تحریم ایران بزرگترین قمار ترامپ

 

 این سایت می نویسد: «تصمیم آمریکا مبنی بر خروج از برجام نه تنها بر اقتصاد ایران تاثیری منفی خواهد گذاشت بلکه باعث افزایش قیمت نفت و تشدید تنش‌های ژئوپولیتیک می شود و ممکن است پیامدهای وسیع‌تری داشته باشد».

 

چه اتفاقی افتاد؟‌

 

ترامپ اخیرا اعلام کرد که از برجام خارج می شود و تحریم های اقتصادی و تجاری امریکا علیه ایران را دوباره از سر خواهد گرفت. ترامپ می گوید تمام شرکت‌ها و نه تنها شرکت‌های امریکایی در صورت تجارت با ایران مشمول مجازات‌های تحریمی امریکا خواهند شد. او می گوید این شرکت ها فرصتی ۹۰ تا ۱۸۰ روزه برای تجدیدنظر در تصمیم خود دارند. از ۶ آگوست (محدوده زمانی ۹۰ روزه) واشنگن محدودیت ها بر خرید ایران با ارز دلار را وضع می کند که نه تنها مانعی جدی بر سر راه تجارت طلا، زغال سنگ، فولاد و خودرو ایجاد می کند بلکه واردات فرش ایرانی را نیز ممنوع می کند. از ۴ نوامبر امریکا تحریم ها را بر صادرات نفت بار دیگر وضع خواهد کرد و همچنین بر بقیه بخش های انرژی و حمل و نقل و معاملات بانکی و بیمه. علاوه بر این واشنگتن مانع از تحویل سفارش ایران از سوی هواپیمایی بوئینگ و ایرباس شده است که بخشی از قطعات آن امریکایی است و نیاز به کسب مجوز از وزارت خزانه داری امریکا برای هرگونه تجارتی با ایران دارد».

 

همچنین دولت امریکا در حال بررسی هدفمند اعمال تحریم علیه ۶۰۰ فرد ایرانی است.

 

چرا امریکا این کار را انجام می دهد؟

 

ترامپ می گوید هدف از تحریم مجدد ایران تجدیدنظر در توافق هسته‌ای است. او می خواهد ایران امتیاز بیشتری بدهد. با این حال، بسیاری از تحلیلگران می گویند بعید است که چنین هدفی دست یافتنی باشد. آنان می گویند تصمیم ترامپ بدون استراتژی جایگزین بود و حرکتی بی پرواست که چشم انداز ایران هسته ای و جنگ را در خاورمیانه تیره و تارتر می سازد. در واقع ترامپ با این اقدام خود دست به قمار بزرگی زده است اگر تحریم ها باعث فروپاشی سیستم سیاسی ایران نشود او مجبور است هزینه سنگینی را برای مداخله نظامی در سوریه، عراق، یمن و لبنان بپردازد و از موضع ضعف مذاکرات را آغاز کند.

 

اقتصاد ایران چه خواهد شد؟

 

قیمت دلار در ایران افزایش و ارزش واحد پول ملی آن کشور کاهش یافته است. نرخ تورم در حدود ۱۰ درصد باقی مانده است. کمبود دلار به شرکت ها و معامله گران ایرانی آسیب می رساند. ایران امیدوار است تا اتحادیه اروپا با امضای قراردادها و اعطای امتیازات اقتصادی به آن کشور کاری کند که برجام خفظ شود.

 

آیا برجام کارآمد بود؟

 

دولت ترامپ می گوید کارآمد نبود اما بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی می گویند ایران به تمام تعهدات خود طبق برجام که در سال ۲۰۱۵ میلادی حاصل شد پایبند بوده است. ایران همچنین از توافق هسته ای مزایایی را کسب کرده است. اگرچه اقتصاد آن کشور هنوز ضعیف است اما ایران توانسته حدود ۲.۵ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی در روز صادر کند که بیش از دو برابر آن چیزی که در فاصله های سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ میلادی فروخته بود. این توافق باعث ثبات و صلح بیشتر در خاورمیانه نشد اما منتقدان می گویند که رها کردن ‌آن نیز سودی به همراه نخواهد داشت.

 

چرا ممکن است تحریم ها موثر نباشند؟

 

نخست آن که منافع چند جانبه‌ای در حمایت از تحریم ها در برهه زمانی کنونی وجود ندارد. برخلاف مجموعه تحریم‌های قبلی (قطع خطوط ارتباطی ایران با سوئیفت، قطع سیستم پیام رسانی پرداخت‌های مالی جهانی برای ایران که ابتکار عمل آن از سوی اتحادیه اروپا بود و نه امریکا) بسیاری از کشورها از جمله متحدان اروپایی امریکا اقدام ترامپ را نوعی قلدری ظالمانه می دانند. اکنون کشورهای اروپایی تصمیم گرفته اند تا از طریق فرمول های حقوق و قانونی تحریم های امریکا را دور بزنند. این لحظه‌ای مهم در شکاف در اتحاد غرب است. دوم آن که بزرگترین خریداران نفتی ایران چین و هند هستند که تمایل به ادامه همکاری با تهران دارند. سوم آن که توانایی واشنگتن در اعمال تحریم ها خود جای تردید و پرسش دارد: وزارت خارجه امریکا تیم اجرای تحریم را در سال گذشته منحل کرد و وزارت خزانه داری امریکا نیز کارکنان این بخش برنامه ریز برای تحریم ها را از دست داده است.

 

تاثیر این تصمیمات بر بازارها چگونه خواهد بود؟

 

آشکار است که تحریم ایران برای بخشی از شرکت های بزرگ اروپایی مانند زیمنس، ایرباس، توتال و رنو مشکل ایجاد می کند. با این حال، بسیاری از شرکت های اروپایی و آسیایی نیز تصمیم گرفته‎اند تا در معرض مجازات‌های تحریمی امریکا قرار نگیرند و سطح همکاری خود با ایران را کاهش دهند.

 

در همین حال، شبکه خبری «دویچه وله» نیز با انتشار گزارشی اشاره می کند که تحریم های مجدد اعمال شده از سوی ترامپ علیه ایران سودی نخواهد داشت.

 

این شبکه خبری می افزاید: «اقصاددانان در این باره که تحریم ایران واقعا بر سیاست داخلی آن کشور تاثیر مثبتی بگذارد نظر منفی دارند. همه این‌ها نشانه آن هستند که امریکا با تحریم دوباره ایران و مجازات های سخت اقتصادی اشتباهی بزرگ را مرتکب می شود».

 

این شبکه خبری می افزاید: «از دهه ۹۰ میلادی «گری کلاید هافبوئر» و همکاران اش در موسسه اقتصاد بین المللی پیترسون امریکا پایگاه داده‌ای گسترده‌ای را ایجاد کردند و حدود ۲۰۰ مورد را از جنگ جهانی اول تا آغاز قرن بیست و یکم مورد بررسی قرار دادند. «کریستین فون سوئست» مدیر واحد تحقیقاتی موسسه مطالعات جهانی و منطقه‌ای آلمان در هامبورگ می گوید آنان نتیجه گرفتند که حدود یک سوم از تمام تحریم‌های اعمال شده در تغییر رفتار کشورهای تحریم شده موثر بوده‌اند. این رقم اما بسیار بحث‌برانگیز است و محققان دیگری می گویند که این تعداد بسیار کمتر و در حدود ۵ درصد بوده است».

 

این شبکه خبری می‌افزاید: «اغلب مشخص نیست که کدام بخش از تحریم در تغییر سیاست دولت‌ها نقش ایفا می‌کنند به خصوص در مواردی که فشار نظامی نیز به طور همزمان وارد می شود. علاوه بر آن، تحریم ها می توانند اهداف متفاوتی داشته باشند. گافی اوقات هدف‌شان تاثیر بر نفوذ مقام‎هاست گاهی اوقات برای مانور دادن هستند و گاهی اوقات برای مجازات دولت به منظور نقض هنجارهای جهانی. فارغ از تاثیر یا عدم تاثیر تحریم ها آشکار است که تحریم‌ها به اقتصاد کشور تحریم شده آسیب می‌رسانند.

 

«کریستوفر داس» پژوهشگر علوم سیاسی در دانشگاه گوته فرانکفورت می گوید که هیچ دولتی اعتراف نمی کند که به دلیل فشار تحریم ها پای میز مذاکره نشسته است. اثر تحریم ها متفاوت است. او در مورد تحریم‌های کنونی امریکا معتقد است که این تحریم ها تاثیرگذار نیستند و می‌افزاید: «اکنون این امریکاست که قانونی‌شکنی کرده است. ایران به توافق هسته‌ای پایبند بوده است. در نتیجه، پرسش آن است که چرا باید ایران را دوباره تحریم کرد؟!»

 

این پژوهشگر می گوید ترامپ بدون همکاری اتحادیه اروپا نمی تواند در سیاست تحریمی علیه ایران موفق باشد. او می افزاید:«اتحادیه اروپا هیچ گاه به اندازه لحظه کنونی در سیاست خارجی و مسائل امنیتی متحد نبوده است. اکنون فرصتی برای رشد توانایی‌های اروپا برای مقابله با تحریم‎های امریکا و کشف فرصت‌های همکاری جدید است».