به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای یاسر احمدوند در برنامه گفتگوی ویژه بخش خبری 21 سیما که به موضوع «سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب» اختصاص داشت، افزود: ویژگی های مختلفی در صنعت نشر وجود دارد که موجب می شود انتظار از نمایشگاه در قالب فروشگاه عرضه آثار هم باشد،

وی افزود: یکی از این ویژگی های نمایشگاه کتاب این است که بخش قابل توجهی از مردم کشور ما دسترسی به کتاب ندارند، در روستاها و شهرهای کوچک کتاب فروشی وجود ندارد، وجود نمایشگاه کتاب یکی از دلایلی است که می تواند موجب شود در طول سال حداقل یک بار مردم بتوانند از نزدیک همه محصولات و انتشارات را ببینند.

وی گفت: همزمان دو نمایشگاه مجازی و حضوری در کنار هم برگزار شد که اتفاق کم نظیری است و سطح زیر بار این نمایشگاه به حدود 90 هزار متر رسید، فکر می کنم نمایشگاه کم نظیر و استقبال مردم ویژه بود، نوع و میزان فروش نشان می دهد که مردم استقبال ویژه ای از نمایشگاه کردند. 

هویت فرهنگی نمایشگاه کتاب تهران خانواده محور است

آقای احمدوند افزود: ویژگی و هویت نمایشگاه فرهنگی کتاب در کشور ما قدری متفاوت با نمایشگاه های کتاب در جاهای دیگر دنیا است، مخاطب اصلی نمایشگاه کتاب تهران مردم و خانواده ها هستند، در نمایشگاه های دیگر دنیا مخاطبان اصلی نمایشگاه، افراد صنعت نشر مانند ناشران، نویسندگان و مروجان کتاب هستند. وی گفت: در نمایشگاه کتاب تهران خانواده ها و مردم مخاطبان اصلی نمایشگاه هستند. 

انتظار از نمایشگاه اینست که فروشگاه هم باشد 

بخش فروش از دوره اول تا به حال در نمایشگاه بخش جدی نمایشگاه بوده است. ویژگی‌های مختلفی در صنعت نشر وجود دارد که موجب می‌شود انتظار از نمایشگاه، یک فروشگاه هم باشد، یکی از این ویژگی‌ها این است که بخش قابل توجهی از مردم کشور ما دسترسی به کتاب ندارند، در روستا‌ها و شهر‌های کوچک کتاب فروشی وجود ندارد، این یکی از دلایلی است که توقع می‌رود در طول سال حداقل یک بار مردم بتوانند از نزدیک همه محصولات و انتشارات را ببینند. آقای احمدوند گفت: نکته دیگر این که تعداد کتاب فروشی‌های کشور، چون کمتر از تعداد ناشران است و میزان تولید کتاب بیشتر از ظرفیت ویترین‌های موجود است، کتاب فروشی‌ها نمی‌توانند همه تولیدات ناشران را بگیرند و به نمایش بگذارند.

وی افزود: شاید به طور متوسط از هر ناشر کمتر از ۱۰ تا ۲۰ درصد کتابهایش را می‌توان به طور عمومی در فروشگاه‌های مختلف دید

نمایشگاه کتاب

آقای احمدوند گفت: بخش جدی کتاب‌های ناشران در کتاب فروشی‌ها امکان عرضه ندارند. تعدادی از کتاب‌ها هم مخاطب عمومی ندارد، کتاب‌های تخصصی کتاب‌های خاص هستند که مخاطب خاص دارند و برای کتاب فروش صرفه اقتصادی برای ارائه ندارد.

وی افزود: مجموع این عوامل باعث می‌شود که ما ناگزیر باشیم در سال به این مجموعه ناشران و کتاب‌ها فرصتی دهیم که خود را به مخاطبان ارائه کنند، این دلیل اصلی است که همچنان وجه فروشگاهی در نمایشگاه وجود دارد.

ناشران ۳۲ کشور در نمایشگاه کتاب تهران حضور دارند

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: از ۳۲ کشور در نمایشگاه نماینده داریم، یا ناشر حضور دارد یا مهمان، حدود ۶۰ مهمان خارجی در نمایشگاه حاضر هستند و ارتباطات فرهنگی گسترده، تبادلات و تفاهمات فرهنگی بین ناشران ایرانی، اتحادیه‌های ایرانی و ناشران و اتحادیه‌های کشور‌های دیگر ایجاد شد.

آقای احمد وند افزود: ما در حوزه نشر بین الملل عقب افتادگی‌های زیادی داریم و فعالیت‌های ما در حوزه نشر بین الملل فعالیت‌های مطلوب، مفید و کافی نبوده است، هم در حضورمان در نمایشگاه خارجی تجدید نظر اساسی می‌کنیم و هم در برپایی بخش بین الملل نمایشگاه تهران، امسال اندکی از این تغییر و تحول مشاهده شد، حتماً در سال‌های آینده بخش بین الملل نمایشگاه کتاب تهران متحول خواهد شد و حضور ما در نمایشگاه‌های منطقه‌ای با اولویت و دیگر نمایشگاه‌های بین المللی با هدف حضور ما در بازار‌های بین المللی تقویت خواهد شد.  

۴۵۰ اثر ایرانی در کشور‌های دیگر ترجمه و منتشر شده است

وی گفت: ما نگاهمان به نمایشگاه‌های خارجی نگاه گردشگری نیست و برای نمایشگاه‌های خودمان هم گردشگر دعوت نمی‌کنیم.

آقای احمدوند با بیان اینکه فعالیت حرفه‌ای در حوزه نشر مد نظر است افزود:این فعالیت در نمایشگاه خودمان و حضور در نمایشگاه خارجی خواهد بود. وی گفت: تا الآن حدود ۴۵۰ اثر ایرانی با حمایت این طرح در کشور‌های دیگر ترجمه و منتشر شده است، پژوهش را شروع کردیم که چقدر از این آثار الآن در بازار‌های مختلف دنیا حضور دارند که بازخورد دقیق و واقعی از این اتفاق داشته باشیم.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: اصل ایده و طرح، بسیار خوب است، ما باید از ناشران خارجی که علاقه مندند آثار ناشران و نویسندگان ایرانی را ترجمه کنند حمایت کنیم. آقای احمد وند گفت: بهترین راه هم همین است که آثار ایرانی و فارسی  ط ناشران خارجی انتخاب، ترجمه و در بازار‌های آن‌ها عرضه شود، ترجمه باید در کشور مقصد صورت بگیرد. وی افزود: حتماً این

 
باید توسعه پیدا کند، تقویت و به بازار‌های منطقه‌ای توجه
 

به پایگاه انترنتی طرح گرنت مراجعه کنید

آقای احمدوند گفت: ما در خیلی از کشور‌های دنیا نمی‌توانیم مخاطب جدی پیدا کنیم، چون اشتراکات فرهنگی زیادی نداریم.

وی افزود: اولویت ما باید با کشور‌هایی باشد که با آن‌ها اشتراکات فرهنگی داریم، ممکن است از نظر جغرافیایی همسایه ما باشند یا همسایه

فرهنگی ما باشند که کشور‌های زیادی در دنیا این ویژگی را دارند.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: روش کار این است که ناشران خارجی به پایگاه اینترنتی طرح گِرَنت مراجعه می‌کنند و کتابی را که می‌خواهند به زبان خود ترجمه کنند آنجا معرفی می‌کنند، و آن جا عنوان کتاب را اعلام می‌کنند طی چند روز همکاران بررسی می‌کنند که آیا این کتاب ویژگی ترجمه را دارد، قبلاً ترجمه نشده یا به ناشر دیگری در آن کشور حق ترجمه اش فروخته نشده باشد، بعد از چند

روز که ارزیابی‌های اولیه صورت گرفت به ناشر اعلام می‌شود که می‌تواند این کتاب را در قالب طرح گرنت ترجمه کند.

نمایشگاه کتاب

آقای احمد وند افزود: یک مبلغ حمایتی برای آن ترجمه تعیین می‌شود و در اختیار ناشر قرار می‌گیرد، یک مبلغی به عنوان پیش پرداخت، بعد از انتشار کتاب هم مبلغ تکمیلی داده می‌شود که کتاب به آن زبان در کشور مورد تقاضا منتشر شود. وی گفت: استقبال ناشران خارجی از این طرح خوب است، ما منابع ارزی کافی در گذشته به این کار اختصاص ندادیم و باید این اتفاق تقویت شود. آقای احمدوند با بیان این که بدون سرمایه گذاری طبیعتاً طرح کامل و مفیدی نخواهد بود، افزود: برخی ناشران خارجی هم ممکن است ناشران تراز اولی برای ترجمه نباشند و صرفاً برای فعالیت اقتصادی به سراغ کتاب‌های ما بیایند باید ارزیابی دقیق تری در انتخابناشران طرف قرارداد هم صورت بگیرد.

افزایش ۴ درصدی انتشار شمارگان کتاب 

وی گفت: مجموع شمارگان کتاب‌های کشور در سال ۱۴۰۰، چهار درصد نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش داشت. معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: مجموع عناوین حدود ۱۴ درصد افزایش داشته است. آقای احمد وند گفت: میانگین شمارگان منتشر شده در کشور حدود ۱۰۲۰ نسخه و میانگین مقبولی است، با این ظرفیت توزیع و کتاب فروشی، میانگین تیراژ و شمارگان میانگین قابل قبولی است. وی افزود:، اما شاخص جدی برای نشر این است که ما شمارگان مان افزایش پیدا کند، یکی از راه ها؛ اطلاع رسانی و ترویج است.  

  سی میلیارد توما اعتبار خرید کتاب کتابخانه‌های عمومی

اقای احمدوند گفت: یکی از راه ها؛ توسعه فروشگاه‌ها همچنین تقویت بخش خرید از ناشران برای تجهیز کتابخانه‌ها است، در این زمینه احتیاج به کمک بیشتر برای تأمین اعتبار مورد نیاز برای تجهیز کتابخانه‌ها داریم. وی افزود: تقریباً در سال گذشته حدود ۳۰ میلیارد تومان اعتبار برای خرید کتاب برای کتابخانه‌ها در نظر گرفته شده بود در حالی که تقریباً ارزش تولید کتاب‌های کشور نزدیک به پنج هزار میلیارد تومان است، می‌بینید که فاصله خیلی زیاد است و در سال جدید هم این عدد افزایش چشمگیری ندارد. آقای احمد وند افزود: حجم قابل توجهی از کتاب‌های خوب کشور را وزارت ارشاد نمی‌تواند برای کتابخانه‌ها خریداری کند بنابراین باید راه‌های دیگری برای ترویج کتاب‌ها و پشتیبانی مصرف فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اتخاذ شود. وی گفت: یکی از راه‌ها حوزه ترویج است، رسانه و گروه ترویج کتاب می‌توانند کمک کنند که تازه‌های نشر به خوبی به مخاطبان واقعی اطلاع رسانی شود.

ورود فضای مجازی به نمایشگاه کمک کرد

آقای احمدوند افزود: یکی دیگر از ظرفیت‌ها این است که ما از ابزار‌های جدید استفاده بیشتری کنیم، ورود فضای مجازی به کمک نمایشگاه کتاب تهران تحولی ایجاد کرد، آخرین آمار فروش در نمایشگاه کتاب تهران حدود ۸۴ میلیارد تومان است که امروز اتفاق افتاد که حدود ۳۵ تا ۳۶ میلیارد تومان آن در فضای مجازی خرید شد و کتاب‌هایی هستند که مردم از سراسر کشور خریداری کردند. معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره گفته وزیر (ارشاد) نسبت به واردات کاغذ افزود: ارز ۴۰ میلیون دلاری که تخصیص پیدا کرده بود در اختیار قرار گرفت که شرکت‌ها هم ثبت سفارش کردند، واردات (کاغذ) انجام خواهد شد، اما بدانیم که این میزان در حوزه نشر حدود یک ششم نیاز نشر کشور در طول سال است، تولید داخل به همت وزیر و پیگیری معاون اول رئیس جمهور در حال راه اندازی است.

آقای حق بین:​کتاب فروشی‌ها کم و ناشران زیاد است

آقای محمدتقی حق بین ناشر که در استودیوی دیگر برنامه گفتگوی ویژه بخش خبری ۲۱ سیما حضور داشت، افزود:یکی از وجوه اساسی کشور این است که باید به روش‌های سنتی خودمان توجه کنیم، میزان کتاب فروشی‌های ما کم و تعداد ناشران زیاد همچنین تولیدات نشر ما در تعداد عناوین هم زیاد است این‌ها ویترین لازمه را می‌خواهند به اضافه این که اگر در این موارد نگاه کنید کتاب را باید مردم ببینند تا بتوانند به دیگران معرفی کنند. آقای حق بین گفت: در تمام دنیا دو نمایشگاه با هدف فروش صرفاً رایت است، مابقی را مردم می‌آیند، ولی چون زیرساخت‌های دیگر که کتاب فروشی‌ها هستند زیادتر است به این تعداد جمعیت ما نخواهد رسید، ولی به لحاظ اقتصادی بسیار در صنعت نشر و برای ناشران تأثیرگذار است.

بخش بین الملل نمایشگاه باید به دو بخش تقسیم شود

این ناشر افزود: به عنوان کتاب فروش می‌گویم، چون صدا و سیما در این حوزه فعال است و در این ایام تبلیغات وسیعی در حوزه کتاب صورت می‌گیرد، کتاب فروشی‌ها هم از رونق برخوردار هستند و آسیبی به آن شکل که عده‌ای بیان می‌کنند نخواهند دید. آقای حق بین گفت: بخش بین الملل باید دو بخش شود یک بخش در نمایشگاه کتاب تهران اتفاق می‌افتد دیگری را باید در سطح دنیا انجام دهیم. وی افزود: در سطح دنیا دو بخش داریم اول این که ما حجم زیادی از ایرانیان خارج کشور داریم که مخاطب کتاب‌های داخلی ما هستند و این خود یک ظرفیت گسترده‌ای است دوم این که باید ببینیم در چه حوزه‌هایی ویژگی‌هایی داریم، چون در حوزه کتاب‌های تصویری جزو پنج کشور بزرگ در حوزه تصویرگری کتاب کودکان هستیم یعنی در این حوزه صاحب نام هستیم و باید از این ظرفیتمان استفاده کنیم همچنین در حوزه چاپ قرآن و قرآن‌های نفیس.

زیرساخت‌های حوزه بین الملل نیازمند توجه بیشتر است

وی گفت: حوزه دیگری که در دنیا وجود دارد موضوع دانش بنیان و کار‌های علمی است که امروزه در ایران انجام می‌شود، کار‌های علمی، تک نسخه آن دارای ارزش است و می‌تواند مبادله شود و ما امروز هیچ زیرساختی نداریم. این ناشر با طرح این پرسش که این زیرساخت‌ها چیست؟ افزود: در تمام دنیا آژانس‌های ادبی نقش بزرگی دارند و ما تعداد اندکی آژانس ادبی یا ناشرانی داریم که خودشان در بخش بین الملل تلاش کرده اند. آقای حق بین گفت: در این دوره جدیدی که در وزارت ارشاد و در دولت سیزدهم است امیدواریم به زیرساخت‌های اساسی در بخش بین الملل بپردازند.  

مهمترین دغدغه ناشران کاغذ است

این ناشر افزود: مهمترین دغدغه امروز ناشران، کاغذ است، اگر وفور کاغذ باشد، قیمت‌ها تثبیت می‌شود و علاقه‌مندان به راحتی می‌توانند کتاب را به دست بیاورند. آقای حق بین گفت: در مورد تیراژ کتاب تنها راهکاری که تمام دنیا در آن هستند توسعه کتابخانه‌ها است و باید به توسعه کتابخانه‌ها بپردازیم. آقای محمدجعفر کمالی آشتیانی؛ ناشر کتاب کودک گفت: نشر ایران استعداد و پتانسیل خوبی در حوزه تصویرگری دارد. وی در ارتباط تلفنی با برنامه گفتگوی ویژه افزود: در دو سالی که درگیر ویروس کرونا بودیم، جامعه نشر و کتاب‌های ترجمه‌ای در حوزه کودک و نوجوان رشد بالایی داشت.