سنت شکنی «ابراهیم» - جواد همدانی

 در چند سال اخیر خواننده هایی بوده اند که با یکی دو آلبوم و یا تک آهنگ خیلی زود بر سر زبان ها آمدند و خیلی زودتر از سر زبان ها افتادند. اما چاوشی از همان ابتدا که با «کفتر چاهی» شناخته شد، همواره روند رو به رشد خود را حفظ کرد.
«سنتوری» اوج شاهکار چاوشی در زمان خود بود. دورانی که خیلی ها می گفتند صدای یکی از خواننده های لس آنجلسی را تقلید می کند. پس از سنتوری بود که همه این خواننده را به عنوان یک صاحب سبک کار بلد شناختند.
شاید صدای چاوشی برای خیلی ها خوشایند نباشد اما وقتی می گویم صاحب سبک است، یعنی هر جا که قطعه ای از وی پخش شود، صدایش قابل تشخیص است و همه به خوبی میشناسندش. شما قطعه‌ای از چاوشی را با هیچ خواننده دیگری نمی‌توانید اشتباه بگیرید، حتی اگر به کمک «سینتی سایزر» و «دیستورت» کردن صدایشان بخواهند به او نزدیک شوند.
غمگینی قطعات چاوشی هوادارانش را محدود می کرد. «پاروی بی قایق» نقطه عطفی برای آغاز راهی پر پیچ و خم برای چاوشی بود. قطعاتش کم کم رنگ اجتماعی و سیاسی گرفتند، هر چند مضموم عاشقانه همچنان در ترانه هایش مشهود بود.
روند رو به رشد چاوشی ادامه پیدا کرد تا آلبوم «امیر بی گزند». این خواننده، سبک جدیدی را با مولانا خوانی و تلفیق موسیقی کلاسیک با پاپ ایجاد کرد. صدای بم چاوشی با اشعار حافظ و سعدی آنچنان هماهنگ نیست اما اشعار مولانا با آن ریتمی که دارد در کنار صدای بم و گرفته چاوشی و با تلفیق سبک پاپ که رگه هایی از راک هم داشت به خوبی هماهنگ شد. حالا چاوشی با سبک خاصش پر طرفدارترین خواننده کشور شد و در صدر خواننده ها قرار گرفت. شاید تلفیق موسیقی پاپ با کلاسیک رمز موفقیت چاوشی باشد.
اعتماد به نفس بالای چاوشی باعث شد، روز به روز ترانه هایش بهتر، صدایش پخته تر و طرفدارانش بیشتر شود. چاوشی با خواندن در سریال «شهرزاد» به اوج محبوبیت رسید. «رفیقم کجایی» بیشترین محبوبیت در بین ترانه های سال را کسب کرد.
اما حالا چاوشی سبک جدیدی را ارائه کرده است و از ترانه های غمگین، عاشقانه، اجتماعی و سیاسی، در نهمین آلبومش به سمت موسیقی عرفانی آمده است.
«ابراهیم» تازه ترین اثر چاوشی نیامده غوغا بر پا کرده است. پس از دریافت مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و انتشار این اثر، این روزها در فضای مجازی صحبت از شاهکار جدید چاوشی است.
در این آلبوم هم چاوشی و هم یار دیرینه‌اش «حسین صفا» از تجربه‌های قبلی درس‌های خوبی گرفته‌اند. صفا سعی کرده در کلماتش همان وزن اشعار کلاسیک را حفظ کند که در آلبوم قبلی چاوشی نشان داده خوب می‌تواند روی این واژه‌ها مانور بدهد.
شاید خیلی ها بگویند، این اشعار حسین صفا است که جلوه خاصی به قطعه ابراهیم داده است اما با کمی تامل می توان به اوج شاهکار چاوشی نیز پی برد.
نمی‌توان توقع داشت «ابراهیم» آلبومی باشد که در روزمرگی هایمان می شنویم. فضای آلبوم سنگین است و حسابی از مغز آدم کار می‌کشد. به همین خاطر شاید مناسب این نباشد که هرجا و با هر کسی شنیده شود. هوشمندی دست‌اندرکاران آلبوم «ابراهیم» در این است که قطعه اول و آخرشان بهترین قطعات آلبوم هستند که می‌توانند هیت شوند. «جهان فاسد مردم را» از همان امتیازهایی بهره می‌برد که قطعه «ببر به نام خداوندت».
اینجا البته سعی شده تم شرقی به راک بچربد. تجربه‌اش بیشتر شبیه همان مولاناخوانی‌های «امیر بی‌گزند» است. ترانه حسین صفا هم همان حال و هوا را زنده می‌کند.
در قطعه اول چاوشی سنگ خود را محکم می کوبد و با شاهکارش که بهترین قطعه آلبوم هم هست بار دیگر شایستگی های خود را نشان می دهد.
ببر به نام خداوندت
که لطف خنجر ابراهیم
به تیز بودن احکام است
نبخش مرتکبانت را
تو حکم واجب الاجرایی
و عشق جوخه اعدام است
اما در قطعه «ای ماه مهر» که شرح فقر کودک مدرسه‌ای است و حال و روز کودکان کار را بیان می کند، شبیه قصه های سریال‌ها و فیلم‌های دهه شصت و اوایل دهه هفتاد از کار درآمده:
ای ماه مهر، ماه بداخلاق
با ایده‌های محکم و خلاق
ما را بزن به خط کشی از چوب
ما را بزن به ترکه ی مرطوب
تا در درون کودک دیروز
مردان بی شمار بمیرند
مادر مداد قرمز من کو
کو لقمه هایه نان و پنیرم
البته پایان این قطعه که گیتار و درامز بخش راک را به اوج می‌رسانند و بعد برای چند ثانیه «میثم مروستی» آن را به چهارگاه پیوند می‌دهد، خلاقانه است و نمره قبولی را می‌گیرد.
حالا با این همه شاهکار همه منتظر برگزاری کنسرت از سوی چاوشی هستند. اینکه چاوشی تا کنون هیچ کنسرتی برپا نکرده، سوالی است که جوابش همچون کلاف سردرگم در ذهن هواداران بی جواب مانده است.
شاید در روزهای آینده «ابراهیم» پرفروش‌ترین آلبوم بازار موسیقی شود هرچند رقیب قدری مثل آلبوم «ایران من» همایون شجریان و سهراب پورناظری هم در راه دارد.
با این تفاسیر «ابراهیم» از آن دست آلبوم‌هایی است که تبش کمی بعد فروکش می‌کند چرا که نمی‌شود زود به زود سراغش رفت، اما بدون شک در آینده به یکی از ماندگارترین آثار موسیقی ایران تبدیل می‌شود. آلبومی که زمان برایش معنا و مفهوم خاصی ندارد؛ چراکه مستقیم به درون روحمان نفوذ می‌کند.
9904/2090