درآمد یک‌میلیونی دستفروشان «مترو»

  به گزارش  پارس،   شهر پر از دستفروش شده. آدم تو ماشین خودش هم آسایش نداره. انگار یه نوار ضبط شده میاد و جلوی گوش آدم می خونه. کم مونده ماشین لباسشویی و یخچال بیارن بفروشن. این را مسافر زن میانسال داخل مترو می گوید. اما گوش دستفروش ها به حرف هایش بدهکار نیست. هر کدام کار خودشان را می کنند. وقتی نگاهشان می کنی خستگی از سرورویشان می بارد اما همچنان ادامه می دهند. جوابشان تنها یک کلمه است. « مجبوریم»

بلندگوی مترو به مسافران هشدار می دهد برای حفظ آرامش خودشان هم که شده از دستفروشان خرید نکنند. ناگهان در مترو باز می شود و فروشنده ها همراه مسافرها وارد می شوند و کیسه ها و کیف های بزرگ و کوچکشان را باز می کنند. هر که زودتر شروع کند و صدایش بلندتر باشد موفق تر است. یکی مسواک و آدامس هایش را به مسافران نشان می دهد و دیگری جالباسی های آویزی اش را به دستگیره های بالایی مترو آویزان می کند. قیمت اجناس داخل مترو بین هزارتا ۱۰هزارتومان است. انگار وارد صحنه تئاتری شده ای که مسافران حکم تماشاچی و فروشنده ها بازیگرانش هستند.

هر از گاهی یکی با دست اشاره می کند تا کالای مورد نیازش را بخرد. هر کدام به شیوه خودشان بازاریابی می کنند. بعضی ها بازارشان گرم تر از بقیه است. تعدادی برای بازارگرمی از قدرت طنز استفاده می کنند و مشتری ها را سرگرم می کنند تا جنس هایشان را بفروشند. میان آن همه جمعیت دختری کلاه گیس های رنگ و وارنگش را روی سرش امتحان می کند و درباره قابلیت های بالای شست وشوی آنها می گوید. یکی برای بازاریابی مشتری ها را دعا می کند و دیگری از عمل قلب بچه اش می گوید. شاید به این وسیله کسی دلش درد بیاید و جوراب هایش را بخرد. فروشنده ها سن وسال های مختلفی دارند. از پیرزن و پیرمرد گرفته تا دختربچه ها و پسربچه های ۶یا ۷ ساله. کم کم مترو شلوغ تر می شود و جا برای نفس کشیدن نمی ماند. مامورهای قطار جلو در ایستاده اند و اجناس فروشندگان را جمع می کنند. یکی یکی خودشان را لای جمعیت گم می کنند و جنس هایشان را میان جمعیت پخش می کنند. مسافران مترو کمک می کنند تا مامورها نتوانند پیدایشان کنند.

یکی از مامورها در قطار را باز گذاشته و تا وقتی زن دستفروش از واگن بیرون نرفته اجازه حرکت را نمی دهد. همه اعتراض می کنند بالاخره قطار راه می افتد. زن دوباره جنس هایش را پس می گیرد و دوباره شروع می کند. زن میانسالی که خودش را خانم تهرانی معرفی می کند، نسبت به بقیه بازار گرم تری دارد. بساطش انواع دستمال های آشپزخانه و دمکنی است آنها را به قیمت شش هزارتومان می فروشد. وقتی به او می گویم می خواهم به عنوان تازه کار وارد شوم به کوله پشتی ام اشاره می کند و می گوید: تو جوان هستی و می توانی. این کوله پشتی ات را باید پر از جنس کنی و هر روز از صبح تا شب توی مترو بچرخی. بچه هایی هستند که از صبح تا شب صدهزارتومان هم درآمد داشته اند. موفقیت در این است که صبور باشی و با بدرفتاری های مردم کنار بیایی.

او درباره قیمت خرید و فروش جنس هایش می گوید: من هر دو، سه روز درمیان می روم مولوی و جنس هایم را از بازار آنجا تهیه می کنم. هر دستمال آشپزخانه را چهارهزارو۴۰۰تومان می خرم و شش هزارتومان می فروشم. البته آنجا فروشنده هایی هستند که یکسری از جنس هایشان را برای فروشنده های مترو کنار می گذارند. قیمت ها را هم خودشان می دهند. بچه های مترو دستمال ها را هزارتومان می فروشند که کمتر کسی می خرد. اما من خیلی توان ندارم. ارزان تر می دهم تا زودتر تمام شود.

بعضی از آنها هم دستمال های سه قسمتی را تکی به قیمت سه هزارتومان می فروشند. تعداد زیادی از بچه ها بودند که بعد از یک یا دوسال دستفروشی در مترو الان در گلشهر کرج مغازه دار شده اند و خودشان به صورت عمده فروش مشغول کار هستند. اگر چند ماه خوب کار کنی درآمدت به ماهی یک میلیون تومان هم می رسد. باید بدانی چه جنسی را مردم بیشتر نیاز دارند. سرتاسر مترو از فروشنده های لوازم آرایش پر شده. اینها دیگر فروششان خیلی خوب نیست مگر اینکه خوب بتوانی مشتری را به قول معروف جوگیر کنی. قدرت بیانت خیلی مهم است. مشتری باید تصور کند اگر جنست را نخرد ضرر کرده. او درباره تفاوت درآمد دو یا سه سال پیش با امروز می گوید: خیلی کمتر شده.

چون مردم دیگر اشباع شده اند و حوصله خرید ندارند. اوایل برایشان خیلی جذاب بود که جنس هایشان را از مترو بخرند. او درباره خودش می گوید: من در کرج ۱۵سال معلم قرآن بودم اما دیگر جواب هزینه های زندگی ام را نمی داد. وقتی وارد شدم به هیچ کدام از فامیل و خانواده ام نگفتم. اما کم کم من را توی مترو دیدند و شناختند.

شاگردهایم اول خیال می کردند اشتباه دیده اند اما وقتی که با آنها سلام وعلیک می کردم، می شناختند. کم کم وقتی زمان گذشت خودشان می گفتند چه خوب که داری کار می کنی.
من فقط عصرها از ساعت چهار تا ۱۰شب کار می کنم و درآمدم ۴۰۰ تا ۵۰۰هزارتومان است. او پیشنهاد می کند برای درآمد بهتر از ۱۰صبح تا ۱۰شب را به مترو بیایم و کار کنم. معمولا ما فروشنده های قدیمی داخل مترو هوای همدیگر را داریم و وقتی چندتایی باهم داخل یک واگن می شویم سعی می کنیم به نوبت جنس هایمان را تبلیغ کنیم. گاهی با هم رفت وآمد خانوادگی هم پیدا می کنیم و دوستان چندین و چندساله می شویم. دیگری جوراب ها و کلیپس هایش را به نخ آویزان کرده و فریاد می زند. او یکی از دلایل کم شدن تعداد مشتری ها را هشدارهای لحظه به لحظه مسئولان مترو می داند.

با زیادشدن تعداد فروشنده ها در واگن رقابت سنگین شده و همه سعی می کنند بازار را به دست آورند. او درباره درآمدش می گوید: این همه بدو بدو به درآمدش نمی ارزد. از صبح تا شب باید این همه بار را با خودت جابه جا کنی و از ترس مامورها از این واگن به آن واگن پناه بیاوری آن وقت هنوز معلوم نیست درآمد معقولی داشته باشی یا نه!

فریاد می زند و با صدای تودماغی، شال های قرمز و رنگی اش را که یک سویش براق و سوی دیگرش مات است به مسافرها نشان می دهد. شال های دانه ای ۱۰هزارتومانی را هفت هزارتومان از بازار خریده است. می گوید هر چه رنگش جیغ تر و جدیدتر باشد، قیمتش بالاتر است. ساعت نزدیک به ۱۰شب است و مترو کم کم خلوت می شود.

دختر جوانی کیسه لاک هایش را به مسافران خسته تر از خودش نشان می دهد. یکی، دوتا از مسافرها لاک ها را روی انگشتان شان امتحان می کنند. می گوید: امروز صبح زود به بازار رفته ام و صدتا لاک با یک مارک خریدم. از صبح یک سوم آنها را فروخته ام. لاک ها را دانه ای هزارو۵۰۰تومان می خرم و سه هزارتومان می فروشم. مشتری های خسته چانه می زنند تا لاک ها را به قیمت دوهزارتومان بفروشد اما زیربار نمی رود. لاک ها دست به دست می چرخد و دوباره وارد کیسه دخترک می شود. می گوید نزدیک به یک میلیون تومان درآمد دارم اما از صبح تا شب می دوم هزینه شهریه دانشگاهم را هم درمی آورم. زندگی در تهران خیلی گران است. شهرستانی ها خیلی ارزان تر و راحت تر زندگی می کنند.

با اینکه مسوولان شهرداری بازارهایی را برای فروشندگان مترو در نظر گرفته اند تا کالاهای خود را در آنجا عرضه کنند اما نه تنها از تعداد دستفروشان مترو کم نشده که روزبه روز به تعدادشان اضافه می شوند. آنها معتقد هستند هیچ بازاری نمی تواند مانند مترو این همه مشتری را یک جا برایشان داشته باشد.