پشت پرده انتقال حساب فرهنگیان از بانک ملی به بانک سرمایه

چند روزی است خبری میان جامعه فرهنگیان رد و بدل می‌شود که از انتقال حساب حدود یک میلیون نفر از معلمان کشور به بانک سرمایه حکایت دارد؛ هم‌اکنون حقوق فرهنگیان کشور از طریق بانک ملی پرداخت می‌شود و مدت‌ها این بحث در آموزش‌ و پرورش مطرح بود که انتقال حساب فرهنگیان از بانک ملی به بانک سرمایه عملیاتی شود.

20 بهمن 95 بود که محمدرضا خانی مدیرعامل بانک سرمایه از خبر موافقت آموزش‌وپرورش با انتقال حساب‌ها به بانک سرمایه خبر داد و گفت:‌ طبق مذاکراتی که با معاون وزیر آموزش پرورش داشتیم پیشنهاد دادیم که حساب‌ها و منابع این وزارتخانه از بانک ملی به  بانک سرمایه منتقل شود و در قبال آن نیز، بانک سرمایه تمهیداتی را لحاظ خواهد کرد که معلمان مشکل حاد مالی پیدا نکنند. وزارت آموزش و پرورش از این موضوع استقبال و با آن موافقت کرد اما این انتقال حساب نیاز به مصوبه هیئت دولت دارد. ما در انتظار مصوبه هیئت دولت هستیم و امیدواریم تا سال آینده این امر محقق شود.

اعلام این خبر بازتا‌ب‌های بسیاری را در میان جامعه فرهنگیان کشور داشت و به اذعان برخی انتقال حساب‌ها از بانک ملی به بانک سرمایه در شرایط فعلی نمی‌تواند برای آنها مفید باشد هر چند که بانک ملی هم با توجه به گردش مالی بالای حقوق فرهنگیان، خدمات خاصی را به آنها ارایه نمی‌دهد.

 نگرش معلمان به انتقال حساب‌ها به بانک سرمایه

بخشی از نظرات فرهنگیان در رابطه با انتقال حساب از بانک ملی به بانک سرمایه بدین شرح است:

* به طور قطع به نفع بانک سرمایه است و با توجه به سابقه صندوق ذخیره فرهنگیان، احتمال اینکه مجدد معلمان متضرر شوند، وجود دارد. معمولاً بانکی که در حال ورشکستگی است حقوق معلمان را به سمت آنجا واریز می‌کنند چرا که جمعیتی حدود یک میلیون نفر هستند و این موضوع به احیای بانک کمک می‌کند یعنی هر ماه حدود دو هزار میلیارد تومان از حقوق فرهنگیان در آن بانک جریان خواهد داشت.

* باید دید هدف انتقال حساب از بانک ملی به بانک سرمایه چیست، اگر هدف از این کار متمرکزکردن سرمایه فرهنگیان و ایجاد یک بنگاه اقتصادی برای رفاه حال معلمان باشد، کار خوبی است اما مشکل اینجاست که معلمان اعتماد خود را نسبت به بانک سرمایه و صندوق ذخیره از دست داده‌اندو متاسفانه هیچ اقدامی جهت جلب اعتماد فرهنگیان از سوی مسئولان مربوطه انجام نشده است.

* بانک سرمایه روزی که تأسیس شد با نام سرمایه و دانش بود و از سرمایه فرهنگیان جذب سرمایه اولیه کرد.بعد همان طور که نام دانش را از اسم خود برداشت فرهنگیان را نیز کنار زد. این بانک خصوصی بوده و هیچ تعلقی به فرهنگیان ندارد. بنده و همسرم همانند بقیه فرهنگیان جزو سهامداران اولیه این بانک هستیم و از پول فرهنگیان بانکی را برای خودشان تأسیس کردند اما هیچ خدماتی به آنها ندادند.

واریز حقوق فرهنگیان از سوی بانک سرمایه موضوعی است که در سال‌های اخیر و با توجه به اینکه بیش از 40 درصد سهام این بانک مربوط به آموزش‌وپرورش است، مطرح بوده و یک بار دیگر موضوع از سوی مدیرعامل این بانک مورد تأکید قرار گرفت. اما روند عملیاتی شدن این مسئله و اینکه تا چه اندازی جدی بوده،‌ جای سوال است؟

سرانجام انتقال حساب از بانک ملی به بانک سرمایه

در همین رابطه منصور مجاوری مدیرکل دفتر برنامه و بودجه آموزش‌وپرورش به تسنیم گفت:‌ تمام حقوق‌های دولتی قرار است از طریق بانک مرکزی و در قالب سامانه یکپارچه حقوق انجام شود و  آموزش‌وپرورش اولین دستگاهی است که از سه ماه گذشته این کار را آغاز کرده است. انتقال حساب از بانک ملی به بانک سرمایه براساس تصمیمات دولت و قانون است و فعلا اینگونه بحثی در آموزش‌وپرورش صورت نگرفته است.

انتقال حساب فرهنگیان به بانک سرمایه؛ خوب یا بد؟

 انتقال حساب معلمان از بانک ملی به بانک سرمایه از دو جنبه قابل بررسی است. در نگاه نخست، با توجه به سوءاستفاده‌های مالی رخ داده در صندوق ذخیره فرهنگیان و بانک سرمایه، ساختار متزلزل این بانک و عدم ارائه تسهیلات و وام‌ به معلمان و در مقابل اعطای وام‌های کلان بدون دریافت وثیقه‌های لازم به برخی افراد خاص در چنین شرایطی کاملاً طبیعی است، معلمان به بانک سرمایه اعتمادی نداشته باشند و این نگرانی برای آنها مطرح باشد که با انتقال حساب‌ها باز هم سوءاستفاده مالی دیگری رخ دهد.

در نگاه دوم با توجه به اینکه حدود 46 درصد سهام بانک سرمایه متعلق به فرهنگیان است، انتقال حساب یک میلیون نفر از فرهنگیان کشور به این بانک با توجه به گردش مالی بالایی که دارد، می‌تواند به احیای آن منجر شود و با طراحی سازوکارهای لازم می‌توان خدمات و تسهیلات خاصی را از طریق بانک سرمایه به فرهنگیان ارائه کرد چرا که این بانک متعلق به آنهاست. اما تحقق این موضوع نیاز به سازوکار دقیق و نظارت‌های جدی و مستمر دارد و در غیر این صورت ممکن است اتفاقات گذشته مجدد تکرار  و اعتماد فرهنگیان همچنان از دست رفته باقی بماند.