فضایل حضرت زهرا (س) به روایت امام علی (ع)

به گزارش پارس، حجت الاسلام سید حسن هاشمی جزی، مدیر گروه اخلاق مرکز ملی پاسخگوی به سؤالات دینی و استاد حوزه و دانشگاه، یادداشتی را با عنوان « اخلاق فاطمی» در اختیار فارس قرار داده است که متن آن در ادامه می آید:

*فاطمه (س) الگوی اخلاق

فاطمه (س) در پرتو وحی و در دامان پیامبری تربیت شده که هدف و ره آورد رسالتش، اکمال و اتمام مکارم اخلاق است، او با توجه به جوهره آسمانی اش عالی ترین مدل و الگو برای دریافت ادب و اخلاقِ وحیانی بوده و روشن ترین آینه ای بود که جلوه های الهی وحی از آن منعکس می گشت.

از این رو، آن بانو در کسب اخلاق الهی سرآمد مؤمنان و بهترین نشان هدایت برای پویندگان منهج اخلاقی اسلام است، آفاق زندگانی پر برکتش، تجلّی گاه فروغ مکارم اخلاق و لحظه لحظه های زندگی اش آموزگار فضائل اخلاقی است، آموزه های اخلاقی بسان دُرّ در صدف گفتارش جای گرفته و در دعاها و نیایش هایش تابناک و پر فروغ است.

آن بانو در کسب و تحصیل مکارم اخلاق، چنین دعا می کند:

« اللّهمّ انّی أسألک کلمة الاخلاص، وخشیتک فی الرّضا و الغضب، والقصد فی الغنی والفقر، وأسألک نعیما لا ینفد، وأسألک قرّة عین لا تنقطع، وأسألک الرّضا بالقضاء، وأسألک برد العیش بعد الموت، وأسألک النّظر الی وجهک، والشّوق الی لقائک، اللّهمّ زینا بزینة الایمان، واجعلنا هداة مهدیین، یا ربّ العالمین»

خداوندا! اخلاص و ترس از خودت را به هنگام خشنودی و غضب، از تو خواستارم، و میانه روی و اعتدال را به هنگام فقر و بی نیازی مسألت می دارم، و از درگاهت نعمت بیکران آرزومندم، و خشنودی بی پایانت را خواهانم، بار الها! به حکم و خواست تو را طلب می کنم، و پس از مرگ، زندگی نیکو و دیدار رؤیت و شوق لقائت را آرزومندم…

پروردگارا! ما را به زینت ایمان مزین فرما و مدام در پرتو هدایتت جای ده، ای پروردگار جهانیان! خواسته هایم را پذیرا باش. (فلاح السائل ص۴۳۷)

*ابعاد مختلف اخلاق فاطمی (س)

-اخلاق فردی و بندگی

واقعیت این است که عبادت خالصانه خدا به مفهوم کامل و ابعاد گوناگون آن، در زندگى سراسر افتخار فاطمه علیهاالسلام جلوه گر شد و آن حضرت به راستى در عبادت خدا نمونه عصرها شد، سراسر زندگى پرافتخار او، از آغاز تا واپسین لحظات، عبادت خدا بود.

از غذا دادن به محرومان گرفته تا آب بردن به خانه بینوایان، از ایثارش در راه خدا تا آموزش مقررات الهى به مردم، از به دوش کشیدن بار مسئولیت اداره جامعه کوچک خانه و خانواده تا پارسایى و ساده زیستى و تحمل محرومیت ها براى آسایش مردم و پیشرفت اسلام، از شوهردارى نمونه اش تا دفاع قهرمانانه از امامت و ولایت راستین در برابر بیداد و دجالگرى و دیگر تحمل رنج ها و مشکلات و مصائبى که پس از رحلت پیامبر به خاطر دفاع از حق و عدالت بر آن حضرت وارد آمد.

آرى! همه اینها را فاطمه به خاطر پرستش خالصانه خدا و تقرب به او و انجام وظیفه در برابر آفریدگار هستى به عنوان عبادت خالصانه خدا به جان خرید… و تازه اینها غیر از نمازهاى خاشعانه و نیایش هاى جان بخش شبانه او با خداست.

از « ابن عباس» در مورد این آیه شریفه که مى فرماید: « کانوا قلیلا من اللیل ما یهجعون و بالاسحار هم یستغفرون» (سوره ۵۱، آیه ۱۹ – ۲۰)

آنان اندکى از شب را مى خوابیدند، آورده اند به هنگامه سحر از خدا آمرزش مى خواستند که اینان عبارتند از: امیرمؤمنان (ع) ، فاطمه دخت گرامى پیامبر (ص) و دو فرزند ارجمندش، حسن (ع) و حسین (ع) هستند. (شواهد التنزیل حسکانى ج ۲، ص ۱۹۴) .

- اخلاق در خانواده و همسرداری

از امیرمؤمنان آورده اند که به مردى از « بنى سعد» فرمود: مى خواهى از زندگى مشترک خویش با دخت سرفراز پیامبر (ص) برایت سخن گویم؟

فاطمه، که در حقیقت محبوب ترین انسان ها در نظر پیامبر گرامى به شمار مى رفت، در خانه من بود، همین بانوى گرانمایه، با آن شکوه علمى و معنوى و ویژگی هاى اخلاقى و انسانى، آن قدر مشک آب بر دوش کشیده بود که اثر آن بر سینه مبارکش بود و به اندازه اى با آسیاب دانه آرد کرده بود که در دست هاى نازنینش اثر کار هویدا بود، او به قدرى خانه را غبارگیرى و نظافت کرده بود که لباس هایش گردآلود گشته و آن قدر زیر دیگ غذا آتش افروخته بود که اثر کار در لباس هایش دیده مى شد.

آن بانوى نمونه در زندگى مشترک رنج و زحمت بسیارى را به جان مى خرید، از این رو روزى به او گفتم: بانوى من! به جاست نزد پدر گرانمایه ات بروى و از او خدمتگزارى بخواهى تا از سختى و رنج خانه دارى آسوده شوی و به دیگر امور بیشتر بپردازى.

فاطمه (س) نزد پیامبر (ص) رفت و دید گروهى با آن بزرگوار مشغول گفتگو هستند، به همین جهت بى آنکه چیزى بگوید بازگشت، اما پیامبر (ص) دریافت که دخت سرفرازش براى کارى نزد او رفته است، از این رو صبح روز بعد هنوز ما در خواب بودیم که پیامبر (ص) به خانه ما آمد و پس از سلام در کنار ما نشست و فرمود: « فاطمه» جان! دیروز گویى با من کارى داشتى که نزدم آمدى، چرا سخن نگفته بازگشتى.

من به جاى بانوى بانوان گفتم: اى پیامبر خدا! واقعیت این است که فاطمه به قدرى مشک آب به دوش کشیده که اثر آن در سینه اش مانده است و به اندازه اى دانه آسیاب کرده است که در دست هایش اثر کار هویداست و به قدرى خانه را نظافت و گردگیرى کرده که لباس هایش گردآلود گشته و آن قدر در زیر دیگ غذا آتش افروخته است که لباس او گویى بوى دود برداشته است، از این رو من از او خواستم که نزد شما بیاید و براى راحت شدن از فشار کار و اداره امور خانه، خدمتکارى طلب کند.

پیامبر (ص) فرمود: مى خواهید به شما چیز تازه اى بیاموزم که برایتان از هر خدمتگزارى بهتر و سودمندتر باشد؟ امیرمؤمنان (ع) و فاطمه (س) گفتند: چرا اى پیامبر خدا! فرمود: هرگاه خواستید بخوابید، ۳۳ بار با همه وجود و اخلاص سبحان الله و ۳۳ مرتبه الحمدالله و ۳۴ مرتبه « الله اکبر» بگویید و آن گاه به بستر استراحت بروید، این از هر خدمتگزارى براى شما بهتر و ارزشمندتر است.

بانوى بانوان سر بلند کرد و ۳ بار گفت: از خداى و پیامبرش به خاطر این ارمغان معنوى به جاى خدمتکار خشنودم. (بحارالانوار، ج ۴۳، ص۱۱۲)

و همچنین از امیرمؤمنان (ع) آورده اند که فرمود: روزى پیامبر گرامى به خانه ما وارد شد، دخت ارجمندش فاطمه (س) کنار دیگ غذا نشسته و آن را آماده مى ساخت و من نیز عدس پاک مى کردم، پیامبر پس از نظاره بر ما فرمود: على جان! گوش فرا ده تا سخن بگویم! تو خود نیک مى دانى که من جز به فرمان خدا سخنى نمى گویم.

آن گاه فرمود: هر مردى در اداره خانه و تنظیم شئون و تدبیر امور آن به همسرش به مهر و محبت یارى رساند، به شمار موهاى بدنش براى او عبادت یک سال که روزهاى آن را روزه و شب هایش را با شب زنده دارى و عبادت به سحر آورده باشد، مى نویسند. (همان)

-اخلاق اجتماعی و نوع دوستی

از دومین امام نور آورده اند که فرمود: مادر گرانقدرم فاطمه (س) شب جمعه اى در محراب عبادت خویش ایستاده و به پرستش خدا پرداخته بود، شب را تا سپیده دم به نماز و نیایش گذرانید و خود ناظر بودم که مردم با ایمان و درست اندیش را دعا مى کرد و براى بسیارى با نام و نشان از خدا مهر و بخشایش مى طلبید، اما شگفت زده شدم، هنگامى که دیدم جز خویشتن، همه را دعا کرد.

به او گفتم: مادرجان! چرا همان گونه که همه را دعا مى کنید براى خویشتن دعا نمى کنید؟ فرمود: حسن جان! نخست همسایه و بعد از آن خویشتن. (بحار الانوار، ج۴۷، ص۱۹۴)

خداوندا بر ما نیز اخلاق فاطمی (س) عنایت فرما!