ورود به بیمارستان با یک بیماری ساده، خروج با یک بیماری حاد
عفونت‌ها، یکی از عوامل مهم مرگ بیماران در بیمارستان‌هاست که به وسیله انتقال میکروارگانیسم‌های مقاوم به درمان از یک بیمار به بیمار دیگر به‌خصوص از طریق دستگاه تنفسی صورت می‌گیرد.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- عفونت بیمارستانی، به جان بیماران افتاده. درست از همان زمانی که عفونت چشمی در بیمارستان نیمه شعبان تعدادی را تا مرز کوری برد، نگرانی از این موضوع دو چندان شده، هر چند قبل از آن هم آمارهای ١٠، ١٥درصدی از ابتلای بیماران به عفونت‌های بیمارستانی اعلام شده بود؛ آماری که گفته می‌شود بسیار بیشتر از اینهاست. حالا خیلی از بیماران هستند که بدون هرگونه عفونت و با یک آسیب مشخص وارد بیمارستان می‌شوند و هنگام ترخیص رنج چند درد دیگر را هم باید تحمل کنند. عفونت‌های بیمارستانی کم نیست، حتی مسعود مردانی فوق تخصص بیماری‌های عفونی، تأکید می‌کند که عفونت‌های بیمارستانی ٢ تا ٣درصد از مرگ و میرهای بیمارستانی را به خود اختصاص می‌دهند. بالا بودن این نوع عفونت‌ها به جایی رسیده که حالا نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم از وضع پیش‌آمده انتقاد می‌کند. او به خانه ملت می‌گوید میزان این عفونت‌ها آن‌قدر در کشور بالاست که حتی متوسط جهانی را رد کرده و به مرحله خطر رسیده است.
عبدالرحمان رستمیان بر این نظر است که بیماری‌های ناشی از عفونت‌های بیمارستانی هزینه‌های زیادی را تحمیل می‌کند درحالی‌که به راحتی می‌توان آنها را کنترل کرد. به گفته او، حضور همراهان بیمار در بخش‌های مراکز درمانی بر معضل عفونت‌ها افزوده است. او تأکید می‌کند که در حوزه شناسایی علت ابتلا به بیماری‌های عفونی در کشور، نظام ثبت وجود ندارد، چراکه هر بیمارستان کمیته کنترل عفونت دارد که باید این کمیته‌ها فعال شوند. اما خطاهای پزشکی و عفونت‌های بیمارستانی گزارش نمی‌شوند. چرا که در صورت گزارش علت و چرایی خطاها، می‌توان آنها را کاهش داد و کنترل کرد.
این موضوع را محمدآقاجانی، معاون درمان وزیر بهداشت هم تأیید می‌کند. او به فارس می‌گوید: «متاسفانه در کشور ما هنوز نظام ثبت عفونت‌های بیمارستانی نداریم و به همین علت برآورد دقیقی از این مسأله نداریم اما می‌دانیم که عامل اصلی انتقال عفونت بیمارستانی دست پزشکان و پرستاران است که باید از هر بیمار به بیمار بعدی ضدعفونی شود.» به گفته او، این عفونت‌ها، یکی از عوامل مهم مرگ بیماران در بیمارستان‌هاست که به وسیله انتقال میکروارگانیسم‌های مقاوم به درمان از یک بیمار به بیمار دیگر به‌خصوص از طریق دستگاه تنفسی صورت می‌گیرد.
بخش‌های ویژه بیمارستان؛ منبع عفونت
آلودگی محیط بیمارستان‌ها، وجود انواع ویروس‌ها و باکتری‌ها، جابه‌جایی آن از بخش‌های آلوده به سایر بخش‌ها، رعایت نکردن مسائل بهداشتی از سوی پزشکان، پرستاران و گروه خدمات بیمارستان، همه در ایجاد و تشدید عفونت‌های بیمارستانی نقش دارند. گفته می‌شود نیروی انسانی مهم‌ترین عامل در انتقال این عفونت‌هاست. پزشکان به نکات بهداشتی توجهی نمی‌کنند، پرستاران به‌دلیل ازدحام بیماران، توجهی به انتقال عفونت‌ها ندارند، گروه خدمات هم با دستمال‌ها و تی‌هایی که از بخش‌های آلوده به بخش‌هاي غیرآلوده می‌کشند، عفونت‌ها را جا‌به‌جا می‌کنند. حالا دیگر کمتر کسی است که وارد بیمارستان شود و بدون عفونت خارج شود. عفونت‌هایی که بیش از همه در بیمارستان‌های دولتی خودنمایی می‌کنند.
گفته می‌شود مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده، آن‌قدر که بیمار در برابر معمولی‌ترین باکتری و میکروب‌هایی که در بیمارستان فراوان هستند، مقاومتش را از دست داده و درگیر عفونت‌های بیمارستانی می‌شود. این همان موضوعی است که حسین معصومی‌اصل، رئیس اداره عفونت‌های بیمارستانی وزارت بهداشت هم به آن اشاره می‌کند. به گفته او مصرف بالای آنتی‌بیوتیک در کشور باعث شده این عفونت‌ها مقاوم شوند و امکان مرگ‌ومیر بالا را ایجاد کنند که بهترین راه کنترل، پیشگیری است.
عفونت‌های بیمارستانی به محض ورود به بیمارستان، وارد بدن بیمار شده و ٧٢ ساعت بعد اولین علامتش را که تب است، نشان می‌دهد. شدت و ضعف عفونت هم به سن و نوع بیماری افراد ارتباط دارد، شاید کسی حتی متوجه عفونت هم نشود و یکی دیگر به خاطر همان عفونت جان خود را از دست دهد. بخش‌های ویژه بیمارستان، آی سی یو و سی سی یو، بیشترین میزان عفونت را دارند، همان بخش‌هایی که بیماران جراحی قلب و مغز، ریه و... بستری می‌شوند و به شدت هم مستعد میزبانی این عفونت‌ها هستند. به گفته رئیس اداره عفونت‌های بیمارستانی وزارت بهداشت، اگر بیماری بیش از ١٠ روز در بخش مراقبت‌های ویژه و ICU بستری بماند بروز عفونت در آن اجتناب‌ناپذیر است. همچنین طی انجام عمل جراحی اگر فرد دچار عارضه یا عفونت زخم شود بروز عفونت بیمارستانی در چنین افرادی بروز می‌کند.
اتاق عمل هم پر از باکتری است. باکتری‌هایی که گاهی حتی با استریل هم از میان نمی‌روند، هرچند که این روزها بیشتر اتاق عمل‌ها از وسایل یک بار مصرف استفاده می‌کنند، اما باز هم مستعد ابتلای بیمار هستند.
تشدید عفونت به‌دلیل کمبود کادر پرستاری
با این همه محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار، مهم‌ترین عامل انتشار و ایجاد این عفونت‌ها را کمبود کادر پرستاری در بیمارستان‌ها می‌داند. او می‌گوید: «به‌دلیل کمبود کادر پرستاری در بخش دولتی، گاهی اتفاق می‌افتد که در بخش‌هایی با ١٠ تخت، از ساعت ١١ شب تا ٥ صبح، تعداد پرستاران نصف می‌شود، بدین ترتیب هر پرستار باید از ٤ بیمار مراقبت کند، همین وضع در بخش آی سی یو و سی سی یو که تمام بیماران نیاز به مراقبت ویژه دارند مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.» او ادامه می‌دهد: «بیماران ریوی، باید ترشحاتشان ساکشن شود، پرستار این کار را انجام می‌دهد اما به‌دلیل بالا بودن تعداد بیماران، بدون این‌که مسائل بهداشتی را رعایت کند، با همان دستکش، کار را انجام می‌دهد که این خود باعث می‌شود تا اگر بیماری عفونت داشت، عفونتش به بیمار دیگر منتقل شود.» به گفته شریفی‌مقدم، عفونت تنفسی عامل عفونت بیمارستانی به شمار می‌رود، به همین خاطر این مسأله در میان بیماران بسیار شایع است. دبیرکل خانه پرستار ادامه می‌دهد: «عفونت‌های وریدی هم از دیگر عفونت‌های شایع است، برای نمونه آنژیوکت بیماران باید حداکثر ٤٨ ساعت بعد تغییر کند، اما گاهی پیش می‌آید که به‌دلیل کمبود پرستار یک هفته بعد تغییر کند، این موضوع برای سوند ادراری هم اتفاق می‌افتد. ازدحام بیماران، کمبود پرستار و نبود وقت کافی، باعث شده تا بیماران قربانی عفونت بیمارستانی شوند.»
او یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد و تشدید عفونت بیمارستانی را ضعف مدیریت در بیمارستان‌های دولتي می‌داند. دبیرکل خانه پرستار به کمیته کنترل عفونت در بیمارستان‌ها اشاره می‌کند. «عضو فعال این کمیته‌ها، پزشک‌ها هستند، اما محوریت آن با پرستاران است، این کمیته موظف است تا سیاست عفونت‌های بیمارستانی را بررسی کند و آن را با موازین و استانداردهای جهانی مطابقت دهد، همچنین باید اطلاعات مربوط به عفونت‌ها را به روز کرده و حسن انجام این استانداردها را رصد کند. نوع عفونت و این‌که در کدام بخش‌ها شایع‌تر است هم از دیگر وظایف این کمیته به شمار می‌رود. اما متاسفانه این موضوع خیلی در بیمارستان‌ها پیگیری نمی‌شود. بیماران هم به خاطر نداشتن اطلاعات کافی موضوع را پیگیری نمی‌کنند و بدین ترتیب ماجرای عفونت، مسکوت می‌ماند.»
عفونت‌های بیمارستانی بیشتر شده
با همه اینها دبیرکل خانه پرستار تأکید می‌کند که عفونت‌های بیمارستانی حالا بیش از گذشته در بیماستان‌ها و مراکز درمانی وجود دارد و بیش از گذشته هم برای بیماران مشکل ایجاد کرده. در همین ارتباط، خبرگزاری فارس با تعدادی از بیمارانی که درگیر عفونت‌های بیمارستانی شده‌اند، گفت‌وگو کرده است. یکی از آنها زنی ٤٥ساله است که به خاطر بی‌توجهی پزشکان به عفونت بیمارستانی مبتلا شده. او می‌گوید: «بر اثر حادثه‌ای در باشگاه ورزشی پایم آسیب دید و در کمترین زمان خود را به نزدیک‌ترین درمانگاه رساندم و پزشک معالج در قسمتی که جراحت دیده بود ٨ بخیه زد.» او ادامه می‌دهد: «پس از گذشت چند روز قرار بود دو هفته بعد برای ترمیم بخیه و کشیدن آن به بیمارستان مراجعه کنم. پس از مراجعه اعلام کردند که هنوز زود است؛ اما پس از گذشت زمان کمی، اطراف زخم شروع به تورم کرد و سرخ رنگ شد و به شکلی عفونی شد که حریم زخم به شدت دردناک شده بود و با خارش شدید همراه بود. بعد از مدتی اطراف زخم سیاه رنگ شد و به‌حدی دچار درد شده بودم که نمی‌توانستم راه بروم.»
بیمار دیگر هم تأکید می‌کند که بی‌توجهی پزشک، او را تا آستانه مرگ برده است. او می‌گوید: «من با تشخیص سنگ صفرا تحت عمل جراحی لاپاراسکوپی قرار گرفتم اما پس از عمل جراحی دچار تب و لرز بسیار شدید شدم، مجدد به پزشکم مراجعه کردم که او تشخیص انسداد مجاری صفرا داد و من برای بار دوم تحت عمل جراحی قرار گرفتم اما یک بار دیگر تشخیص داده شد که ریه من آب آورده است و باید مجدد تحت عمل جراحی قرار بگیرم، با این وجود و با خارج کردن حدود ٦٠٠ سی‌سی آب از ریه نه‌تنها مشکل من حل نشد بلکه با انجام سونوگرافی مشخص شد طحال دچار آبسه چرکی شده است درحالی‌که پزشک معالجم در سونوگرافی‌های ابتدایی این موضوع را تشخیص نداده بود.» این بیمار ادامه می‌دهد: «به گفته مدیران بیمارستان دستور جراحی مجدد داده می‌شود تا شخصا متوجه عملکرد پزشک معالج در ناحیه شکم شود و با توجه به نتیجه کشت آبسه، دلیل آن عفونت بیمارستانی پس از جراحی تشخیص داده می‌شود که می‌تواند ناشی از خطای تیم درمانی یا قصور در استریلیزه شدن تجهیزات مصرفی بیمارستان باشد.»
ارسال نظر