٤٠میلیون تومان درآمدزایی با ٤میلیون تومان سرمایه
با توسعه واحدهای فرآوری این گیاه در ٣ تا ٤سال گذشته، مزارع آلوئه‌ورا حالا دوباره رونق تازه گرفته‌اند و امیدهای جذب بازارهای خارجی این محصول در بین ایرانیها زنده شده است.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- مریم شکرانی- حدود ٨سال پیش بود که «آلوئه‌ورا» برای اولین‌بار به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی راه پیدا کرد. حالا دیگر دیدن برگ‌های باریک و بلند این گیاه خانواده کاکتوس در فروشگاه‌ها، نه‌تنها برای بسیاری از مشتریان عادی شده است که بازار ایران شاهد انواع و اقسام محصولات فرآوری شده آلوئه‌ورا یا همان صبر زرد به زبان بومی خودمان است. از کرم‌های مرطوب‌کننده و لوازم بهداشتی گرفته تا نوشیدنی و کمپوت آلوئه‌ورا. این کاکتوس بسیار مقاوم با وجود هزینه ناچیز کشت، دارای ارزش تجاری قابل توجهی است به‌طوری که هر هزار متر مزرعه زیرکشت این گیاه، سالانه تنها ٤ تا ٦میلیون تومان هزینه دارد و در مقابل حدود ٣٠ تا ٤٠میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. نیاز ناچیز به آبیاری، بی‌نیازی گیاه به کود و آفت‌کش‌ها و همین‌طور تجهیزات و ادوات گرانقیمت کشاورزی، هزینه مزرعه‌داری این محصول را به‌طور قابل توجهی کاهش داده است. به جز این موارد، آلوئه‌ورا به دلیل ویژگی‌های زیستی خاص قادر است در زمین‌های خارج از رده و غیرحاصلخیز ثمردهی کند و همین موضوع به علاوه مزیت‌های اقتصادی دیگر باعث شده است کشت و کار آلوئه‌ورا به یک کسب و کار ارزان با درآمدزایی بالا تبدیل شود. کارشناسان می‌گویند آلوئه‌ورا توانسته است کشاورزان تحصیلکرده را به مزارع ایران جذب کند و حالا با رونق واحدهای فرآوری و از سرگیری صادرات این محصول، بازارهای فروش آلوئه‌ورا رو به بهبود رفته و روند رشد به خود گرفته است. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که اقتصادی نبودن کشت بسیاری از محصولات در بستر کشاورزی سنتی ایران، همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است. با این حال مدل‌های تازه کشت و کار و جذب افراد تحصیلکرده به مزارع می‌تواند آغاز یک تحول مهم در کشاورزی ایران باشد. از آغاز کشت آلوئه‌ورا در ایران کمتر از یک دهه می‌گذرد. نبود واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا، کشت و کار این محصول را در دوره‌ای با رکود مواجه کرد اما با توسعه واحدهای فرآوری این گیاه در ٣ تا ٤سال گذشته، مزارع آلوئه‌ورا حالا دوباره رونق تازه گرفته‌اند و امیدهای جذب بازارهای خارجی این محصول در بین ایرانیها زنده شده است.
کشت اقتصادی با کمترین هزینه ممکن
کشت گیاه آلوئه‌ورا دارای مزایای ویژه اقتصادی نسبت به سایر محصولات کشاورزی است. «میثم کوکبی» کارشناس کشاورزی و مشاوره کشت گیاه آلوئه‌ورا درباره این مزایا می‌گوید: گیاه آلوئه‌ورا برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت برداشت ٢٠ساله دارد. این موضوع به این معناست که در صورت کشت سایر محصولات، کشاورز ناچار است هر سال محصول را بکارد و برداشت کند که این مسأله هزینه زیادی به کشاورز تحمیل می‌کند. چون کشاورز ناچار است هر سال سرمایه‌ای برای شخم زمین، تهیه بذر و نهاده و کاشت مجدد محصول خود هزینه کند اما گیاه آلوئه‌ورا در صورت یکبار کشت، قابلیت برداشت تا ٢٠سال را دارد که این امتیاز باعث میشود هزینه بسیاری صرفه‌جویی شود.
وی ادامه میدهد: علاوه‌بر برداشت ٢٠ساله، گیاه آلوئه‌ورا ویژگی اقتصادی دیگری دارد که کشت آن را توجیه پذیر می‌کند. آلوئه‌ورا به‌ویژه نژاد بومی آن‌که به گیاه «صبر زرد» نیز مشهور است عاری از هرگونه قارچ و آفت است و همین موضوع گیاه را بی‌نیاز از تمام آفت‌کش‌ها و سمپاشی می‌کند و همان‌طور که می‌دانید یکی از پرهزینه‌ترین فاکتورهای کشت و کار تهیه سموم و آفت‌کش‌هاست. غیر از این، گیاه نیاز به هیچ‌گونه کود شیمیایی و اصولا تغذیه با کود ندارد که این دو آیتم هزینه کشت آلوئه‌ورا را مجددا کاهش میدهد و به دلیل ارگانیک بودن محصول مزایای تجاری آن را افزایش میدهد.
این کارشناس با اشاره به سایر ویژگی‌های اقتصادی کشت آلوئه‌ورا توضیح میدهد: یکی از موضوعات مهم در کشاورزی این است که محصول به موقع برداشت شود زیرا در نظر نگرفتن این موضوع می‌تواند به خرابی و فساد محصول و ضرر و زیان هنگفت کشاورز منتهی شود. همین موضوع خیلی اوقات توانسته است تولیدکننده را تسلیم دلال‌ها کند و برای پیشگیری از زیان بیشتر، کالای خود را با قیمت نازلی به فروش برساند اما در مورد گیاه آلوئه‌ورا الزام برداشت وجود ندارد. این به آن معناست که اگر برگ‌های گیاه مدت زمان بیشتری سر بوته بماند نه‌تنها ارزش تجاری خود را از دست نمی‌دهد بلکه با ایجاد ضخامت بیشتر برگ، هم عصاره و هم وزن محصول افزایش داشته و باعث درآمد اضافه میشود. کوکبی همچنین تأکید می‌کند: علاوه‌بر تمام این موارد هزینه کارگری در مزارع آلوئه‌ورا پایین‌تر است. یک هکتار مزرعه گوجه‌فرنگی در طول ٢ ماه به ١٠ کارگر نیاز دارد این در شرایطی است که یک هکتار مزرعه آلوئه‌ورا به دلیل مقاومت بالا و در طول سال به دو کارگر بیشتر احتیاج ندارد.
یک‌سال زنده ماندن، بدون آبیاری
اما مهم‌ترین ویژگی آلوئه‌ورا که کشت آن را در ایران توجیه می‌کند نیاز اندک گیاه به آبیاری است. آلوئه‌ورا همچنین از قابلیت زیست در فقیرترین اراضی برخوردار است. به گفته کارشناسان هر زمین کشاورزی که شرایط کشت و حاصلخیزی خود را ازدست داده است می‌تواند زیر کشت آلوئه‌ورا رفته و به این ترتیب دوباره احیا شده و به چرخه تولید بازگردد.
کوکبی دراین‌باره توضیح میدهد: گیاه آلوئه‌ورا قادر است بدون آبیاری تا یک‌سال هم زنده بماند. همین مقاومت بالای گیاه باعث شده است که آلوئه‌ورا در زمین‌های غیرحاصلخیز و خاک شور نیز به بار بنشیند. غیر از این در صورت آبیاری مزرعه آلوئه‌ورا با سیستم قطره‌ای، مصرف آب آن باز هم کاهش قابل توجه دارد و همین موضوع مخارج آبیاری گیاه را تا حد ممکن کاهش میدهد. همین‌طور باید اشاره کنم که مزرعه آلوئه‌ورا را میتوان با آب سخت یا آب شور نیز آبیاری کرد و این موضوع ثمردهی گیاه را تحت‌تأثیر قرار نخواهد داد.
٤میلیون هزینه ٤٠میلیون تومان درآمد
اگر از هزینه تهیه زمین صرف نظر کنیم هر هزار متر مزرعه آلوئه‌ورا درحال حاضر بین ٤ تا ٦میلیون تومان هزینه دارد و به‌طور متوسط سالانه حدود ٣٠ تا ٤٠میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. این در شرایطی است که کارشناسان معتقدند با افزایش شمار کارخانجات فرآوری، این میزان درآمدزایی می‌تواند رکورد بالاتری به خود اختصاص دهد.
«ناصر شیرمردی» مشاور کاشت گیاه آلوئه‌ورا به سایت منطقه‌ای «یزد رسا» می‌گوید: به‌طور استاندارد در هر مترمربع ٤ بوته آلوئه‌ورا کشت میشود که با در نظر گرفتن این پایه، یک مزرعه هزارمتری نیاز به ٤هزار بوته آلوئه‌ورا دارد. قیمت هر «پاجوش» (برای تکثیر گیاه) آلوئه‌ورا حدود ٥٠٠ تومان است که با این حساب حدود ٢میلیون تومان صرف تهیه گیاه مادر برای یک مزرعه هزار متری میشود. این کارشناس ادامه میدهد: هر گیاه حداقل ٤ تا ٦ کیلو محصول میدهد و قیمت خرید هرکیلو محصول حداقل ٧٠٠ تا ٨٠٠ تومان است. به این ترتیب اگر متوسط باردهی هر گیاه را ٥ کیلوگرم درنظر بگیریم یک مزرعه هزار متری با ٤هزار بوته حدود ٢٠هزار کیلوگرم محصول میدهد. بنابراین در یک دوره سود خالص حدود ١٦میلیون تومان است. این در شرایطی است که گیاه مادر علاوه‌بر باردهی حدود ١٠ تا ١٦ پاجوش نیز تولید می‌کند که از این میان باید ٤ پاجوش گیاه حفظ شود و بقیه پاجوش‌ها قابل فروش است. اگر متوسط تعداد پاجوش‌ها را ١٠ عدد در نظر بگیریم در یک مزرعه هزار متری ٤٠هزار پاجوش تولید میشود که هر پاجوش بین ٣٠٠ تا ٥٠٠ تومان خرید و فروش میشود. به این ترتیب درآمد حاصل از فروش پاجوش‌ها نیز حدود ١٢میلیون تومان میشود. با این حساب حداکثر درآمد یک دوره برداشت ٢٨میلیون تومان میشود. در سال اول کاشت، امکان ٣دوره برداشت و از سال دوم امکان برداشت ٤ فصل یا ٤دوره وجود دارد که اگر بخواهیم این مبلغ را با توجه به بازار فعلی در نظر بگیریم در یک‌سال میتوان حداقل حدود ٤٠میلیون تومان درآمد داشت.
قابلیت برداشت ٤ فصل آلوئه‌ورا
میثم کوکبی هم درباره دوره باردهی آلوئه‌ورا می‌گوید: این گیاه ٤ فصل است و در تمام فصول سال قابلیت باردهی دارد اما در اولین دوره کشت، محصول پس از ٦ ماه قابل برداشت است و پس از این دوره گیاه می‌تواند هر ٣ ماه یکبار محصول بدهد. میزان نیاز گیاه به آبیاری هر پنج روز یکبار است و هر بوته حدود ١٠ لیتر آب مصرف می‌کند. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر هزینه تجهیز هر هکتار زمین کشاورزی به آبیاری قطره‌ای بین ٨٠٠هزار تا یک‌میلیون تومان است. به جز عملیات شخم‌زنی زمین در ابتدای کشت گیاه، یک مزرعه آلوئه‌ورا به ماشین‌آلات و تجهیزات کلان دیگری نیاز ندارد و برداشت از گیاه نیز به صورت دستی انجام میشود. ضمن اینکه مزرعه به عملیات سمپاشی و کوددهی نیاز ندارد.
از عرق آلوئه‌ورا تا صادرات ژل به سوییس
بازار فروش آلوئه‌ورا در ایران از حدود ٣سال پیش رونق بیشتری پیدا کرده و متنوع‌تر شده است. این موضوع را میثم کوکبی کارشناس کشاورزی می‌گوید. او درباره جزییات بازاریابی برای این محصول، توضیح میدهد: تقریبا تا حدود ٥سال پیش هیچ صنعت و واحد فرآوری آلوئه‌ورا در کشور وجود نداشت و همین موضوع افول دوره‌ای کشت و تولید این گیاه را به دنبال داشت اما درحال حاضر وضع بهتری رقم خورده است و روزبه‌روز به تعداد واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا در کشور اضافه میشود.
وی ادامه میدهد: درحال حاضر علاوه‌بر بازار فروش فله آلوئه‌ورا، این گیاه در تناژ بالا برای بهره‌برداری در کارخانه‌های تولید مواد غذایی مانند نوشیدنی، مربا، کمپوت و... خریداری میشود. به جز این ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا مصارف بهداشتی دارد و توسط کارخانه‌های تولید لوازم بهداشتی و آرایشی خریداری میشود. ضمن اینکه در ایران یک واحد تولیدی به صورت اختصاصی اقدام به تولید عرق آلوئه‌ورا کرده است همین‌طور یک کارخانه تولید مواد بهداشتی و آرایشی نیز وجود دارد که تمام محصولات خود را با استفاده از عصاره طبیعی این گیاه تولید می‌کند.
این کارشناس تأکید می‌کند: بخشی از تولید آلوئه‌ورا به تازگی به خارج از کشور صادر میشود که برگ خام این گیاه بیشتر به ترکیه و کردستان عراق و تعدادی از کشورهای آسیای میانه صادر شده است. صادرات بوته و پاجوش گیاه نیز درحال حاضر به کشورهای قبرس، عراق و پاکستان انجام میشود. علاوه‌بر این بخشی از محصولات فرآوری شده مانند ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا به سوییس صادر میشود. «ناصر شیرمردی» کارشناس و مشاور کشت آلوئه‌ورا نیز درباره نحوه فروش داخلی این گیاه می‌گوید: مزرعه‌داران معمولا پیش از یک دوره کشت و برداشت با کارخانه‌ها و تجار متقاضی قرارداد فروش امضا میکنند. براساس این قرارداد فروش ٧٥درصد پرداخت، پیش از برداشت گیاه انجام میشود و ٢٥درصد باقیمانده در زمان تحویل کلیه محصول پرداخت میشود.
ضمن عرض سلام من با خوندن مطلب بالا سوالاتی برایم بوجود آمده چون من زمینی ۲۲ هزار متری در اختیار دارم که بدلیل نداشتن سهم آب مستقل عملا بلا استفاده مانده
زمین من در استان اردبیل است می خواستم در صورت امکان راهنمایی بفرمائید آیا این گیاه در این زمین قابل کشت است یا خیر لطفا راهنمایی بفرمائید
سلام خیلی کار خوبیه به نظرم من زمین کشاورزی ندارم واگرنه حتما این کارو با علاقه زیاد دنبال میکردم
سلام
من خودم یه کشاورزم، الان مشکل اصلی نبود واحدهای فرآوری فراگیر به خصوص برای خرده تولید کنندگان است. دوم اینکه ذکر نکردید که این محصول در همه جا به صورت فضای باز قابل کشت نیست و یخبندان و آفتاب شدید مستقیم واسش مناسب نیست
باسلام وعرض ادب بااحترامی که برای نویسنده قایلم اما باید عرض کنم چرا به راحتی ادمها رافریب میدهید وبقول معروف وعوام ادمها رابا امید واهی دلخوش وسرکار میگذارید ایا ازاین حرکت سودی عایدتان میشود که حتما اینچنین هست با وجدان وانصاف خود چکار میکنیداین هم نوعی کلاهبرداری هست وادمهای پاک وصادق راطعمه خودقرارمیدهید اما مسلما انسانهای عاقل وزبل میدانند اگر با هزارمتر زمین درهرجایی وهرزمینی با 4میلیون میشد سالانه 40میلیون درامد کسب کرد که درایران ودنیا هیچکس بیکار نبود دوست عزیز ازخدا بترس وانصاف داشته باش سرکار گذاشتن وامید واهی به ادمها اگر به خدا واخرت اعتقاد داری بدترین گناه محسوب میشود اگر هم نداری پس باز انسانیت رازیرپا لگد کوب کردی سعی کن انسان باشی حرف ونوشته وقلم ازدهان بیرون می اید مگر درمورد جناب عالی موضوع فرق کند شخصیت گفتاری ونوشتاری انسان درراستگویی وگفتن واقعیتهاهست پس راست وباتفکر قلم بزن وتمام جوانب رادرنوشته خودرعایت کن کدام عاقل میپذیرد با هرهزادمتر زمین و4میلیون میتوان سالنه درامد 40میلیونی که هیچ 15میلیونی داشت والله اگر اینگونه بود همه ملت هجوم می اوردند وشهرها خال از سکنه میشد با 5هزارمتر زمین درهرجا سالانه 200میلیون قشنگ دروغ میگویید اصلا اینگونه باشد ساخت وساز وخدمات وووهمه رها میکنند بانکها دراین راه مشارکت میکنند پس باشعور قلم بزن تا توراانسان باخردوباشعوربدانیم درست همه راتوضیح بده ملت داناست درفرن 21ادمها راان هم ایرانیها راهالو فرض نکن که خودت را هالو وچوخان وکلاهبردار قلمداد میکنند اینجاایران هست انسانها اکثریت باهوشترین مردم دنیاهستند بااین نوشته های دروغ خودت رامورد تمسخر قرار نده اگر هم راست میگویی تلفن وادرست راقید کن تا ملت بداند نخبه ها وتیزهوشان دربرابر تو تنبل وابله هستند وواقعا این نخبه اشتغال ایران از کدام منطقه وبلاد برخاسته است مواظبت باشیم یک وقت توراندزدند کیمیایی چواهری همه رابه جای سرکار بردن واشتغال فکر کنم سرکار گذاشتی شاید هم این محصول روی دستان باد کرده است وملت راداری خام میکنی اما پول ودرامد حرام خرج میشودخرج شادی ولذت نمیشودوووو
اقایان خانمها فریب این افراد شارلاتان نخورید اراجیف مینویسد دهانش از بس ملت راسرکار گذاشته فریب داده بوی گند میدهد مسواک میزد بهترازاین بود که قلم بزند افراد فریبکار چاه کن همیشه توی چاه هست به این مزخرفات گوش ندهید که چندر غاز سرمایه شما راهم این شارلاتان که خودش الوده شده یاپاجوشها رودستش بادکرده ویک جورهایی میخواد ازشرش خلاص بشود شمارابه دام بندازد باید کشاورز باشید تابدانیداین حرفها اراجیفی بیش نیستند واین افراد ورشکسته هایی هستند که برای فرار ازورشکستگی روبه کلاهبرداری وفریبکاری گذاشته تادیگران رانیز الوده کنند هرانسان عاقلی میداند اگر اینگونه بود درایران پهناور وروسیه بسیار بزرگ ووسیع یک فردبیکار یک اوباش یک ولگرد یک بزهکار یک باسواد باتحصیلات عالی بیکار یک زن یک مرد یک جوان پیر فرتوت بیکار وجودنداشت چون همه ارزوی اینگونه کسب درامد رادارند وغم وغصه ای برای کسب درامد وجودنداشت این فردونویسنده یا ورشکسته یا این محصول رودستش بادکرده یازمین خورده اغده ای شده وقصدالوده کردن دیگران دارد یامست معتاد محجورومردم ازار یا چند واحدی درس خوانده وفکر میکندچیزی بلد شده دررویاست یا میخواد ازطریق این نوشته خودش رابه دیگران بشناساند ووومیباشد پس محتاجان جویای کار جوگیر نشوید عاقلانه فکر کنید خام نشویدمحجور نشوید به رویا نروید وزندگی خودرابه باد ندهید چون فردنیازمندمحتاج وزحمتکش به هردری درمیزند وزودباور میشود وچندرغازش هم ازدست میدهد وووو