مروری بر تاریخچه جشنواره سینمایی «کن»

به گزارش پارس به نقل از فارس، جشنواره فیلم کن در کنار جشنواره هایی چون برلین، ونیز، اسکار و … یکی از بزرگ ترین جشنواره های سینمایی جهان است که هر ساله در شهر کن یا کان واقع در جنوب فرانسه برگزار می شود، در زیر مروری داریم بر تاریخچه برگزاری این جشنواره:

* جشنواره کن اولین بار ۷۳ سال پیش از این تاسیس شد:

شهر ساحلی کان یا کن در جنوب فرانسه محل برگزاری جشنواره

جشنواره فیلم کن، اولین بار ۷۳ سال پیش در سپتامبر ۱۹۳۹ در شهر ساحلی کان یا کن واقع در جنوب فرانسه برگزار شد و البته به خاطر شروع جنگ جهانی دوم، این آخرین سالی برگزاری آن نیز بود.

_سازنده فیلم های « ده فرمان» و « کلئوپاترا» برنده اولین جایزه جشنواره کن:

سیسیل ب دومیل هنگام ساخت یکی از فیلم هایش

در این سال فیلم آمریکایی « مرد اتحادیه اقیانوس آرام» ساخته « سیسیل ب دومیل» ، سازنده فیلم های « ده فرمان» ، « کلئوپاترا» و « سامسون و دلیله» به عنوان بهترین فیلم سال شناخته شد.

فیلم « مرد اتحادیه راه آهن اقیانوس آرام» ، اولین فیلم آمریکایی برنده جایزه نخل طلای کن

این فیلم داستان راه اندازی پروژه عظیم راه آهن اتحادیه اقیانوس آرام به سمت کالیفرنیا بود.

_تعطیلی موقت جشنواره فیلم کن در همان اولین سال برگزاری به دلیل وقوع جنگ جهانی اول:

این جشنواره پس از سال ۱۹۳۹ به دلیل شروع جنگ جهانی دوم، برای شش سال تعطیل شد ولی پس از اتمام این جنگ، جشنواره کن نیز از سال ۱۹۴۶ از سر گرفته شد و در این سال نیز، جایزه برتر جشنواره به فیلمی سوئدی اعطا شد.

۴-۵ سال بعد در اوایل دهه ۵۰ تاریخ برگزاری جشنواره از ماه سپتامبر به ماه آوریل تغییر یافت و از سال ۱۹۵۵ نیز تندیس « نخل طلا» به عنوان جایزه اصلی این رقابت ها معرفی شد و موقعیت آن در میان دیگر جشنواره سینمایی جهان از اوایل دهه ۶۰ میلادی تثبیت شد و از آن زمان به عنوان معتبرترین جشنواره فرهنگی هنری جهان شناخته شد.

_جشنواره علاوه بر دوران جنگ جهانی دوم، دوبار دیگر نیز به تعطیلی کشیده شد:

این جشنواره پس از دوران جنگ جهانی دوم، دو بار دیگر نیز تعطیل شد، اولین بار در سال ۱۹۵۰ به دلیل مشکلات مالی و بار دوم در سال ۱۹۶۸ میلادی به دلیل شکل گرفتن موجی از اعتراض ها در میان سینماگران فرانسوی.

در این سال « آندره مالرو» ، وزیر فرهنگ وقت فرانسه اقدام به اخراج « هانری لانگلوا» ، مدیر محبوب « سینماتک» فرانسه کرد و این عمل موجب واکنش جمعی از سینما گران فرانسوی در جشنواره کن شد. « لویی مال» و « رومن پولانسکی» بلافاصله از هیئت داوران این جشنواره استعفا داد و « فرانسوآ تروفو» و « ژان لوک گدار» رهبری گروهی دیگر از فیلمسازان موج نو فرانسه را در اعتراض به این اقدام به عهده گرفتند.

این گروه خود را از پرده سینمای جشنواره آویزان و موجب تعطیلی جشنواره در سال ۱۹۶۸ شدند، ولی سال بعد با اضافه شدن بخش جنبی « دو هفته با کارگردانان» ، این جشنواره بار دیگر بازگشایی شد و تا به امروز به طور پیوسته به کار خود ادامه داده است.

* جشنواره کن هرساله در هفت بخش اصلی « مسابقه» ، « خارج از مسابقه» ، « نوعی نگاه» ، « سینه فونداسیون» « فیلم های کوتاه» ، « دو هفته با کارگردانان» ، « بازار فیلم» و « منتقدان» برگزار می شود:

_بخش مسابقه:

هرساله حدود بیست فیلم برای ربودن تندیس « نخل طلا» وارد این بخش از رقابت ها می شوند و در نهایت هیات داوران یکی از فیلم ها را به عنوان برنده معرفی خواهد کرد.

آمارها نشان داده که برنده شدن در این بخش از جشنواره کمک بسزایی به فروش فیلم در گیشه خواهد کرد.

از جمله برندگان بزرگ جایزه نخل طلای کن می توان به کارگردانانی چون « ولز» ، « روسیلینی» ، « فلینی» ، « ویسکونتی» ، « آنتونیونی» ، « آلتمن» ، « کوروساوا» ، « ایمامورا» ، « وندرس» ، « آگوست» ، « سودربرگ» ، « لینچ» ، « آنجلو پولوس» ، « پولانسکی» ، « ون سنت» ، « برادران داردن» ، « کیارستمی» ، « لوچ» ، « مور» و … اشاره کرد.

_بخش خارج از مسابقه:

گاهی برخی از فیلم هایی که برای شرکت در بخش مسابقه به دبیرخانه جشنواره کن فرستاده می شوند، مورد تایید هیئت انتخاب این بخش از جشنواره نبوده ولی از نظر برگزارکنندگان، این فیلم ها، شایستگی لازم برای نمایش در جشنواره را دارند، به همین خاطر در بخش خارج از مسابقه به نمایش درمی آیند.

از جمله ویژگی های این بخش از جشنواره، نمایش برخی از بخش های تدوین نشده و فیلم های در دست تولید کارگردانان است که از جمله آن ها می توان به نمایش فیلم « دار و دسته نیویورکی های» ساخته « اسکورسیزی» و « پنچ» ساخته « کیارستمی» اشاره کرد.

_بخش « نوعی نگاه» :

این بخش غیر رقابتی از سال ۱۹۷۸، هرساله برگزار می شود.

در این بخش فیلم های موفق و برجسته سینمای جهان به نمایش درمی آید.

_بخش سینه فونداسیون:

این بخش رقابتی ۲۰ سال پس از بخش « نوعی نگاه» یعنی از سال ۱۹۹۸ به دیگر بخش های جشنواره فیلم کن اضافه شد.

هر سال حدود پانزده فیلم کوتاه سینمای جهان بالاخص فیلم هایی که توسط کارآموزان دانشکده های فیلم ساخته شده باشد، در این بخش به نمایش درمی آید.

برندگان این بخش از رقابت ها شامل سه فیلم اول، دوم و سوم می شود که توسط هیئت داورانی مستقل برگزار می شود.

_بخش « هفته منتقدان» :

بخش « هفته منتقدان» قدیمی ترین بخش جنبی جشنواره است که در سال ۱۹۶۲ تاسیس شده است.

این بخش از رقابت ها را انجمن منتقدان فیلم فرانسه برگزار می کند.

این انجمن هر ساله به معرفی آثار فیلمسازان جدید و نوپای سینمای جهان می پردازد.

_بخش « دو هفته با کارگردانان» :

این بخش غیر رقابتی ۴ سال پس از بخش « هفته منتقدان» ، اولین بار در سال ۱۹۶۹ برگزار شد، در این بخش فیلم های کوتاه و بلند فیلمسازان جهان به نمایش درمی آید.

_بازار فیلم کن:

بازار فیلم کن بزرگ ترین و مهم ترین بازار فیلم جهان محسوب می شود که بسیاری از تهیه کنندگان، بازاریاب ها و پخش کننده های فیلم از سراسر دنیا برای خرید و فروش و گرفتن امتیاز پخش فیلم ها به این بازار می آیند.

برای شرکت در این بازار محدودیتی وجود ندارد و شرکت در آن برای عموم آزاد است.

* تندیس نخل طلای کن چگونه ساخته می شود؟

تندیس نخل طلای کن برگرفته از سمبل شهر کن (درخت های نخل)

در سال ۱۹۵۴، « سوزان لازون» ، جواهرساز پاریسی پیشنهاد استفاده از برگ نخل که دیگر سمبل شهر و جشنواره فیلم کن شده بود را به عنوان جایزه داد که در نهایت از سال ۱۹۵۵ جایزه نخل طلا جایگزین جایزه بزرگ این جشنواره شد.

در زیر به روایت تصویر اشاره داریم به مراحل تولید این تندیس:

ساخت ماکتی از نخل طلا براساس طرحی از پیش کشیده شده

تطبیق ماکت ساخته شده با الگوی از پیش طراحی شده

ساخت ماکت نخل طلا

قالب گیری طرح اولیه تندیس

مرحله قالب گیری

سرد کردن قالب حرارت دیده

مرحله تثبیت رنگ

مرحله تراشکاری و رفع زواید تندیس

محصول نهایی تندیس نخل طلای کن

نصب تندیس نخل طلا بر روی کریستال

نخل طلا، جایزه اول جشنواره فیلم کن

*« کیارستمی» ، اولین و آخرین فیلمساز ایرانی برنده نخل طلای کن:

کیارستمی، اولین و آخرین فیلمساز ایرانی که برای فیلم « طعم گیلاس» برنده جایزه نخل طلای کن شد

« عباس کیارستمی» ، فیلمساز مطرح ایرانی که تاکنون سه بار نامزد دریافت جایزه نخل طلای کن شده است، در سال ۱۹۹۷ برای فیلم « طعم گیلاس» برنده این جایزه شد، این اولین و آخرین باری بود که یک فیلم ایرانی برنده این جایزه سینمایی می شد.

البته این فیلم در کنار فیلم ژاپنی « مارماهی» ساخته « شوهی ایماورا» جایزه نخل طلا را به طور مشترک به دست آورد.

« طعم گیلاس» داستان مردی (با بازی همایون ارشادی) است که به فکر خودکشی است ولی قبل از مرگش به دنبال کسی است که جنازه او را پس از مرگ دفن کند.

این فیلم آن سال در جشنواره کن با بازخوردهای مثبت و منفی زیادی روبرو شد که در این میان « راجر ایبرت» ، منتقد سینمای آمریکا این فیلم را یکی از خسته کننده ترین فیلم هایی که تاکنون دیده است، معرفی می کند و در نقد این فیلم می نویسد: مثل این می ماند که پادشاهی بدون لباس دیده ام.

البته برعکس « ایبرت» برخی چون منتقدان روزنامه های « شیکاگو ریدر» و « نیویورک دیلی نیوز» ، این فیلم را ستوده و آن را شاهکار سینما می دانند.

* آمریکا با ۱۸ جایزه نخل طلا، رکورددار پر جایزه ترین کشور شرکت کننده در رقابت های کن است:

فیلم درخت زندگی ساخته ترنس مالیک که سال گذشته برنده جایزه نخل طلای کن شد

کشور آمریکا با ۱۸ جایزه نخل طلا، در صدر فهرست پرجایزه ترین شرکت کننده رقابت های کن قرار دارد که اولین بار در سال ۱۹۳۹، اولین سال برگزاری جشنواره فیلم کن برای فیلم « مرد اتحادیه اقیانوس آرام» به کارگردانی « سیسیل ب دومیل» برنده این جایزه شد و آخرین بار نیز سال گذشته برای فیلم « درخت زندگی» ساخته « ترنس مالیک» برنده این جایزه شد.

پس از آمریکا به ترتیب کشورهای ایتالیا با ۱۲ نخل طلا، فرانسه با ۱۱ نخل طلا، انگلیس با۱۰ نخل طلا، دانمارک و ژاپن هرکدام با ۴ نخل طلا، کشورهای بلژیک، آلمان، صربستان و مونته نگرو، سوئد، روسیه با ۲ نخل طلا و کشورهای الجزایر، برزیل، چک و اسلواکی، ایران، هندوستان، مکزیک، مجارستان، نیوزیلند، اسپانیا، سوئیس، چین، ترکیه و یونان هر کدام با یک نخل طلا در فهرست پرجایزه ترین شرکت کننده های رقابت های کن قرار گرفته اند.

جشنواره بین المللی کن که امسال شصت و ششمین دوره آن برگزار می شود، هزینه های مربوط به آن بیش از ۲۰ میلیون یورو برآورد شده است.