ادای احترام آتاتورک به مولانا

به گزارش پارس به نقل از مهر، مراسم « شب خاندان مولانا» شامگاه چهارشنبه ۱۳ آذر با حضور اسیب چلبی بیست و دومین نواده مولانا، عباس کیارستمی، محمود دولت آبادی، محمدعلی موحد، توفیق سبحانی، بهاءالدین خرمشاهی، پری صابری و در قالب یکصد و چهل و دومین شب از شب های بخارا و با همکاری مؤسسه فرهنگی هنری ملت، دایره‎ العمارف بزرگ اسلامی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینه پژوهشی ایرج افشار و بنیاد بین المللی مولانا در کانون زبان فارسی برگزار شد.

در این مراسم اسین چلبی بیست و دومین نواد مولانا و قائم مقام بنیاد بین‎ المللی مولانا درباره خاندان مولانا و کار این بنیاد سخن گفت که سخنان وی توسط فروزنده اربابی، تنها عضو ایرانی بنیاد بین المللی مولانا ترجمه شد.

چلبی ابتدا گفت: شنیده‎ ام که می‎ گویند وقتی در جایی صحبت از اولیاء است و به ویژه وقتی از ولی بزرگی صحبت می‎ شود، مسلماً آن ولی و آن اولیاء در جمع حضور دارند. هر چه فکر کردم که امشب شب من است، دیدم نه امشب شب جناب مولانا است و در جایی که اسم اولیاء برده می‎ شود، همه اشخاصی که هستند میهمانان او به شمار می‎ آیند، بنابراین همه به مهمانی مولانا خوش آمدیم.

وی ادامه داد: همه به خوبی می‎ دانند آنچه امروز ما هستیم و زندگی می‎ کنیم، میراثی است که از حضرت مولانا به ما رسیده است؛ روزی حضرت مولانا با سلطان ولد راه می‎ رفتند در قونیه، خیلی از مریدها جلو می‎ آمدند و ادای احترام می‎ کردند و ارادتشان را به نحوی به ایشان نشان می‎ دادند. مولانا متوجه می‎ شود که سلطان ولد از این همه احترام و ستایش بسیار خوشحال شده است. از او می‎ پرسد که آیا از این همه احترام خوشش آمده است؟ و سلطان ولد به این پرسش پاسخ مثبت می‎ دهد و مولانا در حق سلطان ولد دعا می‎ کند که در آینده سلطان ولد و فرزندانش نیز از این احترام و ستایش برخوردار شوند و خدا را شکر که این میراث پس از هفتصد و چهل سال حفظ شده است و نسل‎ های مولانا از این احترام و تقدیر نصیب برده‎ اند.

چلبی در بخشی دیگر از سخنانش به ذکر تاریخچه‎ ای از خاندان مولانا پرداخت: پس از مولانا پسرش سلطان ولد برای حفظ آثار و اندیشه‎ های مولانا به ناچار « طریقت مولویه» را تأسیس می‎ کنند و اولین مولوی خانه در داخل تربت حضرت مولانا بوده و علاوه بر کشور ترکیه، هر کشوری که سلاجقه به آن راه یافتند، مولوی خانه‎ ها در آنجا نیز تأسیس شد و بعد هم این کار در دوران عثمانی نیز ادامه پیدا کرد.

نواده بیست و دوم مولانا اضافه کرد: مولوی خانه، یک دانشگاه مانند بوده که علاقمندان باید مراحلی را می‎ گذراندند تا به داخل این مدرسه راه پیدا می کردند، در حقیقت نوعی امتحان ورودی وجود داشته است؛ باید زبان فارسی یاد می‎ گرفتند، عربی می‎ آموختند تا بتوانند قرآن بخوانند و درست همانند دانشکده هنرهای زیبا تدریس خط، تذهیب و مینیاتور داشتند و در رأس این مدارس شیخی وجود داشته است و تمام این مولوی‎ خانه ها زیر نظر یک مولوی خانه اصلی، یعنی مولوی خانه قونیه قرار داشتند.

اسین چلبی در ادامه سخنانش به این نکته اشاره کرد که شیخ و رئیس مولوی خانه قونیه حتماً باید از پسران و فرزندان حضرت مولانا باشند و البته طی مراسمی و حتماً به صورت انتخابی و از نسل پسری، برگزیده می‎ شده اند و ادامه داد: و این رویه تا ۱۹۲۵ ادامه پیدا می‎ کند و در ۱۹۲۵ پدربزرگ من، عبدالحلیم چلبی، این مقام را بر عهده داشت.

وی که خود در حلب به دنیا آمده است، سپس گفت: پدربزرگ من اولین رئیس مجلس جمهوری ترکیه بود و بعد از مدتی آتاتورک اورا صدا زد و گفت که ما قصد داریم قانون منع فعالیت خانقاه‎ ها و زاویه‎ ها و مولویه‎ ها به اجرا درآوریم و خاندان ما مجبور به ترک ترکیه شد و به حلب رفت. البته آتاتورک بارها بر تربیت جناب مولانا حضور یافته است و کوشش می کرد این ملاقات ها در خلوت باشد. در این باره تصاویر و اسناد متقنی وجود دارد. البته روسای دولت ترکیه همیشه برای جناب مولانا احترام بیش از اندازه ای قائل بوده اند.

نواده بیست و دوم مولانا افزود: جلال الدین چلبی در شانزده سالگی به مقام شیخ اعظم می‎ رسد و مشایخ آنجا با پدرم بیعت کردند و عموی پدرم نیابت ایشان را به عهده داشت. اما بعد از مدتی سوریه شروع کرد به بدرفتاری با مولوی خانه‎ ها و ما به همراه خانواده مان که ۵ خواهر و یک برادر هستیم، مجبور شدیم که شبانه خاک سوریه را ترک کنیم و به ترکیه برگشتیم. من از این مسئله ناراحت نیستم ولی یک مسئله به صورت بسیار عمیق من را ناراحت کرد. پدرم کتابی برای من خریده بود به نام « داستان های هزار و یک شب» و من آن را می خواندم و گذاشته بودم روی میز و متاسفانه نتوانستم آن را بخود به ترکیه بیاورم و الان با اینکه قفسه کتابخانه ام پر است از کتاب، جای این کتاب واقعاً خالی است.

چلبی اضافه کرد: پدر من همیشه به قانون احترام می‎ گذاشت و آن را رعایت می‎ کرد تا آنکه در ۱۹۷۴ دولت وقت ترکیه مجدداً اجازه داد تا مولوی خانه‎ ها و خانقاه‎ ها دایر شود. پدرم در ۱۹۹۶ به جانب حق شتافت ولی پیش از مرگ، بنیاد بین‎ المللی مولانا را به ثبت رساند.

این عضو خاندان مولانا در پایان از برگزارکنندگان مراسم « شب خاندان مولانا» و نیز محمدعلی موحد، توفیق سبحانی، محمود دولت آبادی، بهاءالدین خرمشاهی، عباس کیارستمی، محمود بردبار، پری صابری و سلار عقیلی، قدردانی کرد و نیز مژده داد که دانشکده سلجوق برای اولین بار در دنیا دوره فوق لیسانس مولاناپژوهی را راه اندازی کرده و از امسال دانشجو می پذیرد.