لزوم ایجاد مراکز ویژه اهدای خون در تهران

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، دکتر علی اکبر پورفتح‌الله با اشاره به شعار سازمان بهداشت جهانی مبنی بر متفاوت بودن اهداکنندگان خون، گفت: این شعار به این دلیل است که قرار است اهدای خون در سراسر دنیا تا سال 2020 کاملا داوطلبانه، ایثارگرانه و بدون کوچک‌ترین چشم‌داشتی باشد. به طوریکه دیگر پاداش سلامتی هم داده نشود. اگر در گذشته شعار می‌دادند که اهدای خون برای خودتان سلامتی و نشاط می‌آورد، حالا قرار است دیگر حتی پاداش سلامتی هم داده نشود. بنابراین در دنیا می‌خواهند اهداکنندگانی بسازند که بدون هیچ گونه پاداشی و تنها با نیت انسانی، امر اهدای خون را انجام دهند، وقت گذاشته و گرانبهاترین مایه حیات و زندگی خود را اهدا کنند. اینها با دیگر افراد جامعه تفاوت دارند.

وی با بیان اینکه اهداکنندگان خون متفاوتند، افزود: متفاوت به این مفهوم که اهداکنندگانی که امروز خون‌شان را ایثارگرانه اهدا می‌کنند، در بحث مشارکت‌های اجتماعی پیشقدم هستند. تا جایی که خیرین مدرسه‌ساز و خیرین درمان و افراد متعهد اجتماعی از درون اهداکنندگان خون به وجود می‌آیند. ما با ساخت جمعیت اهداکنندگان، جمعیت متفاوتی می‌سازیم. من به شهرداری تهران و بانک صنعت و معدن که از این بستر استفاده می‌کنند و آدم‌های متفاوتی می‌سازند، تبریک می‌گویم.

پورفتح‌الله ادامه داد: مطالعات انجام شده نشان داده که اهداکنندگان خون در مقایسه با سایر افراد جامعه متمایز هستند و حس مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی و شهروندی بیشتری دارند. یعنی با اهدای خون جمعیتی متفاوت می‌سازیم. این مراکز ویژه‌ای هم که قرار است ساخته شوند، بستر بسیار مناسبی برای تغییر نگاه اجتماعی است؛ بطوریکه از دل اهدا کنندگان نهادهای اجتماعی و افراد خیر به وجود می‌آیند. بیشتر کسانی که داوطلب اهدای عضو هستند و کسانی که بیشتر از همه مشارکت اجتماعی دارند، اهدا کنندگان خون هستند. بنابراین ما با ساخت جمعیت اهداکنندگان، می توانیم اجتماع را بسازیم.

وی با بیان اینکه مراکز اهدای خون باید به سمت مراکزی با میزان بالای اهدای خون روند، گفت: به این دلیل که مسائل مرتبط با تولید محصول خوب (GMP) بسیار سخت شده، انتقال خون در طبقه‌بندی دارو قرار گرفته و فرآورده‌ها به شدت تحت کنترل قرار می‌گیرد. بنابراین مراکزی که ساخته می‌شود باید ظرفیت بالای پذیرش اهداکننده را داشته باشد. ما باید مراکز اهدای خون خود را محدود کنیم، اما این مراکز باید دارای حجم بالای اهدای خون باشند. یکی از چالش‌های کشورهای در حال توسعه این است که میزان اهدای خون در مراکز اهدای خون آنها پایین است و در نتیجه استاندارد کردن و تامین نیروی انسانی در آنها امکان پذیر نیست یا پر هزینه است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه ما باید به سمت مراکزی رویم که با حجم بالای مراجعه‌کننده بتوانند پاسخگوی اهدای خون در کشور باشند،‌ ادامه داد: طبیعتا وقتی اهدای داوطلبانه را مطرح می‌کنیم، حداقل انتظار اهداکننده این است که به او احترام گذاشته شود. اکنون که اهداکننده به بسیاری از مراکز اهدای خون ما مراجعه می‌کند، باید برود برگه جریمه‌اش را پرداخت کند. بنابراین یکی از ویژگی‌های این مراکز این است که دسترسی مردم در آن فراهم است.

پورفتح‌الله با تاکید بر لزوم حرکت در مسیر اهدای خون مستمر، اظهار کرد: باید جمعیت اهداکنندگان خود را کم کنیم، بطوریکه کسانی که اهداکننده ما هستند، سه الی چهار بار در سال اهدای خون داشته باشند. بنابراین باید اهدای خون را به درون شهرها، نقاط پرجمعیت و جایگاه اجتماع مردم بریم. باید تسهیلات لازم را فراهم کنیم تا فردی که برای اهدای خون مراجعه می‌کند، تمام شرایط برایش فراهم باشد. مثلا شرایطی فراهم باشد تا حتی اگر لازم است در طول اهدای خون، از کودک اهداکننده نگهداری شود و شرایطی فراهم شود که اهداکننده با خیال راحت خون اهدا کند. البته ما هنوز به این امکانات نرسیده‌ایم.

وی با بیان اینکه باید به مرحله تکریم اهداکنندگان برسیم، ادامه داد: مراکز ویژه اهدای خون که در حال طراحی است، به این سمت حرکت می‌کنند. یکی از ویژگی‌های این مراکز ویژه، بالا بودن حجم مراجعه‌کننده و میزان اهدای خون است، بنابراین می‌توانیم استانداردهای بالایی را در آن اعمال کنیم و خونی سالم و کافی را در این مراکز تامین کنیم. بخصوص این مساله برای استان تهران حائز اهمیت است؛ چرا که 27 درصد خون کشور را در استان تهران مصرف می‌کنیم، در حالی که 17 درصد اهدای خون در تهران صورت می‌گیرد. البته یکی از مسائل این است که اکثر مراجعات ما به تهران است و مراجعات شهرستانی داریم. حال باید این بستر در کشور ما فراهم شود و به طور ویژه در تهران و شهرهای بزرگ دیده شود.

پورفتح‌الله با بیان اینکه در گذشته در وزارت بهداشت، نگاه فرهنگی و اجتماعی کمتر بوده یا اصلا این نگاه وجود نداشته است، گفت: برای اولین بار در وزارت بهداشت، در سطح قائم مقام به عنوان قائم مقام وزیر در امور مشارکت‌های اجتماعی، شاهد حضور فردی هستیم که مسئولیت گرفته است. بر همین اساس ما نیز در سازمان انتقال خون، بخش مشاور فرهنگی و اجتماعی را ایجاد کردیم. یکی از دستاوردهای بخش مشاوره فرهنگی - اجتماعی سازمان انتقال خون، ایجاد مجمع خیرین انتقال خون بود که حرکت‌های بسیار خوبی را آغاز کردند.

وی افزود: به جز مراکز تهران که شهرداری زمین‌های مورد نیاز را با این سرعت در اختیار قرار داد و مجوز ساخت آن را آماده کرد، بانک صنعت معدن نیز تعهد ساخت این مراکز را داد و سرمایه‌گذاری کرد. اکنون مراکز سیار اهدای خون و کانکس‌های متحرک اهدای خون در راه است. بطوریکه طراحی کرده‌ایم که بیش از هشت کانکس که قابلیت توسعه دارند و می‌توان اهدای خون را در آنها انجام داد، در مواقع اضطراری و مواقع عادی در شهرهای مختلف کوچک با برنامه‌ریزی مستقر باشند و امر اهدای خون در آنها انجام شود. حال سرمایه‌گذاری این سامانه‌های سیار خونگیری، تماما توسط مجمع خیرین انتقال خون صورت گرفته و فکر می‌کنم این مهم، حرکت بزرگی است که طبیعتا باید در سایر استان‌ها و دیگر جایگاه‌ها نیز تعمیم یابد و بخشی از مشکلات سازمان انتقال خون از طریق مشارکت‌های مردمی و اجتماعی فراهم شود.

پورفتح‌الله درباره نحوه شکل‌گیری مجمع خیرین انتقال خون، گفت: صحبت‌های این کار در گذشته انجام شده بود و روز جهانی اهدای خون فرصتی برای اعلام این موضوع بود تا مجمع خیرین انتقال خون شکل گیرد. البته امیدوارم نکات و خبرهای بهتر و بیشتری را از مشارکت خیرین، مشارکت‌های اجتماعی و فرهنگی در حوزه انتقال خون شاهد باشیم. چرا که مقوله انتقال خون از مسائل فرهنگی و اجتماعی جدا نیست. امروزه برای سلامت خون و فرآورده‌های خون، نیاز به اهدا کنندگان فرهیخته و آگاه داریم. حال برای ساختن اهداکنندگان فرهیخته و آگاه باید نگاه اجتماعی داشت.

وی با بیان اینکه امروزه سازمان انتقال خون تشکیلاتی است که باید در آن مطالعات روانشناسی، جامعه شناسی، مسائل فرهنگی و اجتماعی وجود داشته باشد، گفت: مقوله اهدای خون مقوله‌ای ویژه است. ما به غیر از اهدای خون اهدای سلول‌های بنیادی، اهدای خون بند ناف و اهدای عضو را نیز داریم. اینها کارهایی تخصصی هستند و جایگاه آنها در سازمان انتقال خون است. بنابراین سازمان انتقال خون می‌تواند با مشارکتی اجتماعی در بسیاری از مسائل، کمک و این اقدامات را ساماندهی کند.

پورفتح‌الله با بیان اینکه در سال گذشته 2 میلیون و 100 هزار اهدای خون داشتیم، گفت: 500 هزار اهداکننده وفادار به سازمان انتقال خون داریم که سالی دو بار خون اهدا می‌کنند. اینها برای حرکت‌هایی که در بخش بهداشت و درمان می‌خواهیم انجام دهیم، برای اهدای عضو، اهدای سلول‌های بنیادی، مشارکت‌های اجتماعی و مسائل مرتبط با خود مراقبتی پتانسیلی بزرگ در کشور هستند. چرا که خود مراقبتی با اهداکنندگان خون شروع می‌شود. ما برای داشتن اهدای خون سالم، باید اهدا کنندگانی فرهیخته و آگاه داشته باشیم که از خودش مراقبت کند. بطوریکه تماس جنسی خارج از خانواده و رفتار خطرناک نداشته باشد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: اهداکنندگان خون باید هم برای سلامتی خود و هم برای تداوم اهدای خون و سلامت گیرنده خون، خود مراقبتی داشته باشند و لازمه آن ورود فرهیخته‌ترین و آگاه‌ترین افراد جامعه به امر اهدای خون است. همه این مجموعه‌ها باعث می‌شود جمعیتی ویژه در سازمان انتقال خون داشته باشیم. این جمعیت پتانسیل بسیار بزرگی برای تغییر در مسائل خود، انتقال خون و بخش‌های فرهنگی و اجتماعی دارند. فکر می‌کنم در میان کشورهای در حال توسعه ما تنها کشوری هستیم که چنین سرمایه‌ای داریم. 500 هزار اهداکننده مستمر سرمایه بزرگی برای اهدای خون و کشورهستند.

پورفتح‌الله با بیان اینکه در سال گذشته یک میلیون اهدا کننده داشتیم که برای اولین بار مراجعه کردند و یا سابقه اهدای خون داشتند و هم چنین 500 هزار اهدا کننده مستمر داشتیم، گفت: ما تنها، سه الی چهار هزار پرسنل انتقال خون نیستیم؛ بلکه یک و نیم میلیون نفر مخاطب داریم که میتوانند در مسائل اجتماعی فرهنگی باعث تغییرات بنیادی شوند. یکی از رسالت‌های نشریه خون بخش، همین است؛ یعنی ساخت اهداکننده فرهیخته و آگاه و رفتن به این سمت که از این پتانسیل عظیم بتوانیم، استفاده کنیم.

بنابر اعلام روابط عمومی سازمان انتقال خون، وی همچنین درباره چگونگی ایجاد انگیزه در خیرین انتقال خون، اظهار کرد که یکی از اقدامات خوبی که برای مجمع خیرین در حال انجام است و در واقع آغازگر آن بوده است، مشخص کردن بحث مشارکت‌های اجتماعی بود. امروزه خیرین می‌توانند به گونه‌ای وارد مشارکت و حمایت در همه ابعاد فعالیت سازمان شوند؛ به عنوان مثال در مرکز اهدای سلول‌های بنیادی این زمینه را فراهم کردیم که افراد بتوانند داوطلب حمایت مالی یک تا 100 و یا بیش از 100 اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز باشند. بسته‌های خدمتی را در زمینه گروه‌های خونی نادر و ساخت همین مراکز ویژه تعریف کردیم. برای همه اینها بسته خدمتی تعریف کردیم. این بسته‌های خدمتی، قابل مشارکت در همه سطوح هستند. بنابراین تلاش می‌کنیم؛ در مجمع خیرین این بستر را فراهم کنیم که در بخش‌های فعالیتی خود، بتوانیم مشارکت مردم را داشته باشیم. اکنون هم در سایت سازمان انتقال خون در بخش خیرین، بسته‌های خدمتی ما مشخص است. طبیعتا باید بحث فرهنگ‌سازی و مشارکت جامعه را هم در این زمینه ساماندهی کنیم.