهای کودک، متوجه خروج گاز از معده او و درمان باد شکم نوزاد باشید!

همچنین می‌توانید این کار را برعکس انجام دهید. دستان کودک را بگیرید و به زانوها نزدیک کنید. به آرامی به او کمک کنید تا به حالت نشسته درآید. این کار به خروج گاز کمک می‌کند.

راه های جلوگیری از نفخ نوزاد

برای جلوگیری از نفخ نوزاد می توانید راه های زیر را در پیش بگیرید :

نوزادی که از بطری شیر می خورد

اگر نوزاد از بطری شیر می خورد و دچار نفخ میشود ، برای از بین بردن نفخ شیر خشک می توانید از شیشه های ضد نفخ استفاده کنید. با خارج کردن هوا از داخل این شیشه ها می توانید امکان ایجاد نفخ در کودک کاهش می یابد.

در وسط فرآیند شیردهی نوزاد را وادار کنید آروغ بزند. پس از پایان مراحل شیردهی نیز آروغ نوزاد را بگیرید . دو تا سه دقیقه بعد نیز این عمل را تکرار کنید.

تاثیر تغذیه مادر در دوران شیردهی بر روی نفخ شکم نوزاد

همان‌طور که گفتیم مادر شیرده باید در هنگام شیردهی به تغذیه خودش توجه کند و از مواد غذایی مانند موز، گوجه‌سبز، انار، زردآلو، تمامی حبوبات، تخم‌مرغ، پسته، شاه‌توت، گیلاس، خربزه، زرشک، عسل، شیر، انگور، انجیر، خاکشیر، فندق، کشک، تره، ترب، پیاز، کاهو، کلم و لبنیات تا حد امکان پرهیز کنند.

همچنین می‌توانند از مواد غذایی ضد نفخ مانند شلغم، ماش، هلو، چغندر، شوید، گشنیز، جعفری، عرق نعنا، مربای پوست هندوانه، فلفل قرمز، زیره سیاه، آویشن، کنگر، رازیانه و دم‌کرده ریحان استفاده کند.

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با دارو

نحوه گرفتن نفخ نوزاد با داروهای گیاهی

• چای سبز: برای جلوگیری از بیخوابی فرزندتان از چای بی‌کافئین استفاده کنید.
• آب قند: قبل از استفاده از این روش با پزشک مشورت کنید. زیرا ممکن است با شیر مادر یا شیرخشک تداخل داشته باشد. به میزان خیلی کم و چند قطره به کودک بدهید.
• گریپ میکسچر: برای استفاده از این ترکیب با پزشک مشورت کنید. این ترکیب شامل موادی از جمله قند و عصاره نعناع است. از ترکیبی که حاوی الکل و بی کربنات سدیم است استفاده نکنید.

بهترین قطره برای نفخ نوزاد

محصولات آماده‌ای برای رفع نفخ وجود دارد و اغلب والدین روی این روش‌ها قسم می‌‌خورند. هرچند در مورد تاثیر این دارو‌ها گزارش‌های متناقضی وجود دارد.

گریپ واتر برای درمان باد شکم نوزاد

نوعی دارو است که برای درمان کولیک و نفخ نوزادان موثر است. بستگی دارد این دارو از چه برندی باشد اما این دارو مخلوطی از آب و چند گیاه دارویی است. در اغلب ترکیبات این دارو کربنات سدیم وجود دارد که باعث از بین رفتن گاز و رهایی از مشکلات شکمی نوزادان می‌شود.

قطره‌های نفخ

معمولا شامل سایمتیکول است، ترکیبی که باعث از بین رفتن گاز معده می‌شود. مصرف این قطره خروج گاز را از معده کودک آسان‌تر می‌کند و باعث کاهش ناراحتی‌های معده او می‌شود.

پروبیوتیک‌ها برای درمان باد شکم نوزاد

این ترکیبات از شیر مادر به کودک منتقل می‌شود یا به طور مستقیم به او خورانده می‌شود. اخیرا تاثیر این باکتری‌های «مفید» در کاهش نشانه‌های کولیک و در مطالعه‌ای که روی بیش از ۶۰۰ کودک انجام شده ثابت شده است.

تحقیقات نشان داد که زمان گریه‌‌های کودکان کاهش پیدا کرده و بیشتر مدفوع کرده‌اند که همه نشانه‌های خوبی از درست عمل کردن دستگاه گوارش است.

بهتر است قبل از مصرف هر کدام از این داروها برای درمان باد شکم نوزاد با متخصص اطفال مشورت کنید. هرچند تمام این داروها بدون نسخه به فروش می‌رسند اما مناسب بودن هر کدام از آنها به سن کودک بستگی دارد. همچنین احتمال دارد این داروها با داروهای دیگر تداخل داشته باشند.

مشکلاتی که معمولا با نفخ شکم نوزاد اشتباه گرفته می‌شوند

ممکن است علی‌رغم تلاش برای گرفتن آروغ یا ماساژ شکم، کودک به گریه کردن ادامه دهد. این حالت می‌تواند نشانه‌ی وجود مشکلاتی از قبیل کولیک، یبوست یا رفلاکس باشد.

علائم مشابه و عدم توانایی نوزاد در بیان مشکلش، وظیفه شما را سخت‌تر می‌کند. اما نگران نباشید در زیر علائم اختصاصی‌تر هرکدام از این موارد آورده شده‌است:

رفلاکس

معده نوزاد مبتلا به رفلاکس در حدود نیم ساعت بعد از غذا خوردن ترش می‌کند(یعنی غذا وارد مری و دهانش می‌شود). ممکن است برخلاف نفخ، نوزاد خودش را جمع نکند.

در این شرایط به رغم آروغ زدن و خروج گاز از معده کودک هممچنان بی‌قرار است و حتی آروغ زدن موجب تشدید رفلاکس معده شده و کودک را بی‌قرار‌تر کند. افزایش بزاق دهان و احساس ناراحتی بعد از غذا  خوردن از دیگر علائم رفلاکس معده هستند.

یبوست

دل درد ناشی از یبوست بسیار شبیه به نفخ است. درواقع یبوست می‌تواند خود موجب ایجاد نفخ شود. اما سفتیِ مدفوع و اذیت شدن نوزاد در هنگام یبوست رخ می‌دهد.

کولیک

اگر کودک شما در سنین کمتر از پنج ماه برای حداقل سه روز در هفته و بیشتر از سه ساعت متوالی را  به مدت حداقل سه هفته گریه کند، به احتمال زیاد ممکن است دچار قولنج (کولیک) شده باشد. کولیک خود می‌تواند به علت گریه، نوزاد را به نفخ مبتلا کند.

دیسکینزی

گاهی دل‌درد نوزاد مربوط به انقباضات غیرقابل‌کنترل ماهیچه‌های روده است. به این حالت دیسکینزی گفته می‌شود. توجه کنید که این دردها نیز با گرفتن آروغ نوزاد قطع نمی‌شوند.

چه زمانی باید درمورد نفخ شکم نوزاد نگران باشم؟

نفخ شکم مشکلی شایع در نوزادان است و معمولا نگران کننده نیست. همچنین درمان نفخ شکم نوزاد در اغلب موارد ساده است. برای کودکان در سن پایین‌تر، یک یا دو دوره بی‌قراری در هر 24 ساعت متداول بوده و نیازی به نگرانی ندارد.

به شرطی که کودک اغلب اوقات راحت باشد و به‌خوبی رشد کند. اگر نوزاد مبتلا به نفخ به خوبی رشد نمی‌کند و وزن‌‌گیری طبیعی ندارد بهتر است با پزشک مشورت کنید. 

به علامت‌های هشدار دهنده زیر توجه کنید، زیرا ممکن است علت نفخ شکم نوزادتان یک بیماری زمینه‌ای دیگر باشد:

• بروز تغییرات ناگهانی در رفتار کودک مثل سختی در نفس کشیدن یا تغییر در سرعت تنفس
• وجود دوره‌های طولانی مدت بی‌قراری در نوزاد
• در هنگام گریه کردن پوست یا لب‌های کودک کبود می‌شود
• کودک دچار اسهال مکرر باشد یا استفراغ کودک به همراه مدفوع خونی یا خون در ادرار نوزاد مشاهده شود
• تب و گریه بیش از حد

در صورت مشاهده یک یا چند علامت بالا، حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا با وجود ساده بودن درمان نفخ شکم نوزاد، بیماری زمینه‌ای می‌تواند مشکل ساز باشد.