«نقطه رهایی» جنگ را به دل تهران آورد+عکس

در «نقطه رهایی» و درست در جایی میان شلوغی‌های شهر تهران، پا به پای سربازان هشت سال دفاع مقدس از میان عملیات‌های جنگی می‌توان گذر کرد و از نزدیک شاهد دفاع، جنگ تن‌به‌تن، حضور تانک‌ها و فداکاری‌های جوانان بود.

مخاطبان در «کانال کمیل» قرار می‌گیرند، از «پُل خیبر» عبور می‌کنند، در سنگرها پناه می‌گیرند، شاهد جنگ تن به تن بین سربازان ایرانی و عراقی می‌شوند، حضور تانک‌ها را در کمترین فاصله از خود حس می‌کنند، به بیمارستان صحرایی می‌روند، شهدای غواص را می‌بینید و شاهد دفن و تشییع شهدا توسط دوستانشان می‌شوند.

مخاطبان پیش از شروع نمایش در مکانی که "محوطه انتظار" نامیده می‌شود، قرار می‌گیرند و از غرفه‌هایی که در این فضا در نظر گرفته شده استفاده می‌کنند. 

در کنار این غرفه‌ها که فضایی را ایجاد کرده‌اند تا تماشاچیان بتوانند پیش از شروع نمایش که معمولا با تاخیر همراه است، سرگرم شوند، محوطه‌ای هم برای سرگرمی کودکان در نظر گرفته شده است. البته با توجه به جلوه‌های ویژه، انفجار، تیراندازی، نور و صدا فضای جبهه‌های جنگ در خلال نمایش، حضور برای کودکان مناسب نیست و در تبلیغاتی که از این نمایش وجود دارد نیز به این نکته اشاره شده اما همچنان شاهد حضور این گروه سنی بودیم که هم برای خودشان و هم برای دیگر مخاطبان مشکلاتی ایجاد می‌کرد.

در ابتدای این تئاتر، تماشاچی بعد از گذر از دالانی که با خشت و گل ساخته شده، با نمایش تصاویری از صدر اسلام و جنگ‌های آن دوره تاریخی که توسط ویدئو پروژکتور بر روی چند پرده نشان داده می‌شود، مواجه می‌شوند. سپس مسیر خود را با همراهی چند نفر از عوامل اجرایی نمایش که در تمام مسیر با گروه تماشاچیان حرکت می‌کنند و پیش از شروع هر قسمت، توضیحاتی را درباره نحوه ایستادن و قرارگیریشان در اطراف محوطه ارائه می‌کنند، ادامه می‌دهند.

در قسمت بعدی این تئاتر که دکور آن تداعی‌گر حیاط یک مسجد است، شاهد نمایشی هرچند کوتاه از اعزام یک نوجوان به جبهه هستیم. در ادامه مسیر بعد از عبور از داخل اتوبوسی که با کل تمام بدنه آن استتار شده‌، به میدان مین و منطقه نظامی می‌رسیم و بعد از پناه گرفتن تمام تماشاچیان در یک معبر، شاهد بازسازی عملیاتی دفاعی و انفجارهای ساختگی و همچنین حضور تانک در نزدیک‌ترین حالت ممکن به مخاطب هستیم. سپس بعد از گذر از کانال کمیل و جریان شهادت ابراهیم هادی، شاهد بازسازی عملیات کربلای۴ و فداکاری خط شکنان و غواصان خواهیم بود.

همان‌طور که پیش ازاین هم به نامناسب بودن شرایط برای حضور کودکان و حتی زنان و مردان سالمند اشاره شد، در قسمت‌هایی از این نمایش به دلیل استفاده از جلوه‌های ویژه و انفجارها برخی از تماشاچیان با مشکلاتی مواجه شدند و این شرایط حتی در قسمتی که باید از پل‌های معلقی که دو سوی آن با نی‌پوشیده شده بود تا یادآور مناطق عملیاتی خیبر و بدر باشد،  به حدی رسید که یک کودک به داخل آب افتاد(البته خوشبختانه اتفاق جدی‌ای پیش نیامد) اما همین، نشان از ناایمن بودن و نامناسب بودن این نمایش برای تعدادی از تماشاچیان  داشت، در صورتی که در قسمت ورودی نمایش ممانعتی از حضور این افراد نمی‌شد و تنها پیش از شروع برخی از بخش‌های نمایش از مخاطبان خواسته می‌شد تا سکوت را رعایت کنند.

در قسمت‌های پایانی این نمایش نیز مخاطبان با یک بیمارستان صحرایی که در آن تعدادی تخت که بر روی آنها مجروحان و شهدایی قرار داشتند، روبرو می‌شدند و از بین آنها گذر می‌کنند و بعد از تماشای نمایشی کوتاه با حضور یک پزشک و سربازی که برادرش را به بیمارستان می‌آورد، نمایش با تفحص، انتقال و تشییع شهدا به پایان می‌رسد.

اکثریت بازیگران «نقطه رهایی» جوانان بودند و در میان آنان تنها چهره شناخته شده، رضا ایرانمنش است. این بازیگر که خود از جانبازان جنگ است و تجربه بسیاری از حضور در آثار نمایشی مرتبط با دفاع مقدس دارد به عنوان مشاور پروژه هم همکاری داشته است.

در این نمایشی که حدود ۶۰ بازیگر دارد و در فضایی به وسعت ۱۰ هکتار اجرا می‌شود، کنار هم قرار گرفتن مخاطبان و بازیگران در تمام مسیر از نکات قابل توجه اجرای بود و در شرایطی هم بازیگران؛ تماشاچیان را مخاطب خود قرار می‌دادند و با بیان سوالاتی آنها را درگیر اتفاقات می‌کردند. با این اوصاف به نظر می‌رسد باید به این دست نمایش‌ها بیشتر از پیش توجه نشان داد زیرا حس می‌شود که هنوز فرهنگ حضور در نمایش‌های محیطی به خوبی در بین مردم جا نیفتاده است.

هر سانس اجرای این نمایش حدود ۹۰ دقیقه است و بازدیدکنندگان در گروه‌هایی مشخص وارد مسیر نمایش می‌شوند.

این نمایش علاوه بر اجرای عمومی برای شهروندان، اجراهای اختصاصی‌ای برای دانش آموزان، ناشنوایان و هنرمندان خانه سینما و خانه تئاتر نیز دارد و با توجه به اجراهایی که تاکنون داشته است، به صورت میانگین هر شب میزبان حدود ۴۰۰ نفر بوده که یا از اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری شهرداری و فرهنگسراها هستند و یا به صورت آزاد برای تماشای نمایش می‌آیند.

چند رزمنده‌ای که برای تماشای نمایش «نقطه رهایی» آمده بودند، پس از پایان نمایش مطرح می‌کردند که بیشتر از اینکه این صحنه‌ها به نمایش هنری شباهت داشته باشد، به یک مانور نظامی یا رزمایش نزدیک بود و یا حتی بخش‌هایی از نمایش شعاری بود و برای ما که تجربه حضور در جنگ داریم، قسمت‌هایی از نمایش باورپذیر نبود.

تجربه حضور در شرایط جنگی و دیدن نمایش‌های دفاع مقدسی برای نسلی که چنین موقعیت‌هایی را درک نکرده است می‌تواند جالب باشد. این نمایش که در جایی در دل تهران و در فضای باز اجرا می‌شود و شهر و ساختمان‌های بلند شهر، در مسیر نمایش قابل مشاهده است باعث ایجاد سوالاتی برای کودکان شده بود. به طور مثال پسر بچه‌ای حدودا ۱۰ ساله که همراه با خانواده خود به برای دیدن این نمایش آمده بود، در خلال نمایش از پدر خود پرسید، "آیا در زمان جنگ هم برج میلاد دیده می‌شده؟" و یا کودک دیگری در زمان بازسازی عملیات‌های دفاعی پرسید که آیا قیامت شده است؟

این نمایش محیطی به همت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و گروه جهادی چشمه کوثر و با همکاری ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور، مصلای امام خمینی (ره)، مرکز ارتباطات و امور بین‌المللی شهرداری تهران، اورژانس تهران، سازمان خدمات شهری شهرداری تهران، سپاه حضرت رسول (ص) تهران، نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ستاد اقامه نماز جمعه غرب تهران، سازمان زیباسازی شهر تهران و شهرداری منطقه ۳ به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی اجرا شده است.

انتهای پیام/