یک حدیث از پیامبر اکرم درباره حقوق همسایه
یک حدیث از پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله و سلم) درباره حقوق همسایه را در این مطلب مطالعه می کنید.
یک حدیث از پیامبر اکرم درباره حقوق همسایه در این مطلب می خوانید. پیامبر اکرم درباره حقوق همسایه توصیه های مهمی را به مسلمانان ارائه کردند و بر رعایت حقوق همسایه تاکید داشتند.
از آنجا که انسان موجودی اجتماعی است، امر همسایه و همسایگی جزئی جدانشدنی از زندگی او به شمار می‌آید. روابط میان همسایگان، قوانین و ضوابط خاصی دارد که رعایت آن‌ها می‌تواند در استحکام و بهبود زندگی اجتماعی بسیار مؤثر باشد. از این‌رو، پیامبران الهی به‌طور کلی و پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه وآله و سلم) به‌طور ویژه، به عنوان فرستادگان خداوند، بر اهمیت رعایت حقوق همسایگی تأکید فراوان کرده‌اند و در زمینه رفتار نیکو با همسایه
، احادیث بسیاری بیان فرموده‌اند.
حدیث پیامبر اکرم(ص)درباره خوش رویی را هم در پارس نیوز بخوانید.
یک حدیث از پیامبر اکرم درباره حقوق همسایه
در حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده که رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله و سلم) حد همسایگی را تا چهل خانه بیان کرده‌اند و فرمودند:
«تا چهل خانه، خانه‌های پیش‌رو، پشت‌سر و سمت راست و چپ، همسایه فرد به حساب می‌آیند».
حقوق همسایگان
اهمیت همسایه‌داری در اسلام و ضرورت ایجاد الفت میان همسایگان، سبب شده تا حقوق و وظایفی برای آنان تعیین شود. پیامبر (صلی‌الله علیه وآله و سلم) در حدیثی به برخی از این حقوق اشاره کرده‌اند:
روزی رسول‌خدا (صلی‌الله علیه وآله و سلم) به یاران خود فرمودند:
«آیا می‌دانید حق همسایه چیست؟»
اصحاب گفتند: «نه».
پس پیامبر (صلی‌الله علیه وآله و سلم) فرمودند:
«حق همسایه بر دیگر همسایگان آن است که اگر بیمار شد به عیادتش بروی و اگر از دنیا رفت در تشییع جنازه‌اش حاضر شوی و اگر از تو وام خواست به او قرض بدهی؛ در شادی‌هایش تهنیتش گویی و به وقت سوگ و مصیبت تسلیت و تعزیتش گویی؛ ساختمانت را از ساختمان او بلندتر نسازی که جریان باد را بر او ببندی؛ چون میوه‌ای خریدی [مقداری از آن را] به او هدیه کنی و اگر هدیه نکردی مخفیانه به داخل خانه ببری و میوه را به دست فرزندت ندهی که با نشان دادن به کودک همسایه ناراحتش کند؛ با بوی غذایت همسایه خویش را آزار ندهی؛ مگر آن‌که مقداری از آن غذا را برای او هم بفرستی».
پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله و سلم) همسایگان را بر اساس حقوقی که بر یکدیگر دارند به سه گروه تقسیم کردند:
«همسایه‌ای که تنها یک حق دارد و حق او از همه همسایگان کمتر است، همسایه‌ای که دو حق دارد، و همسایه‌ای که سه حق دارد.
همسایه‌ای که دارای یک حق است، همسایه مشرک غیر خویشاوند است. او تنها حق همسایگی دارد.
همسایه‌ای که دارای دو حق است، همسایه مسلمان است که هم حق مسلمانی بر همسایه دارد و هم حق همسایگی.
همسایه‌ای که دارای سه حق است، همسایه خویشاوند مسلمان است که هم حق مسلمانی بر همسایه‌اش دارد، هم حق همسایگی و هم حق خویشاوندی».
وظایف همسایگان
رسول‌خدا (صلی‌الله علیه وآله و سلم) همواره مسلمانان را به انجام وظایف همسایگی سفارش می‌کردند و آنان را به رعایت اخلاق نیکو و مهربانی با همسایگان فرا می‌خواندند.
ایشان از بدرفتاری با همسایگان نهی می‌کردند؛ حتی جبرئیل بارها به رسول‌خدا (صلی‌الله علیه وآله و سلم) درباره اهمیت رعایت حقوق همسایگان تأکید می‌ورزید (۱۰، ۱۱، ۱۲) تا جایی که امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در وصایای خود به سفارش‌های مکرر پیامبر (صلی‌الله علیه وآله و سلم) اشاره کرده و فرمودند:
«ما زالَ یُوصِی بهِم حَتّى ظَنَنّا أنّهُ سیُوَرِّثُهُم»
حدیث دیگر از پیامبر اکرم درباره حقوق همسایه
«پیامبر (صلی‌الله علیه وآله و سلم) آن‌قدر درباره همسایگان به ما سفارش کرد که گمان بردیم شاید دستور دهند همسایگان از یکدیگر ارث ببرند».
اهمیت همسایه نزد پیامبر (صلی‌الله علیه وآله و سلم) به حدی بود که در پیمان‌نامه مدینه، یکی از بندها به این موضوع اختصاص یافت:
«همسایه هرکس، مانند خود اوست؛ زیان و بدی نباید به او برسد».
توصیه‌های ایشان تنها شامل همسایگان مسلمان نبود، بلکه همسایه غیرمسلمان را نیز در بر می‌گرفت. چنان‌که در سفارشی به امام علی (علیه‌السلام) فرمودند:
«یَا عَلِیُّ أَکْرِمِ اَلْجَارَ وَ لَوْ کَانَ کَافِراً»
«ای علی! همسایهات را گرامی بدار، حتی اگر کافر باشد».
همچنین یک حدیث از پیامبر اکرم درباره حقوق همسایه فرمودند:
«کسی که به خدا و روز جزا ایمان دارد، باید به همسایگان احترام بگذارد».
ایشان بهترین بندگان خدا را کسانی معرفی کردند که با همسایگان خود بهترین رفتار را داشته باشند.
به ابوذر غفاری توصیه فرمودند:
«ای ابوذر! وقتی خورشتی می‌پزی، آب آن را زیاد کن و به همسایگانت نیز برسان»
حرمت همسایه را همچون حرمت مادر بر فرزند دانستند و حتی برای همسایه در خرید خانه، حق شفعه (اولویت خرید) قائل شدند.
در حدیثی دیگر فرمودند:
«هر که در دفاع از همسایه به ستم کشته شود، شهید است».
عدم تأمین نیاز همسایه
پیامبر (صلی‌الله علیه وآله و سلم) همواره مسلمانان را از غفلت نسبت به همسایگان برحذر می‌داشتند و می‌فرمودند:
«هرکس کالایی را از همسایه خود دریغ کند، خداوند در روز قیامت نعمت‌های خود را از او دریغ خواهد کرد و او را به خودش وا خواهد گذاشت. وای بر حال کسی که خداوند او را رها کند!».
در روایتی دیگر، مردی از ایشان پرسید:
«ای رسول‌خدا! آیا جز زکات، حقی دیگر در مال و دارایی هست؟»
فرمودند:
«بله؛ نیکی به خویشاوندان قطع‌رحم‌شده و رسیدگی به همسایه».
و در حدیث مشهور فرمودند:
«لَیْسَ اَلْمُؤْمِنَ اَلَّذِی یَشْبَعُ وَ جَارُهُ جَائِعٌ إِلَى جَنْبِه»
«مؤمن نیست کسی که سیر بخوابد، در حالی که همسایه‌اش گرسنه باشد».
ارسال نظر