به گزارش پارس نیوز، 

استرس و اضطراب طولانی مدت سلامت روحی و جسمی را تحت تاثیر قرار می دهند. شاید شما نمی دانستید که استرس و اضطراب می توانند باعث ایجاد بیماری های گوارشی شوند، خطر ابتلا به عفونت را افزایش داده و عملکرد سیستم های قلبی عروقی، ادراری و تنفسی را تغییر دهند.

ما در این مقاله از سایت کوکا به بررسی عوارض استرس، فشار عصبی و اضطراب داشتن بر روی کودکان، جنین و زنان باردار، مغز، چشم و پوست و مو پرداخته ایم. با ما همراه باشید!

اختلال استرس و اضطراب چیست؟

استرس و اضطراب یک گروه از اختلالات رایج روحی و روانی هستند که باعث فکر زیاد، نگرانی و ترس می شوند. این احساس با زندگی روزمره تداخل ایجاد کرده و باعث بروز مشکلات و بیماری روحی و جسمی زیادی می شود.

جالب است بدانید که اختلالات استرس و اضطراب شایع ترین بیماری روانی در ایالات متحده آمریکا محسوب می شوند.

علائم استرس و اضطراب شدید

عصبی بودن، احساس تنش، ضربان قلب بالا، تنفس سریع، عرق کردن، خستگی، ضعف، سرگیجه، عدم تمرکز، بی خوابی، حالت تهوع، بیماری های گوارشی، احساس گرما یا سرمای شدید و درد قفسه سینه از مهم ترین علائم استرس و اضطراب محسوب می شوند.

انواع اختلالات استرس و اضطراب

اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال استرسی پس از آسیب روانی، اختلال وسواس فکری -عملی، فوبیا و اختلال ترس از انواع مهم اختلالات استرس و اضطراب هستند.

اگر استرس و اضطراب شدید درمان نشود؟

استرس و اضطراب طولانی مدت خطر ابتلا به بیماری های مزمن را افزایش می دهد.

برخی تحقیقات اولیه نشان می دهد که اضطراب در ناحیه آمیگدال مغز (ناحیه ای که پاسخ های عاطفی را مدیریت می کند) ایجاد می شود.

هنگامی که یک فرد دچار استرس، فشار عصبی و اضطراب می شود، مغز سیگنال هایی را به سایر قسمت های بدن می فرستد و با ترشح هورمون های آدرنالین و کورتیزول (هورمون های استرس)، بدن را برای مبارزه با این شرایط یا فرار از این موقعیت آماده کنند.

وجود این هورمون ها در بدن می تواند بر روی اندام های مختلف اثر گذاشته و باعث بروز بیماری هایی در بدن شود.

عوارض استرس، فشار عصبی و اضطراب شدید بر روی بدن

کودکان

استرس، اضطراب و ترس شدید و طولانی مدت در دوران کودکی می تواند خطر ابتلا به اختلالات استرس و اضطراب را در کودکان افزایش دهد.

جنین و زنان باردار

استرس و اضطراب در دوران بارداری می تواند خطر ابتلا به سقط جنین، زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم را افزایش دهد.

استرس و اضطراب در زنان باردار، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، دیابت و چاقی را در آن ها افزایش می دهد.

یک مطالعه جدید نشان داده که استرس و اضطراب در دوران بارداری، خطر ابتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه را در کودکان افزایش می دهد.

در زنان، استرس و اضطراب شدید و طولانی باعث قاعدگی نامنظم، خونریزی شدید در دوران پریودی و درد شدید قاعدگی می شود.

استرس و اضطراب طولانی، احتمال یائسگی زودرس را افزایش داده و باعث تشدید علائم یائسگی در زنان می شود.

مردان

اگر استرس و اضطراب برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، سطح هورمون تستوسترون در مردان کاهش پیدا می کند که در نتیجه باعث کاهش تولید اسپرم، اختلالات نعوظ و ناتوانی جنسی می شود.

استرس و اضطراب مزمن همچنین خطر ابتلا به بزرگ شدن پروستات و عفونت بیضه ها را افزایش می دهند.

مغز

استرس و اضطراب بلند مدت و حملات هراس می توانند مغز را وادار کنند تا ترشح هورمون های استرس (آدرنالین و کورتیزول) را افزایش دهد. ترشح بیش از حد این هورمون ها در بدن باعث ایجاد سردرد، سرگیجه، افسردگی و چاقی و اضافه وزن می شود.

بی خوابی شبانه، فکر کردن به خودکشی، گرایش به مصرف سیگار و مواد مخدر و نوشیدن مشروبات الکلی از عوارض استرس و اضطراب بر روی مغز هستند.

استرس و اضطراب مزمن باعث از دست دادن حافظه کوتاه مدت می شود. استرس مزمن بر روی مغز اثر گذاشته و بعد از مدتی باعث ضعیف شدن حافظه می شود.

سردرد

سردرد علل مختلفی دارد؛ تنش های عصبی و استرس شدید می تواند باعث سردرد شود، این نوع سردرد که بیشتر ناحیه ی پشت سر و گردن را درگیر می کند با مصرف مسکن به راحتی درمان می شود. گفته می شود که استرس خطر سردرد میگرنی را تشدید می کند.

پوست و مو

استرس و اضطراب مزمن باعث تشدید علائم بیماری های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس می شود.

هنگامی که بدن در شرایط استرس و اضطراب قرار می گیرد، هورمون کورتیزول را آزاد می کند، که باعث چرب شدن پوست و در نتیجه ابتلا به آکنه و جوش صورت می شود.

استرس و اضطراب خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی پوست مانند ویتیلیگو (پیسی) را افزایش می دهد.

استرس و اضطراب مزمن باعث ریزش شدید مو، آلوپسی (طاسی سر)، نازک شدن مو ها و کم رنگ شدن آن ها می شوند.

چشم

در شرایط استرس و اضطراب شدید، بدن مقادیر بالای هورمون آدرنالین ترشح می کند که بر روی چشم ها اثر گذاشته و باعث کاهش بینایی می شود.

استرس و اضطراب طولانی باعث حساسیت به نور، سندروم خشکی چشم، تاری دید و مگس پران (سایه های مزاحم در دید چشم) می شوند.

قلب

استرس و اضطراب می تواند باعث افزایش ضربان قلب، تپش قلب و درد قفسه سینه شوند.

همچنین استرس و اضطراب شدید طولانی مدت، خطر ابتلا به فشار خون بالا و بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد.

معده، روده و دستگاه گوارش

استرس و اضطراب بر روی دستگاه گوارش تاثیر می گذارد؛ معده درد، حالت تهوع، کاهش اشتها، سندروم روده تحریک پذیر، اسهال و یبوست از عوارض استرس و اضطراب شدید بر روی سیستم گوارش هستند.

تحت فشار عصبی، کبد شما قند خون اضافی (گلوکز) تولید می کند تا انرژی بدن را افزایش دهد. استرس و اضطراب مزمن باعث می شوند که بدن نتواند این گلوکز اضافی را مصرف کند و در نتیجه خطر ابتلا به دیابت نوع 2 افزایش پیدا می کند.

سیستم ایمنی بدن

استرس و اضطراب باعث افزایش ضربان قلب و افزایش میزان تنفس می شوند، بنابراین مغز شما می تواند اکسیژن بیشتری دریافت کرده و سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. زمانی که فرد احساس آرامش کند، سیستم ایمنی بدن به وضعیت قبل خود باز می گردد.

اگر به استرس و اضطراب طولانی مدت باشد، سیستم ایمنی بدن عملکرد طبیعی خود را از دست داده و ضعیف می شود و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری های میکروبی و ویروسی و همچنین سرطان افزایش پیدا می کند.

مطالعات نشان داده که استرس و اضطراب باعث افزایش فعالیت پروتئین های التهابی در بدن شده و خطر ابتلا به بیماری های التهابی مانند بیماری های قلبی، دیابت نوع 2 و ام اس (مالتیپل اسکلروزیس) را افزایش می دهد.

بیماری های تنفسی

استرس و اضطراب شدید باعث تشدید علائم بیماری های تنفسی آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه می شود.

پوسیدگی دندان ها

محققان می گویند که استرس و اضطراب شدید بر روی دندان ها اثر گذاشته و احتمال پوسیدگی دندان ها را افزایش می دهد. جویدن ناخن ها در اثر استرس باعث از بین رفتن مینای دندان و در نتیجه شکسته شدن آن ها می شود.

کاهش و افزایش وزن

مطالعات نشان می دهد که استرس و اضطراب شدید می تواند در برخی افراد باعث چاقی و افزایش وزن و در برخی دیگر باعث لاغری و کاهش وزن شود؛

شرایط استرس زا باعث افزایش تولید هورمون کورتیزول در بدن می شود، این هورمون باعث افزایش اشتها شده و در نتیجه فرد با پرخوری دچار چاقی و افزایش وزن می شود.

استرس و اضطراب باعث افزایش سطح آدرنالین خون می شود، در نتیجه متابولیسم بدن افزایش پیدا می کند و فرد دچار لاغری و کاهش وزن می شود.

سرماخوردگی مکرر

همانطور که قبلا گفتیم، استرس باعث افزایش تولید هورمون کورتیزول در بدن می شود که می تواند باعث التهاب شود.

گفته می شود که اگر یک فرد در معرض استرس مزمن قرار داشته باشد، سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و بیشتر به سرماخوردگی، آنفلونزا و بیماری های عفونی مبتلا می شود.

عدم تمرکز

افرادی که به مدت طولانی در معرض استرس شدید قرار دارند، به دلیل تنش های عصبی تمرکز کافی ندارند و قادر نیستند که وظایف خود را به درستی انجام دهند.

عضلات

عضلات بدن اگر در معرض استرس و اضطراب قرار بگیرند، منقبض می شوند و زمانی که به آرامش برگردند خود را آزاد می کنند. استرس و اضطراب شدید و طولانی مدت باعث گرفتگی و درد شدید عضلات می شود.

علل و عوامل استرس و اضطراب

• ضربه و شوک روحی
• ژنتیک
• شرایط پزشکی مانند بیماری های قلبی، دیابت و درد مزمن
• استفاده از برخی دارو ها
• جنسیت (زنان بیشتر از مردان دچار استرس و اضطراب می شوند)
• مصرف مواد مخدر
• استرس و اضطراب مداوم در محل کار و زندگی

استرس و اضطراب

متخصصان می‌گویند: هرگونه اختلال که موجب بر هم زدن سلامت روانی و آرامش جسمی افراد شود، استرس نام دارد و این اختلال زمانی رخ می‌دهد که بدن باید کار‌هایی بیش از حد توانایی خود انجام دهد. در هنگام خطر و تهدید، انسان واکنشی نشان می‌دهد که  مؤسسه علمی فرانکلین  به آن «جهش متابولیک» می‌گوید. در این فرایند آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌شود؛ فشار خون، ضربان قلب و تنفس بالا می‌رود و گلوکوز در خون آزاد و آماده تبدیل شدن به انرژی می‌شود؛ فرایند گوارش، تولید مثل و سیستم ایمنی تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ جریان خون در پوست کاهش یافته و آستانه تحمل درد افزایش می‌یابد.

عوارض استرس و اضطراب شدید

استرس کلمه‌ی ناخوشایندی است و احساس بدی به آدم می‌دهد! اما حقیقت این است که استرس همیشه هم بد نیست! استرس باعث می‌شود مراقب خودمان باشیم، مقدار قابل‌‌قبول آن کمک می‌کند با محیط پیرامون کنار بیاییم و برای بهتر شدن تلاش کنیم. اما استرس در صورتی که مزمن شود آثار منفی گوناگونی بر جای می‌گذارد. چطور می‌توان فهمید استرس‌مان در حد قابل‌قبول است یا شدید است؟ برای پاسخ به این پرسش و آگاهی از عوارض استرس شدید و تاثیر آن بر کیفیت زندگی‌، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

علائم استرس چیست ؟

بروز نشانه استرس و اضطراب می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. عوامل ارثی و ژنتیکی، حوادث کودکی، عوامل زیست شناختی و جسمانی (اختلال در سیستم هورمونی)، عوامل محیطی و اجتماعی (زلزله، سیل، مشکلات خانوادگی) و … از جمله مواردی هستند که می‌توانند سبب ایجاد استرس و اضطراب در شرایط مختلف شوند.

در ادامه این مطلب، یازده مورد از عوارض استرس و اضطراب شدید و همچنین روش‌های کاهش اضطراب را شرح می‌دهیم.

علایم استرس و اضطراب شدید

• نگرانی مفرط از عوارض استرس

• برانگیختگی و آشفتگی مداوم از عوارض استرس

• احساس بیقراری از عوارض استرس

• خستگی از عوارض استرس

• دشواری تمرکز از عوارض استرس

• تحریک‌پذیری از عوارض استرس

پاسخ به استرس

«استرس خوب» دقیقا چه ویژگی‌هایی دارد؟ همه‌ی ما به لطف استرسی که ما را تحریک می‌کند در این نقطه از زندگی هستیم. استرس باعث می‌شود انسان در پاسخ به تهدیدها با مقابله یا فرار (با تکیه بر غریزه‌اش) جان سالم به در ببرد. در هنگام خطر و تهدید، انسان واکنشی نشان می‌دهد که مؤسسه‌ی علمی فرانکلین (Franklin) آن را «جهش متابولیک» می‌نامد. در این فرایند آدرنالین و کورتیزول ترشح می‌شود؛ فشار خون، ضربان قلب و تنفس افزایش می‌یابد؛ گلوکوز در خون آزاد و آماده‌ی تبدیل شدن به انرژی می‌شود؛ فرایند گوارش، تولید مثل و سیستم ایمنی تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ جریان خون در پوست کاهش یافته و آستانه‌ی تحمل درد افزایش می‌یابد.

با عادی شدن اوضاع، این فرایند روندی وارونه پیدا می‌کند. پس از رفع مشکل شما دوباره به آرامش می‌رسید؛ به تدریج آدرنالین را دفع و تعادل هورمونی و متابولیک خود را بازیابی می‌کنید.

امروزه کمتر پیش می‌آید که دچار موقعیتی شویم که مانند آنچه پیشتر گفتیم نیازمند پاسخی قدرتمند و شدید به استرس باشد. در مقابل زندگی به گونه‌ای است که انگار همیشه در وضعیتی با درجه‌ی پایین اضطرار هستیم که پایانی ندارد. با این وجود بسیاری از ما کاری برای دفع هورمون‌های استرس نمی‌کنیم یا زمانی را به حل مشکلات‌مان اختصاص نمی‌دهیم، تلاشی برای آرام کردن خودمان و تعیین اولویت‌هایمان نمی‌کنیم.

اما باید بدانید این استرس شدید و همیشگی آسیب فراوانی به ما می‌زند!

استرس مزمن از کیفیت زندگی می‌کاهد.

انواع استرس

مدیریت انواع استرس بسیار پیچیده و گیج کننده است. استرس انواع متفاوتی دارد، از جمله، استرس لحظه ای، استرس‌های مکرر (حاد) و مزمن همیشگی. هر کدام از انواع استرس خصوصیات، علائم و نشانه ها، مدت زمان و روش‌های های درمانی مختص خود را دارد.

استرس لحظه‌ای

این نوع استرس، یکی از انواع بسیار شایع است. استرس لحظه‌ای نتیجه خواسته‌ها و فشار‌هایی است که اخیرا به شما وارد شده یا قرار است در آینده‌ای نزدیک فرد را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع استرس در حجم اندک، کمی هیجان و انگیزه دهنده است، اما در صورتی که مقدار آن بیشتر و بیشتر شود، تلخ و طاقت فرسا خواهد بود. به عنوان مثال، اسکی کردن روی شیبی تند، شاید کمی هیجان به همراه داشته باشد. اما اگر قصد داشته باشید همین تمرین را در پایان روز انجام دهید که همراه با خستگی و ناراحتی خواهد بود و البته هیجان آن دیگر حس نخواهد شد. علاوه بر این، حتی احتمال سقوط کردن و شکستن استخوان‌ها نیز امری دور از ذهن نخواهد بود. بنابر این استرس‌های کوتاه مدت در صورتی که به طور مدام تکرار شوند، فشار روانی، سر درد‌های تنش زا، ناراحتی‌های گوارشی و سایر علائم را به همراه می‌آورند.

خوشبختانه علائم ظاهری استرس لحظه‌ای در اکثر افراد مشخص و قابل شناسایی است. این فهرست کوتاهی از استرس‌های بزرگ و کوچکی است که در طول روز تجربه می‌کنیم: تصادف ماشین، ازدست دادن قرار داد مهم کاری، قرار ملاقات فوری، مشکلات مدرسه فرزندان و بسیاری از موارد دیگر.

عوارض استرس و اضطراب لحظه ای

از آنجایی که این نوع استرس در کوتاه مدت اتفاق می‌افتد و به همین علت برای ایجاد آثار مخرب وحشتناک، زمان کافی ندارد. از شایع‌ترین علائم اینگونه استرس عبارتند از:

استرس چه عوارضی دارد ؟

• پریشانیِ احساسی - تشویش و افسردگی هر سه مورد از انواع احساساتی هستند که استرس با خود به همراه می‌آورد.
• مشکلات عضلانی، از جمله سردرد‌های تنشی، کمر درد، درد در ناحیه فَک و سایر مشکلات عضلانی که موجب درد و ناراحتی در تاندون ها، رباط‌ها و کشش عضلانی می‌شوند.
• مشکلات معده و روده نظیر سوزش معده، افزایش ترشح اسید در معده، نفخ شکم، اسهال یا یبوست و سندروم روده تحریک پذیر.
• واکنش‌های منفی گذرا و مقطعی، واکنش‌های طبیعی که سبب افزایش فشار خون، تند شدن ضربان قلب، تپش قلب، عرق کردن کف دست ها، سر گیجه، سر درد‌های میگرنی، سردی کف دست‌ها و پا ها، تنگی نفس و درد در ناحیه قفسه سینه می‌شود.

استرس لحظه‌ای می‌تواند در زندگی همه افراد وجود داشته باشد، البته قابل کنترل و درمان پذیر است.

استرس مداوم

تعدادی از افراد هستند که به طور مداوم دچار استرس لحظه‌ای هستند و معمولا دچار بحران و هرج و مرج‌های بسیاری در نتیجه استرس غرق شده اند. این افراد همیشه عجله دارند، و همیشه هم بر سر قرار‌ها دیر می‌رسند. همیشه سرشان شلوغ است. این افراد نمی‌توانند مدیریت درستی داشته باشند و خواسته‌ها و فشار‌های متفاوتی که در زندگی دارند، سبب ایجاد آشفتگی و اضطراب شان می‌شود و دائما در چنگال استرس لحظه‌ای هستند.

عوارض اضطراب و استرس مداوم

این افراد معمولا سریع واکنش نشان می‌دهند و دائما کج خلق و مضطرب اند. آن‌ها در اکثر مواقع ادعا می‌کنند که عصبانی هستند. همیشه عجله دارند، هول هستند و کج خلقی آن‌ها گاهی به حالت دشمنی ظاهر می‌شود. در همین جا هست که روابط آن‌ها با دیگران به هم می خورد. در نهایت محیط کار برای شان به مکانی استرس زا تبدیل می‌شود.

استرس مزمن

در حالی که در دو مورد ذکر شده از انواع استرس، برخی مواقع شاهد اندکی هیجان بودیم، اما در این نوع استرس هیچ گونه هیجانی وجود ندارد. این نوع استرس پس از گذشت مدت زمانی، فرد را خسته و خسته‌تر می‌کند و زندگی، جسم و روان او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این استرس در طی زمان به شکل فرسایشی، اثرات مخرب خود را در زندگی فرد بر جای می‌گذارد. استرس مزمن می‌تواند ناشی از فقر، مشکلات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و یا خانوادگی باشد و حتی در ابعاد کوچک‌تر مانند داشتن شغلی نا مناسب و پر تنش.

استرس مزمن زمانی ایجاد می‌شود که فرد مبتلا به این مشکل احساس کند هیچ گونه راه نجاتی برای خروج از مشکلات و بدبختی‌ها وجود ندارد. فشار‌ها بی وقفه و خواسته‌های مختلف در طول زندگی پایان ناپذیرند و همواره میزانی از استرس را به زندگی وارد می‌کنند، در صورتی که در مقابل این مشکلات نا امید شوید، یعنی از جستجوی پیدا کردن راه حل، سر باز زده اید.

برخی انواع تنش‌های مزمن، ریشه در کودکی افراد دارند و ناشی از تجربیات و استرس‌هایی هستند که در آن دوران شکل گرفته و همچنان تا بزرگسالی ثابت مانده اند. برخی از تجربیات، شخصیت را به شدت تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. شیوه فکری و عقیدتی افراد نیز در شکل گیری استرس‌ها نقش اساسی دارند.

ببینید استرس چه بلایی سرتان می آورد

فرض کنید که در ترافیک گیر کرده اید یا شاید برای یک قرار مهم دیرتان شده است که دقیقه ها به سرعت می گذرند. هیپوتالاموس شما ناحیه کوچکی در مغز است که در چنین شرایطی تصمیم می گیرد دستور ها را به آن ارسال کند و سپس فرمان های استرس را به نواحی مختلف می فرستد و این هورمون های استرس می توانند پاسخ های تدافعی داشته باشند و باعث افزایش ضربان قلب و سرعت بخشیدن به تنفس و آماده کردن عضلات برای فعالیت می شوند که این پاسخ و عکس العمل بدن شما را آماده می کند که به سرعت واکنش نشان دهید اما چه زمانی این پاسخ های استرسی بسیار زیاد می شود؟

استرس یک عکس العمل ذهنی و فیزیکی نسبت به تجربه های زندگی است و هر کس می تواند در هر زمان استرس را بروز دهد. هر موضوعی مثل کار و خانواده می تواند مسائل جدی داشته باشد که باعث استرس در فرد شود و شرایط کوتاه مدت استرس آور نیز می تواند برای سلامت فرد مفید باشد. همچنین می تواند به شما کمک کند تا شرایط سخت را جدی بگیرید و برای آن دست به عمل بزنید اما در این بخش از سلامت نمناک قصد داریم که ببینیم استرس چه تاثیراتی روی اعضای بدن مان می گذارد.

استرس و اضطراب چه عوارضی دارد

شرایط پر استرس و تنش زا می تواند به سلامت شما آسیب جدی وارد کند ؛ آسیب هایی که در ادامه برایتان کامل توضیح خواهیم داد.

استرس مزمن همچنین می تواند در رفتار فرد تاثیرگذار باشد مثلا باعث پرخوری یا نخوردن غذا شود یا این که فرد به مواد مخدر رو بیاورد و از اجتماع دوری کند.

عوارض استرس و فشار عصبی

سایر اتفاقاتی که برای بدن در استرس استرس رخ می دهد شامل موار زیر میباشد:

• یکی از عوارض استرس این است که  ذهن‌تان را به‌هم می‌ریزد

شاید به نظرتان کار کردن تحت فشار به صورت مداوم، اشکالی نداشته باشد؛ اما به عقیده‌ی پژوهشگران مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، استرس مزمن بر توانایی تمرکز و عملکرد مفید شما تأثیر می‌گذارد و احتمال اینکه دچار تصادف یا حادثه شوید، افزایش می‌یابد.

استرس مزمن آثار شدیدی بر حافظه و توانایی یادگیری به جا می‌گذارد. در واقع استرس سلول‌های مغز را نابود می‌کند. بنا بر گزارشات مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، هیپوکام یا مرکز حافظه‌ی مغز در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) تا ۸ درصد کوچک‌تر می‌شود.

در فرایند پاسخ به استرس، هورمون استرسِ کورتیزول، گلوکوز را به ماهیچه‌ها هدایت می‌کند و باعث می‌شود سوخت کمی برای مغز باقی بماند. همچنین کورتیزول با اختلال در عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی فعالیت سلول‌های ارتباطی مغز را دچار وقفه می‌کند. بدتر اینکه هیپوکام وظیفه‌ی توقف ترشح کورتیزول را به عهده دارد و وقتی به دلیل استرس مزمن دچار آسیب بشود، به خوبی از عهده‌ی این کار بر نمی‌آید و چرخه‌ی آسیب شدیدتر می‌شود.

استرس بیش از هر چیز، توانایی یادگیری را در کودکان تحت تأثیر قرار می‌دهد. یادگیری بر پایه‌ی دسترسی به حافظه ممکن می‌شود. استرس توانایی دسترسی به حافظه را تحت تأثیر قرار می‌دهند و مانع خلق حافظه‌ی جدید می‌شود.

• یکی دیگر  از عوارض استرس این است که احتمال بیماری‌های قلبی و سکته را افزایش می‌دهد

استرس روی سیستم قلبی عروقی و تنفسی تاثیرگذار است و در طول پاسخ های استرسی نفس کشیدن فرد سریع تر می شود و باعث می شود که اکسیژن سخت تر در خون توزیع شود و اگر هم اکنون با مشکلات تنفسی روبه رو هستید، استرس می تواند این مشکل را بدتر کند.

هنگام استرس ضربان قلب تند تر می شود و همین در رگ های خونی تاثیر می گذارند و انتقال اکسیژن را به عضلات محدود می کنند و بنابراین فرد به سختی قادر به انجام فعالیت می باشد و همچنین فشار خون نیز بالا می رود و در نتیجه استرس مزمن و متداول باعث می شود که قلب شما به سختی کار کند. زمانی که فشار خون بالا می رود، خطرات حمله قلبی برای فرد نیز بیشتر می شود.

هنوز ارتباط مستقیم میان استرس مزمن و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و بروز سکته اثبات نشده است اما استرس مزمن بر عوامل مؤثر بر این مشکلات تأثیر می‌گذارد. استرس غلظت خون را افزایش می‌دهد که در هنگام خونریزی عامل مثبتی به شمار می‌رود. استرس فشار خون را افزایش می‌دهد و لایه‌ی درونی رگ‌ها را تخریب می‌کند؛ زیرا استرس مزمن التهاب ایجاد می‌کند.

علاوه بر افزایش فشار خون که برای سکته عامل ریسک به شمار می‌رود، سطوح مختلف استرس باعث سختی سرخ‌رگ‌ها (تصلب شرایین) می‌شود که عامل مؤثر دیگری در افزایش احتمال سکته است.

عوارض استرس و فکر زیاد

• یکی دیگر  از عوارض استرس این است که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند

وقتی بدن فکر می‌کند باید آماده‌ی رویارویی با خطری آنی باشد، مبارزه با عفونت‌ها و میکروب‌ها در اولویت قرار نمی‌گیرد. استرس سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مبارزه با بیماری‌ها را دشوارتر می‌کند. افراد مضطرب و افرادی که زیاد در موقعیت‌های استرس‌زا قرار می‌گیرند، بیشتر دچار عفونت می‌شوند و در هنگام ابتلا به سرماخوردگی یا آنفلانزا دچار عوارض شدیدتری می‌شوند.

استرس همچنین باعث فعالیت‌های تخریبی سیستم ایمنی می‌شود. همان‌طور که گفتیم استرسالتهاب ایجاد می‌کند، سیستم ایمنی در پاسخ به این مشکل ترکیباتی به نام سیتوکین ارسال می‌کند. این ترکیبات در حین مبارزه برای از بین بردن عوامل مخرب، به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌رسانند.

التهاب بر ایجاد و تشدید بیماری‌های مختلفی از جمله بیماری و مشکلات قلبی، آسم، دیابت و سرطان تأثیرگذار است.

به گفته‌ی انجمن روان‌شناسی آمریکا، استرس درمان و بهبودی را پس از حمله‌ی قلبی دشوار می‌کند؛ در مقابل آموزش‌های مدیریت استرس به روند بهبود کمک می‌نماید.

بر مبنای نظر مؤسسه‌ی فرانکلین، استرس سد خونی مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این سد از مغز در برابر هر ماده‌ای که وارد بدن می‌شود و قابلیت اثرگذاری بر مغز را دارد مانند دارو، سم و ویروس‌ها محافظت می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند نفوذپذیری سد خونی مغز در سربازان جنگی بیشتر است.

• یکی از عوارض استرس مزمن این است که باعث پیری می‌شود

همان‌طور که گفتیم استرس بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیک را که ضروری به نظر نمی‌رسند، متوقف می‌کند. فکر کنید که کاهش جریان خون در پوست چه آثاری به جا می‌گذارد. بدتر از آن اثر استرس مزمن در پیر شدن مغز است! با افزایش سن، سلول‌های مغز از بین می‌روند و سموم، رژیم غذایی نامناسب، ورزش نکردن و اجتناب از روابط اجتماعی هم این مشکل را تشدید می‌کنند. استرس با مختل کردن سد خونی مغز باعث می‌شود سموم وارد مغز شوند، هم‌زمان کورتیزول، هیپوکم را تخریب می‌کند و در نتیجه یادگیری و به‌یادآوری به شدت دچار اختلال می‌شود.

کاهش عملکرد سد خونی مغز، عارضه‌ای است که در مبتلایان به آلزایمر دیده می‌شود. پژوهشی روی افراد سالمند نشان داده‌ است در افراد با سطح بالای کورتیزول اندازه‌ی هیپوکم تا ۱۴ درصد کوچک‌تر است و توانایی این افراد در یادگیری و خلق حافظه‌ی جدید کمتر بوده است. پژوهش دیگری نشان داده است اندازه‌ی هیپوکم با سرعت پیشرفت آلزایمر رابطه دارد.

انجمن روان‌پزشکی آمریکا بر مبنای پژوهشی با موضوع سن فیزیولوژیک در مقابل سن تقویمی اعلام کرده است زنانی که سرپرستی کودکی بیمار یا ناتوان را برای طولانی‌مدت به عهده داشته داشته‌اند، حدود ۱۰ سال پیرتر از سن تقویمی‌شان به نظر می‌رسند؛ زیرا استرس مزمن بر توانایی بازسازی سلول‌های خونی اثر می‌گذارد. استرس همچنین بر ایجاد بیماری‌هایی مانند آرتریت (التهاب مفاصل)، پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی و عروقی که در سالمندان رایج است، تأثیر می‌گذارد.

اضطراب باعث چه مشکلاتی میشود

• یکی دیگر  از عوارض استرس این است که باعث اضافه وزن و مشکلات گوارشی می‌شود

کبد فرد در زمان استرس قند خون زیادی تولید می کند که باعث افزایش انرژی می شود. اگر دچار استرس مزمن باشید، بدنتان احتمالاً قادر نخواهد بود که گلوکز اضافی را دفع کند و استرس مزمن گاهی اوقات خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را بالا می برد.

افزایش هورمون های استرس باعث نفس های تند و افزایش ضربان قلب می شود که روی سیستم گوارش تاثیر گذار است و فرد در این زمان ها دچار مشکلاتی مثل رفلاکس معده می شود زیرا اسید معده او افزایش پیدا می کند.

استرس می تواند خطر رشد باکتری ها در معده را نیز بالا ببرد و استرس همچنین در حرکت غذا ها در بدن تاثیر گذار است و گاهی اوقات باعث اسهال یا یبوست می شود و در این دوران ممکن است مشکلاتی مثل حالت تهوع ، استفراغ یا دل درد را تجربه کرده باشید.

استرس مزمن باعث مشکلات متعدد گوارشی می‌شود؛ زیرا در طول پاسخ به استرس از شدت فعالیت‌های گوارشی هم کاسته می‌شود. نفخ، دردهای شکمی، یبوست، اسهال، تُرش کردن و سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر از نشانه‌های رایج استرس مزمن هستند. استرس همچنین زخم معده و ورم روده را تشدید می‌کند.

کورتیزول موجب انباشت چربی خطرناک شکمی و افزایش میل به چربی، نمک و شکر می‌شود. خوردن کربوهیدارت‌های ناسالم باعث تسکین رفتارها و کاهش عدم تعادل هورمونی ناشی از پاسخ به استرس می‌شود؛ اما اگر این رفتار تبدیل به عادت شود، ممکن است منجر به مشکلاتی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی شود.

• استرس شدید بر روحیات و رابطه‌هایتان تأثیر می‌گذارد

استرس همیشگی با تأثیر بر الگوی خواب، باعث خستگی و کج‌خلقی می‌شود و از قدرت تمرکز و واکنش‌هایتان می‌کاهد. ممکن است در این شرایط قادر به آرام کردن خودتان و کار کردن نباشید. افسردگی یکی از مشکلات رایجی است که در نتیجه‌ی استرس مزمن ایجاد می‌شود. همه‌ی اینها بر کیفیت زندگی‌ و رابطه‌هایتان با دیگران تأثیر می‌گذارد. استرس مزمن باعث می‌شود احساس کنید کنترلی بر زندگی‌تان ندارید.

خوب است بدانید که افراد کمال‌گرا (به دلیل استرس زیاد) بیشتر دچار اختلال در ترشح سروتونین می‌شوند. (سروتونین هورمونی است که پیام «احساس خشنودی» را به مغز منتقل می‌کند.)

استرس باعث چه بیماری هایی میشود

• یکی از عوارض استرس این است که  درد را افزایش می‌دهد

عضلات شما همیشه بدن را از آسیب های احتمالی حفظ می کند و در زمان استرس قدرت آن ها کاهش پیدا می کند و آن ها در این زمان ها مایلند که زودتر آرام شوند. اما اگر استرس شما ادامه دار باشد، عضلات تان آرامش خود را از دست می دهند و ضعف عضلات باعث سردرد، کمردرد و شانه درد می شود و گاهی اوقات کل بدن را نیز با مشکل مواجه می کند و همچنین سیکل بدنی شما با دست کشیدن از تمرین های ورزشی دچار مشکل خواهد شد.

رابطه‌ی بین شدت دردهایی مانند سردرد، درد مفاصل و دردهای عضلانی با استرس شدید اثبات شده است. به نظر می‌رسد که استرس، درد ناشی از التهاب مفاصل و نیز کمردرد را تشدید می‌کند. استرسِ کاری در تشدید کمردرد و بروز سردردهای تنشی تأثیر دارد.

• از دیگر عوارض استرس این است که فعالیت جنسی و باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد

استرس می تواند هم زن و هم مرد را درگیر کند. اصلا عجیب نیست که هنگام استرس مداوم ، قدرت خود را از دست بدهید و انگیزه نداشته باشید و استرس های کوتاه مدت ممکن است در آقایان تاثیر گذار باشد و باعث می شود که هورمون مردانه بیشتری تولید کند که البته این موضوع زیاد طول نخواهد کشید.

اگر استرس به مدت طولانی ادامه داشته باشد، سطح هورمون تستوسترون به طور ناگهانی افت پیدا می کند و این موضوع در تولید اسپرم اختلال ایجاد می کند. استرس مزمن همچنین باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت مردانه می شود و استرس در خانم ها نیز می تواند چرخه قاعدگی را به هم بریزد و باعث پریود های نامنظم، شدید یا پریودهای دردناک می شود و استرس مزمن همچنین می تواند نشانه هایی مثل یائسگی را در خانم ها جلو بیاندازد.

استرس شدید بر میل جنسی زنان و توانایی جنسی مردان تأثیر می‌گذارد. همچنین باعث تشدید سندرم پیش از قاعدگی می‌شود و بر توانایی باروری زنان اثرگذار است. استرس در طول دوران بارداری احتمال زایمان زودرس و سقط جنین را افزایش می‌دهد .

استرس بیش از حد باعث چه میشود

• از دیگر عوارض استرس شدید تاثیر آن بر پوست، مو و دندان‌ها است

تغییرات هورمونی ناشی از استرس و کاهش جریان خون در پوست، اثرات منفی بر پوست، مو و دندان‌ها دارد. اگزما یکی از مشکلات رایج ناشی از استرس است. استرس همچنین در بروز آکنه، کهیر، صدفک، ریزش مو و بیماری‌های لثه مؤثر است.

• یکی دیگر از عوارض استرس این است که مقدمات اعتیاد را فراهم می‌کند!

افراد بسیاری برای رهایی از احساسات ناخوشایند ناشی از استرس مزمن، دست به کارهای ویرانگری می‌زنند که به طور موقتی سطح هورمون‌های دوپامین و سروتونین را افزایش می‌دهد. مصرف الکل، تنباکو و غیره، روش‌های رایجی هستند که افراد برای درمان خودسر استرس به‌کار می‌گیرند. استرس شدید همچنین ممکن است منجر به اعتیاد به خوردن، قمار کردن، تماشای تلویزیون و بازی‌های ویدئویی شود. این رفتارها در درازمدت باعث شدت گرفتن مشکل می‌شود و آثار نامطلوب جسمی و روانی به همراه دارد.

ترس و شوک عصبی

اختلال استرس حاد (ASD) عبارت است از علائمی که در پی مواجهه با وقایع تروماتیک به‌وجود می‌آیند و معمولا بین سه روز تا یک ماه طول می‌کشند. علائم استرس حاد شباهت زیادی به علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) دارند و پس از مشاهده یا قرارگیری درمعرض وقایعی مانند خطر مرگ، جراحات سنگین و خشونت فیزیکی بروز می‌کنند. مبتلایان به اختلال استرس حاد معمولا دیگر نمی‌توانند مثل گذشته از چیزی لذت ببرند و حتی گاهی از برگشتن به روال عادی زندگی احساس گناه می‌کنند. اما پیش از آنکه به علائم، علل و راه‌های درمان این عارضه بیشتر بپردازیم، بیایید با تعریف تروما شروع کنیم.

تروما چیست؟

تروما دارای تعریف پزشکی و نیز روان‌پزشکی است. در پزشکی تروما به صدمات و جراحات جسمی وخیم یا شوک گفته می‌شود و با اقدامات درمانی خاص در وضعیت‌های اورژانسی در ارتباط است. اما در روان‌پزشکی تروما تعریف متفاوتی دارد و به تجربیاتی گفته می‌شود که به‌لحاظ عاطفی رنج‌آور، پریشان‌‌کننده یا هولناک‌‌اند و اغلب به عوارض جسمی و روانی پایدار می‌انجامند.

به‌طورکلی، هرچه فرد مستقیم‌تر با وقایع تروماتیک مواجه شود، خطر بروز صدمات روانی افزایش می‌یابد. برای مثال، اگر در مدرسه‌ای حادثه‌ی تیراندازی رخ بدهد، دانش‌آموزی که تیر می‌خورد، احتمالا شدیدترین آسیب روانی را خواهد دید. همچنین دانش‌آموزی که صحنه‌ی تیرخوردن هم‌کلاسی خود یا کشته‌شدنش را می‌بینید، بیشتر از دانش‌آموز دیگری که از صحنه‌ی حادثه دورتر بوده است، صدمه خواهد دید. حتی مواجهه‌ی دست‌دوم با خشونت نیز می‌تواند تروماتیک باشد. به‌همین‌دلیل تمامی کودکان و نوجوانانی که درمعرض خشونت یا حوادث ناگوار واقع می‌شوند، حتی اگر این مواجهه فقط ازطریق رسانه‌ها باشد، باید از لحاظ ابتلا به علائم پریشانی عاطفی بررسی شوند.

علائم و عوارض شوک عصبی چیست ؟

وقتی می‌توان گفت که فرد مبتلا به اختلال استرس حاد است که علائم مربوط پس از واقعه‌ی تروماتیک حداقل سه روز طول بکشند، اما فراتر از یک ماه نروند. در مواردی نیز اگر علائم بیمار با سایر اختلالات روانی یا وضعیت‌های پزشکی قابل‌توجیه نباشند، احتمال تشخیص اختلال استرس حاد افزایش می‌یابد. اما درصورتی‌که علائم فرد تا بیش از یک ماه ادامه پیدا کنند، این علائم به اختلال استرس پساآسیبی نسبت داده خواهند شد.

عوارض شوک عصبی

عوارض عصبی شدن

علائم اختلال استرس حاد در پنج دسته‌ی کلی طبقه‌بندی‌ می‌شوند:

• علائم آزاردهنده (یادآوری غیرارادی خاطرات مزاحم و پریشان‌کننده از واقعه‌ی تروماتیک یا بروز مکرر رؤیاهای آشفته)
• حالات خلقی منفی (ناتوانی مداوم در تجربه‌ی احساسات مثبت مانند شادی و عشق)
• علائم گسستی (احساس کندی زمان، دیدن خود ازمنظر یک بیگانه، احساس بهت و گیجی)
• علائم اجتناب (اجتناب از خاطرات، افکار، احساسات، مردم یا اماکن مربوط به واقعه‌ی تروماتیک)
• علائم برانگیختگی (مشکل در به‌خواب‌رفتن و خواب‌ماندن، رفتار تحریک‌پذیر، مشکلات تمرکز)

مبتلایان به اختلال استرس حاد شاید چون نمی‌توانند جلوی تروما را بگیرند یا سریع‌تر از این قضیه عبور کنند، احساس گناه به‌سراغ‌شان بیاید. معمولا حملات پانیک در یک ماهه‌ی پس از تروما اتفاق دور از انتظاری نیست. کودکان مبتلا به اختلال استرس حاد همچنین ممکن است، دچار اضطراب مربوط به جدایی‌ آنها از مراقبان‌شان شوند.

اضطراب و تاری دید

برای سلامتی چشمهایتان استرس خود را کنترل کنید. حتما شنیده اید که استرس و فشارهای عصبی میتواند روی بیناییتان اثر بگذارد و باعث تاری دید شود.

عوارض استرس بر بینایی کدامند؟ حساسیت چشم به نور و حرکت ، کاهش دامنه ی دید (درواقع تنها تصاویر روبروی خود را میبینید) ، تکان خوردن چشم و عدم تمرکز ، خشکی و رطوبت شدید چشمها ، تاری دید ، احساس خستگی و ناراحتی در چشمها ، دیدن نقاط شناور کوچک در دید.

عوارض استرس شدید روی مغز

استرس یک بخش جدا نشدنی از فعالیت های روزانه برای هر کس می باشد.

هر روز برای افراد پیش می آید و رنج وسیعی از افراد را درگیر می کند و این موضوع ممکن است به علت مشکلات خانوادگی، کاری و تحصیلی باشد و همچنین ممکن است افراد از مشکلاتی مثل سلامتی، مسائل مادی و رابطه دچار استرس شوند که در چنین مواردی ذهن و بدن ما هر دو درگیر خواهد شد. حال در ادامه می خواهیم اثرات استرس را تنها روی مغز بررسی کنیم.

مشکلات روانی ناشی از استرس طولانی

• افزایش ابتلا به بیماری های ذهنی با استرس

طبق مطالعات انجام شده محققان به این موضوع دست یافته اند که نتیجه استرس مزمن می تواند در طولانی مدت باعث تغییراتی در مغز شود و این تغییرات ممکن است باعث شود که فرد بیشتر دچار تغییر روحیه و مشکلاتی مثل خشم شود.

استرس همچنین نقش مهمی را در افزایش اختلالات مغزی مثل افسردگی و اختلالات عاطفی مختلف ایفا می کند و محققان به این موضوع دست یافته اند که بسیاری از تجربه ها مثل استرس روی مغز تأثیر گذار است و گاهی اوقات نیز باعث می شود سلول های مغزی هم آسیب ببیند و هم نورون ها مثل حالت طبیعی کار نکنند و میلن هورمونی است که هنگام استرس بیش از حد در مغز افزایش پیدا می کند . افزایش میلن در قسمت های خاصی از مغز باعث می شود که فرد تعهد ارتباطی خود را از دست بدهد.

استرس زیاد باعث چه میشود

• استرس ساختار مغز را تغییر می دهد

نتایج آزمایشات توسط محققان نشان می دهد که استرس مزمن می تواند تغییرات طولانی مدت را در ساختار و عملکرد مغز به وجود بیاورد . مغز از نورون ها و سلول های حمایتی تشکیل شده که مسئول تفکر و تصمیم گیری در حل مشکلات می باشد و مغز همچنین شامل قسمت دیگری است که از آکسون ها تشکیل شده که نواحی مختلف مغز را به یکدیگر ربط می دهند و باعث تبادل اطلاعات می شوند و این قسمت به قسمت سفید مغز معروف است.

همانطور که گفتیم با افزایش استرس میلن نیز افزایش پیدا می کند که افزایش بیش از حد میلن در این قسمت باعث می شود که تعادل مغز به هم بریزد و دو ناحیه با یکدیگر نتوانند تبادل اطلاعات انجام دهند. همچنین تغییرات بلند مدتی در ساختار مغز به وجود می آورد و پزشکان و محققان در گذشته مشاهده کردند که مردم از استرس هایی رنج می برند که باعث اتفاقات غیرطبیعی در مغز می شود.

خطرات استرس

• استرس سلول های مغزی را می کشد

طبق مطالعات انجام شده توسط محققان این موضوع اثبات شده است که استرس های اجتماعی می توانند باعث کشتن بعضی از نورون ها در هیپوتالاموس شوند. هیپوتالاموس یکی از نواحی مهم مغز می باشد که به طرز بسیار وسیعی با حافظه مرتبط است و عواطف و یادگیری ما نیز به آن وابسته می باشد و این قسمت یکی از دو نواحی مغز است که باعث تشکیل سلول های مغزی می شود.

طبق آزمایشات انجام شده محققان به این موضوع دست یافتند که استرس بیشتر از 20 دقیقه به سلول های مغز آسیب وارد می کند و افرادی که استرس را تجربه می کنند، 6 برابر افراد آرام کورتیزول بیشتری تولید می کنند.

استرس در تشکیل سلول های جدید تاثیری ندارد اما می تواند در زنده نگه داشتن این سلول ها موثر باشد و بنابراین استرس سلول های مغزی را می کشد و برای کاهی آن هم نمی توان هیچ کاری انجام داد. مرحله بعدی این است که بفهمیم چگونه باید این استرس ها را کاهش دهیم که دارو های ضد افسردگی در این میان به افراد کمک می کند.

عوارض استرس زیاد

• استرس مغز را به مرور کوچک می کند

استرس می تواند باعث کوچک شدن قسمت هایی از مغز شود که در تنظیم احساسات، متابولیسم و حافظه نقش دارند. در حالی که نتایج استرس شدید می تواند کاملاً ناگهانی و منفی باشد و همچنین می تواند اختلالات ذهنی زیادی را نیز در بر بگیرد.

محققان طی یک بررسی 100 شرکت کننده را مورد آزمایش قرار دادند و در مورد موارد استرس زا در زندگی از آن ها سوال کردند و مشاهده کردند زمان هایی که فرد در شرایط استرس قرار می گیرد ، ناحیه خاکستری مغز او کوچک تر است که این ناحیه در کنترل احساسات نقش بسیار مهمی دارد.

• استرس به حافظه آسیب می زند

اگر سعی کنید که جزئیات یک اتفاق استرس آور را برای خودتان یادآوری کنید، احتمالاً متوجه شده اید که یادآوری آن برایتان سخت است. استرس های موقتی و خفیف تاثیر سریعی بر روی حافظه دارند و می تواند باعث شود که فرد در به یاد آوردن مسائلی از زندگی دچار مشکل شود و البته در سال 2012 مطالعه ای انجام شده که نشان می دهد استرس مزمن تاثیر منفی بر روی حافظه فرد دارد و توانایی به یاد آوردن اطلاعات در مورد موضوعات مختلف در آن کاسته می شود که آن هم به دلیل افزایش هورمون کورتیزول است که با حافظه کوتاه مدت در ارتباط است.

در کل می توان گفت که استرس بخشی از زندگی هر فرد می باشد و نمی توان به طور کامل از آن پیشگیری کرد اما محققان باور دارند که که فهم دقیق شرایط تا حدی می تواند از استرس شما جلوگیری کند و از میزان آن بکاهد.

۸ مورد از علائم خاموش استرس و اضطراب

ضرر های استرس

• کهیر

اگر سابقه آلرژی ندارید و به طور ناگهانی روی پوست تان دانه‌های کهیر ظاهر شد، علت آن می‌تواند استرس باشد. هنگامی که استرس را تجربه می‌کنید (چه برای مدتی کوتاه و یا طولانی) سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود و بدن برای مقابله با این مشکل، هیستامین آزاد می‌کند. در صورتی که استرس همچنان ادامه داشته باشد، واکنش‌های آلرژیک بدن موجب بروز کهیر خواهد شد. در این حالت حتی عواملی مانند سرما، گرما، صابون‌ها و لوسیون‌ها که قبلا نسبت به آن‌ها حساسیت نداشته نیز ممکن است پوست بدن را تحریک کنند.

• افزایش یا کاهش پیوسته وزن بدن

بدن به طور طبیعی هورمونی به نام کورتیزول ترشح می‌کند که در تنظیم قند خون و سوخت و ساز بدن نقش اساسی دارد که می‌تواند بر کاهش یا افزایش وزن تاثیر داشته باشد. هنگامی که استرس دارید این هورمون بیش از حد طبیعی ترشح می‌شود. به همین دلیل، عملکرد بدن در تنظیم قند خون مختل می‌شود و نحوه سوخت و ساز چربی ها، پروتئین‌ها و کربوهیدرات تغییر می‌کند. طبق بیانات دکتر Shanna Levine، پزشک مراقبت و مدرس دانشکده پزشکی دانشگاه Mount Sinai نیویورک، در چنین شرایطی، یا فرد ممکن است دچار کم اشتهایی و یا پر خوری شود که هر دو از رفتار‌های نا سالم در تغذیه هستند و سبب کاهش یا افزایش وزن می شوند.

• سردرد‌های شدید و همیشگی

در صورتی که برخی مواقع به طور ناگهانی بدون سابقه سر درد یا میگرن، سردرد‌های تنشیِ شدید را تجربه کردید، به احتمال قوی فردی هستید که استرس زیادی دارید. استرس، موادی شیمیایی را در مغز آزاد می‌کند که بر اعصاب و عروق خونی مغز تاثیر می‌گذارند و سبب سردرد می‌شود.

استرس در افراد مبتلا به میگرن می‌تواند باعث شروع یا وخیم‌تر شدن حملات میگرنی شود.

• سوء هاضمه و مشکلات گوارشی

استرس می‌تواند به روش‌های متفاوتی روی معده و عملکرد دستگاه گوارش تأثیر بگذارد. زمانی که استرس دارید، معده اسید‌های گوارشی بیشتری را تولید می‌کند که ممکن است با علائمی همچون سوزش سردل و حالتی که با درد در ناحیه معده و روده همراه با نفخ و تولید گاز‌های معده ظاهر شود. علاوه بر این هنگام استرس، تخلیه مواد از معده به روده به بسیار آهسته انجام می‌شود.

علائم استرس و اضطراب شدید

• سرماخوردگی

استرس بر روی سیستم ایمنی نیز تاثیر منفی می‌گذارد. افرادی که به طور مرتب استرس دارند، معمولا بیشتر از دیگران به سرما خوردگی مبتلا می‌شوند. زیرا سیستم ایمنی بدن این افراد بسیار ضعیف است و نمی‌تواند به خوبی در برابر ویروس‌ها و عوامل بیماری زا مقاومت کند. افرادی که مکررا دچار سرما خوردگی می‌شوند به احتمال قوی استرس دلیل آن باشد، چون استرس، قدرت دستگاه ایمنی بدن را کاهش می‌دهد.

• آکنه

در صورتی که تصور می‌کنید که آکنه تنها کابوس دوران نوجوانی است و در سنین بالا‌تر دیگر ظاهر نخواهند شد، سخت در اشتباه هستید. آکنه در هر سن و دوره‌ای از زندگی می‌تواند ظاهر شود. یکی از عوامل ایجاد آکنه، استرس است. زمان‌هایی که استرس دارید، بدن هورمون کورتیزول بیشتری ترشح می‌کند که باعث می‌شود غدد پوست، چربی بیشتری تولید کنند. تجمع چربی اضافی در فولیکول‌های مو و همچنین سلول‌های مرده پوست، زمینه ایجاد شدن جوش و آکنه را فراهم می‌کند. زمانی که بدن تحت استرس باشد، صورت جوش می‌زند که در واقع جوش‌های عصبی به حساب می‌آیند.

استرس زیاد باعث چی میشود

• کاهش توانایی‌های ذهنی

ترشح بیش از حد هورمون کورتیزول در زمانی که استرس دارید می‌تواند بر توانایی مغز و حافظه تأثیر بگذارد. استرس زیاد، باعث اختلال و یا عدم تمرکز می‌شود و اگر درمان نشود، اضطراب، افسردگی و مشکلات حافظه را به همراه خواهد داشت.

• ریزش مو

فرایند طبیعی رشد موی سر به این شکل است که آن مو‌های قدیمی می‌ریزند و فولیکول‌های جدید مو جایگزین آن‌ها می‌شوند. در نتیجه از دست دادن تعداد محدودی مو در روز طبیعی است. استرس شدید می‌تواند با ایجاد اختلال در این چرخه، تعداد زیادی از مو‌ها را همزمان به مرحله‌ای برساند که فاز استراحت نامیده می‌شود. پس از این مرحله یعی بعد از چند ماه این مو‌ها بدون جایگزین شدن شروع به ریزش می‌کنند. استرس همچنین سبب می‌شود سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله کند و سبب ریزش مو شود.

عوارض استرس در زنان

تأثیر استرس روی سلامت خانم‌ها با تأثیر آن بر سلامت آقایان متفاوت است. مطالعات حاکی از آن هستند که نحوه ترشح کورتیزول در شرایط استرس زا بین زنان و مردان تفاوت زیادی دارد. استرس عموما روی تمام ارگا‌ن‌های بدن اثر می‌گذارد و ممکن است از جنبه‌های مختلفی سلامتی فرد را تهدید کند. بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها در زنان اثرات منحصر به فردی دارد که می‌تواند سلامت آن‌ها را در دراز مدت یا کوتاه مدت تحت شعاع قرار دهد.

تاثیر استرس بر بدن زنان

چند اثر فیزیولوژیکی و روانی استرس بر سلامت زنان عبارتند از:

1.  کاهش میل جنسی از عوارض استرس بر زنان است.
2. قاعدگی‌های نا منظم از عوارض استرس بر زنان است.
3. آکنه از عوارض استرس بر زنان است.
4. ریزش مو از عوارض استرس بر زنان است.
5. سو هاضمه از عوارض استرس بر زنان است.
6. افسردگی از عوارض استرس بر زنان است.
7. بی خوابی از عوارض استرس بر زنان است.
8. افزایش وزن از عوارض استرس بر زنان است.
9. کاهش باروری از عوارض استرس بر زنان است.
10. افزایش احتمال سکته از عوارض استرس بر زنان است.

استرس در دوران بارداری بر روی جنین و مادر چه اثراتی دارد؟

دوران بارداری یکی از مراحل مهم در زندگی مادران است. کنترل استرس در دوران بارداری توسط مادر به دلیل پیامدها و تأثیری که بر سلامت جنین و مادر دارد، بسیار حائز اهمیت است. استرس یکی از پدیده‌های طبیعی و لازم در زندگی هر فردی است اما زمانی که نتوانید آن را مهار کنید بر شما چیره می‌شود. اضطراب و نگرانی در مورد سلامت جنین، مشکلات ارتباطی با همسر و خانواده‌اش، کم تجربگی مادران و همسرانشان و افکار منفی مادران از شایع‌ترین استرس‌های مادران باردار است. استرس زیاد در دوران بارداری زمینه ساز بسیاری اختلالات جسمی و روانی در جنین و مادر بعد از تولد کودک می‌باشد. مادران و همسرانشان با آگاهی از ریشه، علائم و نحوه پیشگیری و کنترل استرس می‌تواند از به وجود آمدن بسیاری از مشکلات جلوگیری نمایند.

نشانه‌های استرس در دوران بارداری

هر استرسی خطرناک نیست. شما با اطلاع از نشانه‌ها و عوارض استرس در دوران بارداری می‌توانید آن‌ها را تشخیص داده و کنترل کنید و حتی از به وجود آمدن استرس‌ها جلوگیری نمایید. استرس بیش از حد در مادران علائم جسمی و خلقی به همراه خواهد داشت. از جمله عوارض استرس در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغییرات خلقی
• تغییر اشتها
• سردرد
• استفراغ‌های گاه و بیگاه ناشی از سردرد
• تغییر علایق و سلیقه‌ها عدم توانایی در خوابیدن
• نگرانی زیاد و دائمی در مورد مسائل بی‌اهمیت
• خستگی بیش از حد
• سرگیجه
• مشکلات گوارش

عوامل تأثیر گذار استرس در دوران بارداری

به طور کلی استرس در دوران بارداری افزایش پیدا می‌کند. اما عواملی هستند که سبب افزایش بیش از حد استرس در دوران بارداری می‌شوند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• اولین بارداری
• تجربه سقط جنین یا زایمان‌های دشوار
• نگرانی در مورد سلامت جنین
• مشکلات ارتباطی با همسر و خانواده اش
• احساس کم تجربگی مادران جوان
• افکار منفی در مورد مسائل مختلف
• فقدان حمایت اجتماعی
• نگرانی در مورد به دنیا آمدن کودک و تاثیر بر روی رابطه با همسر
• مسائل و مشکلات مالی

تأثیر استرس برجنین در دوران بارداری و بعد از تولد کودک

قرار گرفتن مادر در معرض استرس‌های طولانی و مزمن علاوه بر ایجاد تفاوت‌هایی جزئی در روند تکامل مغز جنین می‌تواند بعد از تولد کودک نیز منجر به بروز مشکلات رفتاری در کودک شود. استرس‌ها و اضطراب بارداری طولانی مدت می‌تواند موجب زایمان زودرس، مرده زایی، وزن بسیار پایین هنگام تولد و سقط شود. همچنین زمینه را برای ابتلای کودک به بیماری‌های روانی چون افسردگی، ناآرامی و بیش فعالی فراهم می‌کند.

تأثیر افکار منفی بر استرس در دوران بارداری

تفکرات منفی می‌تواند باعث اشکالات اساسی در رفتار و اعمال فرد شود و استرس و نگرانی را در فرد تشدید کند. بسیاری از مواقع به محض این که اتفاق بدی رخ می‌دهد، اکثر افراد آن را با اتفاقات بد گذشته پیوند می‌دهند و احساس ناراحتی و غم می‌کنند. احتمالا بیش از اندازه به تجزیه و تحلیل تجارب معمولی و تعاملاتشان می‌پردازند و این در حالی است که بسیاری از مشغله‌های ذهنی فرد، حتی وجود خارجی ندارند.

شاید همین حالا در مورد بسیاری از مشکلات که احتمال می‌دهید به نتایج منفی برسید، به خود سخت بگیرید و مضطرب شوید. افکار منفی استرس را افزایش می‌دهد و منجر به ترشح مقدار زیادی از هورمون استرس یا کورتیزول می‌شود. کورتیزول از جفت عبور می‌کند و مستقیما وارد بدن جنین می‌شود و مشکلات زیادی را برای او به وجود می‌آورد. کودکانی که در معرض کورتیزول قرار می‌گیرند، در 18 ماهگی هوش کمتری دارند و اغلب ترسو و مضطرب هستند. استرس مادر احتمال ابتلا به بیش فعالی و بی‌توجهی را در کودک دو برابر می‌کند.

تأثیر استرس بر جنسیت جنین

تحقیقات و مطالعات زیادی نشان می‌دهد اغلب مادرانی که دچار استرس و اضطراب در دوران بارداری می‌شوند، فرزند دختر به دنیا می‌آورند! احتمال تولد نوزاد دختر در مادرانی که استرس زیادی را تجربه کرده‌اند، 5 درصد بیشتر از مادرانی است که دوران بارداری با آرامشی را داشته‌اند. تعیین جنسیت توسط کورومزوم‌های پدری صورت می‌گیرد؛ ترشح میزان زیادی از هورمون استرس در بدن مادر لانه گزینی جنین پسر در رحم را با مشکل رو به رو می‌کند و اغلب منجر به از بین رفتن جنین پسر می‌شود.

بیماری ها و مضرات استرس و اضطراب

استرس چه پیامدهایی می تواند داشته باشد و موجب پیدایش چه بیماری هایی در انسان ها می شود با هم بر آنان مروری داشته باشیم.

استرس هم می تواند جنبه های روانی مثل زود خشمی، تحریک پذیری ، افسردگی، وسواس و … داشته باشد و هم می تواند منجر به اختلالات وامراض جسمانی شود که امروزه توسط دانشمندان مورد مطالعه و تحقیق است.

عوارض اضطراب

1. بیماریهای قلبی: محققان مدتهاست بر این گمانند که احتمالا” افراد پراسترس و گروه شخصیت آ از جهت ابتلا به فشارخون بالا و مشکلات قلبی در خطر بیشتری قرار دارند. علت این ارتباط به طور دقیق مشخص نیست. استرس مستقیما” می تواند باعث افزایش سرعت ضربان قلب و جریان خون شده و همچنین می تواند باعث آزاد سازی کلسترول و تری گلیسیرید به جریان خون شود. همچنین احتمالا” استرس به صورت غیر مستقیم از طریق عادات غلطی نظیر استعمال دخانیات یا چاقی با خطرات قلبی-عروقی مرتبطست. از طرفی دیگرمحققان معتقدند استرس های ناگهانی می تواند جرقه مشکلات حادی نظیر حملات قلبی باشد.
2. آسم: مطالعات بسیاری نشان می دهد استرس در تشدید علائم آسم و حملات آن نقش دارد. برخی مدارک به دست آمده نشان میدهند که استرس های خانوادگی مکرر موجب خطر پیشرفت علائم آسم در کودکان می شود.
3. چاقی: چربی انباشته شده در ناحیه شکم از چربی ناحیه باسن و ران برای سلامتی خطرناکتر است و متأسفانه شکم جایی است که افراد پراسترس تمایل بیشتری به انباشت چربی در آن دارند. استرس باعث ترشح هورمون کورتیزول و بالا رفتن سطح آن در خون شده و این هورمون ذخیره چربی در ناحیه شکم را افزایش می دهد.
4. دیابت: استرس از دو راه باعث پیشرفت دیابت می شود. اول این که باعث تشدید یا ایجاد عادتهای ناسالمی نظیر پرخوریهای عصبی، استعمال دخانیات و استفاده از مشروبات الکلی می شود و دوم این که به صورت کاملا” مستقیم باعث بالا رفتن قند خون می شود.
5. سردرد: استرس یکی از شایعترین محرک های سردرد است. نه تنها سردردهای تنشی (عصبی) تحت تأثیر استرس هستند بلکه سردردهای میگرنی نیز می تواند جنبه عصبی داشته باشند.
6. افسردگی و اضطراب: احتمالا” چندان باعث شگفتی نیست که استرس با نرخ بالاتر ابتلا به افسردگی و اضطراب مرتبطست. مطالعات اخیر نشان می دهند افرادی که تحت استرس های شغلی نظیر دریافت کم دستمزد قرار دارند در چند سال آینده 80 درصد بیشتر در معرض خطر افسردگی یا پیشرفت علائم آن قرار دارند.
7. مشکلات گوارشی: استرس در بسیاری از مشکلات گوارشی نظیر رفلاکس معدی مروی، سندرم روده تحریک پذیر و تشدید عوارض زخم های گوارشی و …. دخیل است.
8. بیماری آلزایمر: مطالعه انجام شده روی حیوانات نشان داد تنش و فشار عصبی باعث بدتر شدن آلزایمر می شود و روند زوال مغز را سرعت می دهد. برخی تحقیقات هم تأثیرات بالقوه کاهش استرس بر کاهش سرعت پیشرفت بیماری را ارزیابی و اثبات نموده اند.
9. تسریع روند پیری: تحقیقات نشان می دهد استرس بر سرعت روند پیری تأثیر می گذارد. در مطالعه ای دی ان ای مادران تحت استرس شدید که از کودکان بیمار خود پرستاری می کردند با دی ان ای مادران دیگر مقایسه شد. محققان دریافتند که بخش خاصی از کروموزم ها تأثیرات بالا رفتن سن را نشان می دهند که استرس و تنش می تواند بین 9 تا 17 سال تأثیر افزایشی بر آن داشته باشد.
10. مرگ زودرس: مطالعه ای که تأثیرات استرس را بر روی افراد سالمندی که از همسران بیمارانشان مراقبت می کردند – به عبارتی سالمندانی که تحت استرس شدید قرار داشتند- نشان داد این افراد نسبت به همسالان خود 63 درصد نرخ مرگ بالاتری داشتند

ضعف اعصاب چیست

ضعف اعصاب و اصطلاح آن نخستین بار توسط "جورج میلر‌برد" روانپزشک و عصب شناس آمریکایی در سال ۱۸۶۰ مطرح شد.

براساس نظرات وی علت ضعف اعصاب ، فرسودگی عصبی است که ناشی از تخلیه‌ی سلول عصبی از ذخیره مواد غذایی اش است و این تخلیه بر اثر استرس هایی، چون کار اضافی ایجاد می‌شود.

علائم استرس اعصاب

بیماری ضعف اعصاب به دو صورت بروز می‌کند

• در یک نوع، ویژگی اصلی، شکایت از خستگی فزاینده پس از تلاش ذهنی است که اغلب همراه با کاهش نسبی در عملکرد شغلی یا توانایی مقابله در وظایف روزانه است. خستگی پذیری روانی به طور مشخص، نوعی تهاجم ناخوشایند خاطرات، اشکال در تمرکز و ناکارایی تفکر تلقی می‌شود.
• در نوع دیگر این اختلال، بیمار روی احساس ضعف جسمی یا بدنی و فرسودگی ناشی از کمترین فعالیت، تاکید می‌کند که با درد‌ها و ناراحتی عضلانی و ناتوانی در شل کردن آنها همراه است.

ناراحتی اعصاب چه عوارضی دارد

• عدم تمرکز

استرس مزمن دامنه توجه و توانایی تمرکز شما را از بین می‌برد.

با وجود استرس حتی به صورت ناخود آگاه هورمونی به نام کورتیزول حافظه شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

همین هورمون سبب ایجاد اختلالاتی در دقت و تمرکز بر روی مسائل می‌شود.

زمانی که می‌دانید سطح استرس شما بالا گرفته است آن را کنترل کنید.

• تپش نامنظم قلب

یک استرس عصبی ممکن است با ضربان نامنظم قلب همراه باشد.

معمولا در چنین مواقعی قلبتان و ضربان شدید آن را در قفسه سینه احساس خواهید کرد.

نفس کشیدن در حالات عصبی کمی دشوار می‌شود.

بهتر است برای حل این مشکل نفس عمیق بکشید یا اینکه دم و بازدم را طولانی‌تر کنید.

این کار قفسه سینه را کمی باز می‌کند و ضربان‌ها بهتر می‌شوند.

• افسردگی

ممکن است استرس و یا اضطراب گاه گاهی شما را درگیر کند.

اما اگر این زمان‌های پرتنش استرس مداوم باشند و یا طی فرایندی مدام تکرار شوند، منجر به افسردگی خواهند شد.

در صورتی که افسردگی ادامه پیدا کند حس نا امیدی و خودکشی تقویت می‌شوند.

اضطراب‌های ناشی از فعالیت‌های روزانه مانند عملکرد شغلی یا ارتباط با شخص خاصی می‌تواند به افسردگی منجر شود.

جهت کاهش سطح استرس خود از ورزش‌هایی مانند یوگا، پیاده روی و مدیتیشن استفاده کنید.

این نشانه‌ها از عوامل بروز بیماری‌های سخت روحی باشد.

در صورت مشاهده این علائم حتما ذهن خود را تحت درمان قرار دهید تا به بیماری‌های سخت‌تر دچار نشوید.

• سردرد‌های تنشی

استرس در هر درجه‌ای که باشد می‌تواند سر درد تولید کند.

گردن، شانه‌ها و تمامی عضلات این ناحیه سفت و سخت می‌شوند.

استرس بر روی عضلات ناحیه سر و گردن به شدت تاثیر می‌گذارد.

سر درد‌های تنشی از استرس نشات می‌گیرند و فقط با کنترل آن می‌توان از این سردرد‌ها خلاص شد.

• مشکلات خواب

کمبود خواب یکی از شایع‌ترین علل استرس‌های روحی روانی است.

نداشتن خواب کافی، بدن و ذهن را دچار مشکلات زیادی می‌کند.

بی خوابی‌های طولانی مدت، بد خوابیدن، خواب‌های کوتاه با استرس مرتبط هستند.

سوالات متداول 

- استرس در دوران بارداری چه تاثیری بر جنین می‌گذارد؟

تجربه تنش و استرس در دوران بارداری می‌تواند رشد و تکامل کودک را تحت تاثیر قرار داده و در موارد شدید به مشکلاتی نظیر زایمان زودرس، به دنیا آمدن نوزاد با وزن کم یا سقط جنین بیانجامد. از همین رو بسیار اهمیت دارد که قبل از به تصمیم گیری برای بچه دار شدن علاوه بر تلاش برای ارزیابی وضعیت جسمانی وضعیت روحی خود را نیز به کمک یک متخصص ارزیابی کنید و برای مقابله با استرس‌های دوران حاملگی آماده باشید.

- آیا استرس می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جسمانی باشد؟ 

بله برای مثال در شرایطی نظیر پرکاری غده تیروئید علائمی نظیر افزایش ضربان قلب، تند شدن ریتم تنفس و بی قراری بروز می‌یابند که ممکن است با استرس اشتباه گرفته شوند. اگر بدون هیچ دلیل بیرونی دچار عوارض استرس می‌شوید قبل از هرچیز به یک پزشک مراجعه نمایید تا وضعیت جسمانیتان را مورد ارزیابی قرار دهد.

آیا استرس می تواند تاثیر جدی بر پیشرفت بیماری‌های مزمن بگذارد؟ 

بله. از آنجایی که استرس مزمن سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند در روند بهبودی بیماری‌های مزمن یا جدی حتما باید تحت کنترل قرار بگیرد. از همین رو در فرایند مبارزه با بیماری‌هایی نظیر سرطان همواره متخصصان سلامت روان نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند تا فرد بتواند تعادل روحی خود را حفظ کرده و از عوارض استرس و فشار عصبی در امان بماند.

استرس را به حال خودش رها نکنید!

اینکه دندان روی جگر می‌گذارید و این وضعیت را تحمل می‌کنید به این معنا نیست که نمی‌توانید یک زندگی‌ بدون استرس داشته باشید. پژوهش‌های گوناگون نشان‌ داده‌اند که مدیریت استرس و روش‌های تمدد اعصاب به کنار آمدن مؤثرتر با رویدادهای استرس‌زا، عملکرد بهتر در طول آن و بازیابی و بهبودِ پس از آن کمک می‌کنند. از میان عوارض استرس، احساس نداشتن کنترل روی زندگی بیشترین تأثیر منفی را دارد.

رابطه‌ی استرس و حمله‌ی قلبی در مردانی که باور دارند کنترلی بر شغل‌شان ندارند، ثابت شده اشت. این عارضه همچنین نقش مهمی در بروز سندرم حاد عروق کرونر دارد که یکی از نشانه‌های مهم حمله‌ی قلبی است. گزارش‌های مرکز پزشکی دانشگاه مریلند بیانگر این است که سندرم حاد عروق کرونر در مردان پس از کار و پس از یک رویداد استرس‌زا بروز پیدا می‌کند. این نشان می‌دهد افکار و احساسات نقش مهمی در بروز این سندرم دارند. بنابراین مهم نیست که در پیرامون‌تان چه می‌گذرد، شما باید بتوانید کنترل افکار و احساسات‌تان را در دست بگیرید.

زندگی‌تان را در نظر بگیرید و موقعیت‌هایی را که باعث استرس می‌شوند شناسایی کنید. حالات و روحیات‌تان را در نظر بگیرید و افکار و باورهایی را که منجر به شکل‌گیری آنها می‌شوند، شناسایی نمایید. به فعالیت‌های خوشایند بپردازید، ورزش کنید، در اجتماع باشید و با دیگران ارتباط برقرار کنید. اگر در کنترل وزن‌تان به دلیل استرس مزمن مشکل دارید روش‌های کاهش‌دهنده‌ی کورتیزول مانند مصرف گیاهان اداپتوژن (adaptogen) را به‌کار بگیرید.

نمی‌توان همه‌ی استرس زندگی را حذف کرد؛ زیرا زندگی قابل‌ پیش‌بینی نیست! به علاوه برخی از استرس‌ها برای ما سودمند هستند. یک معمای ذهنی چالش‌برانگیز برای تقویت سیستم ایمنی مفید است، درحالی‌که تماشای فیلم‌های پرخشونت باعث ضعیف شدن آن می‌شود. فعالیت‌های ذهنی همچنین به رشد سلول‌های مغز کمک می‌کند. بنابراین به جای تلاش برای حذف استرس (که ممکن نیست) سعی کنید به روشی مؤثر با استرس کنار بیایید.