چرا باید از نمایش تیم کی‌روش راضی باشیم؟

عمر بحث "فوتبال زیبا" و تعریف آن به درازای عمرفوتبال است و تا زمانی که این بازی پایدار باشد اهل فوتبال همچنان درجستجوی تعریفی جامع و به روز از آنچه که "زیبا بازی کردن" خوانده می شود، به جدل خواهند پرداخت.

طبیعی است که این بحث در ایران نیز همواره مطرح بوده ولی متاسفانه بر خلاف دیگر کشورها، منتقدین، تفکیکی از انتظارات در خصوص جنبه نمایشی بازی، بین باشگاه ها و تیم ملی قایل نمی شوند تا جایی که این انتقادات فشاری کاذب بر روی مجموعه تیم ملی وارد کرده و می باید به عنوان یکی از عوامل نوسان حضور هواداران تیم ملی در ورزشگاه ها مورد بررسی قرار گیرد. لذا در اینجا بدون اینکه قصد وارد شدن به بحث فوتبال زیبا را داشته باشیم یا بخواهیم نسبت به یک سرمربی و شیوه خاصی از بازی موضعی اتخاذ کنیم، سعی می کنیم تفاوت بین ماهیت فوتبال باشگاهی و فوتبال ملی و انتظاراتی که در جهان ورزش از این دو مجموعه می رود را توضیح داده و به آسیب شناسی یک استنباط غلط بپردازیم.

تعریف باشگاه

ماهیت امروزی یک باشگاه فوتبال بر اساس "شرکت نمایش ورزشی" تعریف شده است. شرکت است چون باید همچون دیگر مجموعه های تجاری کالایی برای عرضه داشته باشد و دخل و خرج کند. کالایش هم نمایش ورزشی است و مدیران وظیفه دارند بهترین نسبت کیفیت به قیمت را متناسب با بودجه و سلیقه مشتریان خود رعایت کنند تا میزان فروش آنها بیش از مخارج باشد.

انتظار هواداران یک باشگاه

سلیقه مخاطبان باشگاه و انتظار آنها از نوع "نمایش"، نقش تعیین کننده در سیاستگذاری های یک باشگاه فوتبال دارد. این سلیقه و توقعات نیز متناسب با جغرافیا یا بودجه باشگاه ها متغیرند. به عنوان مثال انتظارات از رئال، بارسلون، بایرن با لستر، یوونتوس یا آتلتیکو متفاوت است. در عرصه رقابت های باشگاهی، بارها دیده شده که با وجود اینکه یک سرمربی، تیم را به قهرمانی رسانده او را برای فصل بعد ابقا نکرده اند زیرا مدیریت باشگاه به هر دلیلی به این نتیجه رسیده که باید در کیفیت نمایش تیم برای فصل بعد تغییراتی ایجاد شود.    

تعریف فدراسیون

وظیفه فدراسیون فوتبال هر کشور، سربلندی فوتبال آن کشور است که عملا به عزت و سربلندی کل کشور منجر می شود. این قاعده در مورد تمامی فدراسیون های ورزشی صدق می کند اما حوزه فوتبال ابعادش به مراتب از بقیه رشته ها وسیع تر است.

تیم ملی فوتبال یک کشور همچون تیم های ملی در دیگر رشته های ورزشی، دستچینی است از زبده ترین ورزشکاران در قالب یک گروه که تحت نظر و مدیریت فدراسیون آن کشور در میادین بین المللی به میدان می رود.

تفاوت باشگاه با فدراسیون

فدراسیون ها 3 تفاوت ماهوی با باشگاه ها دارند. 1. شرکت تجاری نیستند 2. هدفشان تولید سربلندی است 3. مخاطبشان نه اهالی یک محله، شهر یا جغرافیای خاص بلکه تمام ملت است.

انتظار مردم از قهرمانان ملی و تعریف سربلندی

اگرچه یک طرف هر رقابتی شکست است ولی مردم انتظار دارند که قهرمانان ملی نهایت سعی و تلاش و فداکاری را بکار گیرند تا "پیروز" شوند. و پیروزی توام با رعایت اخلاق همان چیزی است که تولید سربلندی می کند. فدراسیون ها و قهرمانان ملی، بعد از کسب پیروزی ملزم به ارائه توضیح نسبت به نوع نمایش ارائه داده شده نیستند.

کشتی گیری که با اخلاق حریفش را شکست می دهد(حالا با هرشیوه ای، دفاعی یا تهاجمی)، دِین خود را تمام و کمال به کشورش ادا کرده است. آیا می توان یک تکواندوکار برنده را به خاطر اینکه جنبه نمایشی مبارزه را(مطابق با سلیقه ای خاص) مراعات نکرده سرزنش کرد؟

پیراهن تیم ملی فقط در ایران نیست که مقدس شمرده می شود. تنها نمایش خاصی که همه ملت ها از ورزشکاری که این لباس را برتن کرده انتظار دارند این است که مانند یک سرباز، اوج روحیه جنگندگی و از خود گذشتگی را درمیدان به نمایش بگذارد.

نگاه دنیا به فوتبال ملی

در همه دنیا، نگاه به فوتبال ملی همان نگاهی است که به دیگر ورزش ها دارند: همه ملت ها از تیم ملی خود فقط و فقط پیروزی می خواهند. ایسلندی ها، ولز، ایرلند، پرتغال ... آلمان همه و همه از تیم ملی خود پیروزی می خواهند و تا به امروز هیچ تیمی از بردن شرمنده نشده است. حتی پرتغال نشان داد می توان بدون برد در وقت های قانونی هم به نیمه نهایی یورو صعود کرد و سپس قهرمان شد. کارشناسان نیز "ارزش ورزشی" تیم قهرمان یورو را زیر سوال نبردند.

در حوزه رقابت های تیم های ملی دنیا، بحث های زیبایی شناسایی فقط در ارتباط با تیم های کشورهای بیگانه مطرح می شود، حال آنکه کارشناسان و اصحاب رسانه هیچ کشوری، تیم ملی خود را بعد از پیروزی سرزنش نمی کنند. آنها بیش از مردم عادی به مشکلات ایجاد هماهنگی تیمی برای بازیکنانی که از چهارسوی دنیا سه روز قبل از مسابقه گرد هم می آیند آشنا هستند و به عنوان مثال از سختی های اعمال پرس گروهی بلافاصله بعد از دست دادن توپ که نیاز به تمرینات مستمر، دوره های آمادگی طولانی مدت و مسابقات هفتگی و متوالی دارد واقفند.      

تعهد دو طرفه  

مردم، کارشناسان و رسانه ها نیز در قبال تیم ملی تعهدی اخلاقی دارند و در کشورهای صاحب فوتبال، خود را موظف می دانند درهر شرایطی حمایت خود را از سربازانشان دریغ نکنند. این حمایت ها اشکال گوناگون دارد، از کمک های نقدی، خرید پیراهن گرفته تا حضور در میادین و تشویق بی امان و یا حداقل دامن نزدن به حواشی مخرب اطراف تیم. به عبارتی این مسئولیت دو طرفه است. درهیچکدام از کشورهای صاحب فوتبال حتی یک صندلی خالی در دیدارهای دوستانه تیم ملی دیده نمی شود چه رسد به یک مسابقه رسمی. شأن تیم ملی بالاتر از آن است که در یک ورزشگاه نیمه پر به میدان رود و فدراسیون ها مواظب هستند شهر یا ورزشگاهی را برای دیدارهای تیم ملی انتخاب کنند که متناسب با استقبال تماشاگران باشد.       

نگاه ما به فوتبال ملی

نگاه ما به فوتبال ملی بعضا دچار آفت هایی از نوع خلط انتظارات در مباحث باشگاهی- ملی، لحاظ کردن رنگ پیراهن باشگاهی و عدم درک دوطرفه بودن تعهدات در بحث ملی است. ورزشگاه پر ظرفیت آزادی که محل برگزاری تمامی بازی های تیم ملی است، هم فرصت است و هم تهدید. فرصت به این خاطر که وقتی لبریز از جمعیت است، اتمسفر وحشتناکی را برای حریفان رقم می زند و امتیاز بزرگی برای میزبانی محسوب می شود ولیکن این ورزشگاه متناسب با متوسط جمعیت هواداران در بازی های تیم ملی نیست.

 دو سال پیش همین تیم ملی کره جنوبی با اشتلیکه را در ورزشگاهی پذیرا شدیم که چهار پنجم آن خالی بود. نه این همه سکوی خالی، زیبنده فوتبال و قهرمانان ملی ماست و نه مواضع برخی کارشناسان  که به جای تشویق و تبلیغ برای ثبات حضور تماشاگران، نمایش فوتبالی تیم ملی را عامل قهر تماشاگران با ورزشگاه معرفی می کنند. غافل از اینکه مجموعه کادرفنی و بازیکنان تیم ملی ما مثل همه تیم های ملی و قهرمانان ملی دنیا، هیچ تعهدی جز نمایش جنگندگی و از خودگذشتگی در یک میدان ورزشی ندارند.