زوایای سفر اردوغان به ریاض

به گزارش پارس به نقل از مهر، پایگاه «رای الیوم» با اشاره به سفر رجب طیب اردوغان به عربستان سعودی در مطلبی نوشت:سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به عربستان سعودی طی سه شنبه جاری که به دعوت ملک سلمان صورت می گیرد امری قابل انتظار بوده و غافلگیرکننده نیست، چرا که با توجه به تحولات شتابزده در عرصه سوریه چنین دیداری بین رهبران دو کشور که نقش اساسی در آن دارند ضروری به نظر می رسد.

نکته قابل توجه این است که دعوت پادشاه عربستان از رئیس جمهور ترکیه تنها دو روز پس از کشته شدن زهران علوش سرکرده گروهک موسوم به جیش الاسلام صورت می گیرد که هم پیمان نخست رهبران سعودی و ترکیه است. کشته شدن علوش ضربه سنگینی را به دو کشور عربستان و ترکیه و نقشه های آنها برای سرنگونی نظام سوریه وارد نمود.

گذشته از اینکه علوش در حمله یک جنگنده روسی یا سوری کشته شده باشد این عملیات و اجرای دقیق آن نشانگر رخنه امنیتی نظام سوریه و دستگاه های اطلاعاتی آن به مخالفان سوری است. به ویژه اینکه این عملیات تنها چند روز پس از برگزاری کنفرانس مخالفان نظام سوریه در ریاض انجام گرفت که نماینده زهران علوش نیز در آن حضور داشته و به عنوان عضو شورای عالی نظارت بر هیات مذاکره کننده مخالفان سوری انتخاب گردید.

رهبران سعودی در پی کشته شدن زهران علوش که در محافل متعددی هدف از آن ناکام گذاشتن کنفرانس مخالفان سوری در ریاض و تلاش آنها برای موفقیت این کنفرانس عنوان گردید، دچار ناکامی و عصبانیت شدند. بنابر این محافل چه بسا هدف از کشتن علوش پاسخی به بیانیه پایانی کنفرانس مخالفان سوری در ریاض و اظهارات محمد بن نایف ولیعهد عربستان باشد که کنار رفتن بشار اسد را به عنوان شرطی قبل از آغاز مرحله انتقالی در سوریه مطرح نمود. چه بسا بارزترین نمونه برای عصبانیت رهبران سعودی عدم موافقت با سفر «الکساندر لاورنتیف» فرستاده پوتین به سوریه باشد که قرار بود به منظور بررسی تحولات سوریه بعد از تل آویو و قاهره وارد ریاض شود.

مطمئنا قضایای دیگری وجود دارد که کم اهمیت تر از موضوع سوریه نبوده و در دستورکار مذاکرات بین رهبران عربستان و ترکیه خواهد بود. از جمله بارزترین این قضایا می توان به نزدیک شدن ناگهانی مصر و عربستان و اعطای ۸ میلیارد دلار به مصر از سوی عربستان به منظور سرمایه گذاری برای بهبود اوضاع اقتصادی وخیم مصر و رفع نیازهای سوختی قاهره طی پنج سال آینده اشاره نمود. علاوه بر آن رئیس جمهور ترکیه نیز به دریافت سرمایه گذاری های مشابه از عربستان و بالا بردن سطح تبادل تجاری بین دو کشور چشم دوخته است تا به این ترتیب تحریم های اقتصادی را که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه وضع کرده است جبران نماید، تحریم هایی که در واکنش به اقدام آنکارا در ساقط نمودن جنگنده روسی سوخوی و کشته شدن یکی از خلبانان آن صورت می گیرد.

رئیس جمهور ترکیه بیم دارد که نزدیکی عربستان و مصر به دوری بین آنکارا و ریاض منجر شده و تغییرات مثبتی در خصوص موضع عربستان نسبت به اخوان المسلمین ایجاد نماید. حزبی که قویترین مخالف نظام مصر یعنی هم پیمان راهبردی حزب عدالت و توسعه در ترکیه است. بدیهی است که رئیس جمهور ترکیه می خواهد در جریان سفر به عربستان از پایبندی ریاض به ائتلاف سه جانبه خود با ترکیه و قطر و موضع مشترکی که می توان در قبال سونامی اقدامات روسیه در سوریه و همچنین تمام منطقه خاورمیانه اتخاذ نمود، اطمینان یابد.

بی تردید جنگ عربستان در یمن در دستور کار دیدار رهبران ترکیه و عربستان خواهد بود هرچند این موضوع در اولویت مذاکرات دو طرف نباشد. ادامه جنگ عربستان در یمن به مدت حدود ده ماه و بدون تحقق هیچ یک از اهداف خود رهبران عربستان را نگران کرده است و این نگرانی هر روز که حل و فصل جنگ به تاخیر بیفتد و درگیری ها ادامه داشته باشد بیشتر شده و به کابوس تبدیل می شود.

ما بر این باور نیستیم که عربستان از ترکیه درخواست کمک نظامی همچون ارسال جنگنده های نظامی برای پیوستن به ائتلاف علیه یمن خواهد داشت و حتی اگر چنین درخواستی داشته باشد پاسخ مثبتی دریافت نخواهد کرد. چرا که ترکیه با بحران ها و جنگ های متعدد چه با کُردها یا گروه های تروریستی دیگر در سوریه و عراق مواجه است. انتشار بیانیه نشست فوق العاده وزرای خارجه اتحادیه عرب در محکومیت استقرار نیروهای ترکیه در خاک عراق که نظام سعودی هیچ گونه مخالفت رسمی با آن به عمل نیاورده است برای مقامات ترکیه و شخص اردوغان به مثابه یک شوک است.

دیدار پادشاه عربستان و رئیس جمهور ترکیه در ریاض دیدار دو کشور نگران یا بحران زده است چرا که پس از گذشت ۵ سال از حمایت مالی و تسلیحاتی آنها از مخالفان مسلح سوری، کفه ترازو به سمت دولت دمشق و ائتلاف حامی آن سنگینی می کند و دخالت نظامی روسیه نیز در این خصوص نقش بارزی ایفا نموده است. آیا دیدار رهبران ترکیه و عربستان این نگرانی را که بر دو طرف حاکم است از بین خواهد برد و راهبردی که در خصوص موضوع سوریه مجددا کفه ترازو را به نفع ائتلاف عربستان، قطر و ترکیه تغییر می دهد ایجاد خواهد شد؟

سفر «خالد العطیه» وزیرخارجه قطر به مسکو و پافشاری «سرگی لاوروف» همتای روسی وی نسبت به پایبندی کشورش به بشار اسد رئیس جمهور سوریه و کشته شدن زهران علوش سرکرده گروه موسوم به جیش الاسلام نشان می دهد که پاسخ به این سوال منفی است و چه بسا عقل حکم می کند که منتظر نتایج سفر اردوغان به ریاض باشیم. انتظاری که به هر حال زیاد طول نخواهد کشید و تنها دو روز باید منتظر بود.