نظر کسی که اینترنت را به ایران آورد، درباره اینترنت ملی و فیلترینگ

به گزارش پارس، محمدجواد لاریجانی رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادین و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، ۲۷ مهر با حضور در تسنیم از بخش‌های مختلف این خبرگزاری بازدید کرد و درباره موضوعات مختلف با خبرنگاران خبرگزاری به گفت‌وگو نشست.

وی که به سبب سوابق تحصیلی و اجرایی خود در حوزه‌های مختلفی نظیر علوم پایه(ریاضی، فیزیک)، نجوم، علوم انسانی(فلسفه، فقه، علوم سیاسی، سیاست خارجی و روابط بین‌الملل و) و ... جزو صاحب‌نظران و اندیشمندان مطرح کشور به شمار می‌رود، در این گفت‌وگوی خود راجع به موضوعات متعدد و متنوعی از جمله ۲ پروژه بسیار مهم پژوهشگاه دانشهای بنیادی(رصدخانه ملی و شتابگر ملی)، موضوع اصولگرایان(اصولگرایی مدرن) و انتخابات آتی، اصلاح‌طلبان و مسئله فتنه، داعش، اینترنت، قصاص ریحانه جباری و ... به تشریح دیدگاه‌های خود پرداخت که برخی از آنها مانند رصدخانه و شتابگر ملی و همچنین قصاص ریحانه جباری طی روزهای گذشته در خبرگزاری تسنیم منتشر شده است.

در خبر پیش‌رو نیز با محمدجواد لاریجانی درباره موضوع اینترنت ملی، فیلترینگ و تا حدی شبکه‌های اجتماعی به گفت‌وگو نشسته‌ایم و ایشان در این مجال اندک به ارائه کلیاتی از دیدگاه خود در این باره پرداخته است.

دیدگاه محمدجواد لاریجانی در این باره از آن جهت از اهمیت بسیاری برخوردار است که موسسه زیر نظر وی(پژوهشگاه دانشهای بنیادین(موسسه فیزیک نظری سابق)) برای اولین بار اینترنت را در دهه ۷۰ وارد کشور کرد و از همین جهت است که به قول خود دکتر لاریجانی، وصله "مخالفت با اینترنت" به هرکه بچسبد به محمدجواد لاریجانی نخواهد چسبید. با این حال وی درباره چگونگی استفاده از این تکنولوژی دیدگاه‌های جالبی دارد.

آنچه در ذیل می‌آید، متن گفت‌وگو با رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادین درباره موضوع اینترنت ملی، فیلترینگ و برخی ابزارهای نو در فضای مجازی است.

محمدجواد لاریجانی در پاسخ به این سوال که "در رابطه با نسل سوم اینترنت، بعضی معتقد بودند که باید زیر ساخت‌های آن آماده شود و پیوست فرهنگی داشته باشد، یک عده‌ای نیز این حرف را به مخالفت با اصل اینترنت تعبیر کردند. تحلیل خود شما به عنوان اولین کسی که اینترنت را برای اولین بار وارد کشور کردید، در این زمینه و نیز مباحثی نظیر فیلترینگ چیست؟" چه نظری دارید؟ با تاکید بر اینکه "لااقل به بنده مخالفت با اینترنت نمی‌چسبد" اظهار داشت: مهم فرهنگ استفاده و تسلط بر این تکنولوژی است. یک بخش آن سواستفاده غرب از دسترسی به اطلاعات است که یک بحث امنیتی است که همه کشور‌ها به آن حساس هستند. یک بخش دیگر آن راجع به حقنه کردن فرهنگ غربی و درجه دو کردن فرهنگ خودمان است که یک تهاجم بد فرهنگی است و ما باید به آن حساس باشیم؛ و یک بخش دیگر‌‌ همان آموزش استفاده از اینترنت است. چون استفاده از اینترنت در یک سطوحی از سن، یک مکانیزم است. مکانیزم «این کار را انجام بده، آن را انجام نده» . معروف به rule Following.

وی ادامه داد: شما می‌بینید بچه‌های کم سن در زدن دکمه‌ها از ما حرفه‌ای‌تر هستند. دکمه‌ها را می‌زنند، ولی فکر نمی‌کنند برای چه این دکمه را می‌زنند. این امر می‌تواند قدرت فکر کردن را ضعیف کند. ما باید طوری رفتار کنیم که از سطوح مختلف مردم تا افراد حرفه‌ای، همه بلد باشند از این تکنولوژی استفاده کنند. مثل اینکه شما ماشین داشته باشید. ماشین برای جابجایی است، ولی در خیابان بی‌جهت ویراژ بدهی و اگزوز ماشین را هم طوری قرار بدهی که هی «غار غار» بکند، این کارکرد مناسبی برای ماشین نیست. ماشین تفریح دارد ولی رسیدن به مقصد هم دارد.

محمدجواد لاریجانی با تاکید بر اینکه این دانش (اینترنت) مربوط به تکنولوژی است و باید در ایران گسترش پیدا کند، یکی از مهمترین مشکلات کشور در این زمینه را مشکلات جدی زیرساختی عنوان کرد و گفت: مثلا این خیلی بد است که الان پیام اینترنتی از یک نقطه‌ای مثلاً در تهران به نقطه دیگر در تهران، اول باید به آمریکا رفته و سپس دوباره به ایران برگردد.

رئیس پژوهشگاه بنیادین با تاکید بر اینکه "بنده قویا طرفدار به کارگیری شبکه ملی هستم" و "ما نباید برای انتقال از نقطه "آ" به "ب" در تهران، به خارج از ایران برویم" تصریح کرد: ما باید وقت صرف کنیم که به مردم یاد بدهیم از این تکنولوژی چگونه استفاده کنند.

محمد جواد لاریجانی با بیان اینکه "روش مدرن استفاده از تکنولوژی این است که شما تکنولوژی را بشناسید و آن را در جهتی که می‌خواهید بکار بگیرید"، درباره موضوع فیلترینگ و اظهارنظر برخی افراد مبنی بر اینکه اگر شما فیلتر کنید عده‌ای هم می‌روند از فیلترشکن استفاده می‌کنند، نیز اظهار داشت:فیلترینگ که اشاره کردید، یکی از مسائلی است که همه دنیا دارند، البته براساس حساسیت خودشان؛ و آن هم مکانیزم‌های خاص خودش را دارد. فیلترینگ مثل در و پیکری است که شما به خانه‌تان می‌گذارید. طبیعتاً وقتی درب می‌گذارید، یک قفل هم پشت آن می‌گذارید. دزد باز این درب را می‌تواند باز کند، منتهی مقداری باید حرفه‌ای‌تر باشد، بخاطر اینکه بعضی دزدها درب را باز می‌کنند، شما درب‌های خانه‌تان را بر نمی‌دارید، یا دیوار را بر نمی‌دارید، فیلترینگ هم اینطور است.

"یک گروهی از این دیوار می‌پرند، ولی به خاطر این، شما دیوار را بر نمی‌دارید، فیلترینگ ضروری است منتهی فیلترینگ مهم‌تری هم وجود دارد که آن هم ضروری است و آن، آموزش مردم برای استفاده از این تکنولوژی است. مثل سایر امور. سایر امور زندگی، همیشه می‌تواند روش بد داشته باشد، روش خوب هم داشته باشد. شما باید به زندگی به عنوان هنر نگاه کنید. خوب زندگی کردن هنرمندی است. مثل نقاشی است، مثل مجسمه سازی است. شما با خواندن کتاب هنرمند نمی‌شوید، باید خوب بودن را تمرین کنید و در سطوح مختلف زندگی این هست، از جمله در به کارگیری اینترنت."

در ادامه از محمدجواد لاریجانی پرسیده شد: "به نظر شما اساسا می‌شود از فیسبوک و توئیتر، در راستای فرهنگ خودمان استفاده کرد یا جزو آن دسته از تکنولوژی‌هایی هستند که فرهنگ غربی چسب به اینهاست. مثل آن بحث‌هایی که ذات‌انگاران درباره تکنولوژی دارند و می‌گویند که این نوع تکنولوژی‌ها کلا ماهیت‌شان غربی است. نظر شما چیست؟"

رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادین در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم اظهار داشت: من قویاً معتقدم این تکنولوژی‌ها کاربرد خوبی دارند به شرطی که خودمان این را توسعه بدهیم. اگر ما فقط کاربر باشیم، مقهور آن‌ها هستیم، اما اگر خودمان این را توسعه بدهیم برکات بسیاری دارد. یک طراوت عظیم بین امت اسلامی و بین مسلمانان قابل ایجاد کردن است. این مثل ارتباطات معمول، البته در مقیاس بالا است. شما در خیابان هم که می‌روید یا در دکانی که خانمی برای خرید حضور دارد، آقایان نوع حرف‌هایشان می‌تواند بد یا خوب باشد. تلفن هم همینطور است. اینها امکانات عظیمی است که برای مقاصد اسلامی خیلی خوب است، منتهی باید بلد باشیم توسعه‌اش بدهیم. باید جرات کنیم خودمان توسعه بدهیم. ژستمان نباید این باشد که ما کاربر خوبی هستیم، این اصلا مدرنیته نیست. شما فرض کنید پیشرفته‌ترین موبایل را بدهید دست یک آدم بدوی.‌‌ همان طور صحبت می‌کند که با عیالش زیر چادر بدوی صحبت می‌کرد، هیچ چیزی از مدرنیته در این نیست. مدرنیته استفاده از ابزارهای سوپر مدرن نیست، بلکه ما باید ابزار را بشناسیم و خوب به کار ببریم.

لاریجانی با بیان اینکه تکنولوژی خودش چیزی نیست، بلکه نحوه به کارگیری از آن و نحوه توسعه آن اهمیت دارد، خاطرنشان کرد: ما این را می‌توانیم با کالچر (آموزش فرهنگی) درست به کار ببریم و حتما برای مقاصد اسلامی ما و برای توسعه و تبلیغ اسلام منافع بسیار عظیم دارد.

رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادین در پاسخ به این پرسش که "در کتاب درس‌های سیاست خارجی شما هم در باب تمدن اسلامی نوشته اید که یکی از کارهایی که باید برای تمدن‌سازی انجام دهیم، همین استفاده از ابزارهای ارتباطی است." پاسخ داد: بله.اسلام به هیچ وجه از ابزار نمی‌ترسد. بلکه اسلام استاد به کارگرفتن ابزار، در جهت درست آن است. ما وقتی آدم‌های مدرنی هستیم که این تکنولوژی‌ها مثل انگشتر در دستمان باشد، سوار آن بشویم، مسلط بشویم و زیر و بم‌اش را یاد بگیریم. آن وقت مدرن می‌شویم. اگر فقط استفاده کننده باشیم که مدرن‌ترین موبایل را بخریم، بهترین لب تاپ را بخریم یا توئیتر ثبت نام کنیم ما دیگر مدرن نیستیم، ما داریم در خیل آن‌ها کشیده می‌شویم و دنبال روی آن‌ها هستیم، مثل بره مطیع داریم دنبال آن‌ها می‌رویم، این هیچ آثاری از مدرنیته ندارد. مدرنیته اولین ویژگی‌اش باید عقلانیت باشد، نباید مهارمان را دست چند «شنگول» بدهیم تا آن‌ها ما را راه ببرند.