پايگاه خبري تحليلي «پارس»- سارا سروش- تا همين يکي دو سال پيش، عمده مادران باردار ايراني حتي آن‌ها که‌امکان زايمان طبيعي را داشتند، حاضر بودند، هزينه‌اي بيشتر بپردازند و بارشان را به روش «رستم زايي» يا سزارين زمين بگذارند. عوارض اين نوع زايمان براي نوزاد و مادر مسئولان را بر آن داشت تا طرح زايمان طبيعي رايگان را اجرا کنند. البته برگزاري دوره‌هاي‌ آموزشي رايگان براي مادران باردار و بهسازي اتاق‌هاي زايمان بيمارستان ها، چاشني‌هاي‌ اين طرح بودند.

امروز اجراي اين طرح يک ساله مي‌شود و کشور ما که تا پيش از اين رتبه اول منطقه و رتبه دوم جهان را در عمل‌هاي‌ سزارين داشت، حالا به اذعان مسئولان وزارت بهداشت و درمان، شاهد کاهش 7تا 10درصدي اين عمل‌ها بوده است.

اما مسئله اينجاست که با وجود کاهش سزارين (هر چند اندک، اما مطلوب)، عمده کارشناسان امر بر اين نکته پافشاري مي‌کنند که فقط حمايت‌هاي‌ مالي کافي نيست و فرهنگ سازي نسبت به فوايد روش زايمان طبيعي، مي‌تواند مادران زيادي را به انجام اين نوع زايمان ترغيب کند.

4دليل تمايل به سزارين
صبا- زايمان سزارين يک جراحي بزرگ است که با شکافتن پوست روي شکم ، عضلات زير آن و جدار رحم انجام مي‌گيرد.

برخي متخصصان معتقدند علت افزايش گرايش زنان به انتخاب زايمان سزارين، فرار از درد زايمان است. اما عمل سزارين خود با درد همراه است و عواقب منفي متعددي نيز به همراه دارد.اما چرا در ايران آمار زايمان سزارين به طور غير متعارف بالا رفته است؟

پاسخ‌هاي‌ زيادي براي اين سوال وجود دارد:
1 - پيشرفت پزشکي و فناوري

به گفته برخي متخصصان بارز ترين علت افزايش آمار سزارين پيشرفت پزشکي و فناوري است که در مواقع خطر براي مادر و جنين مي‌تواند مفيد واقع شود.براي مثال خطرات عمل جراحي براي مادر به علت امکانات بيهوشي، انتقال خون و آنتي بيوتيک‌ها خيلي کاهش يافته است.مراقبت‌هاي‌ نوزادي نيز پيشرفت کرده و خطرات سزارين براي نوزاد نيز کاهش يافته است.

حتي با مشاهده علايم خطر براي جنين و يا مادر در حين دردهاي زايماني مي‌توان فوراً او را سزارين کرد، در حالي که اين امکانات 20 سال پيش وجود نداشت.

2 – منافع پزشک
يک علت ديگر مربوط به پزشکان است. متأسفانه برخي پزشکان به دليل اين که ريسک يک زايمان مثلاً با دستگاه (واکيوم و يا فورسپس) را متحمل نشوند فوراً بيمار را سزارين مي‌کنند و البته دستمزد بيشتري نيز دريافت مي‌کنند.هرچند سزارين يک عمل پيشرفته است ولي بايد اين نکته را هم متذکر شد که عمل جراحي بزرگي است و در صورتي که براي بيمار ضروري نباشد اصلا عاقلانه نيست. امروزه در آمريکا هيچ پزشکي نمي‌تواند بدون طرح يک علت پزشکي قابل قبولي به سزارين بيمار اقدام کند و چيزي به عنوان سزارين اختياري که ما در ايران داريم، وجود ندارد. يعني اگر چنين کاري را انجام دهند از نظر قوانين پزشکي توبيخ مي‌شوند!

3 - تفکر اشتباه مادران
علت ديگر افزايش تعداد سزارين، خود مادران باردار هستند. متأسفانه برخي از خانم‌ها سزارين را مثل يک پديده مُد مي‌پندارند و فکر مي‌کنند که هر کسي که مدرن تر و يا امروزي تر است بايد سزارين شود و حتي متاسفانه در نظر برخي زايمان طبيعي يک نوع " توحش " است!

برخي هم فکر مي‌کنند سزارين براي نوزادشان بهتر است، چرا که " فشار " روي سر بچه وارد نمي‌شود. بايد به چنين خانم هايي تذکر داد که همين فشاري که جنين تحمل مي‌کند براي او حتي مفيد هم هست چرا که با حالت مکشي که ايجاد مي‌کند ريه‌هاي‌ او را پاک مي‌کند. به همين علت است که نوزادان زايمان طبيعي مشکلات تنفسي کمتري نسبت به سزاريني‌ها دارند.

از بابت فشار روي سر جنين نيز نبايد نگران باشند چون استخوان‌هاي‌ سر او به نحوي است که اين فشار را به خوبي تحمل مي‌کند و هيچ عارضه‌اي‌ براي نوزاد پيش نمي‌آورد، مگر در مواردي که سر جنين نسبت به لگن مادر بزرگ باشد که در اين مواقع سزارين براي مادر و جنين ضروري است.

از نظر مُد نيز بايد بدانند که‌امروزه در کشورهاي پيشرفته، زايمان طبيعي را يک موفقيت بزرگ براي زنان مي‌دانند و سزارين را يک شکست تلقي مي‌کنند؛ به طوري که کلوپ‌هاي‌ حمايت از سزاريني‌ها تشکيل مي‌شود تا آن‌ها را از نظر روحي حمايت کنند چرا که معتقدند قادر به کسب يک موفقيت بزرگ نشده‌اند.

4 -علل علمي و اورژانسي
افت ضربان قلب نوزاد، کنده شدن جفت و حوادث اورژانسي ديگر ، ممکن است زايمان طبيعي را به سزارين تبديل کند در خيلي از موارد اگر سزارين انجام نگيرد جان مادر و نوزاد به خطر مي‌افتد.

فوايد زايمان طبيعي
درد و ناراحتي بخشي از زايمان است، اما با زايمان طبيعي، زنان احساس قدرت و رضايت بيشتري دارند و از احساس مادر شدن لذت مي‌برند.موقع زايمان، انقباضات رحم که درد زايمان را در پي دارد، زياد مي‌شود.با هر انقباض رحم، علامت هايي به مغز فرستاده مي‌شود که باعث آزادشدن هورمون اکسي‌توسين مي‌شود. با آزاد شدن اين هورمون، انقباضات شدت بيشتري مي‌يابد.اکسي توسين هورموني است که طي زايمان و بعد از آن نقش دارد. اين هورمون بعد از باز شدن دهانه رحم و طي زايمان آزاد مي‌شود و باعث تسهيل زايمان و آزاد شدن شيرمادر مي‌شود.اگر درد از بين برود، سيستم انقباض رحم عمل نمي‌کند و زايمان با سرعت کمتري انجام مي‌شود.اگر درد زايمان زياد شود، اندروفين به مقدار زياد در بدن ترشح مي‌شود و به صورت طبيعي باعث کاهش درد مي‌شود.

اولين ديدار
بعد از تولد نوزاد، مادر او را در آغوش مي‌گيرد، در حالي که هيجان زده و شگفت زده است و احساس غرور مي‌کند.در اين مرحله است که مادر و نوزاد از نظر جسمي و عاطفي به هم وابسته مي‌شوند و نوزاد در آغوش مادر گرم مي‌شود.در عرض چند ساعت و يا چند روز، نوزاد و مادر همديگر را بهتر مي‌شناسند و عاشق همديگر مي‌شوند.

فوايد زايمان طبيعي براي نوزاد
- تکامل جنين: 

وقتي رشد جنين کامل مي‌شود، زايمان طبيعي انجام مي‌شود.

- کاهش مشکلات تنفسي : 
هنگامي که کودک به روش طبيعي به دنيا مي‌آيد، مايع آمنيوتيک از ريه نوزاد خارج مي‌شود.

- دريافت باکتري‌هاي‌ محافظت کننده : 
هنگامي که نوزاد از مجراي زايمان عبور مي‌کند، باکتري‌هاي‌ محافظت کننده را برمي دارد. اين باکتري‌ها وارد روده نوزاد مي‌شود و سيستم ايمني را شکل مي‌دهد.

- عبور از مجراي زايمان، سيستم قلبي عروقي جنين را تحريک مي‌کند و باعث گردش خون بهتر و آماده سازي او براي تولد مي‌شود.

- طي زايمان طبيعي، نوزاد از امواج هورموني در کاتکول آمين‌ها استفاده مي‌کند. اين هورمون‌ها باعث مي‌شوند نوزاد هوشيار شود و با مادر خود ارتباط بهتري برقرار کند.

شير مادر
-نوزاداني که با زايمان طبيعي به دنيا مي‌آيند، علاقه بيشتري به رفتارهايي مانند مکيدن شير مادر دارند.

- تحقيقات نشان داده است کودکاني که با زايمان طبيعي به دنيا مي‌آيند، 20 درصد کمتر دچار بيماري ديابت نوع يک مي‌شوند.

- زايمان طبيعي نسبت به سزارين باعث مي‌شود که نوزاد بر استرس بيشتر بتواند غلبه کند.

- اگر زايمان طبيعي بدون استفاده از داروها باشد، نوزاد عوارض جانبي داروها را تجربه نخواهد کرد.

- بعد از زايمان طبيعي، تماس فيزيکي و چهره به چهره مادر و نوزاد سريع تر رخ مي‌دهد. اين تماس داراي فوايد رواني بسياري براي نوزاد است؛ از جمله: رشد مطلوب مغز و مکيدن بهتر شيرمادر.

فوايد زايمان طبيعي براي مادر
- در اين روش مادر هوشيار و آگاه است و به جنين فشار وارد مي‌کند تا به سمت مجراي زايمان حرکت کند.

- مادر نيازي به تزريق اکسي توسين براي شدت گرفتن انقباضات رحم، قرار دادن سوند در مثانه و يا استفاده از انبرک جراحي ندارد.

- نسبت به سزارين، بهبودي سريع تر حاصل مي‌شود و مادر مدت زمان کوتاه تري را در زايشگاه سپري مي‌کند.

- خطر زخم شدن و ايجاد عفونت و مشکلات ديگر در زايمان بعدي وجود نخواهد داشت.

- مرگ و مير در اين روش بسيار کمتر از سزارين است.

- زايمان طبيعي مقرون به صرفه تر است.

عوارض زايمان سزارين

با وجود پيشرفت‌هاي‌ پزشکي و افزايش امنيت عمل جراحي، يک سزارين، خالي از خطر و عوارض نيست.

عوارض مربوط به مادر
خون ريزي‌هاي‌ پس از عمل، لخته‌هاي‌ خوني که در برخي موارد بسيار خطرناک و حتي کشنده است، عفونت و چسبندگي در رحم و لوله‌ها و حتي روده ها، عوارض بيهوشي و دردهاي مربوط به بخيه‌ها از جمله عوارض مربوط به مادر در عمل سزارين است. همچنين روزهاي بستري در سزارين براي بيمار بيشتر است. مدت زماني که فرد بتواند به روال عادي زندگي برگردد بيشتر است و احتمال نازايي بعد از سزارين نيز وجود دارد.

عوارض مربوط به جنين
اين عوارض عبارت است از يرقان و مشکلات تنفسي. البته منظور اين است که احتمال بروز اين مشکلات در نوزادان سزاريني بيشتر از نوزادان زايمان طبيعي است نه اين که حتماً در هر نوزادي که با روش سزارين به دنيا مي‌آيد اين مشکلات نيز پيش مي‌آيد و بالعکس.

فشاري که در حين زايمان طبيعي به قفسه سينه نوزاد وارد مي‌آيد کمک زيادي به تميز شدن ريه‌هاي‌ او از ترشحات و مايعات مي‌کند که باعث برقراري يک فعاليت تنفسي عادي براي نوزاد مي‌شود. البته باز هم بايد تأکيد کرد در صورتي که ماما يا پزشکتان تشخيص دهد که عمل سزارين براي شما و نوزادتان مفيدتر است بايد سزارين انجام شود و عوارض آن با عوارض مربوط به يک زايمان طبيعي مشکل، بايد سنجيده شود و هر کدام براي شما مفيدتر است انتخاب شود.

حالا وقت سزارين است/ دلايل مورد قبول براي سزارين
به هر حال گاهي اوقات لازم است که يک مادر باردار براي به دنيا آوردن نوزادش عمل سزارين را بپذيرد. در ادامه اين دلايل آورده شده است.

1- تطابق نداشتن سر جنين با لگن مادر:
اغلب اين گونه موارد در موقع دردهاي زايماني مشخص مي‌شود. به اين ترتيب که با وجود انقباضات زايماني، پيشرفت زايمان خوب نيست .

2- زجرجنين:
زجر جنين به معناي تغييرات بارز در تعداد ضربان قلب جنين است که نشان دهنده اين موضوع است که ميزان اکسيژن خون او کافي نيست و مواد زايد خونش بيش از اندازه است.

3 - غيرعادي بودن طرز قرار گرفتن جنين:
وضعيت طبيعي قرار گرفتن جنين به صورت سر به پايين و داخل لگن مادر است. در غير اين صورت معمولا به روش سزارين جنين را به دنيا مي‌آورند.

4- مشکلات مربوط به جفت و بند ناف:
اگر جدا شدن زودرس جفت اتفاق بيفتد و يا جفت به جاي اين که در قسمت فوقاني رحم واقع شود، روي دهانه رحم قرار گيرد(جفت سر راهي)، بهترين روش زايمان همان سزارين است.

5- جنين هاي نارس و ديررس
جنين هاي نارس احتمالاً فشار زايمان طبيعي را تحمل نخواهند کرد. جنين هاي ديررس نيز به علت درشتي و اشکال در خون رساني در زايمان طبيعي، دچار مشکل مي‌شوند.

6- جنين هاي داراي مشکلات RH خون:
جنين هايي هم که مشکلات ناشي از RH خون دارند بهتر است با روش سزارين متولد شوند چون به‌اندازه کافي قوي نيستند که زايمان طبيعي را تحمل کنند. همچنين موارد ديگري مانند چند قلويي، وجود برخي عفونت ها، سابقه مرگ نوزاد، سابقه نازايي و ... نيز در تشخيص پزشک براي انجام عمل سزارين موثر است.

زايمان طبيعي؛ انتخاب سلبريتي ها
امروزه زايمان طبيعي در دنيا حتي، مورد استقبال ستاره‌ها و سلبريتي هايي است که تاکيد دارند؛ ساختار فيزيکي بدن مادر بعد از يک زايمان طبيعي، سريع تر به حالت اوليه خود بازگردد و زايمان کمتر تاثير خود را بر اندام مادر، باقي بگذارد. اين فهرست اسامي ستاره هايي است که به ادعاي بعضي سايت ها، براي به دنيا آوردن فرزندشان، روش طبيعي را برگزيده‌اند.

1. کيت ميدلتون - دوشس کمبريج

 ميدلتون
کيت ميدلتون 31 ساله همسر پرنس ويليامز که از قضا بسيار مورد توجه رسانه هاست، فرزند اول خود را که يک پسر 3800 گرمي بود، با انتخاب خودش به شيوه طبيعي در بيمارستان سنت مري، به دنيا آورد.

2. جسيکا آلبا- بازيگر هاليوودي

 آلبا
جسيکا هم زايمان طبيعي داشته است، او بعدها در مصاحبه‌اي‌ عنوان کرده بود: زايمان بيشتر شبيه مديتيشن است تا چيز ديگر. زايمان طبيعي او بدون درد انجام شده است.

3. ميراندا کر- مدل

 کر
اين مدل مشهور طبق اعلام خود در وبلاگ اختصاصي اش، با وجود تمام سختي‌ها و مشغله  کاري اش ترجيح داده است که فرزندش را به روش زايمان طبيعي و بدون استفاده از هيچ مسکني به دنيا آورد. او در وبلاگش اين تجربه را اين طور وصف کرده است: «من در 6 ژانويه پسرم فلين، را به طور طبيعي به دنيا آوردم. در طول زايمان، همسرم کنارم بود و به من روحيه مي‌داد طوري که بدون او نمي‌توانستم تحمل کنم.»

4. هالي  بري- بازيگر

  بري
«هالي بري» 48 ساله، فرزندش «نهلا» را در ابتداي دهه پنجم زندگي اش و به روش طبيعي به دنيا آورد. او بعدها عنوان کرد: زايمان را با تمام درد و زيبايي هايش دوست داشتم.

5. بيانسه- خواننده


بيانسه هم فرزندش بلو آيوي را در يک زايمان طبيعي به دنيا آورد، او اين اتفاق را بهترين تجربه‌اي عنوان کرده بود که تا به حال داشته و گفته بود: اولين جمله من به فرزندم يک خوشامدگويي بود: «به دنيا خوش آمدي بلو! ما دوستت داريم.»