98 منهای 90

دیروز در شبکه‌های مجازی ویدئویی از جمع‌ کردن دکور برنامه 90 منتشر شد و تکرار اعتراض‌های هواداران پرشمار این برنامه را که توانسته 20 سال بیشترین مخاطب را در میان برنامه‌های صداوسیما از‌آن خود کند، در‌پی داشت. اما اصلا ماجرای 90 چرا چنین گره کوری خورد؟

** سرنخ

اینکه دقیقا مشکل عادل فردوسی‌پور و محمدعلی فروغی، مدیر شبکه سه سیما از کجا و بر سر چه شروع شد، چندان مشخص نیست اما شاید بتوان ردپای اولین اختلافات را در روزهای برگزاری جام‌جهانی روسیه پیدا کرد. در گیرودار برگزاری مسابقات فوتبال جام جهانی 2018، عادل فردوسی‌پور که تهیه‌کننده و مجری ویژه‌برنامه این مسابقات بود، قصد داشت مهمانان ویژه‌ای را برای مسابقات ایران در جام‌جهانی دعوت کند. کارلوس پویول، کاپیتان سابق تیم ملی اسپانیا و بارسلونا نیز یکی از همین افراد بود که به بهانه بازی تیم‌های ایران و اسپانیا به ایران آمد. در حالی که همه چیز آماده حضور پویول به تهران بود و همه چیز آماد حضور او در استودیو بود، ناگهان برنامه به هم ریخت. 

گفته می‌شد مدیر تازه شبکه سه سیما که تنها حدود یک ماه از انتصابش می‌گذشت به دلیل ظاهر این بازیکن و موهای بلندش، حضورش را با خط‌قرمزها در تعارض می‌دیده است. از سوی دیگر هزینه‌های گزاف دعوت از مهمانان خارجی که البته از سوی اسپانسر برنامه تامین می‌شد، در شرایط بد اقتصادی مردم به عنوان دلیل لغو حضور مهمانان ویژه مطرح شد. به هر حال هر چه بود، دلخوری در ظاهر تهیه‌کننده و مجری موفق تلویزیون در حین اجرای بقیه برنامه‌های ویژه جام‌جهانی به وضوح به چشم آمد. همان زمان هم شایعاتی مبنی بر استعفای فردوسی‌پور مطرح شده بود که این مجری آن را تکذیب کرد.

شایعه‌های مربوط با اختلافات عادل و فروغی همچنان ادامه داشتند اما چندان قوی نبودند تا اینکه بعد از پخش نشدن آیتمی درباره تبانی تیم نساجی و خونه‌به‌خونه بابل از برنامه 90، دوباره اوج گرفتند.

** اختلافات علنی می‌شود

حدودا یک ماه بعد از ماجراهای قبلی، در حالی که قرار بود 90 مطابق کنداکتور هفتگی شبکه سه، دوشنبه 23 مهر روی آنتن برود، از جدول پخش برنامه‌های شبکه سه کنار گذاشته شد و بازی انگلیس‌- اسپانیا جایگزینش شد. این در حالی بود که هفته قبلش، فردوسی‌پور بر پخش این برنامه در هفته بعد تاکید کرده بود. دوشنبه آمد و 90 پخش نشد. البته دلیل این جایگزینی تراکم برنامه‌های فوتبال اروپایی عنوان شد اما باتوجه به وجود شبکه ورزش و امکان پخش این مسابقات در آن شبکه، به نظر می‌رسید که تغییراتی جدی‌ در راه است. همان زمان این تصمیم در شبکه‌های اجتماعی با واکنشی تند از سوی کاربران روبه‌رو شد. 

فردوسی‌پور در مصاحبه‌ای با ایسنا درباره پخش نشدن برنامه‌اش گفت: «ما مطابق روال سالیان قبل که در هفته‌هایی که بازی‌های لیگ تعطیل بود برنامه داشتیم، تمام کارهای برنامه را انجام می‌دهیم و با هماهنگی مدیر محترم گروه ورزش، هفته قبل در برنامه ٩٠ اعلام کردم که دوشنبه این هفته درباره چه موضوعاتی برنامه داریم .ما در حال انجام کارهای برنامه برای هفته آینده هستیم و امیدواریم که نود پخش شود».

این مصاحبه اما چندان به مذاق مدیر شبکه سه خوش نیامد و با پخش نشدن دوباره برنامه 90 در هفته بعد، یعنی 30 مهر، این ناراحتی را نشان داد. شبکه سه در اطلاعیه‌ای درباره‌ علت پخش نشدن برنامه عادل فردوسی‌پور نوشت: «با عنایت به رفتار غیر‌حرفه‌ای تهیه‌کننده و مجری برنامه نود در پی عدم پخش این برنامه، به دلیل پخش بازی انگلیس‌– اسپانیا در دوشنبه گذشته، و همچنین استمرار رفتار خارج از عرف ایشان در مصاحبه خلاف ابلاغ گروه ورزش، برنامه مذکور این هفته پخش نخواهد شد». به نظر می‌رسید این‌بار فروغی دلیلی برای کتمان اختلاف‌ها نمی‌دید اما به دلیل فشار افکار عمومی مجبور به عقب‌نشینی شد و دوباره 90 به روی آنتن رفت.

گرچه دیگر همه از اختلافات بسیار این تهیه‌کننده قدیمی تلویزیون و مدیر جدید خبر داشتند اما فردوسی‌پور طبق روال هر دوشنبه برنامه‌اش را اجرا می‌کرد.

** اختلال یا تقلب؟

جنجال بعدی در اسفند‌ماه و هنگام رای‌گیری مردمی جشنواره تلویزیونی جام‌جم رخ داد. تعداد زیادی از کاربران اپراتورهای تلفن همراه اعلام کردند، پیامک تایید رای مسابقه تلویزیونی «برنده باش» با اجرای محمدرضا گلزار برای‌شان ارسال شده، در حالی که آن‌ها اصلا در این رای‌گیری شرکت نکرده بودند، یا رای‌شان برنامه دیگری بوده است. این موضوع در شبکه‌های مجازی به سرعت داغ شد و تقلب در این رای‌گیری مورد اعتراض کاربران قرار گرفت. ماجرا تا آنجا پیش رفت که محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات، به موضوع ورود کرد و با هشتگ #حق‌الناس از بررسی گزارش مربوط به تغییرات رخ ‌داده در نظرسنجیِ انتخاب محبوب‌ترین برنامه سال صداوسیما خبر داد. او با انتشار تصاویری از آرای واقعی و آرای دستکاری شده، اعلام کرد که گزارشِ بررسی تکمیلی در حال نهایی شدن است و نتایج برای رسیدگی به صداوسیما و پلیس فتا ارسال خواهد شد. این تصاویر نشان می‌داد آمار‌ دست‌کاری شده تا برنامه «برنده باش» با اجرای گلزار از برنامه «نود» با اجرای عادل فردوسی‌پور پیشی بگیرد و نمودارها حاکی از تلاش عده‌ای برای فراهم کردن توجیهی برای حذف فردوسی‌پور و نود بودند.

در هر صورت این جشنواره به پایان رسید و فردوسی‌پور توانست در بخش برنامه‌های ترکیبی، تندیس بخش تهیه‌کنندگی برای برنامه «نود» و تندیس نگاه مردمی را برای این برنامه از‌آن خود کند. او پس از دریافت جوایزش گفت: خوشحالم که امسال در سخت‌ترین سال کاری‌ام دو جایزه گرفتم؛ یکی از هیئت داوران برای بهترین برنامه ترکیبی و دیگری از مردم. من فرزند رسانه ملی هستم. در این 22 سال، در رسانه صادقانه و پاک کار کردم. او در عین حال گفت: خوشحالم در سخت‌ترین سال کاری‌ام که در رسانه‌ خودم هم به من بی‌مهری شد، دیده شدم؛ هم از طرف مردم و هم از طرف اهالی رسانه. جایزه دوم که مردم به من دادند بسیار برایم ارزشمند است و نمی‌دانم با چه زبانی از مردم تشکر کنم. او که در حین صحبت‌هایش منقلب شده بود، گفت: برای سختی‌هایی که امسال کشیدم منقلب شدم، ولی این جایزه که لطف مردم و سازمان بود، مثل یک اکسیر است و تمام غم‌هایم را کنار می‌گذارم.

او در عین حال از وزیر ارتباطات، پلیس فتا و همچنین معاون سیما و ستاد برگزاری جشنواره که از آرای مردمی صیانت کردند، تشکر کرد و گفت که صیانت از آرای مردمی همواره از خط قرمزهایش بوده است. همه این سخنان درحالی بود که در میان صحبت‌هایش دوربین تصویر فروغی را با چهره‌ای در‌هم رفته نشان می‌داد، چهره‌ای که از آن نمی‌شد اتفاقات خوشی را پیش‌بینی کرد.

** خطا در وقت اضافه

به نظر می‌رسد سوءاستفاده مدیران از روزهای شلوغ پایانی سال و تعطیلی رسانه‌ها کم‌کم به عادتی زشت تبدیل می‌شود؛ رفتاری که فروغی هم آن را در پیش گرفت. میثم فضلعلی، مدیر گروه ورزش شبکه 3 سیما روز 26 اسفند در گفت‌وگویی با اعلام تغییرات در برنامه 90 گفت: «برنامه نود در سال 98 با ترکیب و ساختار جدیدی روی آنتن شبکه 3 خواهد رفت. ارتقا و تلاش برای بهبود برنامه‌ها فقط مختص برنامه‌های کم‌مخاطب نیست و برنامه‌های پرمخاطب هم از این قاعده مستثنی نیستند. فردوسی‌پور فرزند رسانه ملی است و با تخصصی که دارد می‌تواند در سمت‌های جدی‌تر و با دست بازتر به تکثیر برنامه‌های تخصصی ورزشی بپردازد، به طوری که ما بتوانیم برنامه‌های پرمخاطب ورزشی بیشتری داشته باشیم»!

با وجود اینکه رئیس صدا‌و‌سیما روز دوشنبه در حاشیه جلسه هیئت دولت اعلام کرد که فردوسی‌پور در شبکه سه می‌ماند و به کارش ادامه می‌دهد، اما مدیر شبکه سه حتی اجازه پخش آخرین قسمت برنامه 90 را هم نداد. در حالی که همه منتظر آخرین برنامه 90 در سال 97 بودند و اتفاقا دست‌اندرکاران برنامه هم در حال آخرین تلاش‌ها برای تهیه آیتم‌های برنامه بودند، ناگهان اعلام شد 90 به دستور فروغی از جدول پخش برنامه بیرون گذاشته شده است!

در این میان شایعاتی هم مبنی بر پیشنهاد قائم‌مقامی شبکه ورزش به فردوسی‌پور مطرح شد اما فردوسی‌پور در پاسخ گفت: «برنامه امشب 90 به آیتم‌های نوروزی و‌ گلچین اتفاقات سال اختصاص داشت. تیم برنامه‌ساز و من در چند روز گذشته مشغول تهیه آیتم‌ها بودیم اما امروز به دستور مدیر شبکه سه برنامه 90 از جدول پخش برنامه‌های شبکه خارج شد. در شرایطی که تنها چند روز از انتخاب برنامه 90 به عنوان بهترین برنامه سازمان صدا‌و‌سیما از نگاه مردم و بهترین برنامه ترکیبی از نگاه داوران می‌گذرد، از پخش برنامه ممانعت به عمل آمد».

او که قائم‌مقامی شبکه ورزش را رد کرده بود در ادامه گفت: «برنامه 90 فرزند من است و حاصل زحمات طاقت‌فرسا و شبانه‌روزی صدها نفر که خالصانه برای رسیدنش به جایگاه امروز تلاش کرده‌اند. ممکن نیست آدم فرزندش را با پست و مقام معاوضه کند».

پخش نشدن 90 و کنار گذاشتن عادل فردوسی‌پور واکنش بسیاری را از سوی چهره‌های مطرح گرفته تا مردم در پی داشت تا جایی که بسیاری می‌گفتند این تصمیم به معنای پشت کردن به آرای مردمی است.

گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره چرایی این اتفاق مطرح شد. حتی در شبکه‌های اجتماعی اشاره‌هایی به نقش گزارشی درباره مافیای بلیت‌فروشی و همچنین فساد در فوتبال دیده می‌شد که البته هیچ‌‌کدام تایید نشدند.

** میثاقی به جای فردوسی‌پور؟

گمانه‌ها درباره جایگزین عادل از همان روزی که اعلام شد 90 بدون او به روی آنتن خواهد رفت شروع شد. بارها نام محمدحسین میثاقی، شاگرد قدیمی فردوسی‌پور‌ به میان آمد و گفته شد که او با پذیرش این صندلی، اشتباه‌ترین تصمیم زندگی‌ خود را خواهد گرفت و هر‌کس بپذیرد به جای عادل‌ 90 را اجرا کند، حکم پایان زندگی حرفه‌اش را امضا کرده است. البته حدس‌ها درباره میثاقی چندان عجیب هم نبود. او شهریور از برنامه 90 جدا شده بود و گرچه تا قبل از سال 98 در برنامه «فوتبال 120» به تهیه‌کنندگی فردوسی‌پور با او همکاری می‌کرد اما اعلام کرد که «در ایام عید مخاطبانش او را می‌توانند با «فوتبال برتر» و برنامه «ستاره‌ساز» دنبال کنند» و مجری دیگری جایگزین او در آن برنامه شد.

** خداحافظ 90

روز گذشته ویدئویی از جمع‌شدن دکور 90 در فضای مجازی منتشر شد که به معنای پایان رسمی 90 پس از بیست سال است.‌ حالا قرار است برنامه «فوتبال برتر» با اجرای میثاقی، بازی‌های لیگ برتر فوتبال را بررسی کند، گرچه عوامل این برنامه علاقه ‌ندارند خودشان را جایگزین 90 اعلام کنند اما به نظر می‌رسد افکار عمومی چندان با نظرشان موافق نباشند. به هر حال 20 سال بعد از تولد جذاب‌ترین برنامه تلویزیون، سال 98 سالی بدون 90 خواهد بود.