احکام شرعی فرق مسافت و حد ترخص

فرق مسافت و حد ترخص

یکی از شرایط شکسته شدن نماز مسافر آن است که مسافر تصمیم داشته باشد دست‌کم 8 فرسخ شرعی)بین 40 تا 45 کیلومتر) مسافرت کند. به 8 فرسخ، مسافت شرعی گفته می‌شود.

مسافر زمانی می‌تواند نمازش را شکسته بخواند یا روزه‌اش را افطار کند که مقدار معینی از مسیر را طی کرده باشد. این مقدار معین حد ترخص نامیده شده است. همین معیار هنگام رسیدن به وطن یا رسیدن به جایی که اقامت در آن بیش از ده روز باشد نیز جاری است.

مقدار حد ترخص

بر اساس احادیث امامان شیعه، حد ترخص جایی است که اذان شهر یا روستا شنیده نشود و دیوارهای آن دیده نشود.  فقیهان شیعه در این که آیا هر دو شرط باید با هم باشند یا تحقق یکی از آن‌ها کافی است اختلاف دارند.

ملاک فقیهان در دیده شدن یا نشدن دیوارها، ساختمان‌های معمولی در زمینی صاف است. از زمانی که شهرهای بزرگ ایجاد شده‌اند و نیز اذان از رسانه‌ها پخش می‌شود تعیین حد ترخص مشکل شده است. برخی فقیهان معتقد شده‌اند که در بلاد کبیره معیار حد ترخص آخرین دیوارهای محله است نه دیوارهای شهر.

به فتوای بسیاری از فقیهان شیعه اگر روزه‌دار قبل از رسیدن به حد ترخص روزه خود را افطار کند، باید علاوه بر قضای روزه آن روز،‌ کفاره نیز بدهد. 

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای

1. چنانچه بخواهید از راهى که هشت فرسخ* است به آنجا بروید، باید نماز را شکسته بخوانید و اگر از راهى که هشت فرسخ نیست بروید باید تمام بخوانید.

2. ابتداى هشت فرسخ را باید از خانه‌هاى آخر شهر حساب نمایید.

* هشت فرسخ یعنى 45 کیلومتر هر چند به صورت رفت و برگشت باشد.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی  

1. معیار مسیری است که از آن مسیر می رود.

2. آخرین خانه های شهر ملاک است.

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی 

1. اگر از راهی رود که از شهر خارج می شود و فاصله اش تا مقصد حدوداً 45 کیلومتر اگر نخواهد برگردد و یا 5/22 کیلومتر اگر بنای بازگشت دارد مسافر است و نمازش شکسته می شود و خانه های آخر شهر ابتدای سفر او محسوب می گردد، اما اگر از راهی که تماماً شهر است تا مقصد می رود و اتصال خانه ها تا مقصد ادامه دارد مسافر نیست و نمازش تمام است. والله العالم

2. خانه های مسکونی آخر شهر در حکم دیوار شهر است و انتهای شهر و ابتدای سفر حساب می شود. والله العالم

حضرت آیت الله هادوی تهرانی 

معیار سفر شرعی که موجب شکسته شدن نماز یا سقوط وجوب روزه می شود «یک روز راه» است. مراد از «روز» در مقابل «شب» است و برکوتاه ترین روز نیز صادق است، و مقصود از «یک روز راه» مسافتی است که وسائط نقلیه عمومی در مدت یک روز به صورت متعارف طی می کنند.

با این وصف، اگر شخصی سفری انجام دهد که رفت و برگشت وی معادل این مقدار مسافت باشد، نماز وی شکسته می شود و روزه بر او واجب نیست.

مسافت سفر از انتهای شهر – یعنی دیوار آخرین خانه ها یا تأسیسات شهر- محاسبه می شود.