محارم چه کسانی هستند؟/ حکم شرعی نگاه کردن چیست؟/ حکم نگاه فیلم و عکس در مجالس عروسی
پخش مستقیم از رسانه‌ها، مانند نگاه مستقیم خواهد بود و حکم شرعی این است که درصورت عدم‌شناخت، بنابر احتیاط واجب و درصورت شناخت، بنابر فتوا لازم است احکام نگاه‌کردن رعایت شود.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محمد مجد- اسلام یک دین اجتماعی است که بر زندگی افراد کنار یکدیگر و تشکیل خانواده بسیار تأکید دارد اما حدودی هم برای ارتباط افراد با یکدیگر بیان کرده است.
اینجاست که مس‍ئله محرم و نامحرم پیش می‌آید که شرع مقدس اسلام با تبیین احکامی، تکلیف مسلمانان را در این زمینه مشخص می‌کند. دین ما، هم محارم و غیرمحارم را به‌طور دقیق معرفی کرده و هم حد نگاه کردن و تماس با آنها را به‌طور کامل مشخص کرده است. مسلما حضور هر فرد مسلمان، چه مرد و چه زن در جامعه و در ارتباط با دیگران منوط به رعایت همین احکام شرعی خواهد بود. در این صفحه به کمک یکی از کارشناسان مذهبی، هم دسته‌بندی محارم را بیان کرده‌ایم و هم احکام مربوط به نگاه کردن و تماس را آورده‌ایم.
محارم به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
محارم یا کسانی که در اسلام نمی‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند به 3دسته محارم نسبی، محارم سببی و محارم رضاعی تقسیم می‌شوند. این محارم براساس جدول مقابل طبقه‌بندی می‌شوند.
نکته 1: برای تحقق محرمیت رضاعی 5شرط لازم است که عبارتند از: 1- شیر زن شیرده حاصل آمیزش حلال و شرعی باشد. 2- کودک، شیر را مستقیم از راه مکیدن پستان بنوشد. 3- بانوی شیرده زنده باشد. 4- کودک شیرخوار از هنگام تولد تا قبل از 2سالگی شیر خورده باشد. 5- مقدار شیر خوردگی به اندازه‌ای باشد که باعث رویش گوشت و محکم شدن استخوان کودک شود یا از نظر مدت، یک شبانه روز پشت سر هم و یا از نظر تعداد، 15مرتبه کامل شیر بنوشد.
نکته 2: اگر در شیرخوارگی یا در شرایط آن، از نظر کمیت و کیفیت تردید حاصل شود، باید گفت که محرمیت رضاعی صورت نگرفته است.
نکته 3: اگر زنی به کودکی شیر دهد، نه خودش و نه خانواده‌اش به برادران و پدر کودک محرم نمی‌شوند.
نکته 4: ازدواج با خواهر زن تا وقتی که خواهر دیگر همسر او است حرام است.
نکته 5: محارم نمی‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند.
نوع محارم - تعریف مرد یا زن - کسانی که محرم هستند
محارم نسبی کسانی که به‌دلیل نسبت خانوادگی با فردی محرم می‌شوند برای مردان مادر و مادربزرگ ومادران آنها- دختر و نوه‌هاودختران آنها- خواهر- دختر خواهر و نوادگان او- دختر برادر و نوادگان او- عمه و خاله- عمه و خاله مادر و پدر برای زنان پدر و پدربزرگ و پدران آنها- پسر و نوه‌هاوپسران انها- برادر- پسر برادر و نوادگان او- پسر خواهر و نوادگان او- عمو و دایی- عمو و دایی مادر و پدر
محارم سببی کسانی که به‌دلیل پیوند زناشویی(دائم یا موقت) با فردی محرم می‌شوند برای مردان مادر و مادربزرگ زن و مادران آنها- دختر زن(نادختری) و نوه‌هایش- زن پدر(نامادری)- زن پسر (عروس)
برای زنان پدر و پدربزرگ شوهر و پدران آنها- پسر شوهر (ناپسری)- شوهر مادر (ناپدری)- شوهر دختر (داماد)
محارم رضاعی کسانی که از راه شیرخوارگی (غیر مادر) با فردی محرم می‌شوند افراد محرم به کودک شیر خورده خود زن شیرده- شوهر زن شیرده- پدر و مادر زن شیرده و جد و جده- فرزندان زن شیرده- نوه‌های زن شیرده- خواهر و برادر زن شیرده- عمو، دایی، عمه و خاله زن شیرده- اولاد، والدین، عمو، دایی، خاله، عمه، خواهر و برادر شوهر زن شیرده که شیر مال آن شوهر است.
نگاه کردن حلال به محارم
به غیر از زن و شوهر که می‌توانند به همه اعضای یکدیگر بنگرند، نگاه کردن به محارم نسبی، سببی و رضاعی دارای
حکم شرعی براساس زیر است:
نگاه کردن به عورتین حرام است
نگاه کردن به غیرعورتین اگر با قصد لذت و شهوت نباشد حلال است.
نکته 1: نگاه کردن مرد به بدن مرد و زن به بدن زن، به غیر از عورت جایز است مشروط به اینکه نگاه کردن با لذت و شهوت نباشد.
نگاه کردن در پخش مستقیم رسانه‌ها
پخش مستقیم از رسانه‌ها، مانند نگاه مستقیم خواهد بود و حکم شرعی این است که درصورت عدم‌شناخت، بنابر احتیاط واجب و درصورت شناخت، بنابر فتوا لازم است احکام نگاه‌کردن رعایت شود.
نکته 1: دیدن مسابقات ورزشی مردان با لباس‌های غیرپوشا(مثل کشتی و شنا)توسط زنان، اگر با حضور در ورزشگاه یا پخش مستقیم و زنده باشد یا به قصد لذت یا همراه خوف وقوع در گناه و فساد باشد، حرام است و در غیراین صورت ایراد ندارد.
نکته 2: اگر زنی فرد ورزشکار را بشناسد، مطلقاً- حتی اگر پخش مستقیم نباشد- نمی‌تواند نگاه کند؛ اگرچه لذت جنسی یا خوف گناهی هم در کار نباشد.
نکته 3:در جایی که لذت جنسی وجود ندارد اما خوف یا احتمال زیادی وجود دارد که انسان به گناه بیفتد (مثلا در لحظه بعد، نگاه او تبدیل به نگاه همراه بالذت جنسی شود یا منجر به سایر گناهان شود) این نیز همان حکم لذت جنسی را دارد و نگاه حرام است.
تماس بدنی با محارم و غیرمحارم
دست دادن و هرنوع تماس بدنی مرد با زن نامحرم حرام است، اگرچه غیرمسلمان باشد.
نکته 1: هر موضع از بدن محارم که نظر کردن به آن جایز است، لمس آن بدون قصد ریبه و لذت اشکال ندارد.
نکته 2: نگاه کردن و لمس کردن بدن زن یا مرد نامحرم، هنگام معالجه، در صورتی که توسط همجنس امکان نداشته باشد، مانند گرفتن نبض اگر با دستگاه و درجه ممکن نباشد، می‌توان به مقدار ضرورت نگاه یا لمس کرد ولی بیشتر از مقدار لزوم جایز نیست.
نگاه کردن حلال به غیرمحارم
احکام نگاه کردن مردان به زنان غیرمحرم دارای‌تقسیم‌بندی مسلمان و غیرمسلمان و همچنین به شکل مستقیم یا غیرمستقیم است. این احکام در زیر آمده است:
نگاه حضوری
مسلمان فقط به گردی صورت و مچ دست به پایین، بدون لذت جنسی، درصورتی که این مواضع بدون آرایش یا زیور باشد، جایز است.
غیرمسلمان جاهایی‌که به‌صورت متعارف و معمول نمی‌پوشانند، بدون لذت جنسی جایز است.
نگاه تصویری
پخش مستقیم به غیراز صورت و دست اگر بشناسیم حرام است و درصورت عدم‌شناخت و بدون لذت جنسی، بنابر احتیاط واجب حرام است.
عکس یا پخش غیرمستقیم به غیراز صورت و دست اگر بشناسیم، مانند نگاه حضوری است.
نکته 1: هرگونه نگاه به غیرهمسر، چه از طریق تصویر (پخش زنده یا غیرزنده، عکس و...) یا مشاهده حضوری، اگر همراه لذت جنسی و شهوت باشد حرام است و حتی فکر کردنی که در مورد این افراد باشد و همراه لذت جنسی باشد حرام است.
نکته 2: نگاه به عورتین نیز اگر حتی بدون قصد لذت یا بدون شهوت باشد حرام است؛ مگر عکس یا تصویر کسی که او را نمی‌‌شناسیم یا پخش مستقیم تلویزیونی و رسانه‌ای نباشد و بدون لذت باشد.
نکته 3: تمامی این احکام هم برای نگاه مرد به زن و هم برای نگاه زن به مرد صدق می‌کند. فقط در مورد نگاه زنان به مردان مسلمان، زنان به قسمت‌هایی از بدن مرد می‌توانند نگاه کنند که مردان به‌طور متعارف نمی‌پوشانند، مثل سر و گردن و قسمتی از دست و مچ پا. البته نباید قصد لذت یا خوف وقوع گناه وجود داشته باشد.
نکته 4:کسی که می‌خواهد با زنی ازدواج کند، برای اطلاع و آگاهی از او می‌تواند به‌صورت، دست، مو و محاسن او بدون قصد لذت نگاه کند (اگرچه قهرا لذت حاصل شود). مشروط بر اینکه اولا شناخت و آگاهی قبلی از وی نداشته باشد و ثانیا علم نداشته باشد که به او جواب رد می‌دهند.
مسائل متفرقه دیگر در این زمینه
در احکام نظر کردن، افراد متأهل نیز حکم شخص مجرد را دارند.
زنان پیر نیز باید حجاب را رعایت کنند و مردان نیز در نگاه کردن باید رعایت کنند.
نگاه کردن به مجسمه‌های عریان (که مربوط به فرد خاصی نیست) اگر تحریک‌آمیز نباشد و به علاوه خوف ارتکاب گناه هم وجود نداشته باشد، جایز است.
ظهور و چاپ عکس‌‌های خانوادگی یا عروسی که خانم‌‌‌ها بدون حجاب هستند، توسط عکاس‌هایی که آنها را نمی‌شناسند، بدون لذت جنسی و خوف وقوع در گناه اشکال ندارد.
دیدن فیلم‌هایی که کارهای جنسی را به نمایش می‌گذارد چون همراه با تحریک شهوت است حرام است.
نظارت و اصلاح و حذف برخی فیلم‌های فاسدکننده، درصورتی برای شخص مجاز است که خودش تحریک شهوانی نشود یا خوف افتادن به گناه را نداشته باشد.
دختران و پسران کوچک که خوب و بد را تمیز نمی‌دهند، از احکام نگاه و لمس کردن بدون شهوت خارج هستند.
مرد می‌تواند به اندام دختر نابالغ- درصورتی که توأم با لذت و شهوت نباشد- نگاه کند. احتیاط این است به نقاطی که معمولا با لباس پوشیده می‌شود نگاه نکند.
فیلم و عکس در مجالس عروسی
استفتائات مقام معظم رهبری
هنگام جشن عروسی چندعکس از من گرفته شد که در آنها حجاب کامل نداشتم. این عکس‌ها در حال حاضر نزد دوستان و اقوام من هستند. آیا جمع‌آوری آنها بر من واجب است؟
اگر وجود عکس‌ها نزد دیگران مفسده‌ای ندارد یا برفرض ترتّب مفسده، شما در دادن عکس‌ها به دیگران نقشی نداشته‌اید و یا جمع کردن آنها از دیگران برای شما مشقت دارد، تکلیفی در این‌باره ندارید.
آیا دیدن تصاویر زنان برهنه و نیمه برهنه در فیلم‌های سینمایی و غیرآن، درصورتی که آنان را نشناسیم، جایز است؟
نگاه کردن به فیلم‌ها و تصاویر، حکم نگاه کردن به اجنبی را ندارد و درصورتی که از روی شهوت و ریبه نباشد و مفسده‌ای هم بر آن مترتب نشود، شرعا اشکال ندارد ولی با توجه به اینکه دیدن تصویر برهنه‌ای که شهوت برانگیز است، غالبا از روی شهوت بوده و به همین دلیل مقدمه ارتکاب گناه است، بنابراین دیدن آنها حرام است.
آیا جایز است زن در جشن‌های عروسی بدون اجازه شوهرش عکس بیندازد؟ و بر فرض جواز، آیا مراعات حجاب کامل در آن واجب است؟
اصل عکس گرفتن منوط به اجازه شوهر نیست ولی اگر احتمال بدهد که اجنبی عکس او را ببیند و عدم‌رعایت حجاب کامل منجر به مفسده‌ای شود، مراعات آن واجب است.
اگر عروس درشب جشن عروسی روپوش روشن و نازکی برسرش بیندازد، آیا جایز است مرد اجنبی از او عکس بگیرد؟
اگر مستلزم نگاه حرام به زن اجنبی باشد جایز نیست، وگرنه اشکال ندارد.
گرفتن عکس زن غیرمحجبه بین محارمش چه حکمی دارد؟ اگر احتمال داده شود که مرد اجنبی آن عکس‌ها را هنگام ظاهر کردن ببیند، حکم آن چیست؟
اگر عکاسی که به او نگاه می‌کند و عکس وی را می‌گیرد، از محارم او باشد، عکس گرفتن از او اشکال ندارد و ظاهر کردن آن هم نزد عکاسی که او را نمی‌شناسد اشکال ندارد.
آیا نگاه‌کردن به موی گوینده تلویزیون که آرایش کرده و سر و سینه اش پوششی ندارد، جایز است؟
مجرد نگاه‌کردن چنانچه از روی لذت نبوده و خوف ارتکاب حرام و فساد در آن نباشد و به‌صورت پخش مستقیم هم نباشد، اشکال ندارد.
دیدن فیلم‌های ایرانی که بعد از انقلاب تولید شده‌اند و در آنها زنان با حجاب ناقص ظاهر می‌شوند و گاهی بدآموزی‌هایی نیز دارند، چه حکمی دارد؟
اصل مشاهده این فیلم‌ها اگر به قصد لذت و ریبه نباشد و موجب وقوع در مفسده هم نشود، فی‌النفسه اشکال ندارد ولی فیلمسازان باید از تهیه و تولید فیلم‌هایی که با تعالیم ارزشمند اسلامی منافات دارد، خودداری کنند.
سلام توضیحات کاملی داشتین خیلی ممنون فقط یک سوال که بنده به خواهر زنم هیچ چشم سویی ندارم میتوانم با او دست داده و احوال پرسی نمایم ممنون میشم اگه جواب بدین