بینال مجسمه‌سازی تهران استاندارد نیست

سومین نشست تخصصی هشتمین دوسالانه ملی مجسمه‌سازی تهران با تمرکز بر موضوع تم عصر دیروز ۲۹ آبان با حضور کامبیز صبری٬ بهنام کامرانی٬ روح‌الله شمسی‌زاده٬ صفا سبطی٬ نگار نادری‌پور وعباس مجیدی از سوی انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران برگزارشد.

عباس مجیدی رییس هیات مدیره انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران در این نشست گفت: برگزاری این نشست‌ها زمینه‌ای را برای گفتگو و تحلیل پیرامون بینال هشتم فراهم می‌کند. تمام تلاش انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران این است که با رویکرد پژوهشی، بینال مجسمه‌سازی را برگزار کنیم.

بهنام کامرانی هم با بیان این مطلب که «مدرنیست‌ها اصرار داشتند که هنر را قائم به ذات خود تلقی کنند و به همین دلیل هرگونه آرایه‌ای را از هنر حذف کردند»، گفت: اگر به آثار مینمالیست‌ترین هنرمندان هم نگاه کنید آثارشان کانتکست و موضوع دارند. حتی می‌توان آثار موندریان را بررسی کرد که چگونه تحت‌تاثیر گرایش تئوسوفی بوده است. گرایش تئوسوفی روی پیوندهای عالم و خلوص بحث می‌کند و این موضوع را می‌توان به وضوح در آثار موندریان بررسی کرد.

به گفته کامرانی موضوع و تم در بسیاری از مواقع از هنر مدرن حذف شده است برای همین بسیاری از آثار مدرن «بدون عنوان» نام‌گذاری شده‌اند. وی افزود: بی‌شک بسیاری از افراد با اثری که بدون عنوان نام‌گذاری شده، نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند. به‌ویژه ایرانی‌ها که همواره در جستجوی تم هستند. آوانگاردترین هنرمندان ایرانی‌حاضر نمی‌شوند که یک تابلو بدون رنگ را روی دیوار خانه‌شان بزنند اما بیشتر اروپاییان از تابلوهای مینی‌مالیستی لذت می‌برند و فرم محض اثر برایشان جذابیت دارد. این گرایش ناشی از این است که در جریان زبان یا فرهنگ این نوع مجسمه‌سازی قرار گرفته‌اند.

وی افزود: این مساله که هنر موضوع ندارد، خواب و خیال مدرنیستی است. امکان ندارد که شما زندگینامه ونگوگ را خوانده باشید و هنگام تماشای آثارش در خوانش اثرش٬ زندگینامه‌اش روی ذهن‌تان تاثیر نگذارد.

این نقاش با بیان این مطلب که از اهمیت مطرح کردن تم دریک رویداد هنری دفاع می‌کند، گفت: زمانی که تم را مطرح می‌کنیم مسایلی چون موضوعات اجتماعی٬ زنان به استقبال هنر می‌روند و ما می‌توانیم خوانش‌های متعددی از یک اثر هنری داشته باشیم و وارد مسایل شگفت‌آوری می‌شویم. امروز ما درون فرهنگ ویژال کالچر به سرمی‌بریم. بسیاری از فلاسفه معتقدند که چیزی جز تصویر در این جهان وجود ندارد. همه دریافت‌های ما نسبت به مد، اجتماع حتی خصوصی‌ترین رفتارهای انسانی تصویری است.

به گفته کامرانی٬ اگر بینال‌ها را به‌صورت بین‌المللی برگزار کنیم شرایطی برای هنرمندان فراهم می‌شود که خودشان را با هنرمندان سایر کشورها مقایسه کنند و این گونه توقع‌شان از بینال دیگر یک نمایشگاه نیست.

وی در پایان عنوان کرد: به نظر من انجمن‌های هنری باید با برگزاری نشست‌های تخصصی زمینه‌ای را برای مطرح کردن مباحث نظری فراهم کنند تا به مرور بسیاری از نقایصی که در بینال‌ها با آن‌ها روبرو هستیم برطرف شوند.

روح‌الله شسمی‌زاده دیگر سخنران این مراسم بود که گفت: امروزه ما از پاردایم ساختارگرایی عبور کرده‌ایم و وارد پارادایم پساساختارگرایی شده‌ایم. محور بودن بسیاری از نمایشگاه‌هایی که در سطح جهان برگزار می‌شود نشان از این دارد که تجسد تفکر هنرمند به صورت کلام و متن چقدر اهمیت دارد.

او با بیان این مطلب که بهتر است بینال مجسمه‌سازی تهران را شبه‌بینال بدانیم، گفت: اگر بینال تهران را با بینال‌های چون ونیز یا نمونه شرقی‌اش شانگهای و یا گوانجو مقایسه کنیم درمی‌یابیم که این بینال به هیچ وجه استاندارد نیست.

او افزود: یک رویداد کانسپت می‌خواهد. بینال شانگهای کانسپت رویداد را عنوان می‌کند. عنوان یا تم زاییده یک رویداد است. اگر رویدادی کانسپت نداشته باشد طبعا عنوانی هم نمی‌تواند داشته باشد و هرعنوانی که پیدا کند طبعا آن عنوان تزئینی است. تمی‌ که برای بینال هفتم انتخاب شد به نظرم با فضای جامعه ما همخوانی داشت. انگار تم به جایی رسیده بود که بازتابی از خود بینال بود.

کامبیز صبری هم گفت: به نظر من تم نحوه نگرش و فضای سیاست‌گذران یک رویداد است و ارتباط مستقیمی‌ با شبیه‌سازی کلماتش ندارد. این اشتباه بزرگی است که افراد سعی کنند که اثرشان را شبیه به کلمات تم خلق کنند بلکه باید فضای ذهنی تم را دریافت. مثلا اگر در بینالی تم گسترش فضاست فرد باید بررسی کند تم با چه عناصری در ارتباط است و بعد اقدام به خلق اثر هنری کند.

این مدرس دانشگاه هنر، با اشاره به اهمیت انتخاب درست تم گفت: دبیر رویدادی که تم را انتخاب می‌کند باید به موارد متعددی توجه کند٬ تم باید متناسب با شرایط آن جامعه انتخاب شود. مثلا ایران در دوران گذار است. اگر تم متناسب با حال و هوای جامعه انتخاب نشود عملا نه هنرمند می‌تواند اثر قابل تاملی خلق کند و نه رویداد حرفی برای گفتن خواهد داشت. از این منظر تم وضیعت برای بینال هفتم مجسمه‌سازی ایران انتخاب هوشنمدانه‌ای بود.

صبا سبطی عضو هیات مدیره انجمن هنرمندان نقاش گفت: «تم» گفتگو میان چندین هنرمند است. در واقع تم به این هنرمند جهت می‌دهد مثل آهن‌ربایی که از زیر کاغذ براده‌های آهن را به سویی می‌کشد. کانسپت و کانتکست وجود خارجی دارند و تم این دو را هم جهت می‌کند. اگر قرار است تم نمایشگاهی موفق باشد باید بتواند کانتکست و کانسپت را با خودش هم جهت کند و گفتگویی ایجاد کند.

نگار نادری‌پور مدیرمسئول انجمن هنرمندان مجسمه‌سازان ایران گفت: همواره نقدهای متعددی نسبت به شیوه برگزاری بینال٬ دبیر٬ نمایشگاه گردان‌ها و حتی تم رویداد وجود دارد٬ اما بیاید کمی‌صادق باشیم ببینیم توان مجسمه‌سازی ما چه بود و چه آثاری برای شرکت در بینال مجسمه‌سازی هفتم به دبیرخانه این رویداد رسیده و درنهایت براساس توان همین مجسمه‌سازان بود که بینال هفتم به این شکل و شمایل برگزار شد.