بازگشت به دوران کوپن؛ آری، خیر؟

گروه اقتصادی : در گزارش صد روزه رییس جمهور عرضه یارانه کالایی خودنمایی می کرد خبری که توسط سخنگوی دولت نیز تایید شد تا خاطره صف های طولانی، دلال های کوپن ودلهره های تمام شدن زمان ارائه کالاهای کوپنی زمان جنگ را زنده کند.

به گزارش « پارس » زمزمه هایی به گوش می رسد که شاید در دور دوم هدفمندی یارانه ها، دوره ی کوپونیسم دوباره باز سازی شود و دولت به جای پرداخت نقدی یارانه ها که به تعبیر رئیس مجلس حرکتی پوپولیستی بود، برخی اقلام اساسی را در اختیار خانواده ها قرار دهد.

اخبار ارائه یارانه کالایی نگرانی هایی مبنی بر بازگشت اقتصاد به زمان جنگ ایجاد کرده چرا که عرضه کوپن بازگشت به راهی است که خسارات زیادی به بدنه اقتصاد کشور وارد کرده است.

عرضه یارانه نقدی در میان وکلای ملت موافقان و مخالفانی دارد؛ به اعتقاد یکی از مخالفان سیستم یارانه کالایی، عرضه کوپن در شرایط فعلی کشور بی معناست و تحمیل بار اضافی به دولت است. در مقابل اما یکی از موافقان یارانه کالایی می گوید: یارانه کالایی تنوع کالا را برای خریدار ایجاد می کند و در مقابل یارانه نقدی با رشد تورم از ارزش آن کاسته نمی شود.

تئورسین بازگشت ایران به « عصر کوپن» احمد توکلی نماینده تهران و منتقد سیاست دولت احمدی نژاد است. آبان سال ۹۱،۱۳۹نفر از مجلس نشینان به یک فوریت کلیات طرحی رای دادند که پیش تر در کمیسیون اقتصادی مجلس به تصویب رسیده بود و در این راستا دولت ملزم شد تا شش قلم از کالاهای اساسی مورد نیاز اقشار آسیب پذیر را تامین کند البته نه از راهی که احمدی نژاد می رفت بلکه از طریق توزیع کوپن میان این افراد که یارانه نقدی، آن ها را در برابر نوسانات ناشی از بی تدبیری مسئولان محافظت نمی کرد. در آن روزها مجلس کلیات طرحی را مصوب کرد تا وضعیت ناراحت کننده دهک های پایین اجتماع بهتر شود و گوشت، مرغ و برنج سفره های مردم تامین شود.

اواخر سال گذشته نیز کلیات طرح تامین کالاهای اساسی برای اقشار آسیب‏ پذیر جامعه با ۱۴۴ رای موافق، ۲۹ رای مخالف و ۲۳ رای ممتنع از مجموع ۲۲۷ به تصویب رسید. اعتبار مورد نیاز این طرح از محل اعتبارات نهادهای مذکور و کمک های اختصاص یافته از منابع بودجه عمومی تامین می شود. این طرح موافقان و مخالفانی در مجلس داشت. مخالفان بر این باورند که این اقدام سبب پایان دادن به روند تولید اشتغال در کشور است و موافقان هم که به نظر دلسوز مردم هستند مدعی می شوند که این طرح باعث می شود تا وضعیت نامناسب مردم رو به بهبودی رود. قرار بود اگر شورای نگهبان طرح مجلسی‏ ها را بدون ایراد بداند، از این پس هر سه ماه یک بار کوپن های برنج، مرغ و گوشت به دست اقشار آسیب پذیر جامعه خواهد رسید.

عزت اله یوسفیان ملا عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از مخافانی است که در گفتگو با پارس می گوید در شرایطی که مردم قادر به خرید نان نیستند و در پرداخت قبض آب و برق با مشکل مواجه هستند کوپن شیر یا شکر به چه درد آنها می خورد؟

به گفته یوسفیان ملا در دولت هنوز تصمیمی برای نحوه پرداخت یارانه نقدی گرفته نشده است از این رو باید منتظر بود و دید که ایا مانند گذشته حواله کالا در اختیار مردم قرار می گیرد که با آن خریدار مبلغی را به اضافه کوپن پرداخته و جنس موردنظر را خریداری کند یا اینکه سیستم یارانه کالایی یعنی اینکه کوپن ارزش دار به مردم داده شود.

یوسفیان ملا ادامه داد: وقتی کوپن ارزش ریالی داشته باشد دیگر چه معنایی دارد که کوپن بدهند و چراباید دولت هزینه گزافی را بابت این سیستم پرداخت کند؟ و با مطرح کردن این سوال که شاید کسی نیازی به جنس موردنظر نداشته باشد در این صورت تکلیف چیست؟ یارانه کالایی را هزینه اضافی برای دولت می داند.

در مقابل اظهارات یوسفیان ملا، جعفر قادری دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معتقد است: یارانه کالایی یکی از گزینه های در حال بررسی دولت است و به معنای سیستم کوپنی سابق نیست، بلکه دولت می خواهد با این روش تنوع کالایی را برای خریدار فراهم کند تا مردم بتوانند چند رقم کالا را انتخاب وخریداری کنند.

قادری نسبت به این سیستم واکنش مثبتی دارد ومی گوید: سیستم یارانه کالایی روش تنوع کالا را برای یارانه بگیر فراهم کرده و به جای اینکه خریدار محدود به خرید کالاهای مشخصی باشد می تواند از کالاهای مختلف حق انتخاب داشته باشد.

یارانه کالایی در برخی موارد مانند شرایط اضطراری دوران جنگ کارایی بالایی دارد و با دادن کوپن می توان مطمئن بود که حداقل معیشت مردم تامین می شود اما به نظر می رسد در شرایطی که کشور بحران جنگ را ندارد یارانه کالابرگی مشکلاتی نظیر بازار سیاه، دو نرخی کردن قیمت کالاها به واسطه تخصیص یارانه کالایی و دور شدن قیمت کالاها از قیمت بازار آزاد را ایجاد می کند؛ از این رو دولت باید رویکردی را در پیش بگیرد که ضمن حفظ حمایت از اقشار کم در آمد بازگشت به عقب نداشته باشد.