پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محمد مهدی حاجی پروانه- اگر تا چند وقت پیش مسوولان فرهنگی، دروازه‌بانان حوزه فرهنگ، باید در انتشار محصولات فرهنگی و هنری دقت می‌کردند تا مبادا از چهارچوب‌های فرهنگی خارج شوند، حالا گستره فعالیت‌های فرهنگی بسیار بیشتر شده و چشم و گوش مسوولان باید تا بسته‌بندی فروشگاه‌ها هم پیش رفته و بر آنها هم نظارت کنند.

در روزهای گذشته 2 تصویر بسته‌بندی تبلیغاتی از 2 بنگاه اقتصادی، مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت و تصاویر آن دست‌به‌دست شد. اولی تصویر روی جعبه شیرینی یکی از قنادی‌های معروف پایتخت بود که در آن، زنی با چهره‌ای زشت در میان لوازم‌آرایشی گرفتارشده و در کنار این طرح به مخاطب پیشنهاد شده بود: «می‌دونین که با آرایش خوب ظاهر شدن؛ نخست از همه حس بهتری به خودمون می‌ده؟». در نقطه مقابل اما طرح یک شرکت تولیدکننده فرآورده‌های غذایی بود که روی نایلکس‌های تبلیغاتی سوپرمارکت‌ها حک شده بود. تصویری از یک دیکته کودکانه برای جمله معروف: «دروغگو دشمن خداست.» با گرافیکی جالب. تبلیغی که بیشتر از آنکه مطابق روال شرکت‌های تبلیغاتی، در جستجوی برجسته کردن نام شرکت مورد نظر باشد، یکی از ویژگی‌های ناپسند در برخوردهای اجتماعی یعنی دروغگویی را با زبان و ظاهری جذاب به تصویر کشیده بود. سراغ مدیران و طراحان این 2 تبلیغ خبرساز رفتیم تا با آنان درباره شعارهای تبلیغاتی و نوع انتخابشان گفت‌وگو کنیم.

پیدا کردن صاحب شیرینی فروشی زنجیره‌ای معروف که با طرح‌های روی جعبه‌های کیک و شیرینی خبرساز شده است، کار سختی نیست. وقتی از صاحب مجموعه علت وجود چنین طرح‌هایی را می‌پرسیم، این‌طور توضیح می‌دهد: «طرح‌های زیادی را ما برای بسته‌بندی جعبه‌هایمان انتخاب کردیم. شیرینی با بخش شادمانی زندگی مردم سروکار دارد و ما سعی کردیم بدون اینکه مربی اخلاق مردم باشیم، در اعتلای روحیه مصرف‌کنندگان نقش مثبتی ایفا کنیم. طرح‌هایی مثل گل و گیاه، خریدن، ورزش کردن، موسیقی و... را برای طرح جعبه‌های خودمان انتخاب کردیم.»

 اما وقتی از جلد جنجالی این شیرینی‌فروشی سؤال می‌کنیم، آقای مدیر که خبر جنجال رسانه‌ها به گوشش رسیده، با حالتی عصبانی ادامه می‌دهد: «چرا باید مجریان تلویزیون با هزار قلم آرایش به من زنگ بزنند و مثل کسی که شناسنامه اسراییلی دارد با من برخورد کنند؟ مگر قرار نیست از تولیدکننده ملی حمایت شود؟ هر کس که کمی فلسفه و منطق داشته باشد می‌داند که این جمله اصلاً معنی بدی نمی‌دهد. اسلام هم به آراستگی توصیه کرده است و ما هم به آرایش خوب توصیه کردیم. چرا آرایش خوب را اینقدر منفی تعبیر می‌کنید؟»

او از اتمام این بسته‌بندی‌ها خبر داده و می‌گوید: «آخرین جعبه‌ها خبرساز شد و ما در طرح جدید، این شعار را متوقف کردیم و دیگر بنا هم نداریم این طرح را تکرار کنیم. ولی چرا ظاهر شدن را به دانشگاه و خیابان تعبیر می‌کنید؟ منظور ما آرایش در خانه بوده و ما گفتیم آرایش خوب داشته باشد، آرایش خوب با هفت قلم آرایش فرق می‌کند و اگر شما عینک مردانه نداشته باشید و یک خانم این طرح را ببیند حتماً تعبیر او با شما متفاوت خواهد بود.» خانم «امینیان» یکی از مسوولان واحد تولید این شیرینی‌فروشی هم درباره این طرح‌ها توضیح می‌دهد: «که ما تصمیم به توقف درج این طرح و  این شعارها گرفته‌ایم و آنها دیگر چاپ نمی‌شوند.»

توجه بهظاهر خوب است اما اصل نیست

یک روان‌شناس می‌گوید: «توجه سطحی به برخی مسائل سبب شده که بعضی، تلاش کنند تا عقاید سطحی را به جامعه القا کنند.»

خانم«مریم حقی» می‌گوید: «شاید دیدن این تصویر و جمله‌ای خبری با این مضمون روی جعبه شیرینی قدری عجیب به نظر برسد اما این روزها انگار باید توقع داشت که هرجا، چه مربوط و چه نامربوط، پیام‌های این‌چنینی را که تلاش بر القاء عقاید درست و نادرست‌شان دارند مشاهده کرد. جمله‌ای که اگر تحلیلی درست و روان‌شناختی از آن ارائه دهیم نه‌فقط صحیح نیست بلکه انسان را به تفکر وامی‌دارد که واقعاً چرا بعضی آدم‌ها تلاش دارند تا برای زیباتر به نظر رسیدن و به خاطر قضاوت دیگران نسبت به ظاهرشان دست به آرایش‌های رنگارنگ بزنند؟»

او ادامه می‌دهد: «مطالعات نشان می‌دهند اصولاً انسان‌هایی که از دوره مطمئن و آرام و متعادل برخوردارند، از ظاهر خویش احساس مطلوب‌تری دارند و دست به ایجاد تغییرات ظاهری در صورت خود نمی‌زنند. شخصیت عمیق و اعتمادبه‌نفس بالای افراد درنهایت منجر به داشتن احساس رضایت از خود می‌شود. فرد بدون توجه به نگاه و قضاوت دیگران ظاهر خود را دوست دارد و با چهره طبیعی و متناسب با محیطی که در آن قرار دارد، حاضر می‌شود. در تحلیل روان‌شناختی این اشخاص، شاید بهتر باشد که بگوییم این دسته از افراد از وضعیت جسمی و جنسی خود احساس رضایت‌مندی ندارند. احساس پوچی دارند و نیاز شدیدی را به توجه جامعه حس می‌کنند و عموماً به دنبال تأییدند.»

این روانشناس معتقد است انسان‌های سالم و باهوش که عموماً از هوش هیجانی و عاطفی مناسب و عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس بالایی برخوردارند، مناسب محیطی که در آن قرار دارند خود را می‌آرایند و به‌هیچ‌وجه برای کسب احساس رضایتمندی از خود مترصد قضاوت دیگران نیستند و ظاهر طبیعی خود را بر جلب نظر دیگران ترجیح می‌دهند.

املایی که محبوب شد

تصویر نایلکس تبلیغاتی، خیلی زود در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. تصویری که روی آن طرحی از یک املای کودکانه بود. املایی که البته یک غلط هم داشت و معلم، برایش نمره «19» ثبت کرده بود. اما خوش‌سلیقگی طراحش، نمره «20» را شایسته این تبلیغ می‌کند. تبلیغی که اصل جمله‌اش، شعار معروف و کودکانه همه نسل‌هاست:«دروغگو دشمن خداست.»

فرهنگی دروغگو

همین طرح ساده، سبب شد تا بازخوردهای بسیار خوبی از این کیسه‌های پلاستیکی تبلیغاتی، به شرکت تولیدکننده مواد غذایی که صاحب این تبلیغ بود برسد. شرکتی که محصولات غذایی چون الویه، سالاد ماکارونی، سس و خوراک مرغ تولید می‌کند.

آقای «سلطانی»مدیر روابط عمومی این شرکت، بازخوردهای این شعار را بسیار خوب توصیف می‌کند و می‌گوید: «واقعیتش انتظار بازخورد خوب را داشتیم، اما میزان این بازخورد بالاتر از تصور ما بود.»

او می‌گوید: «اصل و اساس شعارهای تبلیغاتی را بر سادگی و همه فهم بودن قرار داده‌ایم و این شعار هم با همین هدف روی نایلکس‌های پلاستیکی تبلیغاتی این شرکت درج شد.»

سلطانی معتقد است همیشه بازگشتن به اخلاق و صفات پسندیده اخلاقی، بازخوردهای خوبی بین ایرانیان داشته است و هدف ما علاوه بر این تبلیغ بازرگانی، ترویج اخلاق و سنت‌های پسندیده هم بود.

ورود هنر تبلیغات و اقلام تبلیغاتی، به دنیای خوراکی‌ها، داغ‌ترین و پرطرفدارترین نوع تبلیغ است؛ چراکه به‌صورت روزمره مورد استفاده همه اقشار جامعه قرار می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد در این میان، نظارت بر تکنیک‌ها و نوع استفاده از شعارهای تبلیغاتی باید بیشتر مورد توجه مسوولان ناظر بر این فضا قرار گیرد.

فرهنگی شیلا