خطوط نازکا؛ اشکال غول آسای اسرار آمیز باستانی با پیامی مرموز

سرخپوستان نازکا در میانه سال‌های ۵۰۰ قبل از میلاد تا ۵۰۰ بعد از میلاد، در حدود ۷۰۰ شکل متفاوت را در زمینی به مساحت ۵۰۰ کیلومتر مربع اجرا کرده‌اند. در مکانی دور از دسترس تغییرات زمانه تا شاید حامل پیامی مهم برای آیندگان بشر باشند و این تدبیر خود بر اهمیت خطوط نازکا می‌افزاید. خصوصیات زمین در منطقه نازکا منحصر به فرد است. لایه خاک روی زمین که مملو از اکسید آهن است، رنگ قرمز تیره‌ای دارد و کمی که به عمق می‌رویم خاکی سبک‌تر و روشن‌تر را می‌توانیم ببینم. هنرمندان باستانی نیز به خوبی از این خاصیت استفاده کرده‌اند و با یک لایه برداری ساده همچون شخم‌زدن با عمقی در حدود ۳۰ سانتی متر و نمایش لایه روشن‌تر به روی زمین، ماده‌ای ساده و ماندگار برای اجرای آثار شگفت انگیز خود خلق کردند.

موضوعات مورد توجه این هنرمندان باستانی متنوع است. از حیوانات گرفته تا گیاهان، گل‌ها، اشیا دیگر و حتی اشکال هندسی! گاهی با دیدن موجودی آشنا لبخندی بر لب می‌زنیم و گاهی با موجودی روبرو می‌شویم که دو دست عظیم یا یک دست و تنها چهار انگشت دارد که گویی در حال تلنگر زدن به تصورات ما است. هر چند یک چیز غیر قابل انکار و اسرار آمیز در میان همه این تصاویر مشترک است و آن ابعاد اجرای این اشکال است. در عین بزرگی از کیفیت اجرای خطوط راست در اشکال نیز چیزی کم نشده است. همچنین این خطوط به نحوی اجرا شده که به نظر پیوسته و با یک حرکت پیاده شده است. همانند زمانی که طرحی را به روی کاغذ با یک بار گذاشتن مداد و بدون برداشتن آن، به طور پیوسته اجرا کنیم. اگر به زمان اجرای آثار فکر کنیم عملیاتی بسیار نادر و بی‌نظیر انجام گرفته است.

شاید یکی از راه‌های درک اسرار خطوط نازکا را بتوان در روایت‌های کشف آن، پیدا کرد. روایت‌هایی که گوناگون است. گاهی از سفری با هواپیما بر فراز نازکا صحبت می‌شود که در دهه ۱۹۲۰ اتفاق افتاده است. مسافران پرواز گزارش دادند که باندهای ساده و اولیه از فرود را در روی زمین برهوت مشاهده کرده‌اند. در عین حال نامی از مجیا باستان‌شناس پرویی نیز در تاریخ کشف این خطوط برده می‌شود. مجیا در سال ۱۹۲۷ در حین پیاده روی نزدیک کوه‌ها متوجه این خطوط شده‌ بود. هر دو این روایت‌ها اشاره روشنی به این نکته دارد که برای دیدن این علامت‌ها باید از بالا و دور به آن‌ها نگاه شود.

خطوط نازکا چگونه و چرا؟

شگفتی خطوط نازکا به حدی بوده که طیف گسترده‌ای از دانشمندان و محققان به دنبال کشف هدف از ساخت این علایم و شیوه ساخت آن‌ها به کندوکاو مشغول شدند. با دیدن آلات ساده چوبی تنها بر حیرت محققان اضافه شد و به سرعت جبهه گیری‌هایی شکل گرفت. آن‌ها سعی کردند با دانش خود در حد عالمان همان جامعه باستانی و ساده دست به بازسازی خطوط بزنند. شاید بهترین روش، اجرای یک طرح کوچک و بعد مقیاس‌بندی آن برای اجرای طرح بزرگ و نهایی روی زمین بود. بدین نحو نیازی به اجرای طرح از آسمان نبود.

حقیقتاً رمز و راز در علت ساخت آثار باستانی خطوط نازکا نهفته است، نه چگونگی پیاده سازی آن‌ها؛ اما طیف توضیحات بسیار گسترده‌ای که از طرف محققان و دانشمندان برای اثری که در ۲۰۰۰ سال پیش اجرا شده، حیرت‌انگیز است.

از توجیه رفتار دینی و نیایشی به عنوان هدف اجرای خطوط نازکا تا دست داشتن موجودات فرا زمینی برای استفاده از خطوط به عنوان نشانگرهای فرود ادوات هوایی موجودات فضایی، در این مجموعه دیده می‌شود. حتی ایده یک تقویم آسمانی و محلی برای آموزش ستاره‌شناسان اولیه نیز در این میان است.

از آنجا که در چنین محیط خشکی آب نقش بسیار مهمی دارد، همانطور که در فرهنگ مردم منطقه دیده شده‌ است، این خطوط می‌تواند به نوعی به مراسم نیایش آب از درگاه خدایان باستانی یا حتی به عنوان راهنمایی برای استفاده از منابع آب زیر زمینی باشد. پیدا شدن ظروف نگهداری آب با طرح‌های مشابه خطوط نازکا نیز به طرفداران این باور کمک کرده‌ است.

اما شاید، به جای اجرای اثری در ابعادی در حدود ۹۳۵ فوت، راه ساده‌تری هم برای راهنمایی به سمت منابع آب در دسترس سرخپوستان باستانی بود. تصاویری که برای دیدن آن‌ها حداقل باید بر بلندی تپه‌ها یا دامنه کوه‌ها ایستاده‌ باشید. همچنان که در سال ۲۰۱۴ نیز یک خلبان در حین پرواز متوجه چند شکل جدید شد که نشان می‌دهد با همه تجسس‌های عصر مدرن چگونه خطوط نازکا می‌توانند از دید پنهان شوند.

اکنون خطوط نازکا جز میراث جهانی یونسکو به شمار می‌رود و با توجه به اهمیت و علاقه توریست‌ها به آن سعی در حفظ آن است. هر کسی می‌تواند در پرو با اتوبوس به دیدن خطوط نازکا برود ولی بهترین راه برای تجربه آن‌ها تماشا از بالا در پهنه کویر نازکا است تا برای لحظاتی عمیقا جدیت و تلاش غریب مردمانی را از دوران گذشته تصور کنیم که با شکستن سد زمان تلاش می‌کردند با بشر امروز پیامی را که مهم می‌پنداشتند، در میان بگذارند.