فرهنگ معطوف به جشنواره‌های سینما شده است

به گزارش پارس به نقل از فارس؛ در بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران کتاب « ضد» اثر « فاضل نظری» به یکی از آثار پرمخاطب این نویسنده در انتشارات « سوره مهر» تبدیل شد به طوری که بعد از گذشت حدود یکماه از انتشار این کتاب چاپ چهارم آن به اتمام رسیده و به زودی این اثر برای چاپ پنجم راهی چاپخانه می شود.

این شاعر جوان که دانش آموخته معارف اسلامی و مدیریت است، تاکنون مجموعه هایی نظیر « اقلیت» ، « گریه های امپراطور» و « آن ها» را منتشر کرده که جملگی از آثار پرمخاطب به شمار می روند.

فاضل نظری، علاوه بر تدریس در دانشگاه، سابقه مدیریت فرهنگی را در کارنامه خود به ثبت رسانده است و مدتی رئیس حوزه هنری استان تهران و عضو شورای عالی شعر مرکز موسیقی و سرود بوده است به همین منظور با وی درباره برخی از مسائل فرهنگی و ادبی به گفت وگو نشسته ایم که در ذیل از نظرتان می گذرد.

* فرهنگ باید به ماهیت واقعی اش در ذهن برنامه ریزان و مردم نزدیک تر می شد

به نظر شما تاکنون در حوزه فرهنگ باید چه کارهایی صورت می گرفت اما مورد غفلت واقع شده است؟

در حوزه فرهنگ علاقه مند بودم که تعریف فرهنگ، واقعی و حقیقی تر از تعریف محدود امروز عرضه می شد به گونه ای که فرهنگ به ماهیت واقعی اش در ذهن برنامه ریزان و مردم نزدیک تر می شد.

الان فرهنگ را محدود به یکسری جشنواره یا سینما و تئاتر و موسیقی و ادبیات می کنیم و تازه خیلی اوقات ادبیات را جدای از آن می دانیم یعنی می گوئیم فرهنگ و ادب. در حالی که تعریف فرهنگ، بسیار وسیع تر از آن بوده و معادل کالچر در زبان بیگانه است.

* معنای فرهنگ، در حد یک کار روبنایی و ویترینی تنزل پیدا کرده است

اگر برای این مفهوم، مشترک لفظی وجود نداشت ما امروز به معنای واقعی فرهنگ، بیشتر توجه می کردیم، فرهنگ زیرساخت و زیربنای رفتارهای انسان در جامعه است.

متأسفانه این معنا در حد یک کار روبنایی و ویترینی تنزل پیدا کرده است و به جای اینکه فرهنگ را با اتمسفری که انسان ها و جوامع را در برمی گیرد و شامل سنت ها، آداب، باورها و اعتقادات بدانیم آن را تبدیل به یک مفهوم عمومی محدود در حوزه مباحث هنری کرده اند یا چند نشست، همایش و جشنواره و یکسری کارهای ویترینی که این یک آفت است.

* در تصمیمات سیاسی و اقتصادی باید به زیرساخت های فرهنگی توجه بسیار کرد

معتقدم باید در این حوزه یک اتفاقی رخ می داد که هنوز هم در انجام آن تأخیر افتاده است که به زیرساخت فرهنگی مشکلات اقتصادی فکر کنیم؛ به زیرساخت فرهنگی تصمیمات سیاسی فکر کنیم و معنای فرهنگ را در جایگاه واقعی خودش تصور کنیم.

موضوع پیوست فرهنگی که یک دغدغه محترم و دقیق است هنوز هم آنچنان که باید درک و دریافت نشده است، آثار فرهنگی و دلایل فرهنگی تصمیمات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ما شناخته نشده است خود رفتارهای فرهنگی با معنای محدودش یعنی هنری که خود زیرساخت فرهنگی به معنای وسیع آن دارند، توجهی نشده است.

در آثار هنری منطبق بر فرهنگ به معنی کالچر و در راستای آن فرهنگ، تعریف نشده است مشکلات جامعه ما شناخته و فهرست نشده است. کارهایی که در عرصه فرهنگ صورت گرفته در راستای بهبود مشکلات آن نیست و یا در راستای احیای یک فرهنگ و روش جدید نبوده است.

امروز اگر بخواهیم عملکرد فرهنگی یا عملکردمان را در حوزه فرهنگ ارزیابی کنیم تنها باید ابزارهایی که داشتیم را ارزیابی کرده و نتایج آن را در جامعه مشاهده کنیم؛ امیدوارم مؤفق بوده باشیم قطعاً هم تا حدی مؤفق بوده ایم، این نیست که ما فقط اشتباه کرده ایم و یا فقط شکست خورده ایم ما مؤفقیت های بسیار ارزشمندی داشتیم که در جای خودش بسیار محترم است.

* در ارزیابی مؤفقیت های فرهنگی نباید تنها به مؤفقیت یک جشنواره بسنده کرد

چگونه می توان در این زمینه به ارزیابی مؤفقیت ها بپردازیم؟

برای ارزیابی مؤفقیت ها باید به نتایج آن در جامعه برگردیم که چقدر راستگویی را توسعه داده ایم؟ چقدر ارزش های اخلاقی توسعه پیدا کرده؟ چقدر رفتار مبتنی بر آداب و سنت ایرانی _ اسلامی در جامعه ترویج پیدا کرده است؟ این موارد جزو نکاتی هستند که باید مورد ارزیابی قرار گیرند نه اینکه ما مثلاً مؤفقیت یک جشنواره را در جلب مخاطب ارزیابی کنیم.

* نباید نگران ذائقه مخاطب باشیم

شما اعلام کردید که اکنون شاعران جوان بدون هیچ مشکلی می توانند آثارشان را به چاپ برسانند آیا این امر باعث تغییر ذائقه مخاطبان به مطالعه آثار سطحی نگر نمی شود؟

ذائقه مخاطبان ما هم همان مقدار توسعه پیدا کرده است یعنی هم تشخیص و هم ذائقه مخاطب دقیق است به همین منظور نباید نگران مخاطب باشیم.

اتفاقاً این گردونه هم باید برای حوزه کتاب نیز طی شود، معتقدم دولت باید حمایت های خود را از شاعران جوان به حوزه های دیگر معطوف کند یعنی الان بیشتر در حوزه چاپ کتاب است اما باید در حوزه پرورش شاعران و به فضای تعالی آنها کمک کند.

چاپ کتاب شاید مراحل پایانی یک تلاش ادبی است اگرچه می تواند انگیزه ایجاد کند اما می تواند ضد انگیزه هم باشد یعنی می تواند آنها را از بین برده و سرکوب کند. ایجاد مسیرها و تونل های رشد توسط تصمیم گیران فرهنگ امروز برای شاعران جوان و حوزه هنرمندان و هنرجویان بسیار ضروری است.

* فرهنگ در حوزه اقتصاد باید چرخ خودش را بگرداند

معتقدم چاپ آثار نوقلمان در ذات آن بد نیست این تجربه باید طی شود یعنی این فرصت ها باید داده شود تا کم کم در یک فضای باز اقتصادی کارها بتوانند به رقابت بپردازند، همچنین اقتصاد یک عنصر تعیین کننده در فعالیت های فرهنگی باید باشد ما تا زمانی که صرفاً هدیه های فرهنگی داریم، کسی قدر آن را نمی داند باید فرهنگ در حوزه اقتصاد بتواند چرخ خودش را بگرداند و فرهنگ پربار و هنر ارزشمند ما این معنی را دارد.

الان متأسفانه این محدودیت لفظ وجود دارد که بنده هنوز هم برای تعریف فرهنگ به آن معنای اصیل اش باید به سراغ واژه فرهنگ به معنی کار متداول فرهنگی بروم.

آیا بعد از کتاب « ضد» چاپ و انتشار کتاب دیگری را در دست دارید؟

کاری را در حوزه مدیریت استراتژیک دارم که جمع بندی نهایی آن در حال انجام است اما باید گفت که جمع بندی بنده برای انتشار کتاب « ضد» دو سال به طول انجامید و نمی دانم که چه زمان به جمع بندی نهایی این کتاب خواهیم رسید.