دردهای قاعدگی بعد از روز سوم را جدی بگیرید

به گزارش پارس ، به نقل ازمجله سیب سبز: شاید برایتان عجیب باشد اما خانم هایی هستند که دردهای دوره ماهانه شان از روز دوم و سوم بیشتر شده و حتی تا بعد از اتمام قاعدگی نیز رفع نمی شود! حتی بدتر از آن در هر سیکل این درد بیشتر از ماه قبل می شود و همیشه لکه بینی دارند. در این موارد باید به بیماری « اندومتریوز» مشکوک شد و تست های لازم را انجام داد و اگر تشخیص تایید شد هرچه سریع تر درمان را آغاز کرد زیرا این بیماری می تواند منجر به خونریزی های شدید و نازایی شود. دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق تخصص نازایی و لاپاراسکوپی در این مقاله در این باره توضیح می دهد.

وقتی بافت رحم به داخل رحم اکتفا نمی کند!

کاشته شدن بافت رحم در قسمتی غیر از جدار داخلی رحم را « اندومتریوز» می گویند. بافت داخل رحم « آندومتر» نام دارد و این بافت ممکن است به دلایل مختلفی در مکان هایی به غیر از رحم کاشته شود. برای مثال اگر هنگام دوره ماهانه خون به جای اینکه خارج شود، از لوله ها به داخل حفره شکمی بریزد ممکن است منجر به اندومتریوز شود. عوامل ارثی نیز می توانند باعث شوند از ابتدای تولد بافت آندومتر در جایی خارج از حفره آندومتر برای مثال داخل شکم، تخمدان و گاهی حتی در روده، زانو و ریه کاشته شود. همچنین تغییرات بعدی سلول ها نیز ممکن است باعث شود این سلول ها تبدیل به بافت لایه پوشاننده داخلی رحم شوند. البته به تازگی آلودگی هوا نیز یکی از عوامل افزایش وقوع این بیماری در خانم ها ذکر شده است. معمولا مقدار کمی از خون دوره ماهانه به داخل شکم برمی گردد اما اگر راه خروجی بسته شده باشد، یعنی راهی که خون باید از طریق آن از رحم به طرف واژن و به بیرون بیاید به علتی دچار اختلال باشد این می تواند باعث برگشت خون بیشتر و اندومتریوز شود. برای مثال ممکن است در سوراخ داخلی یا خارجی دهانه رحم تنگی وجود داشته باشد یا چسبندگی یا ناهنجاری های رحمی از جمله رحم های دوشاخ، سپتوم دار، تک شاخ و… یا در قسمت دهانه خروجی ناهنجاری مطرح باشد. تمام این عوامل می توانند باعث شوند خون به داخل شکم برگردد. البته یکی از دلایل کمتر شایع آن نیز پرده بکارت است که در این حالت باقی ماندن خون در واژن و داخل رحم می تواند منجر به اندومتریوز شود.

راه های تشخیص

تنها راه تشخیص قطعی اندومتریوز انجام لاپاراسکوپی و دیدن حفره شکم است. البته این کار معمولا در مرحله اول انجام نمی شود چون به هرحال نوعی عمل جراحی محسوب می شود. اما اگر در تشخیص بیماری واقعا به مشکل بربخوریم این کار را انجام می دهیم. علاوه بر این، یکی از راه های جدیدی که بسیار کمک کننده بوده است. استفاده از ام آر آی و انجام تستی به نام ۱۲۵CA است. این تست تا حد زیادی به تشخیص اندومتریوز کمک می کند، زیرا مارکرها معمولا در این افراد افزایش پیدا می کنند. مواردی بوده است که بیمار فکر می کرده بواسیر یا هموروئید دارد و به دنبال درمان آن بوده است. اما پزشک در معاینه و سونوگرافی « اندورکتال» متوجه نقاط آبی رنگ و قهوه ای رنگی شده است که از آنها خون دفع می شود بدون اینکه در آن قسمت واریس مهمی وجود داشته باشد. بواسیر در حقیقت واریس وریدهای ناحیه روده است اما این نقاط تکی هستند و دورشان عروق خاصی نیست و با این حال خونریزی می کنند. اندومتریوز می تواند به راحتی با بواسیر اشتباه گرفته شود.

قاعدگی های خیلی دردناک و لکه بینی دارید؟

علائم بیماری اندومتریوز متعدد و غیراختصاصی هستند. یکی از شایع ترین علائم آن دردهای هنگام دوره ماهانه است که در روزهای سوم و چهارم معمولا بدتر می شود، درست برعکس افراد عادی که دردهایشان روز اول و دوم بیشتر است. حتی بعد از اتمام دوره ماهانه نیز مدت زیادی طول می کشد تا این درد کاملا از بین برود. متاسفانه درد هنگام دوره ماهانه با گذشت زمان بدتر می شود، یعنی هرماه بیمار احساس می کند از ماه قبل بدتر شده است چون نقاط اندومتریوز هربار خونریزی بیشتری خواهند داشت و درد شدیدتر می شود. البته حتما دلیلی ندارد خونریزی نیز به همراه درد بیشتر از ۷ روز طول بکشد اما متاسفانه یکی از علائم این افراد لکه بینی است که ممکن است بیش از ۷ روز هم مشاهده شود. گاهی اوقات این بیماری با کیست های داخل تخمدان همراه است که این کیست ها نیز باعث درد شدید هنگام دوره ماهانه می شوند. در این افراد اگر سونوگرافی انجام دهیم کیست هایی را در تخمدان می بینیم که داخل شان خون است. این کیست ها « کیست شکلاتی» نام دارند و به راحتی مشخص می شوند. از دیگر علائم اندومتریوز می توان به درد هنگام نزدیکی و لکه بینی بین دو عادت ماهانه اشاره کرد. علاوه براین، گاهی اوقات در معاینه پشت رحم یا کلدوساک خلفی، بیمار دردهایی را احساس می کند که این دردها نیز به دلیل نقاط اندومتریوز در پشت رحم ایجاد می شوند.

خانم های مسن نگران نباشند

اندومتریوز امروزه دیگر در سن و سال خاصی اتفاق نمی افتد. این بیماری معمولا در افراد بالای ۲۵ تا ۳۰ سال ایجاد می شد اما هم اکنون بیمارهای ۱۷،۱۸ و ۱۹ ساله نیز داریم. برخی افراد معتقدند، هرقدر قاعدگی فرد در سن پایین تری شروع شود در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری وجود دارد اما اندومتریوز با این موضوع ارتباط زیادی ندارد و بیشتر به نژاد فرد، آلودگی هوا و عواملی که مانع خروج خون می شوند ارتباط دارد. وزن مناسب، رژیم غذایی سالم و ورزش همگی در ایجاد این بیماری موثر هستند. باید بدانید از لحاظ تئوریکی، احتمال وقوع این بیماری بعد از یائسگی وجود ندارد زیرا دیگر هورمونی وجود ندارد و عادت ماهانه ای اتفاق نمی افتد.

درمان مجردها و متاهل ها متفاوت است؟

درمان این بیماری بستگی دارد به اینکه آیا بیمار می خواهد باردار شود یا خیر. اگر بیمار ازدواج نکرده باشد و هنوز تمایل به باروری نداشته باشد معمولا از درمان های نگهدارنده یعنی درمان های دارویی استفاده می شود تا بیمار اعمال جراحی کمتری را متحمل شود. برای مثال می توان به صورت مداوم از قرص های ضدبارداری استفاده کرد. به این ترتیب که بیمار قرص ها را ۶ ماه می خورد و یک ماه استراحت می کند. در این ۶ ماه قرص ها اکثرا باید به طور پشت سر هم خورده شود یعنی هر جعبه قرصی که تمام می شود جعبه بعدی باید بلافاصله شروع شود تا دوره ماهانه اتفاق نیفتد و نقاط اندومتریوز خونریزی نداشته باشند. مرحله بعدی استفاده از آمپول های « دکاپپتیل» یا « دیفرلین» است که این آمپول ها ۲۸ روز یک بار تزریق می شوند و باعث یائسگی دارویی یا یائسگی کاذب می شوند. به این ترتیب بیمار عادت ماهانه نمی شود و خونریزی و درد نخواهد داشت. اما متاسفانه همه این داروها، چه قرص های ضدبارداری و چه آمپول ها عوارض جانبی خود را دارند. با این حال اگر بیماری چند بار عمل شده باشد و سنش هنوز کم باشد و ازدواج نکرده باشد می تواند به صورت نوبتی از این داروها استفاده کند. یعنی ۶ ماه قرص بخورد و ۳ ماه آمپول بزند و بعد دوباره ۶ ماه قرص بخورد و… تا روزی که بخواهد بچه دار شود.

متاهل ها هرچه زودتر بچه دار شوند!

اگر بیمار در مرحله ای باشد که می خواهد اقدام به بارداری کند و در عین حال کیست بزرگی نداشته باشد بهتر است سریع تر از داروهای کمک باروری استفاده کند تا هرچه زودتر باردار شود. به یاد داشته باشید این افراد گاهی اوقات گرفتگی لوله های رحمی پیدا می کنند که با گرفتن عکس رحمی می توان متوجه شد آیا می توانند با این شرایط باردار شوند یا خیر. تعجیل در بارداری این افراد ضروری است زیرا هرقدر که می گذرد قدرت باروری شان کاهش پیدا می کند. یکی از دلایلش این است که این افراد معمولا یکی، دوبار عمل می شوند و کیست های تخمدانی دارند که برداشته می شوند و یک مقدار از نسج تخمدان شان را از دست می دهند. علاوه براین، چندین نوع ماده التهابی از نقاط اندومتریوز آزاد می شود که هر کدام برای اسپرم و جنین سمی هستند و می توانند مانع باروری شوند. این بیماری با چند مکانیسم مختلف باعث نازایی می شود. متاسفانه حتی بیمارانی که کیست و چسبندگی هم ندارند قدرت باروری شان نسبت به افراد عادی کمتر است، بنابراین بهتر است زودتر برای بچه دار شدن اقدام کنند. گاهی اوقات دیگر راهی برای برگشت به عقب باقی نمی ماند. متاسفانه بیماری اندومتریوز تا زمان یائسگی با بیمار است و درمان قطعی اش خارج کردن کامل رحم و تخمدان هاست که البته این کار برای خانم های بالای ۴۵ سال توصیه می شود. در این صورت بهبود خیلی زیادی در علائم بیمار پیدا خواهد شد. لازم به ذکر است که ایجاد سرطان به دنبال این بیماری در موارد خیلی نادر اتفاق می افتد اما احتمال آن بسیار کم است و بیشتر عوارض جانبی اش بیمار را اذیت می کند.