کراماتی از امام محمد باقر (ع)

به گزارش پارس به نقل از فارس، اول رجب، سالروز ولادت امام محمد باقر علیه السلام است.

مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم در یادداشتی، چند کرامت از آن امام و بحران فرهنگی عصر امام باقر علیه السلام را بررسی کرده است.

برتری علمی آن حضرت فضیلتی است که در طول تاریخ اسلام بر هیچ کس پوشیده نیست.

حضرت باقر علیه السّلام در سال ۵۷ هجری در مدینه متولد و در سال ۱۱۴ پس از ۱۸ سال امامت به شهادت رسید و امامت آن حضرت از سال ۹۴ آغاز شد.

چند کرامت امام باقر علیه السلام

به برخی از کرامات آن حضرت که در کتابهای معتبر شیعه آمده اشاره می شود:

۱. جابر جعفی نقل می کند که با حضرت همسفر حج بودم که در راه پرنده قمری بر کجاوه نشست و صدا می نمود من خواستم او را بگیرم حضرت فرمود جابر او را نیازار به ما پناه آورده. او از ماری شکایت می کند که جوجه های او را می خورد می خواهد تا من دعایش کنم از شر او ایمن شود… راه را ادامه دادیم. آن حضرت از کجاوه پیاده شد و به سوی ریگ زاری رفت و ریگ ها را کنار زد از زیر سنگی چشمه ای جوشید از آب آن سیراب شده و وضو گرفتیم… هنگام صبح به نخلستانی رسیدیم نزدیک نخل خشکی رفت و فرمود ای نخل… ما را اطعام کن نخل سبز شد و کج شد پر از خرما که ما از آن سیر خوردیم. (حر عاملی، اثبات الهداة، تهران، مکتبة الاسلامیه، ج۵، ص۳۰۲)

۲. ابوبصیر روایت کرده به حضرت عرض کردم من شیعه و دوست شما هستم و نابینا و ناتوان، بهشت را برای من ضامن شوید… دست به چشم من کشید بینا شدم و همه ائمه را در حضور آن حضرت مشاهده کردم و سپس گفت به دور نگاه کن به خدا جز سگ و خوک و میمون ندیدم دست بر چشم من کشید دوباره به حالت اول برگشتم. (همان، ص ۳۰۳)

۳. ابوبصیر نقل می کند حضرت باقر علیه السلام به من فرمود وقتی به کوفه برگردی پسری برای تو متولد می شود و او را عیسی می نامی و پسر دیگری که او را محمد می نامی که آنها از شیعیان ما هستند… برگشتم هر دو واقع شد. (همان، ص ۳۰۵)

۴. و همو نقل می کند حضرت روزی وارد مسجد شد جوانی با صدای بلند می خندید حضرت فرمود در مسجد می خندی در صورتی که پس از سه روز از اهل قبور خواهی شد. چون روز سوم شد مرد و آخر روز به خاک رفت. (همان، ص ۳۰۵)

۵. قطب راوندی از ابوبصیر نقل می کند با امام باقر علیه السّلام وارد مسجد شدیم حضرت به من (ابوبصیر) فرمود: از مردم بپرس که آیا ابوجعفر را می بینید از هر کس پرسیدم گفت نه! تا آنکه ابوهارون مکفوف (نابینا) داخل شد حضرت فرمود از او بپرس، پرسیدم گفت: آیا آن حضرت نیست که ایستاده: گفتم از کجا فهمیدی پاسخ داد چگونه نبینم در حالیکه آن حضرت نوری است درخشنده. (شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۱۹۰)

بحران فرهنگی عصر امام باقر علیه السّلام

امور فرهنگی زمینه ساز پایه های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی جامعه است، به همین روی فرهنگ از عناصر اساسی هر جامعه محسوب است.

بحران های فرهنگی عصر امام باقر علیه السّلام هم ویژگیهای خاصی دارد. گرچه برخی و قسمتی از بحران فرهنگی این عصر ریشه درگذشته دارد. اکنون به بحران های فرهنگی عصر امام باقر علیه السّلام اشاره می شود:

۱. ممنوعیت نوشتن حدیث پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله

از اقدام های ضد فرهنگی که بعد از رحلت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله شکل گرفت، جلوگیری از نقل و نوشتن و تدوین حدیث بود.

با آنکه حدیث و گفتار پیامبر بعد از قرآن در درجه دوم اهمیت قرار گرفته است، خلیفه اول و دوم به مخالفت با نقل و تدوین حدیث برخاستند و در واقع با انگیزه های سیاسی از هرگونه فعالیت مسلمانان در زمینه نقل و کتابت حدیث به شدت جلوگیری نمودند.

روش ممنوعیت از نقل حدیث پیامبر صلّی الله علیه و آله تا اواخر قرن اول هجری که شامل قسمتی از عصر امام باقر (ع) می شود یعنی تا زمان خلافت « عمر بن عبدالعزیز» ادامه یافت. عمر بن عبدالعزیز با یک اقدام شجاعانه این بدعت شوم را از میان برداشت و مردم را به نقل و تدوین حدیث پیامبر صلّی الله علیه و آله تشویق کرد. (بخاری، صحیح، بشرح الکرمانی، بیروت، الطبعة الثانیه، دار الاحیاء التراث العربی، ج ۲، ص ۶)

۲. احادیث ساختگی

از دیگر بحران های فرهنگی زمان امام باقر علیه السّلام، جعل احادیث است.

با توجه به این که کتابت احادیث پیامبر قریب صد سال متروک گشت و برخی از این فرصت استفاده نموده، مطالب دروغ و بی اساس را به نفع حکومت ها به صورت حدیث جعل کردند.

زیرا وقتی مدرک منحصر به حافظه ها و شنیدن از افراد گردید، طبعاً همه کس می توانست هرگونه ادعایی بنماید، چون نه کتابی در کار بود، نه نوشته دیگر، پیداست که در چنین شرایطی، دهها ابوهریره به وجود آمده و خود را محدث واقعی جا می زدند. (مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق علیه السّلام، چاپ سوم، ۱۳۷۵ ش، ص ۳۲۵)

البته ناگفته نماند ائمه علیهم السّلام نوشته هایی خودشان داشتند که در دست خودشان بود به خواص می گفتند. لذا شیعه مشکل نداشت اهل سنت در این باره گرفتار بودند. از اینروی روایات آنها از این لحاظ به اعتبار روایات شیعه نمی رسد.

۳. ورود اسرائیلیات

از جمله گروههای خطرناکی که آن روزها در جامعه اسلامی حضور داشتند و تأثیر عمیقی در فرهنگ اسلام تاثیرمی گذاشتند، یهودیان بودند.

شماری از « احبار» یهود که به ظاهر مسلمان شده و گروهی دیگر که هنوز به دین خود باقی مانده بودند در جامعه اسلامی پراکنده شده و مرجعیت علمی قشری از ساده لوحان را به عهده داشتند.

تأثیری که آنان بر فرهنگ اسلام برجا نهادند به صورت احادیث جعلی به نام اسرائیلیات پدیدار گشت که بیشترین قسمت این احادیث درباره تفسیر زندگی پیامبران گذشته بود. تلاش علمی یهود در مسائل فقهی و کلامی نیز تأثیری نگران کننده نهاد و این موضوع در تاریخ چنان روشن است که جای کوچکترین تردید و شبهه ای در آن وجود ندارد. (السید مهد روحانی، بحوث مع اهل السنه و السلفیه، بیروت، المکتبة الاسلامیه، ص ۵۰ ۵۱)

امام باقر علیه السّلام هم بخش مهمی از برنامه کار خود را در مبارزه با یهود و القائات سوء آنها، اختصاص داده بود. (ر. ک: الکلینی، اصول کافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ ق، ج ۴، ص۲۳۹)

۴. وجود افکار التقاطی و انحرافی

از دیگر بحران های عصر امام باقر علیه السّلام وجود افکار التقاطی و انحرافی است. در این عصر گروههایی همچون، معتزله و مرجعه و خوارج به تبلیغ و نشر افکار و آراء خود می پرداختند و این امر باعث شده بود، هر گروهی قائل به قرائت های مختلف از دین شوند.

امام باقر علیه السّلام نیز در برابر نفوذ عقائد باطل آنان موضع می گرفت و طی مناظراتی که با سران این گروهها داشت، پایگاههای فکری و عقیدتی آنان را در هم می کوبید و بی پایگی عقایدشان را با دلایل روشن ثابت می کرد. (ر. ک: طبرسی، الاحتجاج، قم، دارالاسوه، الطبعة الثانیه، ۱۴۱۶ ه. ق، ج ۲، ص ۱۶۳ ۱۹۳)