چرا «ساخت ایران» 2 موفق نبود؟

فصل اول مجموعه «ساخت ایران» سال ۹۰ و در زمانی تولید شد که ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی امری معمول نبود؛ بر همین اساس هم سریال ساخت ایران ۱ به کارگردانی محمد حسین لطیفی و با حضور بازیگرانی همچون امین حیایی، محمدرضا گلزار و فرهاد اصلانی که پیشتر روی پرده‌های سینما دیده می‌شدند و حالا به واسطه شبکه نمایش خانگی در یک سریال حضور پیدا کرده بودند، توانست مخاطب را تا اندازه‌ای با خود همراه کند. «ساخت ایران ۱» که پس از پخش ناتمام سریال‌های «قهوه تلخ» و فصل اول «قلب یخی» تمام و کمال توزیع شد، اعتماد از دست رفته مخاطب به شبکه نمایش خانگی را بازگرداند و از سوی دیگر با توجه به اینکه سلیقه مخاطب به ویژه در آن بازه زمانی بیشتر کمدی را می‌پسندید، مجموعه ساخت ایران مورد توجه قرار گرفت و حتی چند سال بعد این مجموعه از شبکه ifilm زیر نظر سازمان صداوسیما نیز پخش شد. در این میان به نظر می‌رسد که با افزایش تولید سریال‌های چند فصلی در شبکه نمایش خانگی و توفقیاتی که برخی از این مجموعه‌ها در جذب مخاطب داشتند، سازندگان «ساخت ایران» هم به این جمع‌بندی رسیدند که می‌توانند با خلق داستانی جدید و جذب بازیگران چهره می‌توانند بار دیگر به این عرصه رقابتی که بسیار جدی‌تر از شش سال پیش بود، بازگردند. اما فضای سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی به واسطه تولید سریال‌های متنوع و پربازیگر، در این شش سال بسیار تغییر کرده بود. به عنوان نمونه تجربه تولید سریال‌های موفقی همچون «شهرزاد» و «عاشقانه» در ژانر دارم سطح توقع مخاطب را از سریال‌های نمایش خانگی افزایش داد. در واقع می‌توان گفت با تنوع تولید سریال‌های نمایش خانگی در ژانرهای مختلف مخاطب به مرور برای خرید سریال‌های شبکه نمایش خانگی با دقت بیشتری شروع به انتخاب کرد. در این میان تهیه‌کنندگان سریال «ساخت ایران» با جذب بازیگران مشهوری همچون سارا بهرامی، سحر دولتشاهی و محسن کیایی و با تغییراتی در داستان فصل اول و خلق فضاهای جدید و قصه‌های تازه به همراه دو شخصیت اصلی سریال با بازی امین حیایی و رضا گلزار بار دیگر به عرصه رقابت‌های شبکه نمایش خانگی بازگشتند. فصل اول «ساخت ایران» که در کشورهای ایران، فرانسه و لبنان تصویر برداری شد، داستانی مردی به نام «غلام» را با بازی امین حیایی روایت می‌کند. او با پیدا کردن کیف و پاسپورت یک دانشمند که قرار بود برای معرفی اختراع خود به پاریس سفر کند، خودش را به جای او معرفی می‌کند و عازم سفر می‌شود. «غلام» در این سفر به صورت تصادفی با «جمشید»، دوست قدیمی‌اش با بازی محمدرضا گلزار در پاریس ملاقات می‌کند. تلاش این دو نفر برای عملیاتی شدن نقشه‌هایشان داستان‌های فصل اول را رقم می‌زند. فصل دوم سریال نیز با محوریت دو شخصیت اصلی غلام و جمشید ادامه پیدا می‌کند و درست شش سال بعد از رویدادهای فصل اول است؛ در این فصل «فرهاد» با بازی محسن کیایی هم به جمع دوستانه این دو نفر اضافه می‌شود. غلام که در این فصل متوجه می‌شود بچه‌ای در کشور چین دارد و به دلایلی به گروگان گرفته شده است، به همراه دوستانش برای آزادی او تمام تلاشش را می‌کند. روایت کوتاه داستان دو فصل این مجموعه هم به خوبی نشان می‌دهد که انسجام چندانی میان داستان‌های این دو فصل وجود ندارد. همین موضوع باعث شد پس توزیع قسمت‌های نخست فصل دوم واکنش‌ها و انتقادهایی از سوی مخاطبان مطرح شود. از سوی دیگر شوخی‌ها تکراری، ایجاد موقعیت‌های کمیکی که پیشتر نمونه‌ آن در فصل اول دیده شده بود و تلاش نافرجام برای ساخت زوج هنری امین حیایی و محسن کیایی از جمله واردی بود که از نظر ساختار و محتوا سریال«ساخت ایران ۲» را با چالش‌های زیادی مواجه کرد. در مجموع برخلاف انتظار عوامل سریال «ساخت ایران ۲» این مجموعه با وجود هزینه‌های زیادی که صرف تولید کرد، نتوانست آنطور که باید در جذب مخاطب یا حداقل در بازار فروش موفق باشد. البته در این میان نباید از تاثیر افزایش دانلودهای غیرقانونی سریال‌های نمایش خانگی در کاهش فروش چشم‌پوشی کرد؛ موضوعی که شکایت و گلایه‌های رسمی و غیررسمی عوامل این مجموعه نمایشی را به دنبال داشت. مدت زیادی از توزیع سریال «ساخت ایران ۲» نگذشته بود که عوامل این مجموعه با برگزاری نشستی در جمع خبرنگاران از حجم بالای دانلودهای غیر قانونی گله کردند. هدف اصلی از برگزاری این نشست که با حضور بازیگران اصلی سریال و با دعوت از رسانه‌های رسمی و عکاس‌های مشهور اینستاگرمی برگزار شد، دعوت از مخاطب برای تماشای حلال این مجموعه بود. در این نشست سید امیر پروین حسینی و منصور سهراب‌پور (تهیه کنندگان ساخت ایران ۲) به همراه برزو نیک‌نژاد (کارگردان) با تاکید بر غیرقانونی بودن دانلودهای رایگان تاکید کردند که تمام تلاششان از تولید «ساخت ایران ۲» این بود که کار شیرینی را تحویل مخاطبان بدهند، اما به دلیل بی‌قانونی و عدم حمایت و بی‌توجهی آنها به بخش خصوصی زیر فشار تولید قرار گرفتند. با این حال در نهایت مجموعه «ساخت ایران ۲» در ۲۲ قسمت توزیع شد تا پرونده فصل دوم این سریال هم بسته شود؛ اما برخلاف انتظار عوامل مجموعه نمایشی ساخت ایران نتوانست در جذب مخاطب چندان موفق باشد و به قول معروف به گفتمان عمومی جامعه تبدیل شود. این تجربه به خوبی ثابت کرد که دیگر حضور چهره‌های سینمایی و استفاده از شوخی‌های رایج در سینمای چند سال اخیر، نمی‌تواند جذب مخاطب را آن هم در شبکه نمایش خانگی تضمین کند. این درحالی است که با کم‌کاری بیش از حد تلویزیون در ساخت آثار نمایشی مناسب و کمتر بودن خط قرمزها، شبکه نمایش خانگی می‌تواند بستر بسیار مناسبی برای تولید سریال‌ها ماندگار و باکیفیت باشد.