راه‌های درمان شب ادراری در کودکان

علی محتشمی متخصص اطفال اظهار کرد: شب ادراری کودکان دلایل گوناگونی دارد که برخی از آن‌ها با مسائل جسمی و برخی دیگر با روح و روان در ازتباط هستند؛ در اغلب موارد کودک با هر دو مسئله درگیر است؛ بعضی عوامل از جمله کمبود هورمون آنتی‌دیورتیک یا کاهش ظرفیت مثانه، عفونت‌های ادراری، عوامل روانی و استرس‌ها می‌توانند موجب شب ادراری کودکان شوند.

این متخصص اطفال با اشاره به اینکه شب اداری 2 نوع است، بیان کرد: شب ادراری اولیه بیشتر جنبه ارثی دارد و از ابتدا بوده و قطع نشده است، شب ادراری ثانویه بعدها در اثر یک عامل به وجود می‌آید، در شب ادراری ثانویه حتما باید علت اصلی درمان شود، مانند درمان عفونت ادراری، رفع سندرم‌های خودایمنی و بیماری‌های آلرژیک، درمان بیماری‌های متابولیک مثل دیابت.

راه‌های درمان شب ادراری در کودکان

محتشمی ادامه داد: برای اصلاح این مشکل، قبل از دارو درمانی باید رفتار درمانی کرد و این امر مستلزم همکاری توامان والدین و کودک است، برای درمان این مشکل در کودکان باید در مرحله اول  به پزشک متخصص ارولوژی مراجعه کرد تا با انجام معاینات جسمی و آزمایش‌های پزشکی مثل انگل، کلیه، اسفنکترها، مثانه و اوره بتوان تشخیص داد کودک در چه مرحله‌ای از عفونت است.

وی افزود: اگر شب ادراری کودک ادامه دار بود مراجعه به روانپزشک بهترین کار است، همچنین می‌توان از تشک هشداردهنده (زنگ دار) برای بیدار شدن کودک هنگام تخلیه ادرار استفاده کرد؛ استرس‌های روانی، اجتماعی و عوامل اضطراب‌زا می‌تواند نقش مهمی در بروز شب ادراری داشته باشد، باید این عوامل به حداقل ممکن کاهش یابد.

این متخصص  اطفال تشریح کرد: کودک نباید با فاصله کوتاهی پس از مصرف مایعات ادرار کند و این زمان باید به مرور افزایش یابد؛ علاوه بر این کودک نباید از مواد تحریک کننده مثل ادویه جات، فلفل، سرکه، نوشیدنی‌های گازدار و افزودنی‌های خوراکی به مقدار زیاد استفاده کند، از خوردن نوشابه‌های دارای کافئین هم جدا خودداری شود.

محتشمی با تاکید بر اینکه باید به کودک آداب توالت رفتن را آموزش داد، گفت: در این زمینه پشتکار و حوصله والدین شرط اول است و باید با روش‌های شکل دهی رفتار همراه با تشویق و تقویت، این آموزش‌ها داده شود؛ تغییر محیط و فضای توالت برای کاهش استرس کودکانی که از رفتن به دستشویی امتناع می‌کند، توصیه می‌شود؛ در این ارتباط استفاده از تکنیک‌های تشویقی ضروری است.

وی افزود:  چند ساعت پس از آن که کودک خوابید، حتما او را بیدار کنید تا به دستشویی برود، این کار بهتر است ۳ ساعت پس از خواب انجام شود، مراجعه به مشاور روان درمان برای استفاده از تکنیک‌های تغییر رفتار و شرطی سازی کمک زیادی به کاهش شب ادراری کودک می‌کند.

این متخصص اطفال با تاکید بر اینکه استرس‌های روانی، اجتماعی و عوامل اضطراب زا می‌تواند نقش مهمی در بروز شب ادراری داشته باشد، گفت: باید این عوامل به حداقل ممکن کاهش یابد، برای این منظور ترس‌های کودک را شناسایی کنید و برای رفع آن‌ها با مشاور در تماس باشید.

محتشمی تشرح کرد: ایجاد آرامش برای کودک به منظور کاهش تنش و استرس یکی از گام‌های مثبت برای رفع مشکل کودک است، گفتن داستان، حرف زدن با کودکان، بازی با او، تفریح و قرار دادن او در محیط‌های شاد از عوامل ایجاد آرامش در کودک است.

وی با بیان اینکه خجالت، کم رویی، گوشه گیری و احساس افسردگی از جمله عوارض روانی شب ادراری است، گفت: این عوامل موجب افزایش اضطراب کودک و در نتیجه تاخیر در درمان او می‌شود، سعی کنید مشکل کودک را به رویش نیاورید و به او اطمینان دهید که مشکلش قابل درمان است.

این متخصص تغذیه با تاکید بر اینکه نباید کودک را در صورت شب ادراری توبیخ کرد، ادامه داد: از تنبیه کودک و به کار بردن روش‌های سخت گیرانه جدا خودداری کنید، کاهش  یا مصرف نکردن مایعات پس از ساعت هفت عصر توصیه می‌شود،  قبل از رفتن به رختخواب، حتما کودک را به دستشویی ببرید تا مثانه‌اش را کاملا تخلیه کند.

محتشمی افزود: تشک او را با رویه ضد آب پوشانده و در اتاق از بوگیرها یا خوشبوکننده‌های هوا استفاده کنید تا اگر شب ادراری اتفاق افتاد باعث آزار بیشتر کودکتان نشود،  باید به کودک آموزش داد تا به میزان دریافت مایعاتش در شب توجه کند و به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند.

وی با تاکید بر اینکه باید به کودک آموزش داد تا به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند، گفت: کودک را متوجه کنید که پس از شام مصرف مایعات را به حداقل برساند تا ادرار کمتری تولید شود برای این منظور بهتر است که شام کودک بدون نمک باشد.

این متخصص اطفال یادآوری کرد: از تنبیه کودک و به کار بردن روش‌های سخت گیرانه جدا خودداری کنید، پس از اقدامات فوق در صورت ناکامی برای کنترل شب ادراری می‌توان درمان دارویی را زیر نظر پزشک متخصص شروع کرد، اما باید توجه داشت که آموزش مهارت کنترل ادرار از درمان دارویی مهم‌تر است، زیرا معمولا با قطع دارو، شب ادراری مجددا عود می‌کند.