مراقب رشد این سرطان خوشبو باشیم!

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، « پان» نوعی ماده مخدر جویدنی است که از مواد معدنی (هیدروکسیده کلسیم) آهک، تنباکو، ادویه جات و شیرین کننده ها تشکیل شده است و به طور گسترده ای در منطقه جنوب شرقی آسیا مورد استفاده قرار می گیرد تا آنجاکه در تعدادی از کشورهای این منطقه، مصرف پان، جزء آیین های سنتی و فرهنگی محسوب می شود.

اطلاعاتی که از بررسی های مدرسه محور و بیمارستان محور و نیز بررسی های جمعیت شناختی در جهان بدست آمده، نشان داده است که شمار استفاده کنندگان از این ماده از سال ۱۹۷۰ به بعد در حال افزایش بوده است. در کشور هندوستان بعد از ممنوعیت سیگار و افزایش مالیات مربوط به سیگار، فروش محصولات جویدنی تنباکو در بین سیگاری های کم درآمد، نزدیک به ۶.۵ درصد افزایش پیدا کرده است. در کشورهای جنوب شرقی آسیا۲۵۰ میلیون نفر از محصولات تنباکو و در این میان ۱۷ درصد از محصولات تنباکوی جویدنی استفاده می کنند.

آنچه این سرطان خوشبو بر سر بدن می آورد… !

رشد مصرف « پان» در کشورهای یاد شده درحالی است که عادت جویدن پان، آسیب های جدی به سلامتی وارد می کند. شواهدی که از ۴۰ سال مطالعات تجربی و جمعیت شناختی بدست آمده، نشان داده است که مصرف این ماده جویدنی تاثیرات زیان آوری بر سلامت دهان و دندان دارد. این تاثیرات می توانند به دو شکل باشند؛ تاثیر بر بافت های سخت دندان (مانند دندان ها) و تاثیر بر بافت های نرم دندان مانند لثه ها. همچنین بافت مخاطی دندان و حفره های دهانی نیز دچار آسیب می شوند.

چنانکه تحقیقات نشان داده است، سرطان دهان در بین جمعیت های آسیایی مصرف کننده پان و محصولات دیگر آن (همراه تنباکو و بدون تنباکو) افزایش پیدا کرده است.

« پان» چگونه وارد ایران شد؟

براساس بررسی های صورت گرفته، این ماده در ایران و در مناطق جنوب شرقی کشور از طریق پاکستان وارد شده که به صورت آدامس و خوشبوکننده دهان و اشکال دیگر بوده و باعث اعتیاد، از دست دادن تعادل و اختلالات رفتاری و همچنین سرطان می شود. به دلیل ارزان بودن این ماده در کشور، عدم کنترل خانواده ها، باورهای غلط درباره مصرف آن و آگاهی بسیار کم نوجوانان و جوانان از عوارض مصرف پان، مصرف این ماده رو به فزونی نهاده است.

از آنجاکه این باورها و باورهای دیگر به عنوان منبع کلیدی موثر در تغییر، سازگاری و رشد خود فرد هستند، می توانند با اثر گذاشتن بر شناخت ها و انگیزش ها و عواطف، نقش خود را در جهت تغییر رفتار ایفا کنند. چنانچه روانشناسان هم موافق این ادعا هستند که عواطف به نوبه خود می توانند در ظهور باورهای جدید کمک کرده و حتی در قوی تر یا ضعیف تر کردن باورهای موجود، نقش مهمی ایفا کنند.

با توجه به گرایش نوجوانان به رفتارهای پرخطری مانند مصرف پان پراگ و موضوع تاثیرپذیری متقابل باورها و عواطف، همچنین تاثیر برنامه های آموزشی طراحی شده بر اصلاح این باورها، پژوهشی بر روی دانش آموزان نوجوان در مقطع دوم راهنمایی دو مدرسه سیستان و بلوچستان توسط پژوهشگران کشور انجام شده است.

شرکت کنندگان در این پژوهش، در دو گروه آزمون و شاهد، در سه مرحله « قبل از آزمون» ، « بلافاصله بعد از آزمون» و « ۳ ماه بعد از آزمون» پرسشنامه های این پژوهش را تکمیل کردند. فرایند آموزش در گروه آزمون در معرض متغیر مستقل (آموزش) ، از طریق ۴ جلسه آموزشی دو ساعته با استفاده از روش های آموزشی مانند پرسش و پاسخ، سخنرانی و همچنین با بهره گیری از پملفت رنگی و تصاویر رنگی فرآیند آموزش انجام گرفت. گروه کنترل نیز هیچگونه آموزشی دریافت نکردند. پملفت مورد استفاده مطالبی درباره پان پراگ، خطرات مصرف آنها، اعتیاد و عوارض جدی آن بود. ۱۰ تصویر به طور متناوب در فواصل بحث گروهی و پرسش و پاسخ ها در هر جلسه به دانش آموزان نشان داده می شد. این تصویرها شامل تصاویر مربوط به بیماران سرطانی بود که به علت مصرف مداوم پان دچار عوارض جدی و وخیمی شده بودند. همچنین بحث در مورد احساس بدی که افراد از مصرف کنندگان پان دارند، در کلاس جریان داشت.

تاثیر بزرگ آموزش بر خودداری از مصرف پان

به گزارش ایسنا، محققان این پژوهش پس از آزمون انجام شده، متوجه تاثیر آموزش بر متغیرهای آگاهی، نگرش و باورهای عاطفی دانش آموزان نسبت به مصرف پان شدند؛ بطوری که میانگین آگاهی و نگرش و باورهای عاطفی قبل از مداخله و بلافاصله بعد از مداخله از نظر آماری تفاوت معنی دار داشتند که نشان دهنده تاثیر مداخله در این مرحله بود. همچنین میانگین آگاهی و نگرش و باورهای عاطفی و رفتار مصرف پان قبل از مداخله و سه ماه بعد از مداخله آموزش، از نظر آماری معنادار بود که نشان داد که مداخله صورت گرفته، تاثیر داشته است.

در این مطالعه، ۲۴.۸ درصد (۲۶ نفر) مصرف حداقل یک یا دو بار پان را در سه ماه گذشته گزارش کردند. از ۲۶ نفری که مصرف پان را گزارش دادند ۴ نفر به طور دائم و ۷ نفر به صورت تفریحی و ۱۵ نفر یک یا دو بار در سه ماه گذشته مصرف کننده پان بودند.

نتایج مطالعه فوق حاکی از تاثیر مداخله آموزشی بر آگاهی و نگرش و باورهای عاطفی و مصرف پان پراگ در بین دانش آموزان بوده است. همچنین متغیر باورهای عاطفی را می توان به عنوان یک سازه موثر در پیشگویی رفتار مصرف پان مورد استفاده قرار داد.