کرم حلزون با پوست چه می‌کند؟

آیا وسوسه شده اید که زنگ بزنید و کرم را سفارش دهید و تا به حال چند بار هم استفاده کرده اید یا شاید قیمت بالای آن باعث شده بر وسوسه خرید آن غلبه کنید. اما آیا واقعا این کرم ها این طور که آگهی ها می گویند می توانند معجزه کنند؟ متخصصان پوست در این رابطه چه نظری دارند؟ آیا آنها نیز این کرم ها را برای بیماران خود تجویز می کنند؟ ما این سؤال ها را از جانب شما از چند متخصص پوست و زیبایی پرسیدیم.

دکتر محمدعلی نیلفروش زاده، متخصص پوست و مو

در ترشحات حلزون چه چیزی وجود دارد؟

Celltone از ترشحات حاصل از حلزون به نام هلیکس اسپرسا (Aspersa Helix) به دست می آید. این مواد همان ترشحاتی هستند که حلزون در زمان آسیب صدفش ترشح می کند و به وسیله آن صدف خود را بازسازی می کند. به علاوه شامل کلاژن و آلانتوئین، الاستین و آنتی بیوتیک های موضعی، ویتامین ها و اسید گلیکولیک است و درنتیجه همین مواد است که ادعای بیشتر شرکت های عرضه کننده این محصول درمان انواع جوش های دوران جوانی و بزرگسالی، جوش های سرسیاه، اسکار جوش، چین و چروک، سوختگی و اسکار ناشی از آن، لکه ها، التهاب پوست، بریدگی ها و… است.

ترکیبات این محصولات به تنهایی مفید هستند

ممکن است ترکیبات این محصولات به تنهایی مفید باشند ولی ارائه آن در یک پایه مناسب می تواند بر بهبود یک یا دو نوع مشکل پوستی تاثیرگذار باشد نه همه انواع آن، همان طور که در کرم های موجود در بازار مشاهده می کنیم. اما نکته ای در این میان وجود دارد که هر کدام از ما پیش از پرداخت هزینه ای گزاف برای خرید این داروها و کرم ها، باید به آن فکر کنیم و مطمئن شویم که دارو عارضه جانبی برای ما نداشته باشد. باید به این نکته توجه داشت که جمع کردن تمام خواص درمانی در کرم های پوست تقریبا غیرممکن است. متخصصان پوست گاه برای درمان یک مشکل پوستی علاوه بر درمان موضعی، لیزر یا جراحی پوست را انجام می دهند، بنابراین این خود افراد هستند که باید هوشیار باشند و خیالبافی و رؤیاپردازی را کنار بگذارند.

در موارد محدود سودمند است

در یک مطالعه علمی در یونان از عصاره هلیکس آسپرسا در درمان سوختگی نسبتا عمقی به مدت ۱۴روز روزی دوبار استفاده شد و با گروه کنترل که تحت درمان پماد سوختگی معمولی قرار داشتند، مقایسه شدند. در این مطالعه گروه درمان بیماران بهبودی بهتر و درد کمتری را تجربه کردند و از لحاظ آماری تفاوت بیشتری مشاهده شد.

کاربرد این کرم در موارد محدود می تواند اثرات سودمندی داشته باشد ولی در مورد تمام انواع موارد ذکر شده کارساز نخواهد بود. البته اینکه بر همه داروهایی که از ماهواره تبلیغ می شوند خط بطلان بکشیم، تقریبا غیرممکن است و چه بسا یکی، دو تا از آن هزاران دارویی که هر روز از طریق برنامه های ماهواره ای فروخته می شوند، ممکن است کسی را لاغر یا چاق کنند و اندازه دور کمر کسی را کاهش دهند یا چین و چروک صورتی را ببرند یا معتادی را درمان کنند.

ممکن است در بهبود لک ها تاثیر داشته باشند

کلاژن و الاستین پروتئین های اصلی پوست و مسئول حفظ قوام و انعطاف پوست هستند. البته محصولات موضعی حاوی این ترکیبات نمی توانند این دو پروتئین را وارد پوست کنند چرا که ساختار این دو پروتئین بزرگ بوده و از سد پوستی عبور نمی کند، بنابراین ترکیب کلاژن و الاستین در یک محصول بیانگر اثر ضدچروک آن نیست بلکه می تواند به عنوان یک مرطوب کننده عمل کند. در برخی مقالات غیر علمی اثرات مرطوب کننده، ضدچروک و ترمیم کننده آن مطرح شده است. البته وجود گلیکولیک اسید در ساختار مولکولی این محصولات می تواند در روشن شدن لک ها یا بهبود آکنه تاثیر داشته باشد که در بسیاری از کرم های داخلی و خارجی که هم اکنون اغلب متخصصان پوست تجویز می کنند نیز یافت می شود و ماده جدیدی نیست. ارائه محصولی که بتواند همزمان چین و چروک را بهبود بخشد و اسکار را بهتر کند و به طور همزمان هم بر جوش صورت موثر باشد علمی نیست چرا که محصولات ضدچروک بیشتر پایه چرب دارند و مناسب پوست های جوش دار نیستند.

دکتر مسعود داوودی، متخصص پوست و مو

مکانیسم این کرم ها شفافیت ندارد

در مورد کرم های حلزون شفافیت وجود ندارد یعنی قبلا اثربخشی یا عوارض آن بررسی نشد درهمه جای دنیا رسم بر این است که وقتی قرار است فرآورده یا محصولی وارد بازار شود اول باید ترکیبات آن تک به تک بررسی و آنالیز شود تا در ردیف مواد مضرر برای انسان نباشد؛ بعد از این مرحله محصول را روی مدل های حیوانی امتحان می کنند تا مطمئن شوند عوارض خاصی ندارند و بعد روی مدل های انسانی داوطلب امتحان می شود تا هم اثرات آن بررسی شود و هم عوارضش.

از عوارض بلندمدت خبر ندارم

بین بیماران من کسانی که از این کرم ها استفاده کرده بودند همگی بر بی اثر بودن اتفاق نظر داشتند و اظهار می کردند که با وجود یک یا دو ماه استفاده هیچ کدام از اثرات مورد ادعا را ندیده اند و از طرف دیگر خوشبختانه عوارض خاصی هم ندیده اند. البته ناگفته نماند که هنوز عوارض بلندمدت این کرم ها مشخص نیست یعنی نمی توان با قاطعیت گفت که در آینده هم فرد دچار مشکل خاصی نخواهد شد.

کلاژن انسانی و حیوانی متفاوت است

به طور کلی کلاژن پروتئینی است که توسط بافت خود بدن انسان تولید می شود و سبب طراوات و جوانی آن می شود اما نمی توان این کلاژن را از طریق کرم، جذب پوست کرد. البته ناگفته نماند که کلاژن انسان و حیوان هم متفاوت است بنابراین نمی توان کلاژن غیرانسانی را وارد پوست کنیم و انتظار داشته باشیم که همان اثربخشی کلاژن تولیدی بدن را داشته باشد. چنین ادعاهایی کاملا غیرعلمی و فریبنده است.

کرم ضدچروک واقعی وجود ندارد

هیچ کدام از کرم های ضدچروک بازار اثر دائمی ندارند و حتی می توان گفت هیچ کرمی نمی تواند چرو ک ها را از بین ببرد؛ این کرم ها می توانند به طور موقت پوست را شاداب تر نشان دهند. از طرف دیگر در هیچ کدام از کرم های پزشکی و آرایشی موثر ادعا نشده که کلاژن وجود دارد. کرم های ضدچروک بیشتر حاوی اسیدهای میوه و ترکیبات ویتامین A و C هستند یعنی ترکیباتی که در شادابی و طراوت پوست نقش دارند.

فرق کرم حلزون با صابون خرچنگ

محصولات ساخته شده از مواد عجیب مثل صابون خرچنگ، ماسک جلبک دریایی و… را می توان به همین کرم حلزون تشبیه کرد، با این تفاوت که کرم های حلزون در تلویزیون تبلیغ می شوند ولی این محصولات نه. این نوع محصولات هر کدام می توانند ویژگی های خاص کوچک داشته باشند. مثلا مرطوب کننده خوبی باشند اما آنچه مسلم است اثر موقتی چنین محصولاتی است و اینکه نباید از آنها انتظار زیادی داشت.

دکتر واعظ شوشتری متخصص پوست و مو

۳ نکته درباره کرم های حلزون

نکته اول: گستردگی طیف اثرات این کرم است:

در تبلیغات آمده است:

برطرف کننده: چین و چروک، جوش، لک های صورت و بدن، سوختگی های عمیق، ترک های بعد از زایمان، آکنه، جوش های سرسیاه و زگیل است.

اما واقعیت علمی: به دلیل اینکه مکانیسم هریک از بیماری های ذکر شده، متفاوت است اثر کردن بر تمامی این بیماری ها ممکن نیست.

نکته دوم: گستردگی طیف سنی، جنسی و… این کرم است:

در تبلیغات آمده است:

کرم حلزون محصول متفاوت برای انواع مختلف پوست در تمامی سنین، از بسیار پایین مانند بچه های یک یا دو ساله تا سنین بالاست، لازم به ذکر است که این ترکیب اثرات آلرژیک ندارد.

اما واقعیت علمی: این طیف وسیع سنی، جنسی و پوستی بسیار بعید است.

نکته سوم: اصولا استفاده از حیوانات بی زبان در محصولات بهداشتی باب شده است. صابون خرچنگ، شتر مرغ و… از این قبیل هستند.

در تبلیغات آمده است:

این کرم ها تهیه شده از عصاره حلزون است. حلزون تنها موجودی است که در ۲۴ ساعت بافت های فرسوده خود را ترمیم می کند.

واقعیت علمی: ویژگی های یک حیوان با مصرف عصاره آن الزاما در انسان اثری ندارد! این اثر باید در آزمایش های متعدد به اثبات برسد نه به دلیل وجود آن در حیوان موردنظر!

دکتر امیر هوشنگ احسانی، متخصص پوست و مو

مطالعات کلینیکی وجود ندارد

این کرم ها دارای تبلیغات زیادی هستند و درنتیجه فروش بالایی هم دارند، اما هنوز تاثیربخشی آنها به طور کامل مشخص نیست چراکه هیچ مطالعه بالینی مشخصی روی آن انجام نشده است (مطالعه بالینی یعنی به یک گروه مشخص مثلا چند هزارنفر همین کرم داده شود و یک گروه دیگر از دارونما استفاده کنند تا بعد از چند ماه بتوان اثربخشی کرم موردنظر را روی لک و ترک و چروک بررسی کرد) یا مقاله ای علمی در نشریه ای معتبر در مورد آن چاپ نشده است؛ اینکه چند نفر محدود از کرم استفاده کرده باشند و از اثرات آن راضی باشند هیچ چیزی را ثابت نمی کند. تا جایی که من می دانم در منابع معتبر پزشکی پوست هم چیزی درمورد این کرم ها وجود ندارد و مطالعات قوی و با پشتوانه بالا که به طور جامع انجام شده باشد و مورد تایید پزشکان متخصص پوست و مو باشد تا به حال وجود نداشته است؛ در مراجع علمی استفاده از این نوع کرم ها تجویز نمی شود بنابراین به طور حتم در حال حاضر نمی توان ادعاهای تبلیغات این کرم ها را کاملا باور کرد چرا که مطالعات علمی و بالینی قوی پشت آن وجود ندارد.

آیا تا به حال عوارض آن را دیده اید

خوشبختانه بین بیماران من، کسانی که از این کرم استفاده می کرده اند دچار مشکل یا عوارض خاصی نشده اند اما درصد بالایی هم از آنها اعتقاد دارند که این کرم آن اثربخشی آگهی ها را ندارد و در کل از کرم راضی نبودند. باید گفت که نهایتا می توان از این کرم ها انتظار داشت که در حد یک مرطوب کننده باشند.

کرم همه کاره وجود ندارد

یک کرم نمی تواند هم ضدلک باشد هم چین و چروک را برطرف کند، هم مرطوب کننده باشد، هم ترک ها و جوش ها را خوب کند؛ چرا که هر کرم تنها می تواند یک ماده موثر داشته باشد نه ۱۰ تا ماده موثر که همه مشکلات پوستی را حل کند، زیرا برای درمان هر کدام از این موارد باید از روش و مواد خاصی استفاده کرد که نمی توان همه اینها را در یک کرم جمع کرد.

صابون درمان کننده نداریم

صابون روی پوست دو تا سه دقیقه بیشتر نمی ماند، هر صابونی استفاده کنید چند دقیقه روی پوست باقی می ماند بعد با آب شسته می شود بنابراین نمی توان از آن انتظار داشت که اثربخشی زیادی داشته باشد یعنی هیچ ماده ای جذب پوست نمی شود که بتواند در تغییر حالت آن نقشی داشته باشد. از همین منظر بین صابون ها و شوینده های مختلف تفاوت چندانی وجود ندارد.

حلزون قادر به ترمیم پوست است؟

آنها می گویند چون حلزون می تواند پوست خودش را ترمیم کند پس پوست ما را هم ترمیم می کند، اما باید گفت از این دست توجیهات و مسائل مشابه زیاد وجود دارد؛ مثلا یک زمان کرم شترمرغ خیلی تبلیغ می شد و توجیهاتی از همین نوع برای نشان دادن اثربخشی آن می آوردند. از طرف دیگر بین حیوانات این حالت زیاد پیدا می شود مثلا مار هم می تواند پوست خودش را ترمیم کند پس می توان گفت کرم مار هم خیلی خوب است و می تواند پوست ما را ترمیم کند؟

مجوز وزارت بهداشت به چه معناست؟

مجوز وزارت بهداشت، مجوز تولید است نه مجوز اثربخشی؛ مثلا خیلی از محصولات دیگر هستند که مجوز وزارت بهداشت را دارند ولی اثربخشی خاصی ندارند چرا که این مجوز قرار نیست ضامن اثربخشی باشد بلکه تنها نشان دهنده این است که تولید این ماده ضرر ندارد. مثلا ممکن است شما بخواهید تونیکی تولید کنید که ادعا دارد موهای سفید را سیاه می کند؛ شاید بتوانید برای تولید آن مجوز وزارت بهداشت را بگیرید اما ادعای خاص شما را آنها نیستند که بررسی می کنند بلکه محققان و متخصصان و دانشمندان باید این موضوع را بررسی کنند.

منبع: مجله سیب سبز