VAR، تیر خلاص به حق‌ پخش

به گزارش پارس نیوز، «با اوج گرفتن اعتراض باشگاه‌ها به وضعیت داوری در نیم‌فصل اول لیگ برتر، فدراسیون فوتبال وعده به‌کارگیری فوری سیستم کمک داور ویدئویی یا VAR را به تیم‌ها داد؛ مکانیزمی که استفاده رسمی از آن در جام‌ جهانی ۲۰۱۸ روسیه، نشان داد دیر یا زود در همه کشورها باید جا بیفتد. از همان زمان روشن بود که ما در ایران کار سختی برای پیاده‌سازی این فناوری داریم؛ چرا که کمک داور ویدئویی مستلزم برخورداری از سطح قابل‌توجهی از امکانات سخت‌افزاری است.

درست به همین دلیل هم وعده مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال برای به‌کارگیری VAR در نیم‌فصل دوم لیگ هجدهم غیر قابل اجرا به‌ نظر می‌رسید. با این وجود گویا عزم فدراسیون در این مورد جزم است و بنا شده در دور برگشت مسابقات که از میانه‌های بهمن آغاز خواهد شد، حداقل به‌ طور محدود از کمک داور ویدئویی استفاده شود. در همین راستا دیروز VAR برای اولین بار در ایران تست شد. این تست را علیرضا فغانی انجام داد. از قرار معلوم یک شرکت ایرانی اعلام آمادگی کرده تجهیزات مورد نیاز را با هزینه‌ای اندک در اختیار فدراسیون قرار بدهد. به این ترتیب قطعا در نیم‌فصل دوم شاهد اجرای سیستم VAR خواهیم بود و به تدریج انتظار می‌رود این فناوری در لیگ برتر فراگیر شود. تا به حال در مورد ابعاد مختلف اجرای VAR در ایران زیاد صحبت شده، اما شاید یک جنبه مغفول‌مانده آن، بحث ارتباطش با امکانات تلویزیونی باشد. آن چه عملا فوتبال را به صداوسیما وابسته می‌کند و آخرین امیدها را برای دریافت حق‌پخش تلویزیونی از بین می‌برد.

تلویزیون دست بالا را می‌گیرد

دو روز پیش فدراسیون فوتبال یک کلاس برای داوران لیگ برتری برگزار کرد تا چگونگی استفاده از VAR را به آنها آموزش بدهد. تاج در حاشیه همین کلاس در مورد کمک‌داور ویدئویی گفت: «اکنون حدود ۱۱ درصد کشورهای دنیا از سیستم VAR استفاده می‌کنند و ما هم کم‌کم باید از این سیستم استفاده کنیم. راه‌اندازی این سیستم میزان قابل ملاحظه‌ای پول نیاز دارد. اگر پول را هم تامین کنیم، نیاز به دوربین، امکانات، هماهنگی با صداوسیما و کلاس آموزشی برای داوران است. به‌ هر حال باید با برنامه‌ریزی خاصی به سمت مذاکره با صداوسیما هم برویم که بعضی دوربین‌ها در اختیار آنها است و بعضی دوربین‌ها را هم خود ما باید نصب کنیم.»

به این ترتیب روشن است که فدراسیون برای اجرای VAR روی تجهیزات صداوسیما حساب کرده است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که طی تمام سال‌های گذشته تلاش باشگاه‌ها و فدراسیون فوتبال برای دریافت حق‌پخش تلویزیونی از صداوسیما به نتیجه نرسیده است.

پیش از این حداقل اهرم فشاری تحت عنوان «راه ندادن دوربین‌ها به ورزشگاه» در اختیار سازمان لیگ بود و فدراسیون می‌توانست به کمک این تهدید، تلویزیون را برای دریافت حق‌ پخش تحت فشار قرار بدهد. این اتفاق آخرین بار در لیگ چهاردهم رخ داد و دو هفته از مسابقات لیگ برتر و یک دور از رقابت‌های جام‌حذفی پخش تلویزیونی نشد، اما حالا حتی ابزار همین تهدید خشک و خالی هم در دست فدراسیون نیست. اگر قرار باشد دوربین‌ها به استادیوم راه داده نشوند و مسابقات پخش نشود، چطور قرار است از VAR در جریان بازی استفاده کنیم؟ واقعیت آن است که سیستم کمک‌داور ویدئویی احتیاج حیاتی به فیلمبرداری و پخش تلویزیونی دارد و حداقل تا زمانی که خود فدراسیون قادر به تجهیز هر کدام از ورزشگاه‌های کشور به چندین دوربین مستقل نباشد، برای اجرای این ایده محتاج صداوسیما خواهد بود؛ آن چه تلویزیون را در تعامل با فدراسیون در موضع فرا دست قرار می‌دهد و به نوعی آخرین رویاها برای استیفای حق‌پخش را هم نقش بر آب می‌کند.

دومین وابستگی

VAR اما دومین زنجیر وابستگی فوتبال به تلویزیون تلقی می‌شود؛ چراکه زنجیر اول مربوط به تبلیغات محیطی بود. فدراسیون پیش‌تر به‌ دلیل عدم‌ پخش چند هفته از مسابقات لیگ برتر که در طول منازعه با صداوسیما رخ داد، مجبور شد یک غرامت کلان به شرکت مجری تبلیغات محیطی بپردازد؛ چراکه آگهی‌دهندگان به این شرکت به‌ دنبال تبلیغ برندشان نزد میلیون‌ها بیننده تلویزیونی بودند، نه آن چند هزار نفری که راهی ورزشگاه می‌شوند. در این قراردادها قید شده که حتما مسابقات فوتبال باید پخش شود تا برندها به شرکت مجری تبلیغات محیطی پول بدهند. به این ترتیب عدم پخش رقابت‌ها، منافع مالی فدراسیون را از این نظر هم به خطر خواهد انداخت. حالا اما اجرای VAR با امکانات صداوسیما، این وابستگی را محکم‌تر خواهد کرد و صداوسیما را در جبهه کاملا برتر قرار می‌دهد. فرض کنید فردا قرار باشد داربی تهران برگزار شود، در این صورت به‌ جای فدراسیون این تلویزیون است که می‌تواند تهدید به عدم پخش کند، چون در این صورت علاوه بر به فنا رفتن درآمد مهم تبلیغات محیطی از آن بازی، اجرای VAR هم در مهم‌ترین مسابقه فصل روی هوا خواهد رفت. بنابراین تا اطلاع ثانوی خداحافظ حق‌پخش!»