یک گام بورس تا قله ۸۰ هزار

به گزارش پارس به نقل از دنیای اقتصاد: بازار سهام در هفته جاری کماکان رونق بی نظیر خود را در سال جاری تداوم بخشید تا با افزایش ۲ درصدی شاخص کل، رشد پاییزی بورس به سطح ۲۷ درصد برسد.

رکود بازارهای موازی در کنار جریان ممتد ورود نقدینگی جدید به بازار سهام از سوی سهامداران حقیقی سبب شده است تا قیمت های سهام عموما بدون فرصت اصلاح قابل ملاحظه در مسیر صعودی قرار گیرند و از این رهگذر، شاخص بورس نیز موفق به فتح قله های جدید شود. در همین راستا، شاخص کل در این هفته به سرعت از مرز ۷۸ هزار واحد عبور کرد تا فاصله خود را با سطح روانی ۸۰ هزار واحد به کمتر از ۲ درصد برساند. در این میان، سهامداران نیم نگاهی هم به تحولات سیاسی در ژنو دارند؛ جایی که نتیجه مذاکرات پیش رو بر سر پرونده هسته ای نقشی مهم در ترسیم فضای روانی و به تبع آن روند آینده بورس خواهد داشت.

ضرورت تقویت طرف عرضه در بازار
در حالی که کلیه بازارهای سرمایه گذاری در سال جاری در رکود به سر می برند و حتی افت قیمت ها و زیان را برای مشارکت کنندگان خود به همراه داشته اند، بورس تهران با عبور از بازدهی ۱۰۵ درصدی همچنان بر طبل رونق می کوبد. این وضعیت رشد ممتد، البته به طور روانی بر عرضه کنندگان سهام نیز تاثیر گذاشته؛ به این نحو که فروشندگان در ماه های گذشته در مقایسه با قیمت های بعدی سهام طبیعتا متحمل زیان یا هزینه فرصت شده اند و همین مساله با گذشت زمان، انگیزه عرضه را به شدت تضعیف کرده است. این واکنش عقلانی البته از سوی سهامداران کوچک تر قابل درک و پذیرش است، اما در این میان، نقش دولت و سهامداران نهادی (صندوق های بازنشستگی، تامین اجتماعی، بیمه ها و… ) بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد. واقعیت این است که رونق کنونی موقعیتی استثنایی جهت عرضه سهام و ورود شرکت های جدید به بازار فراهم آورده که به جز برخی عرضه های خرد و پراکنده از آن، استفاده موثری نشده است. در همین راستا، اخیرا زمزمه هایی مبنی بر قطعیت عرضه سهام چند شرکت جدید در آذر ماه به گوش می رسد که امید است با تسریع روند آن، علاوه بر تعادل بخشی به طرف تقاضا، نیاز مبرم دولت و برخی سهامداران نهادی به نقدینگی نیز از این طریق تامین شود.

پیامدهای تشدید رکود در بورس کالا
شوک ارزی ۱۸ ماه اخیر که با رشد ۱۰۰ درصدی ارزش ارزهای خارجی در مدت یک سال و سپس تقویت مجدد ۲۰ درصدی ارزش ریال در شش ماه گذشته توام بوده است، آثار نامساعدی را بر چرخه فعالیت های اقتصادی بر جای گذاشته است. از یک سو در هنگام جهش ارزی، عرضه کنندگان کالاها عمدتا با امید انتفاع بیشتر از رشد سریع قیمت ها، عرضه کالاها را محدود کرده و به نوعی احتکار روی آورده بودند و از سوی دیگر، در شرایط کنونی با بر عکس شدن روند، خریداران و متقاضیان کالاها دست نگه داشته و بر رکود شدید مبادلات دامن زده اند. نمونه بارز روند اخیر در معاملات این روزهای بورس کالا قابل پیگیری است؛ جایی که محصولات فولادی به رغم تعدیل بیش از ۱۰ درصدی قیمت ها در چهار ماه اخیر، باز هم مشتری چندانی به خود نمی بینند. مصداق مهم این رویکرد در هفته جاری، بدون مشتری ماندن شمش های فولادی مبارکه در کف قیمت های نه ماه اخیر بود که نشانه ای از تعمیق رکود به شمار می رود. در همین راستا، کاتد ملی مس نیز که تا چند ماه قبل بر سر جذب عرضه های آن رقابت شدیدی صورت می گرفت در این هفته بدون هیچ گونه رقابت از سوی خریداران، آن هم تنها به میزان نصف عرضه ها، به فروش رسید. آلومینیوم سازها نیز وضعیت بهتری ندارند و در رویدادی استثنایی در یک سال گذشته، این روزها در قیمتی پایین تر از سقف رقابت ده درصدی محصول خود را در بورس می فروشند. فولاد خوزستان هم وضعیت مشابهی دارد و به رغم فراهم کردن تسهیلات پرداخت مدت دار برای مشتریان و کاهش ۱۱ درصدی قیمت شمش پیشنهادی، شاهد هیچ گونه رقابتی از سوی خریداران بر سر افزایش قیمت پایه نیست. به این ترتیب به نظر می رسد نه تنها قیمت کالاهای فلزی در بورس کالا با نرخ های دلار کمتر از سه هزار تومان هماهنگ شده است، بلکه حتی با همین قیمت های منطقی نیز تقاضای کافی برای جذب عرضه ها وجود ندارد. پیامد رکودی این امر به طور قطع آثار خود را بر سودآوری آتی شرکت های گروه فلزات اساسی و معدنی بر جای خواهد گذاشت به ویژه آنکه موهبت برخورداری از موجودی های ارزان قیمت (شامل مواد اولیه، کالای در جریان ساخت و کالای نهایی ساخته شده) که در جهش ارزی اخیر، رشد موقتی حاشیه سود تولید کنندگان را موجب شد نیز دیگر فراهم نیست.

تحولات جدید در بورس
در هفته جاری بورس تهران شاهد دو تحول مهم بود. نخست افزایش زمان معاملات و دوم راه اندازی مجدد معاملات آتی سهام. افزایش نیم ساعته مدت جلسه معاملاتی روزانه در بورس تهران را می توان اقدامی مهم در جهت همگام شدن با استانداردهای بین المللی دانست. هر چند مدت ۵/۳ ساعته زمان معاملات روزانه کماکان در بین کوتاه ترین زمان ها در مقایسه با بورس های پیشرفته و حتی برخی کشورهای منطقه (نظیر ترکیه) به شمار می رود، اما با توجه به وعده رییس سازمان، می توان نسبت به افزایش تدریجی تا سطح پنج ساعت امیدوار بود. از سوی دیگر، معاملات آتی سهام پس از تجربه ناموفق سه سال گذشته در هفته جاری مجددا بر روی هفت نماد مهم معاملاتی (هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس، نفت و گاز پارسیان، بانک ملت، مخابرات ایران، ملی مس، فولاد مبارکه و معادن و فلزات) راه اندازی شد. این اقدام البته در گام اول با استقبال سردی مواجه شد و فعالان بازار تحرکی را در این حوزه جدید رقم نزدند. به این ترتیب می توان گفت هر چند تلاشی دوباره درجهت خارج کردن بازار از وضعیت تک محصولی رقم خورده است، اما به سبب ناآشنایی عمیق فعالان بازار با این ابزار، موفقیت دوباره آن محل تردید است. بنابراین، شاید نیاز باشد تا با ایجاد یک فراخوان عمومی از سوی سازمان بورس و انجام حمایت ها و تشویق های لازم، ابتدا مشارکت فعالان حقوقی در این عرصه نوین جلب شود تا به تدریج با جلب حضور فعالان خرد شاهد تثبیت استفاده از این ابزار معاملاتی مهم و جالب در بازار سرمایه کشور باشیم.