چرا گردشگری در ایران رونقی ندارد؟

در این سال‌ها، گردشگری سومین صنعت پر رونق جهان شناخته شده است؛ به طوری که بسیاری از کشور‌های پیشرفته دنیا حساب ویژه‌ای روی این صنعت پول ساز برای ایجاد شغل باز کرده‌اند.

وقتی به آمار جذب گردشگر به تفکیک هر کشور در سال ۲۰۱۷ میلادی نگاه می‌کنید، می‌بینید که کشور‌های مختلف دنیا به این موضوع پی برده‌اند که این صنعت می‌تواند تحولی عظیم در ایجاد سرمایه و تولید ناخالص هر کشور داشته باشد. طبق جدول سه کشور ابتدایی به ترتیب فرانسه، ایالات متحده  آمریکا و اسپانیا هستند که هر کدام به نحوی جذب گردشگر دارد.

همواره سیاست‌گذاران این صنعت در کشور‌های مختلف به دنبال این موضوع هستند که با روش‌های نوین و معرفی هرجاذبه - چه از نوع تاریخی، چه از نوع طبیعی- گردشگران زیادی را به سمت سرزمین خود بکشانند. مثلا کشور اسپانیا  علاوه بر جاذبه‌های فراوان طبیعی، مقاصد جذاب  دیگری نیز دارد و گردشگران زیادی که به دنبال چشیدن طعم‌های مختلف و غذا‌های رنگارنگ هستند، مثلا در فصل برداشت محصولات کشاورزی مثل گوجه فرنگی به آنجا سفر می‌کنند. در حقیقت این موضوع در سطح کلان و در برنامه‌های بالادستی آن کشور تعریف شده و به خوبی از سوی دستگاه‌های اجرایی، اجرا می‌شود.

از طرف دیگر رونق صنعت گردشگری حاصل مدیریت یکپارچه تمام دستگاه‌های مرتبط با آن کشور است. در واقع به گردشگری، صنعتی فرابخشی گفته می‌شود. در این باره هر کشوری که توانسته تمام دستگاه‌ها را در جذب گردشگر در جهت درست هدایت کند، زنجیره گردشگری درست شکل گرفته و حاصل آن تولید ثروت برای آن کشور بوده است. جدول زیر درآمد پنج کشور اول در تولید ثروت از راه گردشگری است که از سوی سازمان جهانی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۷ منتشر شد.

میزان تولید ثروت از راه گردشگری رقم بسیار بزرگی است که بسیاری از کشور‌ها از آن به خوبی بهره می‌برند. اما همانطور که مشاهده شد کشور ما در هیچ کدام از جدول‌ها در رتبه‌های بالایی قرار ندارد. کشور ما در سال گذشته تنها با جذب حدود ۵ میلیون نفر در رتبه ۵۲ این جدول است و درآمد‌های حاصل از آن هم منتشر نشده است.

حالا با بررسی آمار و ارقام جاذبه های کشور، ایران با ثبت ۲۳ اثر در فهرست آثار جهانی در رتبه نهم جهان از این حیث قرار دارد.

البته این آمار می‌تواند بیشتر از این‌ها باشد؛ به دلیل اینکه ایران دیرتر از کشور‌های دیگر اقدام به ثبت آثارش در یونسکو کرده و از طرف دیگر هرکشور در هر سال حق ثبت جهانی یک محل را دارد. یعنی اینکه چند مکان یا اثر تاریخی و طبیعی ایران در صف ثبت جهانی هستند و جایگاه ایران به مراتب بالاتر از رتبه نهم است. در اینجا باید به این نکته هم اشاره داشت که این تنها بخشی از جاذبه‌های این سرزمین است و کشور ما در کنار جاذبه‌های تاریخی و طبیعی وجوه جذاب دیگری هم دارد. مثلا شهر رشت با داشتن بیش از ۳۰۰ نوع غذا می‌تواند به قطب گردشگری تبدیل شود. این در حالی است که کشور‌های مختلفی از غذا گردشگران فراوانی جذب می‌کنند.

هر فردی به این موضوع پی می‌برد که فقط جذب ۵ میلیون گردشگر آمار بسیار پایینی برای این آب و خاک است. وقتی با کارشناسان این امر صحبت می‌کنیم آن‌ها نظرات متفاوتی دارند.

علی بیدگلی مدیر اجرایی جامعه هتلداران می‌گوید: کشور ما سرشار از منابع برای جذب گردشگر خارجی است تا از این راه خلق ثروت شود. اما تنها داشتن منابع نمی‌تواند به جذب گردشگر منتهی شود و هنوز زیرساخت‌های این کار مهیا نیست. زیرساخت یعنی داشتن جاده مناسب، فرودگاه‌های استاندارد، هتل‌های فراوان و مناسب و بسیاری از موضوعات دیگر.

حسن سیادتان رئیس جامعه هتلداران استان فارس هم همین عقیده را دارد و نبود زیرساخت مناسب را یکی از دلایل کم رونقی گردشگری می‌داند.

وی معتقد است: در شهر یکی از کشور‌های همسایه ما، نزدیک به چهار هزار هتل در رقابت سالم با هم به دنبال جذب گردشگر هستند و در این کار هم موفق اند. اما در کشور ما با این وسعت و با این همه جاذبه مجموع هتل‌ها و هتل آپارتمان‌ها فقط ۲هزار عدد است. این آمار یعنی اینکه ما در بسیاری از اماکن بکر کشورمان که قابلیت جذب توریست را دارد هنوز محیط اقامتی مناسب را برای جذب گردشگر در نظر نگرفته ایم.

همچنین سیادتان نبود مدیریت یکپارچه را موضوعی اساسی در این امر می‌داند و معتقد است: تمام کشور‌هایی که در این راه پیشرفت چشمگیری داشته اند، حداقل یک وزارتخانه در سطح کلان برای گردشگری در نظر گرفته شده تا مدیریت قویتری بر این موضوع داشته باشند. اما هنوز در کشور ما به این توجه نشده است.

اما دلایل جذب نشدن گردشگران خارجی فقط این نیست. بابک نصیری رئیس هتل‌های دانشگاه آزاد بر این باور است که تمام مشکلات و چالش‌های پیش روی گردشگری یک سمت داستان است و در سمت دیگر تبلیغات بسیار ناچیز ما در شناساندن نقاط جذاب این سرزمین دلیل رونق کم گردشگری کشور است. سالانه بسیاری از مردم جهان به دنبال این هستند که نقاط ناشناخته و بکر جهان را کشف کنند و از نزدیک آن را ببینند و حاضرند پول خرج کنند. اما ما از این موضوع غافل هستیم و تبلیغی در این امر نداشته ایم. ما امروز نه در تولید فیلم و محتوا موفق بوده ایم و نه حضور مفید و موثری در نمایشگاه‌های خارجی داشته ایم.

در کنار تمام این سخنان، همه کارشناسان صنعت گردشگری بر این باورند که اگر این صنعت رونق داشته باشد، بسیاری از مشکلات اقتصادی و ایجاد شغل در کشور حل خواهد شد. تقی عسگریان مدیر هتل‌های فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) در این باره معتقد است: در جدول یک هتل ۵ ستاره، ۲۵۰ تا ۳۰۰ عنوان شغلی تعریف شده است، این در حالی است که نزدیک به ۳۰۰ شغل فرعی دیگر هم وجود دارد. یعنی با رونق صنعت گردشگری می‌توان بسیاری از جوانان بیکار را مشغول به کار کرد و یک خانه تکانی جدی در اقتصاد کشور به وجود آورد.

جعفر معین زاده مدیر انجمن هتلداران استان کرمان هم در این باره می‌گوید: وقتی یک گردشگر به مکانی می‌رود، به طور مستقیم با خودش ارز وارد کشور می‌کند و دیگر نیازی به بانک یا نهاد‌های مختلف برای تغییر ارز نیست. این مسئله بسیار مهمی است که یکی از مزایای مهم صنعت گردشگری است.

طبق سند چشم انداز توسعه کشور، در این سال‌ها نزدیک به ۱۳ میلیون نفر می‌بایست وارد ایران شوند. این در حالی است که امروز حدود ۵ میلیون گردشگر از ایران بازدید می‌کنند. همچنین قرار است طبق سند چشم انداز توسعه در سال ۱۴.۴ ایران ۲۰ میلیون جذب گردشگر خارجی داشته باشد، اما هم اکنون به هیچ عنوان در مسیر تحقق به این اهداف گام برنمی داریم.

علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری  گفت: این موضوع بسیار مهم و حیاتی است که در سال ۱۴۰۴ به جذب ۲۰ میلیون گردشگر برسیم. اما امروز با مشکلات فراوانی روبرو هستیم. شاید فقط نزدیک به ۱۰ درصد ابزار‌های مربوط به رونق گردشگری در دستان سازمان میراث فرهنگی باشد. باید بپذیریم که این صنعت پولساز فرابخشی است و باید همه ما به این امر توجه فراوان کنیم تا شاهد به حرکت درآمدن چرخ‌های این صنعت در کشورمان باشیم.

به هر حال امروز کشور ما نیاز به ایجاد شغل و تولید ثروت دارد و گردشگری شاید بهترین راه برای رسیدن به این هدف باشد. آینده این کشور را می‌توان با رونق این صنعت ساخت.

گزارش از محمدرضا فلاحی

انتهای پیام/