تیغ تیز تهاجم فرهنگی بر گردن خانواده‌ها
کرونا مهمان ناخوانده‌ای بود که مردم را ناچار به خانه‌نشینی و شب‌نشینی کرد. به‌موجب این خانه‌نشینی، شبکه‌های خانگی و نرم‌افزارهای الکترونیک کتابخوانی، تخفیف‌های ویژه‌ای را اعمال کردند تا مردم اوقات فراغت خود را سپری و به تماشای فیلم، سریال و کتابخوانی بپردازند، اما این نقطه پایان ماجرا نبود و در این گیرودار و نبود نظارت لازم، فضای نمایش خانگی نیز آمیخته با سریال‌های ترکیه‌ای شد که تا چند صباح گذشته تنها از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای امکان بازدید داشت.
کرونا مهمان ناخوانده‌ای بود که مردم را ناچار به خانه‌نشینی و شب‌نشینی کرد. به‌موجب این خانه‌نشینی، شبکه‌های خانگی و نرم‌افزارهای الکترونیک کتابخوانی، تخفیف‌های ویژه‌ای را اعمال کردند تا مردم اوقات فراغت خود را سپری و به تماشای فیلم ، سریال و کتابخوانی بپردازند، اما این نقطه پایان ماجرا نبود و در این گیرودار و نبود نظارت لازم، فضای نمایش خانگی نیز آمیخته با سریال‌های ترکیه‌ای شد که تا چند صباح گذشته تنها از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای امکان بازدید داشت. فیلم‌هایی که با اقتباس از فرهنگی مبتذلانه در قابی عاشقانه، ذهن مخاطب را به افکار واهی می‌کشانند و در عمل نیز توشه‌ای ندارند.
محققانی چون «مک‌کلند» معتقد به نوسازی جهان‌اند و نوسازی کشورهای درحال‌توسعه را درگرو تغییر خصایص افراد و ارزش‌ها و هنجارهای موجود در جوامع‌شان می‌دانند و این‌که باید هرچه بیشتر نگرش‌ها و ارزش‌های خود را به مردم اروپای غربی و آمریکای شمالی شبیه و نزدیک سازند. با این شرایط، بروز و ظهور اتفاقاتی این‌چنینی در شبکه‌های خانگی جای سؤال دارد و این‌که چرا باید شرایط این دسترسی، تغییر هنجاری جامعه و حرکت به‌سوی فرهنگ مبتذل غربی به چنین سهولتی در اختیار آحاد مردم باشد.
بر اساس اطلاعات وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، اکنون بیش از۱۵۰ سریال ترکیه‌ای به بیش از ۱۰۰ کشور جهان صادر و پخش‌شده است. برپایه گزارشی که در گاردین نوشته‌شده است، شیلی، آرژانتین، مکزیک، چین، روسیه،کره و ژاپن به ترتیب بزرگ‌ترین مشتریان سریال‌های ترکیه‌ای هستند.
در این راستا حسن هدایت، کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با برنا خاطرنشان کرد: «اگر ابتذال را در ساختار و محتوا از هم جدا کنیم باید این نکته را در نظر داشته باشیم که به لحاظ ساخت، آثار ترکیه‌ای در فضایی حرفه‌ای ساخته می‌شوند، اما حرفی که در آثارشان وجود دارد مبتذل است و به‌طورمعمول به عادت‌های مخاطب لنگرانداخته و آنچه را که او می‌خواهد ارائه می‌دهند. مخاطبان دنیا خطی‌نگر هستند و به قصه‌هایی عادت دارند که نیاز به تفکر چندانی نداشته باشد و از طرفی طولانی شدن این قصه‌ها باعث می‌شود مخاطب با کاراکترها همراه شده و به آن‌ها عادت کند.»
برای بررسی بیشتر این موضوع «رسالت» با جلال فیاضی، کارشناس رسانه گفت‌وگویی ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید؛
تولید و انتشار فیلم‌های داخلی را افزایش دهیم
جلال فیاضی، کارشناس رسانه در تشریح ورود سریال‌های ترکیه‌ای در شبکه نمایش خانگی و لزوم معرفت‌شناسی در انتشار فیلم و سریالها به «رسالت» بیان کرد: «با توجه به رویکرد مردم نسبت به فضای مجازی، شبکه‌های تلویزیونی و نمایش خانگی، هرآن قدر که فعالیت ایجابی در جهت تولید و ارائه خدمات افزایش یابد، بهره‌مندی از فرصت‌ها تلقی خواهد شد.»
وی افزود: «با گسترش ویروس کرونا مردم زمان بیشتری را به خانه ماندن و تماشای فیلم و سریال اختصاص می‌دهند. بنابراین در وهله نخست، تمرکز بر تولید محتوا اهمیت دارد.»
فیاضی تصریح کرد: «در سامانه نمایش خانگی می‌بایست بر تولیدات داخلی حتی آن‌هایی که در رده پایین‌تر قرار دارند و مورد رضایت مسئولان نیستند، تمرکز کنیم. به‌طور حتم این تولیدات از فیلم و سریال‌هایی که در آن‌سوی مرزها ساخته می‌شود، به‌مراتب ازنظر محتوا، کیفیت و موضوع شایستگی بیشتری دارد.»
این کارشناس رسانه همچنین خاطرنشان کرد: «اگر تولیدات داخلی پاسخگوی نیاز جامعه نباشد یا در ارائه آن‌ها سهل‌انگاری شود، مردم به تولیدات خارج از مرزها، ازجمله سریال‌های ترکیه‌ای روی می‌آورند.»
قرارگیری فیلم‌های ترکیه‌ای در نمایش خانگی، حرکت بر لبه تیغ است
او یادآور شد : «قرارگیری فیلم و سریال‌های خارجی در شبکه نمایش خانگی نباید منجر به فراموشی تولیدات داخلی شود. همچنین ممیزی کردن فیلم و سریال‌های ایرانی به‌گونه‌ای نباشد که مردم را از فضای رسانه داخل دلزده و به‌سوی رسانه سایر کشورها بکشاند.»
فیاضی بر این باور است که پیدا کردن نقطه تعادل در انتشار فیلم‌های خارجی و تولید فیلم‌های داخلی حائز اهمیت است چراکه فضای رسانه گاه دچار افراط‌وتفریط می‌شود.
این کارشناس رسانه عنوان کرد: «به‌طورمعمول فعالیت فرهنگی نمی‌تواند با افراط‌وتفریط برقرار و در ذهن مخاطب ماندگار شود. فعالیت فرهنگی باید نیاز مخاطب را شناسایی و بر اساس آن تولید محتوا کند.»
او گفت:«احترام به شعور بیننده از جایگاه والایی برخوردار است لذا باید در انتخاب محتوا و انتشار فیلم‌ها کوشید. مخاطب امروز به شبکه خانگی نیازمند است بنابراین اگر احساس کند محتوا درصدد توهین به شعور او است، از آن دوری خواهد کرد.»
فیاضی در پایان این گفت‌وگو خاطرنشان کرد: «در حال حاضر بر لبه یک تیغ حرکت می‌کنیم. حرکت بر لبه این تیغ می‌بایست نیاز مخاطب و ارزش‌های جامعه را به‌خوبی شناسایی کند تا از آسیب و گزندهای احتمالی مصون بمانیم.»
انتشار فیلم و سریال‌های ترکیه‌ای تنها چالش کنونی شبکه‌های نمایش خانگی نیست چراکه محتوای بسیاری از سریال‌های داخلی نیز بر پایه تقلید ناشیانه از فیلم و سریال‌های ترکیه‌ای است. گسترش تقلید ناشیانه و عدم محتوای سریالها می‌تواند مخاطب را دلزده و نمایش خانگی را به بیراهه فراموشی بکشاند لذا مدیریت حاکم براین فضا امری ضروری و نظارت بر ایدئولوژی سریالها بسیار اهمیت دارد. نباید فراموش کرد که تحلیلگران فرهنگی، شبکه نمایش خانگی را باهدف غلبه بر فضای مبتذل ماهواره و گرویدن مردم به‌سوی رسانه داخلی ایجاد کردند. فراموشی این موضوع می‌تواند فضای رسانه را مخدوش و به سرخط برساند.
ارسال نظر