از سیر تا پیاز یک پیراهن!

روزنامه شرق: همه‌چیز از فضای مجازی شروع شد؛ طرحی به‌عنوان طرح پیراهن تیم ملی در جام جهانی دست‌به‌دست چرخید تا اینکه رفته‌رفته به باور عموم رسید که این پیراهن، پیراهن اصلی تیم ملی در جام جهانی خواهد بود. حتی برنامه‌ای مثل «حالا خورشید» هم آن را برجسته کرد و به آن پرداخت. اگرچه در همان ساعات اولیه بعد از انتشار، بسیاری از ورزشی‌نویسان خبر دادند که طرح یادشده، طرح نهایی پیراهن ایران در جام جهانی نیست، ولی باز با سرعت بالایی دست‌به‌دست شد و بسیاری از کاربران با به‌سخره‌گرفتن آن، این پیراهن را زشت‌ترین پیراهن ممکن در جام جهانی توصیف کردند. کار حتی تا جایی بالا گرفت که علی کریمی هم که دنبال‌کننده‌های زیادی در شبکه مجازی دارد، این پیراهن را منتشر و آن را مسخره کرد، اما روز گذشته فدراسیون فوتبال که در دوره تاج به‌ندرت درباره مسائل مختلف و حواشی پیش‌آمده صحبت می‌کند بیانیه‌ای تندوتیز خطاب به برنامه حالا خورشید نوشت و توضیح داد که پیراهن‌های رونمایی‌شده، پیراهن ایران در جام جهانی نیست. با‌این‌حال این توضیح هم نتوانست مانع از انتقادهای زیاد به نبود شفافیت در قرارداد فدراسیون فوتبال با کمپانی آدیداس شود. «شرق» برای چندمین‌بار در ماه‌های گذشته به نکاتی درباره پیراهن‌های تیم ملی اشاره می‌کند که در این میان می‌تواند تا حدودی برطرف‌کننده ابهامات موجود باشد.

چرا آدیداس؟

اینکه فدراسیون فوتبال ایران سراغ آدیداس رفت، دلیل مشخصی داشت: تیم ملی پیراهن‌های غیراستاندارد «جیووا» را می‌پوشید که با انتقاد بسیار زیادی از سوی ملی‌پوشان و البته کارلوس کی‌روش همراه شد. کی‌روش که همواره بر جزئیات تأکید می‌کند، گفت ایران برای جام جهانی پیشِ‌رو باید پیراهن آبرومندانه‌ای بپوشد. این‌طور شد که مسئولان وقت کمیته بازاریابی خیلی سریع باب مذاکره با مسئولان آدیداس را پیش گرفتند تا با این کمپانی به‌عنوان «اسپانسر» همکاری کنند. با به‌هم‌خوردن قرارداد با جیووا، مسئولان فدراسیون فوتبال از «بازار» پیراهن‌های آدیداس را تهیه کردند و هم‌زمان نیز داستان قرارداد اسپانسری با این کمپانی آلمانی را پیش بردند. آدیداس انتخاب شد، چون ایران و کی‌روش می‌خواستند تیم ملی در جام جهانی پیراهن شایسته‌ای داشته باشد و ماجرای اردوی قبل از جام جهانی برزیل رخ ندهد؛ در اردوی قبل از اعزام به برزیل پیراهن‌های آل‌اشپورت ایران قلابی و بی‌کیفیت از آب درآمد!

تغییر کاربری از «اسپانسر» به «تجاری»

در شرایطی که مسئولان فدراسیون فوتبال خبر دادند قرارداد یک‌ساله‌ای با آدیداس بسته‌‌اند و این کمپانی «اسپانسر» ایران در جام جهانی است به‌ناگاه خبر رسید آدیداس با ایران همکاری حرفه‌ای نخواهد داشت و فقط به ایران لباس «می‌فروشد!» اتفاقی غیرمنتظره که صدای بسیاری از منتقدان را درآورد؛ اما پشت پرده این داستان چه بود؟ ماجرا به دستورالعمل وزارت صنعت، معدن و تجارت برمی‌گشت که به‌دلیل حمایت از کالا و کارگر ایرانی هر کمپانی‌ای که قصد همکاری با ایرانی‌ها در زمینه پوشاک را داشته باشد وادار به تولید بخشی از محصولاتش در ایران می‌کرد. به عبارت ساده اگر ایران می‌خواست با آدیداس همکاری «اسپانسری» داشته باشد، این کمپانی باید بخشی از تولیداتش را به ایران می‌آورد و در این کشور فعالیت می‌کرد. موضوعی که صد البته با مخالفت این کمپانی عریض‌و‌طویل روبه‌رو شد. آنها با «عجیب‌دانستن» چنین بندی حاضر به همکاری «اسپانسری» با ایران نشدند و فقط به ایران توصیه کردند که می‌توانند لباس‌های این کمپانی را بخرند. البته این «خریدن» هم با سازوکاری همراه شد؛ به این معنی که ٧٠ درصد به ایران تخفیف دهند و آن وقت از پول فروش پیراهن‌های اصلی ایران در جام جهانی، ٣٠ درصدی را که فدراسیون پول داده، پس بگیرد. به همین سادگی قرارداد «اسپانسری» جایش را به قرارداد «تجاری» داد و این کمپانی سرشناس آلمانی از چنگ ایران گریخت.

چرا برند دیگری انتخاب نشد؟

پس از همکاری‌نکردن فدراسیون با برند «جیووا» و اعلام این نهاد برای همکاری با برندهای سرشناس دنیا، بسیاری از برندهای دیگر از جمله ٣٦٠، جیووا و لی‌نینگ، حاضر به همکاری با فدراسیون فوتبال ایران شدند، ولی ایران که به برندهای بزرگ‌تری فکر می‌کرد با آدیداس وارد مذاکره شد؛ آن‌هم مذاکره از پایین به بالا! در کش‌وقوس همان مذاکرات بود که تیم ملی با پیراهن این برند در رقابت‌های انتخابی جام جهانی به میدان رفت و به فیفا اعلام کرد برندی که ایران در جام جهانی می‌پوشد آدیداس است. این اعلام و بازی‌کردن با آن پیراهن‌ها قبل از این بود که فدراسیون متوجه شود بندی قانونی سر راهش را گرفته و نمی‌تواند با آدیداس به‌عنوان «اسپانسر» همکاری کند. این‌طور شد که فدراسیون در نهایت مجبور شد با همان پیراهن‌های آدیداس به جام جهانی برود؛ یعنی پیراهن را بخرد و به جام جهانی برود.

تکلیف یوز چه می‌شود؟

فدراسیون‌نشین‌ها سرمست از اینکه قرارداد خوبی با آدیداس خواهند بست، خیلی سریع وعده دادند که یوز ایرانی روی این پیراهن طراحی خواهد شد، ولی آدیداس خیلی زود با این موضوع مخالفت کرد. فدراسیون به‌دنبال این بود که با طراحی اولیه یوز را برگرداند، ولی آدیداس به فدراسیون گفته بود با چنین پیشنهادی کیفیت لباس‌ها پایین می‌آید. در واقع این کمپانی به فدراسیون گفته بود طراحی یوز باید به‌گونه‌ای باشد که به بافت لباس آسیبی نرسد. در نتیجه به وقت بیشتری نیاز است. قرار بود یوز روی پیراهن ایران باشد، اما زمانی که قرارداد اسپانسری جایش را به قرارداد تجاری داد، موضوع «یوز» هم خود‌به‌خود منتفی شد. در واقع برای آدیداس صرف ندارد برای تیمی که قرار نیست اسپانسرش باشد وقت بگذارد و یوز را روی پیراهن بنشاند.

چرا پیراهن‌های ساده؟

حالا که مسئولان فدراسیون فوتبال می‌گویند پیراهن‌های ایران برای جام جهانی ساده است و طرح خاصی ندارد، باز هم صدای بسیاری از دوستداران فوتبال درآمده است؛ با توجه به اتفاقاتی که در بالا به آن اشاره شد، طبیعی است که پیراهن‌های ایران در جام جهانی «ساده» باشد؛ چون اصولا قرارداد اسپانسری‌ای منعقد نشد که آدیداس بخواهد طرح ویژه‌ای بزند. البته این سادگی دلیل بر بی‌کیفیت‌بودن یا زشتی پیراهن نخواهد بود و از طرفی دلیلی بر «طرح‌نداشتن» هم نمی‌شود. همین که لوگوی ایران با یک‌سری رنگ‌های حتی ساده، به‌کار برده شود، به این معنی است که آدیداس این پیراهن‌ها را برای تیم ملی ایران در جام جهانی طراحی کرده است. در همین جام جهانی ٢٠١٨ کافی است به پیراهن دو تیم ملی عربستان و کره جنوبی که کمپانی نایکی آنها را طراحی کرده است، نگاه شود تا مشخص شود سادگی هم می‌تواند جذابیت‌های خاص خودش را داشته باشد.

ضعف فدراسیون

در پرونده پیراهن تیم ملی نمی‌شود فدراسیون را چندان هم غیرمقصر دانست؛ درست است که آنها معتقدند از آدیداس تخفیف گرفته‌‌اند، ولی باید گفت که کار چندان «شاقی» هم نکرده‌‌اند چون اصولا این نوع همکاری بیشتر به سود آدیداس بوده است. همین روز گذشته بود که مهدی مهدوی‌کیا، ملی‌پوش سابق ایران در توییتر خبر داد که از دو کمپانی نایکی و آدیداس برای تیم‌های آکادمی‌اش با ٦٠ درصد تخفیف خرید می‌کند. خرید پیراهن برای یک آکادمی، آن هم با ٦٠ درصد تخفیف، نشان می‌دهد که فدراسیون در پرونده لباس‌ها ضعف زیادی نشان داده است. شاید مسئولان فدراسیون همان بند وزارتی را بهانه کنند که مانع از همکاری‌شان با آدیداس شده ولی می‌شد با یک رایزنی بسیار ساده، شرایط تیم ملی ایران در جام جهانی را مستثنی کرد و قرارداد اسپانسری با آدیداس بست. اتفاقی که از قرار معلوم خود مسئولان فدراسیون هم بدشان نمی‌آمد که رخ دهد!