روتیتر
افزایش مهاجرت به شهر تهران گریبانگیر شهر می‌شود/جمعیت شهر رو به پیری است
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: مهاجرت جمعیت و افزایش مهاجرت به شهر تهران از مسائلی است که دیریازود گریبانگیر این شهر می‌شود.
به گزارش پارس ، به نقل از خبرگزاری فارس تا چند دهه پیش کسی تصور نمی‌کرد زمانی برسد که شهری همچون تهران به وسعت و گستردگی امروز برسد. تغییرات عمیق در ابعاد مختلف فرهنگی،اجتماعی و سیاسی، تهران امروز را نه تنها یک شهر بلکه به گستره‌ای از انواع شاخص‌ها در اجتماع تبدیل کرده است.
تصویر آینده تهران نیز بر همین مبنا دور از ذهن نیست اما آینده پژوهی شهر تهران با تکیه بر عوامل و نقش‌های جدید موضوعی است که تا پیش از این کمتر به آن پرداخته شده است.
در این خصوص در گفت‌وگویی با بابک نگاهداری، رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران به آینده این شهر پرداختیم.
در حال حاضر آینده پژوهی و به عبارتی آماده بودن برای رسیدن به آینده بسیار مورد توجه مدیران قرار گرفته است چرا؟
نگاهداری بیان داشت: شهر تهران یکی از شهرهایی است که در گذر زمان تغییرات وسیعی داشته است، تغییراتی که شاید تا همین چند دهه قبل کسی حتی تصور آن را نمی‌کرد. همه تغییرات و عواملی که بر آن تاثیر مستقیم می‌گذارند در گستره‌ای از شاخص‌ها همه ابعاد زندگی در شهری مانند تهران را تحت سیطره خود دارند و از این رو مدیریت شهری برای این که بتواند در همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی، عمرانی، شهرسازی با برنامه ریزی درست توسعه شهر را پیش بینی کند باید اطلاعات دقیقی از این شاخص ها داشته باشد.
بررسی آینده شهر چه تاثیری در مدیریت درست آن خواهد داشت؟
وی ادامه داد: آینده در مقابل همه ما قرار دارد و مدیریت درست در دنیای امروز مدیریتی نیست که منطبق با شرایط باشد بلکه مدیریتی است که از قبل پیش بینی های لازم برای رسیدن به آینده را انجام داده است.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران افزود: به طور مثال یکی از اصولی که مدیران و مسئولین در خصوص اداره شهر باید به آن توجه داشته باشند الگوهای جامع توسعه پایدار در شهر نشینی است چرا که با گذشت زمان اصول شهرنشینی به شاهرگ حیاتی شهر تبدیل می شود و نیاز است تا برنامه های لازم برای ادامه این روند را از قبل تدوین کنیم.
به نظر شما مهم ترین عاملی که مدیران شهری تهران باید در خصوص آینده شهر به آن توجه داشته باشند چیست؟
نگاهداری خاطرنشان کرد: پیر شدن جمعیت عاملی است که باید به آن توجه زیادی شود؛ توسعه شهری باید در همه ابعاد آن و با توجه به نیاز روز در نظر گرفته شود به طور مثال بر اساس آمارها جمعیت ایران رو به پیری حرکت می‌کند و اگر بخواهیم برنامه راهی برای رسیدن به جامعه‌ای ایده آل در آینده تدوین کنیم حتما باید به ماجرای پیر شدن جمعیت نیز نگاهی داشته باشیم.
پیر شدن جمعیت چه تاثیری در مدیریت شهر دارد؟ کشور ایران در حال حاضر کشور جوانی است؟
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: درست است که امروز ایران اسلامی و به خصوص شهر تهران یک شهر جوان محسوب می‌شود اما همانطور که می‌دانید بر اساس آمارها جمعیت این شهر رو به پیری است و اگر دقت کافی در اعمال سیاست‌ها اجرا نشود در آینده نه چندان دور امکانات مورد نیاز برای میانسالان در جامعه بسیار ناکافی خواهد بود.
وی افزود: کاهش سرمایه اجتماعی ،سبک‌شدن بار ترافیکی، کاستی نیروهای حافظ امنیت و بحران دربخش اسکان همه مواردی است که در آینده نه چندان دور در تهران شاهد آن خواهیم بود و باید تلاش کنیم با برنامه ریزی درست غریبگی در آینده شهر از بین برود.
افزایش مهاجرت به تهران مسئله امروز شهر است به نظر شما در آینده شهر چه تاثیری خواهد داشت؟
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران یادآور شد: مهاجرت جمعیت و افزایش مهاجرت به شهر تهران از مسائلی است که دیریازود گریبانگیر این شهر می‌شود. با نگاهی به مطالعات انجام شده در این مرکز می‌توان آینده این افزایش مهاجرت به پایتخت را برنامه ریزی کرد، به طوری که اگر این ماجرا با همین سرعت ادامه داشته باشد در آینده نزدیک شاهد افزایش درگیری‌های قومی و طایفه‌ای، انحصاری شدن برخی فعالیت‌های صنفی،اختلال در روند جامعه‌پذیری جوانان مهاجر،آسان‌تر شدن ورود مواد مخدر به پایتخت و هزاران شاخصه دیگر در این خصوص خواهیم بود.
نگاهداری بیان داشت: همچنین افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی در اثر حاشیه‌نشینی،افزایش مصرف آب،ایجاد آلودگی‌های صوتی به عنوان بخشی از اثرات ناشی از افزایش مهاجرت در شهر تهران در حوزه محیط زیست در شهر ایجاد می شود.
افزایش مهاجرت به تهران چه تاثیراتی در حوزه حمل و نقل خواهد داشت؟ راهکار چیست؟
وی گفت: البته نگاه کردن به یک شهر آن هم در سالیان آینده و پیش بینی برای آن کار ساده‌ای نیست چرا که همه ابعاد شهر در طی گذر زمان تحت سیطره تغییراتی قرار می‌گیرد که حتی در زمان حال به عنوان یک دغدغه نیز مطرح نیست.
نگاهداری اظهار داشت: با کمی تامل در خصوص آینده تهران به موارد دیگری نظیر افزوده‌شدن به بار ترافیکی شهر، افزایش خودروها و تشدید معضل پارکینگ و ناکافی‌بودن حمل و نقل شهری برای جابجایی جمعیت هم چنین کاهش امنیت پدافند غیر عامل در تأسیسات شهری، ناکافی‌بودن پلیس شهری برای کنترل جرایم،قومی‌شدن جرایم (مثلاً توزیع مواد مخدر) در پی افزایش مهاجرت به تهران در می‌خوریم که اگر شناخت درستی در خصوص همه موارد گفته شده داشته باشیم می‌توانیم از امروز زیرساخت‌های مورد نیاز را فراهم کنیم.
از نظر فرهنگی و اجتماعی تهران در آینده چه تغییراتی را تجربه خواهد کرد؟
وی افزود: شاخص تغییر نسبت جنسیت و افزایش حضور اجتماعی زنان را از دیگر تغییرات برجسته در آینده تهران خواهد بود که آسیب های اجتماعی، سیاستگذاری اجتماعی، حمل و نقل و ترافیک شامل کمبود فضای پارکینگ ،امنیت شهری ،حکمرانی و سیاست شهری از جمله پیامد های حضور بیشتر زنان در نقش‌های مدیریتی و افزایش ناهمگونی در سبک زندگی است.
نگاهداری گفت: بر اساس برخی از مطالعات انجام شده در سالیان اخیر تمایل بیشتر بانوان به ادامه تحصیل در آینده شهر تهران تاثیر شایانی خواهد داشت چرا که رشد تحصیلات افراد بر شاخص‌ها و آسیب‌های اجتماعی و هم چنین سیاست گذاری اجتماعی، محیط زیست و امنیت شهری تاثیر شایانی خواهد داشت.
از ابعاد دیگر توسعه فرهنگی در شهر افزایش شفافیت در رسانه هاست؟ بر اساس مطالعات شما در آینده نقش رسانه‌ها در شهر چه خواهد بود؟
وی یادآور شد: آینده شهر تهران با همه آن چه گفته شد تاثیر مستقیمی در امپریالیزیم فرهنگی و افزایش شفافیت رسانه‌ها خواهد داشت و باید منتظر این بود که در آینده سلامت شهری و سیاست گذاری‌ها با پایش بهتر آسیب‌های اجتماعی،ارائه‌ی راهکارهای گوناگون برای کاهش آسیب‌های اجتماعی،شنیدن صدای اقشار آسیب‌پذیر،افزایش حساسیت جامعه نسبت به آسیب‌های اجتماعی گوناگون،افزایش همدلی اجتماعی در سایه این امپریالیزم فرهنگی در کشور ایجاد شود.
وی افزود: البته این افزایش شفافیت در رسانه‌ها تکثر گرایی سیاسی را نیز دامن خواهد زد به طوری که توجه بیشتر گروه‌های سیاسی به آسیب‌های اجتماعی به عنوان راهی برای همراه کردن اعضای بیش‌تری از رأی دهندگان،امکان استفاده گروه‌های فرودست از چرخش‌های قدرت، مشارکت همه گروه‌های ذینفع در اجرای سیاست‌های اجتماعی،تسهیل فرایند توانمدنسازی شهروندان کم توان،امکان برقراری موازنه قدرت میان اقشار گوناگون،افزایش اعتماد شهروندان حاصل این افزایش شفافیت رسانه‌ای خواهد بود.
اگر مطالعات آینده شهر تهران در گذشته انجام میشد چه تاثیری در مدیریت امروز تهران داشت؟
وی گفت: اگر پیش بینی و مطالعات در خصوص آینده شهرها از گذشت اتفاق می‌افتاد امروز با معضلی به نام بالارفتن سن ازدواج که یکی از پیامد‌های افزایش سطح تحصیلات در جامعه است رو به رو نبودیم.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران خاطرنشان کرد: تشکیل خانواده دیرهنگام و بالارفتن سن ازدواج افزایش مهاجرت،افزایش مطالبات اجتماعی برای دریافت خدمات اجتماعی مناسب و تغییر مثبت ساختار مشاغل و کاهش حجم اقتصاد غیررسمی از وابسته‌های افزایش سطح تحصیلات در جامعه است که نیاز است با برنامه ریزی درست راهکارهای رفع آن را از امروز در جامعه پیاده کنیم.
آینده اقتصادی تهران را چطور پیش بینی می‌کنید؟
وی گفت: کاهش قدرت خرید مردم در گذر زمان می‌تواند افزایش فقر نسبی، افزایش شکاف طبقاتی، افزایش آسیب‌های مربوط به خانواده (طلاق، خشونت خانگی)، افزایش آسیب‌های مربوط به زنان (فحشاء، افزایش شمار زنان سرپرست خانوار و غیره)،افزایش ورشکستگی اقتصادی،ترک تحصیل،افزایش مهاجرت،افزایش فشار بر کم‌توان‌ها (سالمندان، بیماران خاص، معلولان)،افزایش کارتن‌خوابی،کاهش قدرت توان‌مندسازی نهادهای عمومی،کاهش فعالیت‌های عام‌المنفعه،کاهش فعالیت‌های سمن‌ها ،افزایش گسیختگی اجتماعی ،کمبود منابع برای ارائه خدمات اجتماعی را به دنبال داشته باشد از این رو مدیریت درست درآینده شهر باید با این مسئله به شکلی جدی برخورد کنند چرا که تا با ادامه روند رو به رشد تورم آینده شهر درگیر مسایل بسیاری خواهد بود.
نگاهداری بیان داشت: در حال حاضر اقتصاد دانش بنیان در بین مردم توانسته جای خوبی برای خود باز کند و همه به این مسئله اذعان دارند که این روش می تواند بسیاری از مشکلات را حل کند اما اگر نگاهی گذرا به آینده داشته باشیم می بینیم که رشد این اقتصاد دانش بنیان در آینده به همراه خود می تواند پیامدهایی نظیر افزایش بیکاری و آسیب‌های مرتبط با آن،شناسایی آسان‌تر و دقیق‌تر مسائل و نیازهای اجتماعی در شهر،جایگزینی صنایع دانش‌بنیان به جای صنایع سنگین را به همراه داشته باشد.
رشد تکنولوژی در حال حاضر شهر را تحت سیطره خود دارد به نظر شما در آینده چه مشکلاتی با تکنولوژی خواهیم داشت؟
وی افزود: در عصر حاضر که تکنولوژی هر روز در حال تغییر است باید با نگاه ویژه تری آینده صنایع نرم و هوشمند شدن شهری را مورد بررسی قرار داد چرا که هدفمندتر شدن و ایجاد امکانات برای اوقات فراغت جوانان، کاهش خشونت و گسترش ارزش های اخلاقی و فرهنگی لازمه توسعه شهر در بخش های تکنولوژی محور است بخش هایی که با زندگی مردم ارتباط موثر و غیر قابل انکاری دارد.
شبکه‌های اجتماعی چه جایگاهی در آینده تهران خواهند داشت؟ آیا می توان این ظرفیت عظیم را نادیده گرفت؟
وی یادآور شد: تاثیر افزایش کاربران شبکه‌های اجتماعی به عنوان یکی از موضوعاتی که در جامعه امروز به خوبی قابل لمس است و این که این افزایش می‌تواند برای یک شهر موتور محرک رشد و توسعه و یا عاملی برای شکست باشد به نحوه برنامه ریزی مدیران همان شهر در خصوص آینده باز می‌گردد.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران خاطرنشان کرد: افزایش سرمایۀ اجتماعی در اثر آشنایی و مراودۀ اجتماعی با افرادی که فرد با آنها ملاقات حضوری نداشته است.افزایش آگاهیِ اجتماعی و از پیِ آن کاهش آسیب‌های اجتماعی در میان شهروندان، من جمله نسل جوان، کودکان و زنان در جامعه، تسهیل فرهنگ‌سازی در سطح جامعه ،افزایش سواد الکترونیکی شهروندان و در نتیجه افزایش بهره‌برداری از سایر خدمات برخواسته از زیرساخت‌های فاوا ،برجسته‌شدن ارزش‌های غربی و کمرنگ‌تر شدن آموزه‌‌های سنتی و مذهبی است.
دسترسی به شبکه های اجتماعی در آینده تهران با محدودیت همراه خواهد بود؟
وی گفت:دوقطبی شدن جامعه به عنوان نتیجه دیگری از افزایش شبکه‌های اجتماعی عنوان شده که از یک سو تقابل موافقان و مخالفان محبوبیت این شبکه‌ها و از سوی دیگر، اختلاف سطح دسترسی به آنها را به دنبال دارد.
به گفته نگاهداری، البته در صورتی که نتوانیم با این پدیده همراه شویم و تاثیر بسیار زیاد آن را در آینده شهر نادیده بگیریم فردگرایی و افزایش انزوای اجتماعی؛ تمایل جوانان به استقلال بیشتر و زندگی فردی در مقابل زندگی خانوادگی،به‌وجود آمدن آسیب‌های اجتماعیِ برخواسته از توسعۀ خدمات فاوا (برای نمونه جرایم سایبری، اعتیاد اینترنتی و غیره)،افزایش امکان پایش سلایق، کاهش تردد در سطح شهر و به‌ویژه در تفریح‌گاه‌ها به‌دلیل ارضای میل به سرگرمی در محیط‌های مجازی،تسهیل فرآیندهای آموزش و تثبیت فرهنگ و رفتارهای ترافیکی،افزایش خشونت اجتماعی در اثر انزاوی اجتماعی،رشد جرایم سایبری،افزایش مشارکت سیاسی و مدنی شهروندان را در جامعه شاهد خواهیم بود.
به نظر شما برای توجه به این نیاز مردم چه تدابیری در آینده شهر باید اجرا شود؟
وی افزود: ماجرای افزایش کاربران شبکه‌های اجتماعی بحثی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت چرا که کاهش اعتماد مردم به دولت و افزایش شکاف میان مردم و دولت (در صورت تداوم محدودیت دسترسی به برخی شبکه‌های اجتماعی) ،تغییر در خدمات و کارکردهای مکان‌های عمومی و به‌ویژه تفرجگاه‌ها را به همراه دارد و برای این که در آینده به راحتی بتوانیم با این مسایل رو به رو شویم از امروز باید به فکر باشیم.
نگاهداری اظهار داشت: خدماتی چون توسعۀ پوشش اینترنت بی‌سیم در اماکن شهری برای دسترسی شهروندان،توسعۀ منازل کوچک برای زندگیِ افراد تنها (بیرون از خانواده) یا افزایش نیاز به خانه‌هایی با اتاق خواب بیشتر برای تأمین فضای خصوصیِ فرد،افزایش آگاهی اجتماعی در خصوص بیماری‌ها و خوددرمانی،تغییر در شیوۀ گذراندن اوقات فراغت در شهروندان ،افزایش سرمایه‌ی فرهنگی و سرعت تبدیل آن به سرمایه اقتصادی،تغییر مثبت ساختار مشاغل،کاهش هزینه‌های شهری از مواردی است که باید در آینده نه چندان دور به شکلی کاملا اجرایی و عملیاتی با آن مواجه شویم لذا نیاز است تا از امروز با ایجاد مهارت لازم در بین کارکنان و یا فراهم کردن زیرساخت ها آماده برخورد با این موارد باشیم.
به نظر شما که سال ها در این عرصه صاحب تجربه هستید بی توجهی به آینده شهر چه تاثیراتی در مدیریت آن خواهد داشت؟
رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: بررسی درست و همه جانبه در خصوص آینده شهری مانند تهران باید بتواند بر همه ابعاد شهر تاثیر گذار باشد توسعه نامتوازن در شهر می‌تواند قربانی شدن بخشی از شهر را به همراه داشته باشد و به طبع آن بی توجهی به هر یک از بخش‌های یک زندگی شهروندی آسیب‌های اجتماعی فراوانی را به دامن شهر خواهد کشاند.
وی یادآور شد: توسعه‌ی نامتوازن همواره ملازم با افت سلامت عمومی و طبقاتی شدن دریافت خدمات درمانی است و در صورتی که این اتفاق در شهر بیافتد کلیه شاخص‌های اقتصادی اعم از اشتغال و درآمد شهری و غیره افت می‌کند.
به عنوان یک کارشناس آینده تهران را چطور می بینید؟
نگاهداری افزود: آینده شهر تهران با آنچه امروز در دنیا نشان داده است می‌تواند خوش رنگ تر و قابل اعتمادتر باشد. شهری که هیاهوی مدرنیته در کالبد آن وارد شده و باید با نگاهی تیزبین تر به آینده بنگرد.
ارسال نظر