آموزش زبان عربی در مدارس فرانسه رو به کاهش است

بر اساس تحقیقات رایزنی فرهنگی ایران در فرانسه، در این کشور اخیرا گزارشی منتشر شد که در آن از سرگیری آموزش زبان عربی با هدف مبارزه با اسلامگرایی توصیه شده اما این امر بروز مباحث کهنه قدیمی را موجب شده است. روزنامه لوموند در همین ارتباط می‌نویسد: آموزش زبان عربی در مدارس به منظور مبارزه با اسلامگرایی پیشنهادی است که در گزارشی در خصوص بنیان گرایی اسلامی که 8 سپتامبر از سوی «انستیتو مونتین» منتشر شد، آمده است. نویسنده این گزارش حکیم القروی است که در مصاحبه‌ای با رادیو «ار، ت، ال» اعلام کرد که در طی 20 سال تعداد دانش آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان که به فراگیری زبان عربی می‌پردازند به نصف رسیده این در صورتی است که شمار علاقه مندان به فراگیری زبان عربی در مساجد 10 برابر شده است.

بر اساس این گزارش ژان میشل بلانکه، وزیر آموزش ملی فرانسه نیز در همین ارتباط در مصاحبه‌ای با شبکه رادیویی RMC اعلام کرد که «باید فراگیری زبان عربی و همچنین زبان‌های چینی و روسی را توسعه داد.» وی گفت: باید به این زبان‌ها وجاهت بخشید. زبان عربی یکی از زبان‌های مهم ادبی است که نباید تنها از سوی افراد مغربی تبار یا عرب زبان یاد گرفته شود. ما باید این استراتژی کیفی را در پیش بگیریم.»

بلافاصله پس از این پیشنهاد جریان راست افراطی زبان به انتقاد گشود. از نظر مارین لوپن، رئیس اجتماع ملی، وزیر (آموزش ملی) باید متوجه ابعاد سیاسی اظهاراتش باشد. همچنین نیکلا دوپون انیان، نماینده حاکمیت گرا نسبت به عربی کردن فرانسه اعتراض کرده و بیشتر تمرکز روی زبان فرانسه را توصیه میکند. حتی لوک فری، وزیر پیشین آموزش ملی نیز در مصاحبهای با رادیو اروپ 1 نسبت به خطر وارد کردن اسلام‌گرایی به آموزش ملی هشدار داد.

با این وجود در واقعیت بسیار با عربی کردن فرانسه فاصله داریم. زیرا بر اساس تحقیق صورت گرفته:

1 - آموزش زبان عربی امر جدیدی نیست

زبان عربی یکی از زبانهای رسمی 26 کشور در آفریقا و شبه جزیره عربستان (جمعا) با 430 میلیون سکنه است. این زبان از سال 1795 در موسسه ملی زبانها و تمدنهای شرقی (اینالکو) تدریس میشود. آموزش زبان عربی در مقطع راهنمایی و دبیرستان در سال 1905 ابتدا با هدف تسهیل در مبادلات تجاری یا دیپلماتیک با جهان عرب برقرار شد. بر اساس گزارشی که وزارت فرهنگ منتشر کرده بیش از سه میلیون نفر روزانه در فرانسه به زبان عربی سخن میگویند که اکثر آنها به گویش مغربی اما در مقیاس کوچکتر به گویشهای لبنانی، مصری و سوریه سخن میگویند.

این زبان شفاهی در زندگی روزمره گاه با زبان کلاسیک و معیار یا ادبی که در مدارس آموزش داده میشود و خصوصا در نگارش و ارتباطات عمومی (خطابه، رسانه و ...) متفاوت است.

2 - (آموزش) زبان عربی با کاهش روبرو نشده اما ضغیف است

شمار دانش آموزانی که به فراگیری زبان عربی به عنوان زبان دوم یا سوم مشغولند طی 10 سال تقریبا دو برابر شده است و رقم آن ها از 6 هزار و 512 نفر در سال 2007 به 11 هزار و 174 نفر در سال 2017 افزایش یافته که اگر دانش آموزان دپارتمان ماوراء بحار مایوت را نیز اضافه کنیم به 13 هزار و 975 نفر میرسد.

وزیر آموزش ملی آماری از تعداد علاقه مندان به فراگیری زبان عربی در 20 سال پیش که حکیم القروی بدان اشاره کرده بود، صحبتی نکرد.

در هر حال این رقم بسیار اندک و کمتر از 2 دانش آموز از 1000 دانش آموز است. بر اساس آمار سال 2017 تعداد دانش آموزانی که زبان عربی را به عنوان زبان سوم خارجی فرا میگیرند کمتر از زبان چینی (با 18 هزار و 618 نفر) و زبان روسی (با 6 هزار و 199 نفر) است. کلاسها کم تعدادند و در سال 2018 در کنکور ویژه آموزگاران 5 پست جدید و 3 کلاس برای این منظور دیده شده است. در سال 2011 و 2015 هیچ آموزگار مورد تاییدی وجود نداشت.

3 - در مقطع ابتدایی دروس عربی متعدد اما غالبا اختیاری است

در وهله نخست استفاده از زبان زنده خارجی موردی است به گونهای که در سال تحصیلی 2017 میلادی 567 دانش آموز فراگیری این زبان را آغاز کردند در حالی که این رقم برای زبان چینی یک هزار و 483 نفر و برای زبان روسی 295 نفر بود.

بر عکس نظام دیگری به دانش آموزان مقطع ابتدایی پیشنهاد میشد نظیر طرح «آموزش بین المللی زبانهای خارجی» یا دورههای اختیاری یک ساعت و نیمه از 24 ساعت آموزش رایگان و اجباری. این آموزش بین المللی زبانهای خارجی تدریجا از سال 2016 جای طرح قبلی به نام آموزش زبان و فرهنگ مادری را که در سالهای دهه 70 میلادی پیش بینی شده بود تا فرهنگ فرزندان مهاجرین مورد توجه قرار گیرد، گرفت. آموزش زبان و فرهنگ مادری پس از توافق با 9 کشور الجزایر، مراکش، تونس، ترکیه، پرتغال، اسپانیا، ایتالیا، صربستان و کرواسی آغاز شد. در گزارشی از شورای عالی جذب اجتماعی در سال 2013 به خطرات ناشی از انحراف قومیت گرایی همچنین آموزش دینی اسلامی در قالب آموزش زبان ترکی و نامناسب بودن زبانهای هدف با بافت مهاجرتهای کنونی آمده است.

از آن پس انتظار میرفت که در انتخاب شیوههای آموزشهای بین المللی زبان خارجی دقت بیشتری صورت گیرد و (محتوی آماده شده) در اختیار گروههای آموزشی قرار بگیرد.

در این شیوه دانش آموزان مورد ارزیابی قرار گرفته و ورود همه دانش آموزان از هر ملیتی که باشند به این دورهها آزاد است. طبق گزارش وزارت آموزش ملی در سال 2016 میلادی 48 هزار و 129 دانش آموز از این دورهها که با همکاری کشورهای مراکش، الجزایر و تونس انجام شد، استفاده کردند.

به طور واضح تر ترس افرادی مانند نیکلا دوپون آنیان یا لوک فردی تقریبا بی اساس است. همین حالا نیز زبان عربی در کنار سایر زبانها در مدارس و دبیرستانها در حال تدریس است و هیچ طرحی برای تغییر مدل آموزش در دست نیست بلکه هدف تضمین آموزش کیفی مدارس و پرهیز از واگذاری این آموزشها به مدارس خصوصی و مذهبی است.

انتهای پیام/