لیگ جهانی والیبال هرسال بی‌اعتبارتر از پارسال

تیم ملی والیبال ایران در لیگ جهانی سال 2016 با قرار گرفتن در جایگاه هفتمی مرحله گروهی به کار خود پایان داد. کسب این رده صرف نظر از شرایط تیم و مسائل فنی یک دلیل مهم دیگر هم داشت  و آن هم تصمیم‌های عجیب فدراسیون جهانی در خصوص برگزاری این رقابت‌هاست.

لیگ جهانی والیبال در گذشته یک مسابقه و رویداد مهم در رشته والیبال بود که برای بسیاری از تیم‌ها از جمله ایران حضور در آن رویا بود و تیم‌هایی که در لیگ حاضر بودند برای خود اعتباری به دست آورده بودند اما به نظر می‌رسد در حال حاضر این رقابت‌ها به دلایلی برای بسیاری اعتبار چندانی ندارد.

 افزایش تعداد تیم ها و کاهش کیفیت

مهم‌ترین دلیل اعتبار لیگ جهانی کم بودن تیم‌های حاضر در آن بود که باعث شده بود سطح رقابت ها با حضور تیم‌های با کیفیت بسیار بالا باشد و تیم‌های ضعیف جایی در این لیگ نداشته باشند. فدراسیون جهانی والیبال از سال 2012 با هدف گسترش والیبال در جهان تعداد تیم های حاضر را به مرور بیشتر کرد که این موضوع به کیفیت رقابت ها لطمه زد. با بیشتر شدن تیم‌ها و افزایش اختلاف سطح فنی و کیفی تیم‌ها، فدراسیون جهانی تصمیم به برگزاری رقابت‌ها در چندین گروه گرفت.

دسته بندی بر اساس معیار نامشخص

طبقه‌بندی تیم ها در دسته‌های مختلف لیگ جهانی معیار مشخصی ندارد. رنکینگ جهانی تیم‌ها تاثیری در این موضوع ندارد و همین موضوع باعث شده که برخی از تیم های خوب در دسته پایین قرار بگیرند. به مانند لیگ جهانی 2015 که فرانسه از دسته دوم به فینال صعود کرد و آن‌جا موفق شد با درخشش ستارگان خود به مقام قهرمانی برسد.

آیین نامه و قوانین همیشه در حال تغییر

پس از سیدبندی تیم‌ها، قوانین مقرر شده این‌گونه شد که تیم هایی که در هر دسته در مکان آخر قرار بگیرند سال آینده در دسته پایین تر حضور داشته باشند اما این قانون به راحتی قابل تغییر است خصوصا اگر تیم آخر روسیه باشد. در حالی که انتظار می رفت براساس قوانین روسیه به دلیل قرار گرفتن در جایگاه انتهایی گروه اول در سال 2015 در دوره بعد در دسته دوم حاضر باشد اما این اتفاق رخ نداد و تغییر قوانین کاری کرد که روسیه در سطح یک بماند.

 امتیاز بندی عجیب در لیگ جهانی

صعود قهرمان دسته دوم به مرحله نهایی در سال 2015  رنکینگ جهانی را نیز دچار مشکل کرد. مسئولان فدراسیون جهانی گمان نمی کردند که تیمی از دسته پایین قهرمان لیگ جهانی شود.

پس از این اتفاق رده‌بندی تیم‌ها بر هم خورد و فرانسه با وجود این که قهرمان لیگ جهانی شده بود به دلیل اینکه جزو هشت تیم دسته اول قرار نداشت امتیاز تیم نهم را دریافت کرد و صربستان که در فینال باخته بود و جایگاه دوم را به خود اختصاص داده بود به عنوان قهرمان شناخته شد و 50 امتیاز دریافت کرد.

به همین دلیل فدراسیون جهانی برای از بین بردن این مشکل امکان حضور یک تیم از دسته پایین‌تر در فینال را ملغی کرد. در حال حاضر در جدول رده بندی فدراسیون جهانی در ستون مربوط به لیگ جهانی 2015 برابر نام صربستان رتبه یک و 50 امتیاز برای این تیم منظور شده است.

رویکرد دست گرمی تیم ها در لیگ جهانی

تمامی مسائل ذکر شده باعث شده تا تیم ها به این رویداد به چشم یک تورنمنت سطح بالا نگاه نکنند و از آن به عنوان فرصتی برای استفاده از بازیکنان جوان‌تر بهره ببرند. همین مساله نیز در کاهش کیفیت رقابت ها تاثیرگذار بوده است. گاهی حتی تیم ها خودشان نمی خواهند در این رقابت‌ها حاضر باشند به مانند آلمان در سال 2015. در واقع تیم ها ترجیخ می دهند جوان گرایی کنند و یا با غیبت در این رقابت‌ها ریکاوری انجام دهند. برگزاری هرساله این رقابت ها نیز باعث شده که تیم ها خیلی نگران جایگاه خود نباشند چرا که امتیازهای این تورنمنت تنها یک سال دوام دارد و می‌توان آن را جبران کرد. به همین دلیل تیم‌ها به شکلی برنامه ریزی می‌کنند که توان و بهترین عملکرد خودشان را در مسابقه‌های قهرمانی جهان یا المپیک داشته باشد. رویدادهایی که هر چهار سال یک بار برگزار می شود و امتیازشان هم دو برابر است.

قرعه کشی و چیدمان عجیب رقابت های 2016

فدراسیون جهانی در سال 2016 به سیاست افزایش تیم ها در لیگ جهانی ادامه داد و این رقابت‌ها را با حضور 36 تیم در سه سطح برگزار کرد. در این دوره با توجه به اینکه المپیک 2016 ریو در پیش بود فدراسیون جهانی تصمیم گرفت برای جلوگیری از خستگی تیم ها، همه تیم‌های یک دسته باهم بازی نکنند اما در نهایت امتیازها در یک جدول مدنظر قرار بگیرد.

براین اساس دوازده تیم در سه هفته در سه گروه چهار تیمی قرار گرفتند تا 9 بازی را برگزار کنند اما این شیوه برگزاری به اندازه ای پیچیده  و غیرقابل فهم و البته ناعادلانه بود که نه تنها مردم بلکه خود بازیکنان و مربیان نیز چیزی از برنامه متوجه نشدند. موضوعی که "رزنده" سرمربی تیم ملی والیبال برزیل نیز نسبت به آن اعتراض کرد.

کار ناعادلانه دیگر این بود که برخی از تیم‌ها اصلا با هم بازی نکردند و حریفان‌شان باهم متفاوت بود. ضمن این که برخی تیم ها از امتیاز میزبانی هم محروم بودند. در این شیوه  مشخص شده بود که هر تیم باید 9 بازی برگزار کند. برنامه‌ریزی غلط باعث شد برخی از تیم ها دو بازی را باهم انجام بدهند. مثلا ایران 9 بازی خود را با شش تیم برزیل، صربستان، آمریکا، آرژانتین، بلغارستان و ایتالیا برگزار کرد تا در نهایت با چهار تیم از پنج تیمی که به مرحله نهایی رسیدند بازی کرده باشد. این در حالی ست که ایران با تیم های مانند بلژیک واسترالیا که ضعیف تر بودند بازی نکرد و حتی نتوانست با لهستانی که خودش را خیلی به آب و آتش نزده بود بازی کند.